1-3. (a) Idjerhe vọ yen Pọl vẹ usun rọyen vwo rhiẹromrẹ odjekẹ rẹ ẹwẹn ọfuanfon na? (b) Erọnvwọn vọ yen a cha fuẹrẹn?

 ẸKO rẹ eya evo vrẹn nẹ orere ri Filipae vwẹ Masidonia. O rhe kri-i, ayen da yan te urhie ọhwahwa ọvo re se Gangite. Kirobo rẹ ayen ruẹ jovwo, eya na de chidia vwẹ orhoma rẹ urhie na rẹ ayen vwọ guọnọ nẹrhovwo rhe Ọghẹnẹ rẹ Izrẹl. Jihova ni ayen so.​—2Ik 16:9; Un 65:2.

² Omarẹ imaili 500 vwẹ ẹbẹre rẹ ọnre va nẹcha ri Filipae, ẹko rẹ eshare evo vrẹn nẹ orere ri Listra rọhẹ obọrhen ọnre ri Galesha. Ẹdẹ evo vwọ wan nu, ayen de te idjerhe rode rẹ ihwo ri Rom, ro kpo ẹbẹre ọnre shera vwẹ orere rẹ Esha rọ dia asan rẹ ihwo vọnre mamọ. Pọl, Sailas vẹ Timoti muegbe ayen vwọ wan idjerhe yena kpo Ẹfesọs kugbe irere efa re vọnre vẹ ihwo re guọnọ nyo kpahen Kristi. Ẹkẹvuọvo, tavwen ayen ki muẹ oyan na phiyọ, ẹwẹn ọfuanfon na da da ayen obọ ji vwẹ idjerhe ri Baibol na ta ota kpahe-en. Ọ rhọnvwere nẹ ayen ghwoghwo vwẹ Esha-a. Diesorọ? Womarẹ ẹwẹn ọfuanfon na, Jesu guọnọ sun Pọl vẹ usun rọyen wan Asia Minor kugbe Abadi rẹ Aegean re te ughwru rẹ urhie otete re se Gangite.

³ Nonẹna, avwanre se yono iyono eghanghanre vwo nẹ oborẹ Jesu vwo sun Pọl vẹ usun rọyen vwẹ oyan rayen kpo Masidonia. Ọtiọyena, e gbe jẹ a fuẹrẹn erọnvwọn evo re phiare vwẹ oyan rẹ imishọnare ri Pọl rivẹ, rọ tonphiyọ vwẹ omarẹ 49 C.E.

4, 5. (a) Die yen phia kẹ Pọl vẹ usun rọyen rẹ ayen vwo siẹkẹrẹ Bitinia re? (b) Orhiẹn vọ yen idibo na bruru, kẹ die yen nẹ obuko rọyen rhe?

⁴ Ọ vwọ dianẹ a dobọ rayen ji nẹ ayen kpo Esha re ghwoghwo-o na, Pọl vẹ usun rọyen de kpo orere ri Bitinia re ghwoghwo. Ọ sa dianẹ vwẹ ẹdẹ evo, ayen wan idjerhe ekpẹn rọhẹ uvwre rẹ ubrakpọ ri Frigia kugbe Galesha rẹ imihwo hepha. Ẹkẹvuọvo, ayen vwo siẹkẹrẹ Bitinia re, Jesu da rhoma reyọ ẹwẹn ọfuanfon na vwọ da ayen ji. (Iru 16:​6, 7) O muẹro nẹ, ọnana nẹrhẹ ofu dje eshare na. Ayen riẹn oborẹ ayen che ghwoghwo kugbe ona rẹ ayen che vwo ghwoghwo, jẹ ayen riẹn asan rẹ ayen de che ghwoghwo-o. Ayen vwẹ obọ hworo ẹchẹ rẹ orere rẹ Esha,  ẹkẹvuọvo, a rhọnvwere nẹ ayen ruọ-ọ. Ayen de rhe hworo ẹchẹ ri Bitinia, a je rhọnvwe nẹ ayen ruọ-ọ. Dedena, Pọl muegbe ro vwo hworo ẹchẹ efa tavwen ọ ke mrẹ ọ ra rhọnvwere nẹ ayen ro. Eshare na brorhiẹn ọvo re rhẹro rọye-en. Ayen hirharoku ẹbẹre ọnre shera je yan imaili 350 wan irere evo tavwen ayen ki te unuerhuru ri Troas rere ayen sa vwọ ro okọ vwo kpo Masidonia. (Iru 16:8) Obọ rerha, Pọl da vwẹ obọ hworo ẹchẹ vwẹ etiyin, ẹchẹ ọhẹhẹre de rhiephiyọ kẹ ayen.

