1, 2. Die yen buebun rẹ ihwo nọ kpahan?

ODJU rode rọ mwavwen ame ro evunrẹ orho so oghwọrọ vwẹ ọko ọvo. Ọshare ọvo vwẹ ọhwunu sa ihwo rehẹ evunrẹ ishọshi, ọ da wan ihwo buebun oma, ji hwe ihwo buebun. Ọga rẹ ikansa hwe aye ọvo yanjẹ emọ iyorin vwo.

² Siẹrẹ erọnvwọn ebrabra kerẹ eyena da phia, ihwo buebun ke nọ, “Diesorọ?” Ihwo buebun guọnọ riẹn oboresorọ akpọ na vwọ vọn vẹ utuoma kugbe ojaẹriọ. Wo roro kpahen ọyena jovwo re?

3, 4. (a) Enọ vọ yen Habakọk nọre? (b) Mavọ yen Jihova kpahenphiyọ kẹ?

³ Vwevunrẹ Baibol na, avwanre yono kpahen ihwo ri vwo esegbuyota ọgangan kpahen Ọghẹnẹ, re je nọ eka rẹ enọ nana re. Kerẹ udje, ọmraro Habakọk nọ Jihova: “Die wọ vwọ nẹrhẹ ovwẹ mrẹ oruchọ re me vwọ kparo nẹ ukpokpogho? Ẹghwọrọ vẹ ozighi gbere obaro kẹ vwẹ; ẹghwọ vẹ aphro vwọ kpahe ovwẹ chachacha.”—Habakọk 1:3.

⁴ Avwanre se ẹkpahọnphiyọ rẹ Ọghẹnẹ vwọ kẹ enọ rẹ Habakọk, kugbe ive Rọyen rọ cha vwọ rhuẹrẹ ẹdia na phiyọ vwẹ Habakọk 2:2, 3. Jihova vwo ẹguọnọ okokodo kpahen ihworakpọ. Baibol na tare nẹ, “Ọyen re vwẹ ẹro te we.” (1 Pita 5:7) Vwọrẹ uyota, Ọghẹnẹ vwo utuoma kpahen ojaẹriọ vrẹ oborẹ avwanre vwo utuoma kpahọn te. (Aizaya 55:8, 9) Ọtiọyena, e jẹ avwanre roro kpahen onọ nana: Diesorọ ojaẹriọ vwọ vọn akpọ na?

5. Die yen iyono rẹ ẹga buebun ta kpahen ojaẹriọ? Die yen Baibol na yonori?

⁵ Ipastọ, irherẹn, kugbe iyono rẹ ẹga tanẹ ọyen ọhọre rẹ Ọghẹnẹ rẹ ihworakpọ vwọ rioja. Evo sa tanẹ kemu kemu rọ phia kẹ ohwo eje, ọ da tobọ dia obo re brare, Ọghẹnẹ brorhiẹn rọyen phiyotọ nure, avwanre cha sa riẹn oboresorọ Ọghẹnẹ vwo ru ọtiọye-en. Efa sa tanẹ ihwo ghwẹ, tobọ te imitete dede rere ayen vẹ Ọghẹnẹ dia odjuvwu. Ẹkẹvuọvo, eta yena dia uyota-a. Ọ dia Jihova yen so erọnvwọn ebrabra re phia na-a. Baibol na da ta: “Ọ bẹbẹ kẹ Ọrovwoẹgba na re o vwo ru chọ!”—Job 34:10.

6. Diesorọ ihwo buebun vwọ harhan Ọghẹnẹ fikirẹ ojaẹriọ rọhẹ akpọ  na?

⁶ Ihwo buebun harhan Ọghẹnẹ fikirẹ erọnvwọn ebrabra re phia vwẹ akpọ na, kidie ayen rorori nẹ Ọghẹnẹ yẹn sun akpọ na. Ẹkẹvuọvo, kirobo rẹ avwanre yonori vwẹ Uyoviwnrota 3, Eshu rọ dia Idẹbono na yen osun rẹ akpọ na.

7, 8. Diesorọ ojaẹriọ vwọ vọn akpọ na?

