1-4. Ẹdia ọgangan vọ yen Pita hirharoku, kẹ mavọ yen oma che ru we ọ da dianẹ wọ hẹ ẹdia tiọyena?

 ẸCHẸ rẹ utehru rode na bi gbe Pita vẹ edo ọgangan. Isodje ri Rom ivẹ sun Pita vwo kpo uwodi rọyen vẹ ejọnrọn ra vwọ gba si ayen. O chirakon vwẹ inọke buebun, ọkiọvo vwẹ ẹdẹ buebun, rọ vwọ hẹrhẹ obo re che ruo. Obo rọ ghwa mrẹ yen igbẹhẹ vẹ ibregba rẹ uwodi rọyen, ejọnrọn rọyen kugbe isodje re rhẹrẹ.

² E brorhiẹn rẹ ughwu hwe Pita. Ovie Hẹrọd Agripa I muegbe o vwo si Pita nẹ otọ rẹ ọnre na. a Vwọrẹ uyota, a cha vwẹ Pita vwọ kpahotọ kẹ ihwo na e de ru Orẹ rẹ Ọwanvrẹ na nu, ughwu rọyen ghwa họhọ okẹ rọ cha nẹrhẹ oma vwerhen otu na. Ọnana dia eta rẹ uguegue ghevweghe-e. O krinọ na-a, osun nana yen ji hwe Jems rọ dia ọyinkọn kerẹ Pita.

³ Ọnana yen ovwọnvwọn rọ koba tavwen e ki hwe. Die yen Pita roro rọ vwọ hẹ uwodi rọyen ro muebri na? Ọ karophiyọ ikpe re wanre ri Jesu vwọ vuẹ nẹ ọke cha ra cha vwọ gba ji muo re hwe? (Jọ 21:​18, 19) Ọkiọvo, Pita se roro nẹ ọke na te re.

⁴ Ọ da dianẹ owẹ yen Pita, mavọ yen oma che ru we? Ofu che dje ihwo buebun, ayen che roro nẹ iphiẹrophiyọ rha herọ-ọ. Vwọ kẹ uvi rẹ odibo ri Jesu Kristi, o ghini vwo ẹdia ọvo re de jẹ iphiẹrophiyọ evwo? Die yen e se yono nẹ oborẹ Pita kugbe Inenikristi ri chekọ ruru ọke re vwo mukpahen ayen? E jẹ a mrẹ oborẹ ayen ruru.

5, 6. (a) Idjerhe vọ yen Ovie Hẹrọd Agripa I vwo mukpahen ukoko rẹ Inenikristi na, kẹ diesorọ? (b) Diesorọ ughwu ri Jems vwọ dia ọdavwini vwọ kẹ ukoko na?

⁵ Kirobo re yonori vwẹ uyovwinrota rọ wanre na, okurhẹriẹ ri Kọniliọs rọ dia Ohwo rẹ Ikeferi kugbe orua rọyen nẹrhẹ oma vwerhen ukoko na mamọ. Ẹkẹvuọvo, o che gbe ihwo ri Ju ri segbuyota-a unu mamọ nẹ Inenikristi buebun re dia ihwo ri Ju vẹ ihwo re dia ihwo ri Ju-u ga ẹga kuẹgbe odedede.

 ⁶ Hẹrọd rọ dia osun ro hworo aghwanre na ghwa mrẹ nẹ ọnana uphẹn rọ vwọ mrẹ ẹroesiri rẹ ihwo ri Ju na, fikirẹ ọtiọyena, ko muẹkpahan Inenikristi na. Aphro herọ-ọ, Hẹrọd riẹnre nẹ ọyinkọn Jems kẹrẹ Jesu mamọ. Kọyensorọ, ọ vwọ “vwẹ ọlọkọ vwo hwe Jems rọ dia oniọvo ri Jọn.” (Iru 12:2) Ọnana ọdavwini vwọ kẹ ukoko na dẹn! Jems hẹ usun rẹ idibo erha re mrẹ Jesu ọke ro vwo wene oma kugbe ọke ro vwo ru igbevwunu efa rẹ iyinkọn ichekọ na mrẹre-e. (Mt 17:​1, 2; Mk 5:​37-42) Jesu se Jems vẹ oniọvo rọyen Jọn “Emọ rẹ Agbraran” fikirẹ oruru ọgangan rẹ ayen vwori. (Mk 3:17) Kọyen a sa tanẹ odibo rọ fuevun re vwo ẹguọnọ rọyen, ro ji vwo uduoyivwin yen ghwu va ukoko na abọ.