⁵ Luk ro si ọbe rẹ Iruo rẹ Iyinkọn Na, rọ vwomaba Pọl vẹ usun rọyen vwẹ Troas niyẹnrẹn rẹ obo re phiare: “Vwẹ ason, Pọl da mrẹ emramrẹ ọvo​—ọshare ri Masidonia ọvo mudia etiyin, jẹ ọ rẹ nẹ: ‘Yanrhe obẹ Masidonia wọ rhe cha avwanre uko.’ Ugege rọ vwọ mrẹ emramrẹ na nu, avwanre da davwẹngba rẹ avwanre vwo kpo Masidonia, kidie avwanre mrẹvughe nẹ Ọghẹnẹ yen se avwanre nẹ avwanre re ghwoghwo iyẹnrẹn esiri na kẹ ayen.” a (Iru 16:​9, 10) Enẹna, Pọl rhe riẹn asan ro de che ghwoghwo re. O muẹro nẹ oma vwerhen Pọl mamọ rẹ oma vwo jẹ ayen ẹrhọ vwẹ uherevie rẹ oyan na! Ugege yena, eshare ẹne na da ro okọ kpo Masidonia.

6, 7. (a) Die yen obo re phiare vwẹ oyan ri Pọl na yono avwanre? (b) Imuẹro vọ yen obo re phia kẹ Pọl na vwọ kẹ avwanre?

⁶ Die yen e se yono vwo nẹ ikuegbe nana rhe? Jokaphiyọ ọnana: Ọke ri Pọl vwo mu oyan phiyọ kpo Esha re yen ẹwẹn ọfuanfon na vwọ da obọ ji. Ọke ri Pọl vwo siẹkẹrẹ Bitinia re yen Jesu vwọ da obọ ji, o rhe vwo te Troas nu, Jesu da vwẹ odjekẹ kẹ nẹ o kpo Masidonia. Jesu rọ dia Ọgbuyovwin rẹ ukoko na je  sa vwẹ odjekẹ kẹ avwanre vwẹ idjerhe ọtiọyen nonẹna. (Kọl 1:18) Kerẹ udje, ọ sa dianẹ vwẹ ọke evo re na yen avwanre vwo roro kpahen obo ra sa vwọ dia ọkobaro yẹrẹ kpo asan ra da ma guọnọ ighwoghwota rẹ Uvie na. Ẹkẹvuọvo, ọ sa dianẹ ọke rẹ avwanre vwọ jowọ ra vwọ yanmu obo ra tẹnrovi na nu yen Jesu cha vwọ womarẹ ẹwẹn ọfuanfon na vwọ vwẹ odjekẹ kẹ avwanre. Diesorọ? Roro kpahen udje nana: Ohwo rọ gua imoto cha sa kpọ imoto rọyen kpo obohwẹre yẹrẹ obọrhe-en jokpanẹ imoto na djẹ. Vwẹ idjerhe vuọvo na, Jesu chọn avwanre uko vwọ hẹrẹ iruo rẹ aghwoghwo rẹ avwanre phiyọ, ọ da dianẹ avwanre davwẹngba vwọ yanphiaro.