⁷ Baibol na vuẹ avwanre nẹ, “akpọ na ejobi hẹ obo rẹ ogangan rẹ ohwo umwemwu na.” (1 Jọn 5:19) Eshu rọ dia Osun rẹ akpọ na ọvwuvumwemwu yen o ruẹ. Ọyen hẹ “ọphiẹn rẹ akpọ na ejobi.” (Ẹvwọphia 12:9) Buebun rẹ ihwo vwẹrokere. Ọnana orọnvwọn ọvo rọ sorọ efian, utuoma vẹ umiovwo vwọ vọn akpọ na.

⁸ O ji vwo erọnvwọn efa re sorọ ojaẹriọ vwọ vọn akpọ na. Adam vẹ Ivi vwo gbevwọso Ọghẹnẹ nu, emọ rayen ke riuku rẹ umwemwu mie ayen. Fikirẹ umwemwu, ihworakpọ ki so ojaẹriọ kẹ ihwo efa. Ayen guọnọ kobaro kẹ ihwo efa. Ayen họnra, vwobọ vwẹ ofovwin, ji shenyẹ  ihwo efa. (Aghwoghwo 4:1; 8:9) Ọkiọvo ihwo rioja fikirẹ “ọke vẹ uphẹn.” (Aghwoghwo 9:11) Omaẹwan vẹ erọnvwọn ebrabra efa sa phia kẹ ihwo siẹrẹ ayen da hẹ asan ro fori-i, vwẹ ọke ro shephiyọ-ọ.

9. Diesorọ o vwo mu avwanre ẹro nẹ o vwo oboresorọ Ọghẹnẹ vwọ vwẹ uphẹn kẹ ojaẹriọ?

⁹ Ọ dia Jihova yen so ojaẹriọ-ọ. A cha sa harhen Jihova fikirẹ ofovwin, umiovwo kugbe oshenyẹ ra mrẹ nonẹna-a. Ọ dia Ọghẹnẹ yẹn so oghwọrọ kerẹ etọ re bẹrẹ, ogiribo ri djuẹ, vẹ oghwe ri kuẹ na-a. Ẹkẹvuọvo wo se roro, ‘Jihova da ghene dia ọromevwẹgba vwẹ odjuvwu vẹ akpọ, diesorọ ọ rha dobọ rẹ erọnvwọn ebrabra re phia na ji-i?’ Avwanre riẹnre nẹ Ọghẹnẹ vwẹrote avwanre, ọtiọyena o vwo oboresorọ rọ vwọ vwẹ uphẹn kẹ ojaẹriọ.—1 Jọn 4:8.

10. Idjerhe vọ yen Eshu vwọ gbabọse Jihova?

¹⁰ Vwẹ ogba rẹ Iden, Idẹbono phiẹn Adam vẹ Ivi. Eshu se Ọghẹnẹ orharhe rẹ Osun. Ọ tare nẹ Ọghẹnẹ si orọnvwọn oyoyovwin ọvo nu vwọ kẹ Adam vẹ Ivi. Eshu guọnọre nẹ ayen roro nẹ ọyen hẹ omamọ rẹ osun, ọ dia Jihova-a, ọ je guọnọ nẹ ayen kpairoro vrẹ Ọghẹnẹ.—Jẹnẹsis 3:2-5; ni Eta rẹ Odjefiotọ 27.

11. Onọ vọ yen avwanre cha kpahenphiyọ?

¹¹ Adam vẹ Ivi rhọnvwe kerhọ rẹ Jihova-a, ayen de gbevwọsuọ. Ayen rorori nẹ ayen vwo ẹgba rẹ ayen vwo brorhiẹn rẹ obo ri yovwirin vẹ obo ri chọre komobọ. Mavọ yen Jihova se vwo djephia nẹ iroro rayen na chọre, nẹ ọyen ọvo yen riẹn obo ri me yovwin kẹ avwanre?

12, 13. (a) Diesorọ Jihova ra ghwọrọ Adam vẹ Ivi ugege rẹ ayen ghwe vwo gbevwọsuọ-ọ? (b)  Diesorọ Jihova vwọ vwẹ uphẹn kẹ Eshu nẹ ọ dia osun rẹ akpọ na, diesorọ ọ je vwọ vwẹ uphẹn kẹ ihworakpọ nẹ ayen sun oma rayen?