7, 8. Die yen ukoko na ruru ọke ri Pita vwọ hẹ uwodi?

⁷ Oma vwerhen ihwo ri Ju na kpahen ughwu ri Jems, kirobo rẹ Agripa rhẹro rọyen. Ọnana muro vwo hirharoku Pita. Kirobo re djisẹ rọyen vwẹ ọtonphiyọ na, o de mu Pita phiyọ uwodi. Ọ sa dianẹ Agripa karophiyọ idjerhe igbevwunu rẹ iyinkọn sansan vwo vrẹn nẹ uwodi vwẹ ọke rọ wanre kirobo re yonori vwẹ Uyovwinrota 5 rẹ ọbe nana. Emu tiọyena vwo jẹ phia vwẹ udje nana, Hẹrọd da vwẹ ọjọnrọn vwọ kanre Pita si isodje ivẹ, a ke rha mrẹ isodje 16 ri wene ohwohwo te ason te uvo vwọ rhẹrẹ rere o vwo jẹ ẹdjẹ. Kidie Pita da djẹ, isodje re rhẹrẹ na kọyen e che hwe phiyọ ẹdia ri Pita. Vwẹ ẹdia ọgangan nana, die kọyen Inenikristi ichekọ na che ru asaọkiephana?

⁸ Iniọvo rehẹ ukoko na nabọ riẹn obo ro fori nẹ ayen ru. Iruo rẹ Iyinkọn Na 12:5 da ta: “Ọtiọyena Pita vwọ hẹ evunrẹ uwodi na, jẹ ukoko na nẹrhovwo gangan rhe Ọghẹnẹ fiki rọyen.” Vwọrẹ uyota, ukoko na nẹrhovwo ọgangan ro nẹ otọ rẹ ẹwẹn rhe fikirẹ Pita. Ughwu ri Jems nẹrhẹ ukoko na she ọkuọrọn  yẹrẹ nẹrhẹ ayen vwẹ ẹro ri phovwin vwo ni ẹrhovwo-o. Ẹrhovwo pha ghanghanre vwọ kẹ Jihova. Siẹrẹ ẹrhovwo de shephiyọ ọhọre rọyen, ọ kpahanphiyọ ayen. (Hib 13:​18, 19; Jem 5:16) Ọnana uvi rẹ uyono vwọ kẹ Inenikristi nonẹna.

9. Die yen udje rẹ Inenikristi rehẹ ọke ri Pita na yono avwanre kpahen ẹrhovwo?

⁹ Wo vughe iniọvo evo vwẹ ukoko na ri hirharokuẹ ọdavwini? Ọ sa dianẹ ayen chirakon rẹ omukpahen, ẹvwọsuọ rẹ igọmẹti yẹrẹ oghwọrọ ri kpregede. Wo se djunute ayen vwẹ ẹrhovwo wẹn? Wo ji se vughe iniọvo evo ri hirharokuẹ ebẹnbẹn ra fobọ nẹ sua-a, kerẹ ebẹnbẹn rẹ orua, ofudjevwe yẹrẹ e ra davwan esegbuyota rayen nẹ. Wo de roro kokodo tavwen wọ ke nẹrhovwo, wọ sa karophiyọ ihwo evo ru wo se se odẹ rayen vwẹ ẹrhovwo wẹn vwọ kẹ Jihova rọ dia ohwo ro “nyo ẹrhovwo” na. (Un 65:2) Kidie, wọ je guọnọ ẹrhovwo rẹ iniọvo wẹn ọ da dianẹ wọ hẹ ẹdia ebẹnbẹn.