⁷ Kẹ, ọ da rha dianẹ ẹgbaẹdavwọn rẹ avwanre rhe fierere ugege yena-a vwo? Ofori a vwọ dobọ ẹgbaẹdavwọn avwanre ji kidie nẹ e roro nẹ ẹwẹn ọfuanfon na suẹn avwanre-e? Ẹjo. Karophiyọ nẹ Pọl ji hirharoku ebẹnbẹn evo. Dedena, ọ vwẹ obọ hworo ẹchẹ sansan tavwen ọ ke mrẹ ọ ro rhie kẹ. Avwanre se vwo imuẹro nẹ e de chirakon hiẹ guọnọ “ẹchẹ ọhẹhẹre rẹ iruo” ri rhiephiyọ, ẹgbaẹdavwọn avwanre che fierere.​—1Kọ 16:9.

8. (a) Djisẹ rẹ orere ri Filipae. (b) Omamọ iyẹnrẹn vọ yen a mrẹre ọke ri Pọl vwo ghwoghwo vwẹ asan rẹ “ihwo de koko nẹrhovwo”?

⁸ Ayen vwo te ubrakpọ ri Masidonia, Pọl vẹ usun rọyen de kpo Filipae. Oma vwerhen ihwo re dia orere na kidie ayen emotọ ri Rom. Erọnvwọn buebun rehẹ Rom yen a je mrẹ vwẹ Filipae. Ọtiọyena, isodje ri Rom ri wontọ re, re dia Filipae, ji no nẹ Rom yen ayen hepha. Imishọnare na mrẹ asan ọvo vwẹ otafe rẹ orere na rọhẹ orhoma rẹ urhie ọvo rọ dia asan rẹ ayen rorori nẹ “ihwo de koko nẹrhovwo.” b Vwẹ Ẹdẹ Urovwoma na, ayen da mrẹ eya evo vwẹ asan na ri kokori vwọ kẹ ẹga rẹ Ọghẹnẹ. Idibo na de chidia nene ayen ta ota. Aye ọvo re se Lidia je “kerhọ, Jihova de rhie ubiudu rọyen phiyọ.” Obo ro yono mie imishọnare na tere ẹwẹn mamọ, ọ vẹ ekru rọyen de bromaphiyame. O de si Pọl vẹ usun rọyen nẹ ayen rhe dia uwevwin rọyen. c​—Iru 16:​13-15.

9. Idjerhe vọ yen ihwo buebun vwọ vwẹrokere udje ri Pọl nonẹna, kẹ erere vọ yen no cha?

⁹ Vwẹ ẹwẹn roro oborẹ oma vwerhen ihwo te ọke ri Lidia vwo bromaphiyame! Oma je vwerhen Pọl mamọ kidie o rhiabọreyọ edurhie ra vwọ kẹ nẹ ọ “yanrhe obẹ Masidonia.” O ji no phiyọ okpuphẹn rode nẹ Jihova reyọ ọyen kugbe usun rọyen vwọ kpahenphiyọ ẹrhovwo rẹ eya yena re djoshọ rẹ Ọghẹnẹ na! Nonẹna, iniọvo buebun; te eya te eshare re rọvwọnre vẹ e re je rọvwọ-ọn, te ighene te emare yen kpo asan ra da ma guọnọ ukẹcha. Vwọrẹ uyota, ayen hirharokuẹ ebẹnbẹn, ẹkẹvuọvo, aghọghọ ro te ayen obọ ọke rẹ ayen da mrẹ ihwo kerẹ Lidia ri rhiabọreyọ uyota na rho vrẹ ebẹnbẹn na. Wo se ru ewene evo rere wo se vwo kpo asan ra da ma guọnọ ukẹcha? Ebruphiyọ  gbidiki hẹrhẹ owẹ. Kerẹ udje, roro kpahen oniọvo Aaron rọhẹ uvwre rẹ ẹgbukpe 20 fiẹ 29, rọ kua kpo orere ọvo vwẹ Central America. Obo rọ tare shamu vẹ oborẹ iniọvo efa tare nẹ, “e vwo kpo awusheri ra ga chọn vwẹ uko vwo sikẹre Jihova je nẹrhẹ oyerinkugbe mẹ vẹ ọyen ganphiyọ. A mrẹ vwo dje aghọghọ rọhẹ iruo rẹ aghwoghwo na-a. Me vwẹ Baibol na vwo yono ihwo ẹrenren enẹna!”

