1-3. Enọ vọ yen ihwo nọ kpahen ughwu, ẹkpahọnphiyọ vọ yen ẹga evo vwọphia?

BAIBOL na veri nẹ, ẹdẹ ọvo cha “ughwu gbe cha dia ọfa-a.” (Ẹvwọphia 21:4) Vwẹ Uyovwinrota 5, avwanre yonori nẹ ọtanhirhe na rhie uphẹn rẹ arhọ rẹ bẹdẹ phiyọ kẹ avwanre. Dedena, ihwo ji ghwẹ. (Aghwoghwo 9:5) Ọtiọyena, ọvo usun rẹ enọ re ma ghanre avwanre nọ kẹ, Die yen phia kẹ avwanre siẹrẹ avwanre de ghwu?

² Ẹkpahọnphiyọ rẹ onọ yena cha dia ghanghanre kẹ avwanre siẹrẹ ohwo avwanre vwo ẹguọnọ kpahen de ghwu. Avwanre se roro: ‘Tivọ yen ọ ra re? Ọ mrẹ avwanre? Ọ sa chọn avwanre uko? Avwanre je sa mrẹ ọfa?’

³ Ẹkpahọnphiyọ rẹ ẹga vwọ kẹ enọ yena fẹnẹ ohwohwo. Ẹga evo yonori nẹ wo de ru erhuvwu wo ki ghwu, ku wo kpo odjuvwu, wo de rhe ru umiovwo wo ki ghwu, ku wo kpo ẹtẹrhe erhanre. Evo tanẹ wo de ghwu ku wo hirhephiyọ ohwo rẹ ẹwẹn, ku wo re nene ihwo rẹ orua wẹn ri ghwure dia. Efa tare nẹ wo de ghwu nu, e de ji guẹdjọ wẹn nu, ka cha rhoma vwiẹ wẹ rhe akpọ na vwẹ ugboma ọfa, ọkiọvo kerẹ ohworakpọ yẹrẹ eranvwe dede.

4. Die yen orọnvwọn ọvo ẹga buebun yono kpahen ohwo ro ghwuru?

⁴ Ọhọhọre nẹ oborẹ ẹga yono fẹnẹ ohwohwo. Dedena, o vwo orọnvwọn ọvo rẹ buebun rayen yono. Ayen yono nẹ, siẹrẹ ohwo de ghwu, ẹbẹre ọvo rẹ ohwo na ji yerẹn. Ọyena ghini uyota?

5, 6. Die yen phia kẹ avwanre siẹrẹ avwanre de ghwu?

⁵ Jihova riẹn obo re phia kẹ avwanre siẹrẹ avwanre de ghwu, ọ je vuẹ avwanre nẹ, siẹrẹ ohwo de ghwu, jẹ arhọ rọyen vwoba. Ohwo rha hẹ akpọ-ọ, jẹ o ghwuru. Ọtiọyena, siẹrẹ ohwo de ghwu, iroro rọyen ji ghwu. * Ọke avwanre de ghwu nu, avwanre gbe sa mrẹ orẹ, kerhọ, yẹrẹ roro iroro-o.

⁶ Ovie Solomọn siri nẹ “ihwo ri ghwuru riẹn emu ọvuọvo-o.” Ihwo ri ghwuru che se vwo ẹguọnọ yẹrẹ utuoma-a, ayen ji “vwo iruo-o eyẹ iroro-o eyẹ erianriẹ-ẹn eyẹ aghwanre-e.” (Se Aghwoghwo 9:5, 6, 10.) Vwẹ Une Rẹ Ejiro 146:4, Baibol na vuẹ avwanre nẹ, siẹrẹ ohwo de ghwu, “iroro rọ jẹrẹ ejobi” ji ghwu.