10, 11. Djisẹ oborẹ amakashe ri Jihova vwo sivwin Pita vwo nẹ uwodi.

¹⁰ Pita ro ẹnwan kpahen imuoshọ ro hirharoku na? Avwanre ghwa riẹ-ẹn, ẹkẹvuọvo, vwẹ ason rọ koba vwẹ uwodi na, ọ nabọ vwerhẹn kokodo vwẹ uvwre rẹ isodje ivẹ re rhẹrẹ na. O muẹro nẹ ọshare nana ro vwo esegbuyota na riẹnre nẹ o toro obo re cha phia vwẹ ẹdẹ rọ vwọ kpahọ-ọn, ọyen hẹ obọ ri Jihova. (Ro 14:​7, 8) Dedena, Pita nama vwẹ ẹwẹn roro kpahen oka rẹ igbevwunu rọ cha phia na-a. Siẹvuọvo na, urhukpẹ ọgangan ọvo de lo mu uwodi na. Amakashe ọvo de mudia uwodi na, ọ da rhọvwọn Pita kpakpata jẹ isodje na mrẹrẹ-ẹ. Ejọnrọn rẹ utehru ra vwọ gba abọ rọyen na da ghwa ghwrọrọ she!

 ¹¹ Amakashe na da vwẹ iji kprẹn vwọ kẹ Pita: “Vrẹn kpakpata! . . . Ku ewun wẹn phiyọ, wo ji ku isabato wẹn phiyọ. . . . Ku ewun rẹ obotafe wẹn phiyọ.” Pita de ghwe ru ọtiọyen. Ukuotọ rọyen, amakashe na da ta kẹ: “Nene uvwe,” Pita de nene. Ayen ihwo ivẹ de vrẹn nẹ uwodi na, ayen yan wanvrẹ ẹko rẹ isodje ri mudia otafe rẹ uwodi na, ayen da yan riẹinriẹin te anurhoro rẹ utehru na. Mavọ yen ayen sa vwọ wanvrẹ etiyin? Ọ da dianẹ Pita roro kpahọn, o kriri ọ ke mrẹ ẹkpahọnphiyọ rọye-en. Ayen vwo siẹkẹrẹ anurhoro na, ẹchẹ na ọvo “de mu rhie” kẹ ayen. Pita ke rhe riẹn obo re phia jẹ ayen wanvrẹ anurhoro na je ro urhuvwun ọvo re, amakashe na da yan jovwo. Pita ọvo kọyen hẹ etiyin, o de rhi vwo ẹruọ rẹ obo re phiare na. Ọnana dia emramrẹ-ẹ, e siobọno re!​—Iru 12:​7-11.

12. Diesorọ ọ vwọ dia emu omavwerhovwẹn ọke e de roro kpahen oborẹ Jihova sivwin Pita wan?

¹² E vwo roro kpahen ẹgba ri Jihova vwo sivwin idibo rọyen kẹ ohwo omavwerhovwẹn, ẹgba rọyen na basa-an! Ovie rẹ usuon ro me vwo ẹgba kparobọ vwẹ akpọeje ọke yena biẹcha yen mu Pita phiyọ uwodi na. Dedena, Pita vwẹ owọ rọyen yan nẹ uwodi na! Vwọrẹ uyota, Jihova ruẹ oka rẹ igbevwunu tiọyena kẹ idibo rọyen eje-e. Jihova ruro vwọ kẹ Jemsi-i, Ọ rhoma ruo kẹ Pita abọ ọfa-a kidie ọke yena yen eta ri Jesu ta kpahen ọyinkọn na vwo rugba. Nonẹna, Inenikristi rhẹro rẹ usivwin vwẹ idjerhe rẹ igbevwunu-u. Ẹkẹvuọvo, avwanre vwo imuẹro nẹ Jihova ji rhi wene-e. (Mal 3:6) Ọmọke krẹn, ọ cha reyọ Ọmọ rọyen vwo sivwin iduduru rẹ ihwo buebun vwo nẹ abọ rẹ ughwu rọ dia uwodi rọ vọ-ọn. (Jọ 5:​28, 29) Oka rẹ ive tiọyena sa nẹrhẹ avwanre nabọ fiudugberi siẹrẹ e de hirharoku edavwini nonẹna.