10. Idjerhe vọ yen emekashe rẹ Idẹbono vwo vwobọ vwẹ ẹvwọsuọ ri Pọl vẹ usun rọyen hirharoku?

¹⁰ Ophu mu Eshu djoghrọdjọghrọ nẹ iyẹnrẹn esiri na rhe vwẹ awọ muotọ re vwẹ ẹbẹre ọvo ra akpọ na rọ vẹ emekashe rọyen de suẹn na. O rhe gbe avwanre unu-u nẹ, emekashe rẹ Idẹbono na vwobọ vwẹ ẹvwọsuọ ri Pọl vẹ usun rọyen rhi hirharoku ọke vwọ yanran na. O vwo odibo ọmọtẹ ọvo rọ mraro fikirẹ ẹwẹn rẹ Idẹbono ro rhere, ọnana je nẹrhẹ onini rọyen mrẹ igho. Kọke kọke ri Pọl vẹ usun rọyen de kpo asan ra da nẹrhovwo na yen ọmọtẹ nana vwo kperẹ nene ayen: “Eshare nana idibo rẹ Ọghẹnẹ ro Me Kpenu na, ayen ghwoghwo idjerhe rẹ usivwin na vwọ kẹ ovwan.” Ọ sa dianẹ ẹwẹn rẹ Idẹbono na yen muẹ ọmọtẹ na vwọ ta eta nana rere ihwo vwo roro nẹ asan ọvuọvo yen aroẹmrẹ rọyen vẹ iyono ri Pọl nurhe. Vwẹ idjerhe tiọyena, ko se mu ẹwẹn rẹ ihwo na vwo nẹ iyono rẹ idibo ri Jesu. Ẹkẹvuọvo, Pọl da djẹ ẹwẹn rẹ Idẹbono na nẹ oma rọyen rọ nẹrhẹ ọmọtẹ na rhi fotovwin.​—Iru 16:​16-18.

11. Die yen phia kẹ Pọl vẹ Sailas rẹ ayen vwọ djẹ ẹwẹn rẹ Idẹbono nẹ oma rẹ ọmọtẹ na nu?

¹¹ Ọke rẹ inini rẹ ọmọtẹ na vwọ mrẹ nẹ idjerhe rẹ ayen wan mrẹ igho gberi, ophu de mu ayen mamọ. Ayen de kpono Pọl vẹ Sailas kpo afieki rọ dia asan rẹ ihwo ri mudia kẹ isun ri Rom de guẹdjọ ri shekpahen igho. Inini rẹ ọmọtẹ na da ta ota ro te ẹwẹn rẹ iguẹdjọ na re ghwomaphiyọ ẹbẹre ọvo ji titi usuon ri Rom mamọ na, eta rẹ ayen tare mudiaphiyọ nẹ, ‘ihwo ri Ju nana so ukpokpoma kidie ayen yono uyono rẹ avwanre re dia ihwo ri Rom che se rhiabọreyọ-ọ.’ Ugege yena, e de ghwe ru nene ota rayen na. “Otu [rehẹ afieki] na de vrẹn vwọso ayen [Pọl kugbe Sailas],” isun na da tanẹ “a vwẹ ibiurhe vwọ fa ayen.” Ọyena vwọ wan nu, e de mu Pọl vẹ Sailas phiyọ uwodi. Ohwo rọ rhẹrẹ ihwo rehẹ uwodi na de do eshare ra wonma na phiyọ uwodi rọhẹ obevun je vwẹ igoni kanre awọ rayen. (Iru 16:​19-24) Ọke rẹ ohwo rọ rhẹrẹ uwodi na vwọ kanre ẹchẹ na nu, asan eje de ghwe mu ebri te ẹdia ri Pọl vẹ Sailas rha mrẹ ohwohwo-o. Dedena, Jihova mrẹ ayen.​—Un 139:12.