7. Die yen Jesu ta kpahen ughwu?

⁷ Ọke rẹ ugbeyan rọyen vwo ghwu, Jesu da vuẹ iyinkọn rọyen nẹ, “Lazarọs shero ovwerhẹ.” Ọ dia Jesu vwẹ ota yena vwo mudiaphiyọ nẹ Lazarọs rovwoma-a. Ukperẹ ọtiọyen Jesu tare nẹ, “Lazarọs ghwuru.” (Jọn 11:11-14) Ọtiọyena, Jesu vwẹ ughwu vwo dje ovwerhẹn. Jesu tare nẹ Lazarọs kpo odjuvwu yẹrẹ ko bru ihwo rọyen ri ghwuru re nene dia-a. Ọ je tanẹ Lazarọs rioja vwẹ ẹtẹrhe erhanre yẹrẹ nẹ ka rhoma vwiẹ kerẹ ohworakpọ yẹrẹ eranvwe-e. A vwẹ ughwu rẹ Lazarọs vwo dje ovwerhẹn okokodo. Asan efa vwẹ Baibol na je vwẹ ughwu vwo dje ovwerhẹn. Ọke re vwo hwe Stivin, Baibol na tare nẹ, “ọ da vwerhẹ.” (Iruo Rẹ Iyinkọn Na 7:60)  Ọyinkọn Pọl ji si kpahen “otu re vwerhẹre vwẹ evun ri Kristi.”—1 Kọrẹnt 15:18.

8. Mavọ avwanre ru riẹn nẹ ọ dia Ọghẹnẹ ma ihworakpọ rere ayen vwo ghwu-u?

⁸ Ọghẹnẹ ma Adam vẹ Ivi rere o de te ọkiọvo ayen ghwu? Ẹjo! Jihova ma ayen rere ayen re avwerhen rẹ akpeyeren vẹ oma kpokpọ bẹdẹ. Ọke rẹ Jihova vwọ ma ihworakpọ, ọ ma ayen vẹ iroro rẹ ayen vwọ dia bẹdẹ. (Aghwoghwo 3:11) Emiọvwọn guọnọre nẹ emọ rayen ghwo ayen mi ji ghwu-u, iroro tiọyena yen ji rhe Jihova kpahen avwanre. Ẹkẹvuọvo, ọ da dianẹ Ọghẹnẹ ma avwanre rere a vwọ dia bẹdẹ, kidie sorọ avwanre vwo ghwẹ?

9. Diesorọ urhi rẹ Jihova vwọ kẹ Adam vẹ Ivi vwọ dia oborẹ ayen sa yan nene?

⁹ Vwevunrẹ ogba rẹ Idẹn, Jihova da vuẹ Adam nẹ, “Wọ sa re omamọ komamọ rẹ udju na obo ri jen we; ẹkẹvuọvo urhe rẹ erianriẹn rẹ erhuvwu vẹ umiovwo na wọ riọ-ọ, kidie ẹdẹ re wọ rerọ ku wo ghwu.” (Jẹnẹsis 2:9, 16, 17) Ọ bẹnre ayen vwọ yan nene urhi yena-a, kidie Jihova vwo ẹgba rọ vwọ vuẹ Adam vẹ Ivi obo ri yovwirin vẹ obo ri miovwirin. Ayen de nyupho rẹ Jihova, kọyen ayen djephia nẹ ayen muọghọ kẹ ẹdia rẹ usuon rọyen. Womarẹ ẹmienyo rayen, ayen ji che djephia nẹ oma vwerhen ayen kpahen erọnvwọn ejobi ro ru kẹ ayen.

10, 11. (a) Idjerhe vọ yen Eshu wan phiẹn Adam vẹ Ivi? (b) Diesorọ Adam vẹ Ivi che se gun riase-e?

¹⁰ Ọ da ohwo mamọ nẹ, Adam vẹ Ivi jẹ ojẹ rẹ ayen vwo jẹ upho rẹ Jihova enyo. Eshu da vuẹ Ivi nẹ, “Ọ dianẹ Ọghẹnẹ tare nẹ, wọ re emamọ rẹ irhe rẹ udju na vuọvo-o?” Ivi da kpahen: “Avwanre sa re emamọ rẹ irhe rẹ udju na; ẹkẹvuọvo Ọghẹnẹ tare nẹ, Wa ria emamọ rẹ urhe rọ uherevie rẹ udju na-a, eyẹ wa vwẹ obọ te-e, we de rhe ghwu.”—Jẹnẹsis 3:1-3.