13-15. (a) Mavọ yen oma ru iniọvo rehẹ uwevwin ri Meri ọke ri Pita vwọ rhe? (b) Die ọfa yen ọbe rẹ Iruo rẹ Iyinkọn Na tẹnrovi, kẹ imuẹro vọ yen avwanre se vwo kpahen Pita?

¹³ Pita de mudia urhuvwun ro muebri na ro vwo roro kpahen asan rọ cha ra. Ọ da rhe karophiyọ nẹ oniọvo aye ọvo re se Meri dia kẹrẹ etiyin. O muẹro nẹ obọ yovwon ayeuku nana, kidie o vwo uwevwin romobọ rọyen rẹ iniọvo na de koko ruẹ omẹvwa. Meri yen oni ri Jọn Mak, rọ rhe dia kerẹ ọmọ vwọ kẹ Pita. Ọnana yen obọ rẹsosuọ rẹ ọbe rẹ Iruo rẹ Iyinkọn Na vwo djunute odẹ rọyen. (1Pi 5:13) Vwẹ ason yena, iniọvo na buebun hẹ uwevwin ri Meri rẹ ayen vwo muomaphiyọ ẹrhovwo ẹnẹ. Aphro herọ-ọ, ayen nẹrhovwo nẹ e siobọnu Pita, ẹkẹvuọvo ayen rhẹro rọyen nẹ Jihova cha kpahenphiyọ ẹrhovwo na ọtiọna-a!

¹⁴ Pita da vwẹ obọ hworo ẹchẹ rẹ anurhoro rẹ otegodo rọhẹ obaro rẹ uwevwin na. Odibo ọmọtẹ ọvo re se Roda da yan rhe anurhoro rẹ egodo na. Odẹ ri Grik nana mudiaphiyọ “Ododo re se Rose.” Urhuru ro nyori na mu ro ẹro-o. Urhuru ri Pita! Ukperẹ o vwo rhie ẹchẹ na, omavwerhovwẹn de muo vwọ djẹ  jẹ Pita ro mudia urhuvwun na vwo, o de rhivwin kpo evunrẹ uwevwin na, ra vuẹ iniọvo na nẹ Pita mudia anurhoro rẹ egodo na. Ayen da tanẹ ọ mwa orhuẹ, ẹkẹvuọvo, ọ davwerhọn raye-en. Ọ je vuẹ ayen obo rọ riẹnre vẹ imuẹro. Iniọvo evo da tanẹ, ọ sa dianẹ urhuru rẹ amakashe rọ vwomaphia kerẹ Pita yen o nyori. (Iru 12:​12-15) Vwẹ ọke nana eje, Pita je vwẹ obọ hworo ẹchẹ na, ukuotọ rọyen, ayen de rhi rhie ẹchẹ vwọ kẹ.

¹⁵ Ayen vwọ mrẹ vwẹ anurhoro na, “o de gbe ayen unu”! (Iru 12:16) Pita de fun edo rẹ omavwerhovwẹn rayen na rere o se vwo gbikun rẹ obo re phiare na kẹ ayen. Ọ da vuẹ ayen nẹ ayen gbikun rẹ obo re phiare na kẹ odibo Jems vẹ iniọvo ichekọ na rere ọ sa vwọ djẹ tavwen isodje ri Hẹrọd ke guọnọ mrẹ. Pita de kpo asan ọfa ro fuoma re ruiruo aghwoghwo rọyen kpobarophiyọ. Ọbe Iruo rẹ Iyinkọn Na uyovwin 15, vwọ ta ota kpahen oborẹ ọyinkọn Pita vwo toroba ẹrhuẹrẹphiyọ rẹ ota ro shekpahen oyanvwe na nu, ọbe ri Baibol yena rha ta ota kpahen Pita ọfa-a. Ikuegbe rọ vwọ kpahọn rẹ ọbe rẹ Iruo rẹ Iyinkọn Na tẹnrovi yen owian vẹ iruo rẹ ikiekin rẹ ọyinkọn Pọl. Ẹkẹvuọvo, avwanre se vwo imuẹro nẹ kasan kasan ri Pita ra re eje, ọ nabọ bọn esegbuyota rẹ iniọvo na gan. Pita ta ota rọ nabọ nẹrhẹ ubiudu rẹ iniọvo na vọn vẹ aghọghọ tavwen ọ ke yanjẹ ayen vwo vwẹ uwevwin ri Meri.