12. (a) Ẹro vọ yen idibo ri Kristi vwo nẹ omukpahen, kẹ diesorọ? (b) Oka rẹ ẹvwọsuọ vọ yen Eshu vẹ ihwo rọyen vwo ruiruo nonẹna?

¹² Ikpe evo re wanre na, Jesu vuẹ idibo rọyen nẹ, e “che mukpahen” ayen. (Jọ 15:20) Ọtiọyena, ọke ri Pọl vẹ usun rọyen vwo te Masidonia, ayen muegbe rẹ ayen vwo hirharoku ẹvwọsuọ. Omukpahen rhe vwọ vwomaphia, ayen rhe  no nẹ ivun rayen miovwo Jihova-a, ẹkẹvuọvo ọyen odjephia rẹ ophu rẹ Eshu. Nonẹna, idibo rẹ Eshu je reyọ oka rẹ ena rẹ ayen vwo ruiruo vwẹ Filipae na ji vwo ruiruo. Ihwo re vwọsua je ta eta re chahenre kpahen avwanre vwẹ isikuru kugbe asan re de ruiruo ro phi erhanre phiyọ omukpahen na. Vwẹ ẹkuotọ evo, ihwo rẹ ẹga re vwọsua guẹnyẹ avwanre vwẹ aguare, eta rayen na mudiaphiyọ nẹ, ‘Iseri nana so ukpokpoma kidie ayen yono iyono re rhọnvwephiyọ “ẹkuruemu” avwanre-e.’ Vwẹ asan evo, e hwe iniọvo avwanre ji mu ayen phiyọ uwodi. Dedena, Jihova je mrẹ ayen.​—1Pi 3:12.

13. Die yen mu ohwo rọ rhẹrẹ uwodi na vwọ nọ nẹ: “Die yen mi che ru mi vwo vwo usivwin?”

¹³ O muẹro nẹ Pọl vẹ Sailas guọnọ ọke tavwen omiamiavwe rẹ ẹdẹ yena ki se kpotọ. Ẹkẹvuọvo, vwẹ uherevie ason, ayen ke “nẹrhovwo je so une vwo jiri Ọghẹnẹ” ro djerephia nẹ omiamiavwe rẹ ehwe na kpotọ re. Siẹvuọvo na, otọ rẹ uwodi na de kpogho gangan! Ohwo rọ rhẹrẹ ihwo rehẹ uwodi na vwọ rhọvwọn, ọ da mrẹ nẹ ẹchẹ na rhiephiyọ, oshọ de muo nẹ ihwo rehẹ uwodi na djẹ vabọ re. Ọ vwọ riẹn nẹ e che gboja kẹ ọyen fikirẹ ihwo rehẹ uwodi re djẹ vabọ na, o “de yoro ọlọkọ rọyen phia, kọ guọnọ hwe oma rọyen.” Ẹkẹvuọvo, Pọl de kperi phia: “Wo hwe oma wẹ-ẹn, kidie avwanre eje hẹ etinẹ!” Ohwo rọ rhẹrẹ uwodi rẹ oma bajẹ na da nọ: “Ega, die yen mi che ru mi vwo vwo usivwin?” Pọl vẹ Sailas che se sivwo-on, jokparẹ Jesu ọvo. Ayen da vuẹ: “Se Ọrovwori na Jesu gbuyota, ku wo vwo usivwin.”​—Iru 16:​25-31.

14. (a) Ukẹcha vọ yen Pọl vẹ Sailas vwọ kẹ ohwo rọ rhẹrẹ uwodi na? (b) Ebruphiyọ vọ yen Pọl vẹ Sailas mrẹre kidie nẹ ayen hirharoku omukpahen vẹ aghọghọ?