 ¹² Jihova ghwọrọ Adam vẹ Ivi ugege yena-a. Ukperẹ ọtiọyen, ọ vwẹ uphẹn kẹ ayen nẹ ayen vwiẹ emọ. Jihova da vwẹ uphẹn kẹ emọ rẹ Adam vẹ Ivi rere ayen vwọ jẹ ohwo rẹ ayen guọnọre nẹ ọ dia osun rayen. Jihova guọnọre nẹ ihwo re gbare dia otọrakpọ na, ọnana cha phia, otoro oborẹ Idẹbono che ru-u.—Jẹnẹsis 1:28; Aizaya 55:10, 11.

¹³ Ọke rẹ Eshu vwo gbevwọso Jihova, iduduru rẹ emekashe etiyin. (Job 38:7; Daniẹl 7:10) Ọtiọyena, Jihova da vwẹ ọke kẹ Eshu rere o djephia se obo rọ tare na ghene uyota. Ọ da je vwẹ uphẹn kẹ ihworakpọ nẹ ayen sun oma rayen vwẹ obotọ rẹ usuon rẹ Eshu rere a vwọ riẹn sẹ ayen ghini se sun oma rayen ababọ rẹ ukẹcha rẹ Ọghẹnẹ.

14. Die yen ọke rọ wanre na djephia?

¹⁴ Ikpe uriorin buebun yen ihworakpọ davwẹngba ayen vwo sun oma rayen re, ẹkẹvuọvo ayen se phikparobọ-ọ. E dje Eshu phiyọ ọvwọrefian. Ihworakpọ ghene guọnọ ukẹcha rẹ Ọghẹnẹ. Jerimaya de si: “E Ọrovwohwo, me riẹnre nẹ idjerhe rẹ ohwo rẹ akpọ ọ hẹ oma rọye-en, nẹ ohwo sa vwẹ ogangan rẹ omobọ rọyen kpọ oma rọye vi-i.” Oborẹ Jerimaya siri na ghene uyota.—Jerimaya 10:23.

15, 16. (a) Diesorọ Jihova vwọ vwẹ uphẹn kẹ ojaẹriọ nẹ ọ dia kri te ọke nana? (b) Diesorọ Jihova ji rhi si ebẹnbẹn rẹ Eshu soro no-o?

¹⁵ Diesorọ Jihova vwọ vwẹ uphẹn kẹ ojaẹriọ nẹ ọ dia kri te ọke nana? Diesorọ ọ rha dobọ rẹ erọnvwọn  ebrabra re phia na ji-i? Ọ reyọ ọke ogrongron tavwen e ki se djephia nẹ usuon rẹ Eshu se phikparobọ-ọ. Ihworakpọ davwen koka koka rẹ usuon re, dedena ayen se phikparobọ-ọ. Dede nẹ, ayen ru yovwin phiyọ vwẹ ona rẹ isayẹnsi, jẹ oshenyẹ, ẹdia rẹ ogbere, ozighi, kugbe ofovwin ganphiyọ vrẹ ọke ri jovwo. Avwanre che se sun oma rẹ avwanre ababọ rẹ ukẹcha Ọghẹnẹ avwanre de se phikparobọ-ọ.

¹⁶ Ẹkẹvuọvo, Jihova ji rhi si ebẹnbẹn rẹ Eshu soro no-o. Ọghẹnẹ de ru ọtiọyen, kọyen Ọ vwẹ ukẹcha kẹ usuon rẹ Eshu na. Ọghẹnẹ che se ru ọtiọye-en. Vwọba, ihworakpọ che roro nẹ ẹgba rẹ obọ rayen ọyen ayen vwo sun phikparobọ. Ẹkẹvuọvo, ọyena efian, Jihova che se vwobọ vwẹ efia-an. O che se gun efia-an.—Hibru 6:18.

17, 18. Die yen Jihova che ru kpahen umiovwo eje rẹ Eshu soro?