16. Diesorọ avwanre vwo vwo imuẹro nẹ avwanre cha mrẹ erọnvwọn buebun re cha kẹ avwanre omavwerhovwẹn vwẹ obaro na?

¹⁶ Ọkiọvo, Jihova kẹ idibo rọyen vrẹ oborẹ ayen se rhẹro rọyen rọ nẹrhẹ ayen vwo aghọghọ rẹ ayen rorori-i. Ọtiọyen yen oma ru iniọvo na ọke rẹ ayen vwọ mrẹ Pita vwẹ ason yena. Ọtiọyen oma ji ruẹ avwanre ọkiọvo e de rhiẹromrẹ ebruphiyọ ri Jihova nonẹna. (Isẹ 10:22) Vwẹ obaro na, avwanre cha mrẹ oborẹ ive ri Jihova eje che rugba wan vwẹ akpọneje. Aghọghọ rẹ orugba rẹ ive na cha ghwa rhe cha vrẹ oborẹ avwanre sa vwẹ ẹwẹn roro nonẹna dibidibi. Ọtiọyena, avwanre da sa fuevun toba, ke se rhẹro rẹ omavwerhovwẹn vwẹ ọke rọ cha vwẹ obaro na.

17, 18. Die yen mu otu na vwo jiri Hẹrọd?

¹⁷ Idjerhe ri Pita wan djẹ vabọ na gbe Hẹrọd unu, ẹkẹvuọvo ọ dia iyẹnrẹn rẹ omavwerhovwẹn vwọ kẹ-ẹ. Kpakpata Hẹrọd de ji ihwo ra frẹkotọ guọnọ Pita je nọ isodje re rhẹrẹ Pita jovwo na enọ kpahen obo re phiare na. E de mu ayen yaran ra “vwẹ oja re ayen,” ọ sa dianẹ a tobọ teyen ayen hwe dede. (Iru 12:19) Hẹrọd Agripa dia ohwo ro vwo erorokẹ yẹrẹ ro gbe arodọnvwẹ-ẹ. A vwẹ oja re ọshare nana rọ vọnre vẹ ọkon na?

¹⁸ Ọ sa dianẹ oma vua Agripa kidie nẹ o se hwe Pita-a, ẹkẹvuọvo o kriri tavwen ọ ke tuẹn omaẹkparọ phiyọ-ọ. Ẹdia ọvo vwomaphia rọ nẹrhẹ ivwighrẹn rọyen evo rhe rere ayen vwọ rhuẹrẹ kugbe, ọkiọvo oma vwerhenrọ ọ vwọ dianẹ ọ cha ta ota kẹ otu buebun re rhere na. Luk vuẹ avwanre nẹ vwẹ ọke ro vwo muegbe, “Hẹrọd de ku ewun rẹ ovie rọyen phiyọ.” Ogbikuegbe  ri Ju re se Josephus siri nẹ idọnọ efuanfon yen e vwo ru ewun ri Hẹrọd na, rere urhukpẹ de lo muo, ko che rhe lo gholo gholo vẹ urinrin. Osun rọ kparoma na da ta ota kẹ otu na. Fikirẹ ujiri rẹ ayen guọnọ vwọ kẹ Hẹrọd, otu na de kperi phia: “Urhuru rẹ Ọghẹnẹ, ọ dia ọ rẹ ohworakpọ-ọ!”​—Iru 12:​20-22.

19, 20. (a) Diesorọ Jihova vwo gboja kẹ Hẹrọd? (b) Uchebro vọ yen a sa mrẹ vwẹ ikuegbe ro shekpahen ughwu ri kpregede ri Hẹrọd ghwuru na?