¹⁴ Onọ rẹ ohwo rọ rhẹrẹ uwodi na nọre na nẹ otọ ẹwẹn rọyen rhe? Pọl vwo ẹwẹn ivivẹ kpahen ọshare na-a. Ọshare nana Ohwo rẹ Ikeferi, o vwo erianriẹn rẹ Isiesi Ọfuanfon na-a. Tavwen ọ ke sa dia Onenikristi, o che yono ji rhiabọreyọ iyono ri Baibol na evo. Ọtiọyena, Pọl kugbe Sailas da ghwọrọ ọke vwọ “ta ota ri Jihova kẹ.” Kidie nẹ ayen muomaphiyọ eyono rẹ ọshare nana, omiamiavwe rẹ ehwe na da chọrọ ayen ẹro. Ọke rẹ ọshare na vwọ mrẹ era vwẹ obuko rayen, ọ da hworhẹ era na. Ọ vẹ evwruwevwin rọyen de “bromaphiyame, ayen hwọke-e.” Pọl vẹ Sailas mrẹ ebruphiyọ kidie ayen hirharoku omukpahen vẹ aghọghọ!​—Iru 16:​32-34.

15. (a) Idjerhe vọ yen Iseri ri Jihova vwọ vwẹrokere udje ri Pọl vẹ Sailas nonẹna? (b) Diesorọ o vwo fo nẹ avwanre rhoma rhivwin bru ihwo rehẹ ekogho rẹ avwanre ra kọke kọke?

¹⁵ Kerẹ Pọl vẹ Sailas, iniọvo buebun nonẹna ji ghwoghwo iyẹnrẹn esiri na vwẹ uwodi re muẹ ayen phiyọ fikirẹ esegbuyota rayen, omamọ iyẹnrẹn ji nẹ obuko rọyen rhire. Kerẹ udje, vwẹ ẹkuotọ ọvo ra da dobọ rẹ iruo rẹ avwanre ji, ẹkẹn 40 rẹ 100 rẹ Iseri re dia etiyin na yono kpahen Jihova ọke rẹ ayen vwọ hẹ uwodi! (Aiz 54:17) Noso nẹ, otọ na vwo kpogho nu yen ọshare na ke yare ukẹcha. Eriyin ọ je hepha vwọ kẹ ihwo evo nonẹna, ayen se rhiabọreyọ  ovuẹ rẹ Uvie na, ọ da dianẹ orọnvwọn ọvo phiare ro kpogho akpeyeren rayen. Avwanre da rhoma rhivwin bru ayen ra kọke kọke, ka sa chọn ayen uko ọke rẹ ayen da guọnọ ukẹcha tiọyena.

16. Idjerhe vọ yen ẹdjọ na vwo kurhẹriẹ vwẹ ẹdẹ rọ vwọ kpahen ẹdẹ ra vwọ fa Pọl vẹ Sailas nu?

¹⁶ A vwọ fa ayen nu, urhiọke rẹ ẹdẹ rọ vwọ kpahọn, isun na da vwẹ iji phia nẹ e siobọnẹ Pọl vẹ Sailas. Ẹkẹvuọvo Pọl da ta: “Ayen fa avwanre vwẹ azagba jẹ ọ dia e brorhiẹn hwe avwanre-e dede nẹ avwanre ihwo ri Rom, ayen de do avwanre phiyọ uwodi. Kẹ ayen guọnọ bẹbẹ siobọnẹ avwanre? Ẹjo kakaka! E jẹ ayen komobọ rhe rhe reyọ avwanre phia.” Ayen vwọ riẹn nẹ eshare ivẹ nana emotọ ri Rom, “oshọ” de mu isun na gangan, kidie ayen gbe uturhi rẹ eshare nana vwori ku. d Ẹdjọ na de rhi kurhẹriẹ. Ọ vwọ dianẹ e hwe idibo na vwẹ azagba na, isun na ki ji yovwunu kẹ ayen vwẹ azagba. Ayen da vuẹ Pọl vẹ Sailas nẹ ayen vrẹn nẹ Filipae. Ayen rhọnvwere, ẹkẹvuọvo, ayen ka vwẹ ọbọngan vwọ kẹ ẹko rẹ idibo kpokpọ na tavwen ayen ke kparoma nẹ orere na.

