Nokpẹn rẹ Ukẹcha

“Ohwo ọvo da rhe họnre ohwo ọfa, ọrivẹ rọye kọ chochọ kẹ.”​—Aghwoghwo 4:​12.

Avwanre de vwo obicha rẹ ihwo efa, ka sa mrẹ ẹgba vwo phi ọvweghrẹn kparobọ​—o toro ohwo yẹrẹ obo rọ hepha-a, e che phio kparobọ. Ọtiọyena wọ da guọnọ dobọ rẹ isigati ephopho ji, ọ cha dia emu rẹ aghwanre wọ vwọ nokpẹn rẹ ukẹcha vwo mie igbeyan vẹ ihwo rẹ orua wẹn, yẹrẹ ohwo ro che ghini bicha wẹ ji vwo odiri wẹn.

Wọ sa nokpẹn rẹ ukẹcha vwo mie ohwo rọ dobọ rẹ isigati ephopho ji re, ohwo tiọyena che vwo ẹruọ wẹn, ọ je cha chọn wẹ uko. Torben, Onenikristi ọvo vwẹ Denmark da tanẹ: “Ukẹcha rẹ ihwo efa chọn vwẹ uko mamọ.” Abraham rọ dia India de si: “Uvi rẹ ẹguọnọ rẹ ihwo rẹ orua mẹ vẹ Inenikristi efa dje kẹ vwẹ chọn vwẹ uko vwọ dobọ rẹ isigati ephopho ji.” Ọkiọvo dede, ukẹcha rẹ igbeyan vẹ ihwo rẹ orua ghwe te-e.

Ọshare ọvo rẹ se Bhagwandas da ta: “Mi phopho isigati ẹgbukpe 27, ẹkevuọvo mi vwo yono kpahen oborẹ Baibol na ta kpahen iruemu ri se gbe oma na ẹgua, mi de brorhiẹn ri mi vwọ dobọ rọyen ji. Me davwẹngba vwo siobọ rẹ uche ri mi phopho jovwo kpotọ. Mi de wene igbeyan ri mi nene. Idọktọ bru vwe uche. Ọvuọvo wianre-e. Ukuotọ rọyen, vwẹ ason ọvo, mi de rhievun nẹrhovwo rhe Jihova Ọghẹnẹ, me da rẹ nẹ ọ chọn vwẹ uko vwọ dobọ rẹ isigati ephopho ji. Ukuotọ rọyen, me da ghene dobọ rọyen ji!”

Orọnvwọn ọfa rọ pha ghanghanre yen wo vwo muegbe hẹrhẹ ebẹnbẹn ru wo se rhiẹromrẹ. Eyẹn ebẹnbẹn vọ? Uyovwinrota rọ vwọ kpahen ọnana che djekpahọn.

 [Ekpeti]

OFORI NẸ WỌ REYỌ IHUVWUN?

Ihwo buebun reyọ ihuvwun kerẹ nicotine patch re ruru vwọ chọn ihwo ro phopho isigati uko rere ayen sa vwọ dobọ rọyen ji, ihuvwun nana hirhephiyọ ekiẹchuọ rode re. Roro kpahen enọ rehẹ obotọ na tavwen wọ ke reyọ ihuvwun nana:

Erere vọ yen che norhe? Ihwo buebun ri jiri ihuvwun nana kẹ ihwo na ta nẹ, ihuvwun nana nẹrhẹ ohwo rọ dobọ rẹ isigati ji na, ra ghwa mwọga rọye-en. Ẹkẹvuọvo otu evo tanẹ ọ wian krẹ-ẹ.

Imuoshọ vọ yen se norhe? Ihuvwun evo sa rhoma sua omaẹwan efa, kerẹ upho rọ nọrọ ohwo, ofudjevwe, kugbe ẹwẹn re vwo hwe oma rẹ ohwo. Karophiyọ nẹ ihuvwun evo ra tare nẹ e vwo wene nikotini, nikotini jehẹ evun rayen, ihuvwun nana je sua omaẹwan kẹ ugboma na. Vwọrẹ uyota, ohwo je sa reyọ ihuvwun nana te ẹdia rẹ e me je rhe riẹnriẹn ohwo na oma.

Idjerhe ọfa vọ yen herọ? Vwẹ ehiahiẹ ọvo re ruru, ẹkẹn 88 rẹ ihwo 100 re dobọ rẹ isigati ephopho ji tare nẹ ayen dobọ rọyen ji siẹvuọvo, ayen reyọ ihuvwun vuọvo-o.