¹⁹ Ọghẹnẹ yen urinrin ọtiọyena fori, Ọ je mrẹ obo re phia na! Hẹrọd rha sa vrabọ rẹ ughwu jovwo. Ọ rha sa kpọ otu na vi yẹrẹ sen ujiri na. Ukperẹ ọtiọyen, o de ru nene isẹ nana rọ tare nẹ, “Eheri re karo kẹ ẹghwọrọ.” (Isẹ 16:18) “Ugege yena, amakashe ri Jihova da ghwiẹ,” ọshare nana rọ kparoma mamọ na de ghwu ughwu rẹ ophọphọvwe. Eriyina, “ihori da riọ, o de ghwu.” (Iru 12:23) Josephus je tanẹ a vwẹ emiavwe vwọ ghwiẹ Agripa kpregede. Vwọba, ọ je tanẹ ovie na rhọnvwere nẹ ujiri rẹ otu na rẹ ọyen rhiabọreyọ na yen nẹrhẹ ọyen rioja rẹ emiavwe na. Josephus tare nẹ Agripa rioja rẹ emiavwe nana ẹdẹ iyorin tavwen o ki ghwu. b

²⁰ Ọkiọvo, ọ sa dianẹ irumwemwu se ruẹ imwemwu jẹ emu vuọvo phia kẹ aye-en. O rhe fo nẹ ọnana gbe avwanre unu-u, kidie “akpọ na eje hẹ obọ rẹ ohwo umwemwu na.” (1Jọ 5:19) Dedena, ọkiọvo ọ da idibo rẹ Ọghẹnẹ re fuevun siẹrẹ e rhe gboja kẹ irumwemwu fikirẹ orukuruku raye-en. Ọnana yen iroro ọvo rọ sorọ ikuegbe kerẹ oka nana vwo brẹ avwanre uche. Kọyen avwanre mrẹ oborẹ Jihova ruẹ rọ vwọ karophiyọ idibo rọyen eje nẹ ọyen ohwo ro vwo ẹguọnọ rẹ orhiẹn abavo. (Un 33:5) O rhe che kri-i, orhiẹn abavo rọyen cha vọn asan eje.

21. Ọrhọ yen uyono kiriguo rọhẹ ọbe rẹ Iruo rẹ Iyinkọn Na uyovwin 12, kẹ diesorọ ọ vwọ dia uduephiophiyawọ kẹ avwanre nonẹna?

²¹ Ikuegbe nana kuphiyọ vẹ eta rẹ uchebro nana: “Ota ri Jihova kọ hẹrẹphiyọ, ihwo buebun ki ji segbuyota.” (Iru 12:24) Iyẹnrẹn rẹ ẹyan-obaro nana ro shekpahen ẹhẹrẹphiyọ rẹ iruo aghwoghwo na sa nẹrhẹ avwanre karophiyọ idjerhe ri Jihova ji vwo brẹba iruo nana nonẹna. O phẹnre, ọ dia ikuegbe rẹ ọyinkọn ọvo ro ghwuru kugbe ọfa rọ djẹ vabọ ọvo yen ọbe rẹ Iruo rẹ Iyinkọn Na uyovwin 12 ta ota kpahe-en. Ẹkẹvuọvo, ọ ta ota kpahen Jihova vẹ obo ro vwo ruo rere Eshu vwo jẹ iruo aghwoghwo na kugbe ukoko rẹ Inenikristi na ẹghwọrọ. Ẹvwọsuọ yena shefia, ọtiọyena, kona kona rẹ ihwo je guọnọ vwọ dobọ rẹ iruo rẹ aghwoghwo rẹ avwanre ji, ji che shefia. (Aiz 54:17) Ẹkẹvuọvo, ihwo rehẹ ẹbẹre ri Jihova vẹ Jesu Kristi ruiruo ro che se shefia-a. Ọnana rha dia ota rẹ uduephiophiyawọ? Ọyen okpuphẹn rode re vwo ghwoghwo “ota ri Jihova” nonẹna!