17. Ọrhọ yen uyono ọghanghanre ọvo rẹ idibo kpokpọ nana yono vwo nẹ akoechiro ri Pọl vẹ Sailas?

¹⁷ Ọ da dianẹ ayen muọghọ kẹ uturhi ri Pọl vẹ Sailas vwori kerẹ emotọ ri Rom jovwo, ayen rhe hwe aye-en. (Iru 22:​25, 26) Ẹkẹvuọvo, ọyena kọ rha nẹrhẹ idibo rehẹ Filipae roro nẹ eshare nana reyọ uphẹn rẹ ayen vwori vwọ vrabọ rẹ oja ro fori nẹ ayen re fikirẹ Kristi. Die yen ọnana rha sa so kẹ esegbuyota rẹ idibo re dia emotọ ri Romu-u? Oborọhepha, urhi na cha nẹrhẹ ayen vrabọ rẹ ẹfa-a. Dedena, Pọl vẹ Sailas womarẹ oja nana rẹ ayen chirakon rọyen na vwo djephia kẹ idibo kpokpọ nana nẹ idibo ri Kristi se mudiagan siẹrẹ a da vwọso ayen. Vwọba, Pọl vẹ Sailas vwọ tanẹ ofori re vwo muọghọ kẹ uturhi rẹ ayen vwori kerẹ emotọ na djerephia nẹ ayen guọnọre nẹ isun na rhọnvwe vwẹ azagba nẹ orhiẹn rọ chọre yen ayen bruru. Ọnana sa nẹrhẹ ayen jẹ iniọvo efa re dia emotọ ri Rom oja e gbe kẹ, ọ je sa chochọn rẹ iniọvo na vwo nẹ oka rẹ oja tiọyena vwẹ obaro na.

18. (a) Idjerhe vọ yen ekpako vwọ vwẹrokere udje ri Pọl nonẹna? (b) Mavọ yen avwanre “vwọ chochọn je reyọ iyẹnrẹn esiri na vwo muẹ vwo nene urhi” nonẹna?

¹⁸ Nonẹna, ekpako rẹ ukoko je vwẹ odjekẹ phia womarẹ udje rayen. Ekpako na vwo owenvwe rẹ ayen vwo ru kemu kemu rẹ ayen guọnọre nẹ iniọvo na ru. Vwẹ idjerhe vuọvo na, kerẹ Pọl, avwanre nabọ roro kpahen ọke vẹ oborẹ avwanre sa vwọ reyọ uturhi re vwori vwọ chochọn rẹ oma avwanre. Ọ da dia obo ri fori, avwanre se mu ota kpo aguare itete yẹrẹ iride rere avwanre se vwo  vwo uturhi ra vwọ ga ẹga. Ọdavwẹ avwanre dia e vwo wene irhi rẹ igọmẹti yẹrẹ oborẹ ayen ru erọnvwọn wa-an, ẹkẹvuọvo, ọyen “ra vwọ chochọn je reyọ iyẹnrẹn esiri na vwo muẹ vwo nene urhi” kirobo ri Pọl si rhe ukoko ri Filipae vwẹ omarẹ ẹgbukpe ihwe ro vwo vrẹn nẹ uwodi re muro phiyọ vwẹ etiyin nu. (Fil 1:7) Dedena, o toro obo ri che nẹ ẹdjọ ọtiọyena rhe-e, kerẹ Pọl vẹ usun rọyen, avwanre muegbe re vwo “ghwoghwo iyẹnrẹn esiri na” vwẹ kasan kasan rẹ ẹwẹn ọfuanfon rẹ Ọghẹnẹ sun avwanre ra.​—Iru 16:10.