¹¹ Eshu da kpahen kẹ nẹ, “We che ghwu-u. Kidie Ọghẹnẹ riẹnre nẹ ọke wa da riọ ẹro rẹ ovwan ko rhie, ku wa họhọ Ọghẹnẹ, rọ riẹn erhuvwu vẹ umiovwo.” (Jẹnẹsis 3:4-6) Eshu guọnọre nẹ Ivi roro nẹ o se brorhiẹn obo ri yovwirin vẹ obo ri miovwirin komobọ rọyen. O de ji gun efian kpahen obo re cha phia siẹrẹ Ivi de jẹ upho rẹ Ọghẹnẹ enyo. Eshu nẹ Ivi che ghwu-u, ọtiọyena, Ivi da re omamọ na ọ da je vwẹ emerha kẹ ọshare rọyen re. Adam vẹ Ivi riẹnre nẹ Jihova vuẹ ayen nẹ ayen yinvwi re omamọ na-a. Ọke rẹ ayen vwọ riọ, ayen da vwẹ arogba rayen vwọ  churhi rọ pha phephẹn na. Kidie nẹ ayen re omamọ na, ayen ghwe djephia nẹ ayen muọghọ kẹ Ọsẹ rayen ro vwo ẹguọnọ rọhẹ odjuvwu-u. Ayen che se gun riase-e!

12. Diesorọ ọ vwọ da ohwo mamọ nẹ Adam vẹ Ivi nyupho rẹ Jihova-a?

¹² Ọ da ohwo mamọ nẹ ọsẹ vẹ oni avwanre rẹsosuọ muọghọ kẹ Ọmemama raye-en! Mavọ yen oma che ru we siẹrẹ ọmọ wẹn rẹ ọmọshare vẹ ọmọtẹ ru wọ wian gan vwọ ghẹre, de ru obo re fẹnẹ iji ru wọ vwọ kẹ ayen? Ọ cha da wẹ?

13. Die yen otọ rẹ ota yena rẹ Jihova tare nẹ “ekpẹn wo ji che hirhe ra”?

¹³ Ọke rẹ ayen vwo jẹ upho enyo, Adam vẹ Ivi de ku uphẹn rẹ arhọ rẹ bẹdẹ kufia. Jihova vuẹ Adam jovwo nẹ, “Otọ ri wo nurhe, ekpẹn wo ji che hirhe ra.” (Se Jẹnẹsis 3:19.) Ọyena mudiaphiyọ nẹ Adam cha rhoma rhivwin kpo ekpẹn, kerẹ asan a da mrẹ nẹ a je rhe ma dẹvo-o. (Jẹnẹsis 2:7) Ọke rẹ Adam vwo ru umwemwu nu, o de ghwu, ọ gbe herọ ọfa-a.

14. Diesorọ avwanre vwo ghwẹ?

¹⁴ Mane kẹ Adam vẹ Ivi nyupho rẹ Ọghẹnẹ jovwo, ayen ra dia akpọ na rhi te nonẹna. Ayen ru umwemwu kidie nẹ ayen nyupho rẹ Ọghẹnẹ-ẹ, ukuotọ rọyen, ayen de ghwu. Umwemwu họhọ orharhe ọga rẹ avwanre riuku rọyen mie ọsẹ vẹ oni avwanre rẹsosuọ. E vwiẹ avwanre eje kerẹ irumwemwu,  kọyensorọ avwanre vwo ghwẹ. (Rom 5:12) Ẹkẹvuọvo, ọyena dia ọhọre Ọghẹnẹ kẹ ihworakpọ-ọ. Ọghẹnẹ guọnọre nẹ ihworakpọ ghwu-u, kidie Baibol na se ughwu “ọvweghrẹ.”—1 Kọrẹnt 15:26.

15. Idjerhe vọ yen uyota kpahen ughwu vwọ kẹ avwanre ọmuvwiẹ?

¹⁵ Uyota na kpahen ughwu nẹrhẹ avwanre vrabọ rẹ iyono echọchọ buebun. Baibol na yono avwanre nẹ ihwo ri ghwuru na rioja yẹrẹ muomaphiyọ-ọ. Avwanre cha sa ta ota kẹ aye-en, ayen je cha sa ta ota kẹ avwanre-e. Avwanre cha sa chọn ayen uko-o, ayen je cha sa chọn avwanre uko-o. Ayen cha sa wan avwanre oma-a, ọtiọyena o rhe fo nẹ avwanre djoshọ raye-en. Ẹkẹvuọvo, ẹga buebun tanẹ ihwo ri ghwuru na yerẹn vwẹ asan ọfa, nẹ avwanre sa chọn ayen uko siẹrẹ avwanre da hwa igho kẹ irherẹn yẹrẹ ihwo rẹ ayen nẹ kerẹ ihwo efuanfon. Ẹkẹvuọvo, ọke rẹ avwanre da riẹn uyota na kpahen ughwu, ayen rha sa phiẹn avwanre-e.