¹⁷ Ọghẹnẹ sa rhuẹrẹ umiovwo na eje rẹ Eshu vẹ ihworakpọ soro fikirẹ egbevwọsua rayen na phiyọ? E, kidie emu vuọvo bẹn vwọ kẹ Ọghẹnẹ-ẹ. Jihova riẹn ọke rẹ ẹkpahọnphiyọ cha vwọ dia vwọ kẹ egbevwọsuọ rẹ Eshu ejobi. Ọyena da wan nu, ko ru akpọ na eje phiyọ iparadaisi, kirobo rọ guọnọre jovwo. Irivwin rehẹ evunrẹ “ishi” ejobi che vrẹn. (Jọn 5:28, 29) Ihwo rha cha muọga yẹrẹ ghwu ọfa-a. Jesu cha rhuẹrẹ umiovwo na eje rẹ Eshu soro na phiyọ. Jihova cha reyọ Jesu vwọ “guọghọ iruo rẹ Idẹbono.” (1 Jọn 3:8) Oma vwerhen avwanre nẹ tavwen ọke na ki te, Jihova vwo edirin rẹ avwanre, kiridie ọnana nẹrhẹ avwanre rhe riẹn Jihova, ji brorhiẹn nẹ avwanre guọnọre nẹ ọ dia Osun rẹ avwanre. (Se 2 Pita 3:9, 10.) Avwanre da tobọ rioja dede, ọ vwẹ ukẹcha kẹ avwanre vwo chirakon.—Jọn 4:23; se 1 Kọrẹnt 10:13.

 ¹⁸ Jihova gba avwanre vwọ dia otọ rẹ Usuon rọye-en. Ọ kẹ avwanre okẹ rẹ egbomọphẹ. E jẹ avwanre ta ota kpahen oborẹ okẹ ọghanghanre nana mudiaphiyọ kẹ avwanre.

19. Uvi rẹ okẹ vọ yen Jihova kẹ avwanre? Diesorọ oma vwọ vwerhen avwanre fikirẹ okẹ nana?

¹⁹ Okẹ rẹ oghẹresan nana rẹ Ọghẹnẹ vwọ kẹ avwanre na yen nẹrhẹ avwanre fẹnẹ eranvwe. Eroma yen suẹn eranvwe, ẹkẹvuọvo avwanre yen jẹ oborẹ avwanre guọnọ yeren akpọ rẹ avwanre wan, sẹ avwanre cha ga Jihova yẹrẹ avwanre cha ga-a. (Isẹ 30:24) Avwanre je họhọ ijini ro ruẹ obo ra rhuẹrerẹ kẹ ọvo-o. Avwanre vwo egbomọphẹ rẹ avwanre vwọ dia oka rẹ ohwo rẹ avwanre guọnọ dia eje, oka rẹ ugbeyan rẹ avwanre guọnọre, vẹ oborẹ avwanre guọnọ yeren akpọ avwanre wan. Jihova guọnọre nẹ avwanre re avwerhen rẹ akpeyeren.

20, 21. Ọrhọ yen ojẹ ro me yovwin wọ sa jẹ asaọkiephana?

²⁰ Jihova guọnọre nẹ avwanre vwo ẹguọnọ rọyen. (Matiu 22:37, 38) Ọ họhọ ọsẹ rẹ oma vwerhan ro vwo nyo ọmọ rọyen rọ tanẹ “Mi vwo ẹguọnọ wẹn,” ma rho ọmọ na da ta vwọ nẹ otọ rẹ udu rọyen rhe, ọ dia a gbarọ ta-a. Jihova kẹ avwanre egbomọphẹ rẹ avwanre vwọ jẹ sẹ avwanre cha ga yẹrẹ avwanre cha ga-a. Eshu, Adam, vẹ Ivi jẹ ojẹ rẹ ayen vwọ sen Jihova. Mavọ yen wọ cha reyọ okẹ rẹ egbomọphẹ wẹn vwo ruiruo wan?

²¹ Reyọ egbomọphẹ wẹn vwọ ga Jihova. Iduduru rẹ ihwo reyọ vwọso Idẹbono, ayen da jẹ ojẹ rẹ ayen vwọ ga Jihova. (Isẹ 27:11) Die wo se ru asaọkiephana rere wọ sa vwọ dia evunrẹ akpọ kpokpọ rẹ Ọghẹnẹ ro de che si ojaẹriọ no na? Uyovwinrota rọ vwọ kpahen ọnana cha kpahen phiyọ onọ yena.