16. Uyono rẹ efian vọ yen ẹga buebun yono kpahen ihwo ri ghwuru?

¹⁶ Eshu reyọ ẹga efian vwọ phiẹn avwanre, rere avwanre vwo roro nẹ ihwo ri ghwuru na je herọ yerẹn. Kerẹ udje, ẹga evo yono nẹ, siẹrẹ ohwo de ghwu, ẹbẹre ọvo rẹ ohwo na ji yerẹn vwẹ asan ọfa. Uyono ọtiọyena yen ẹga wẹn yono, gbanẹ obo rẹ Baibol na ta kpahen ihwo ri ghwuru yen o yono? Eshu vwẹ efian phiẹn ihwo vwo nẹ ẹbẹre rẹ Jihova.

17. Diesorọ uyono rẹ ẹtẹrhe erhanre na vwọ dia aroeyinvwo kpahen Jihova?

¹⁷ Oborẹ ẹga buebun yono gbe ohwo unu. Kerẹ udje, evo yono nẹ ihwo ri ru umiovwo cha torhẹ vwẹ ẹtẹrhe erhanre bẹdẹ. Efian yena aroeyinvwo kpahen Jihova. Ọ cha vwẹ ọke vuọvo vwọ vwẹ uphẹn kẹ ihwo nẹ e rioja  vwẹ idjerhe tiọyena-a! (Se 1 Jọn 4:8.) Mavọ oma che ru we siẹrẹ wọ da mrẹ ohwo rọ yọnrọn obọ rẹ ọmọ rọyen, o de phio phiyọ erhanre nẹ ọ torhẹ? Wo che roro nẹ ohwo ọtiọyena ohwo rẹ ọkon. Wọ cha rhọnvwe dia ugbeyan rẹ ohwo ọtiọyena-a. Oka rẹ iroro yena yen Eshu guọnọre nẹ avwanre vwo kpahen Jihova!

18. Diesorọ avwanre vwo jẹ oshọ rẹ ihwo ri ghwuru na ẹdjẹ?

¹⁸ Ẹga evo yono nẹ siẹrẹ ihwo de ghwu, kẹ ayen hirhephiyọ ihwo rẹ ẹwẹn. Ẹga tiọyena yono nẹ avwanre muọghọ kẹ, je djoshọ rẹ ihwo rẹ ẹwẹn tiọyena, kidie ayen sa dia igbeyan yẹrẹ ivwighrẹn ri vwo ẹgba mamọ. Ihwo buebun se efian yena gbuyota. Ayen djoshọ rẹ ihwo ri ghwuru na, ọtiọyena kẹ ayen vwẹ ẹga kẹ ayen ukperẹ Jihova. Karophiyọ nẹ ihwo ri ghwuru na riẹn emu ọvuọvo-o, ọtiọyena o rhe fo nẹ avwanre djoshọ raye-en. Jihova yen Ọmemama rẹ avwanre. Ọyen Ọghẹnẹ rẹ uyota na, ọtiọyena, ọyen ọvo yen ofori nẹ avwanre ga.—Ẹvwọphia 4:11.

19. Idjerhe vọ yen uyota rẹ avwanre riẹnre kpahen ughwu vwọ chọn avwanre uko?

¹⁹ Avwanre da riẹn uyota kpahen ihwo ri ghwuru, avwanre ke vrabọ rẹ uyono rẹ efian rẹ ẹga buebun yono. Uyota nana chọn avwanre uko vwo vwo ẹruọ rẹ ive rẹ omavwerhovwẹn rẹ Jihova veri kpahen arhọ avwanre kugbe obaro na.

20. Die yen avwanre che yono vwẹ uyovwinrota rọ vwọ kpahen ọnana?

²⁰ Vwẹ ọke grongron re wanre, odibo rẹ Ọghẹnẹ re se Job da nọ: “Ọ da dianẹ ohwo ghwuru, kọ je sa rhọ?” (Job 14:14) Ohwo ro ghwu nu ghene sa rhoma dia? Ẹkpahọnphiyọ rẹ Ọghẹnẹ vwọ kẹ avwanre vwevunrẹ Baibol na vwerhen oma mamọ. Avwanre cha mrẹ ẹkpahọnphiyọ na vwẹ uyovwinrota rọ vwọ kpahen ọnana.