• “Mi niro nẹ ọ dia nonẹ yen ọshare mẹ gbe igberadja cha re-e.”

• “Mi niro nẹ ọ phọphọ ovwẹ, mi faro-o, mi rhe ji fiemu vuọvo-o.”

• “Me sa vuẹ ohwo vuọvo kpahen obo re phiare na-a. Mi din ro phiyọ oma.”

• “Mi niro nẹ Jihova vwo ọdavwẹ mẹ-ẹ.”

Eta nana ghwe dje obo rọ da aye te siẹrẹ ọshare rọyen de nẹ ihoho rẹ ihwo re banphiyọ. Ọ da dianẹ o te emeranvwe yẹrẹ ikpe evo rẹ ọshare na vwo ruẹ ọnana vwẹ odjahọn re, aye na se no nẹ ọ rha cha sa vwẹrosuọ ọfa-a. Aye ọvo da ta: “Ọ ghwa họhọ nẹ me riẹn oka rẹ ohwo ọshare mẹ ghene hepha-a. O vwo erọnvwọn efa ro ruẹ re me riẹn kpahe-en?”

A rhuẹrẹ uyovwinrota nana vwọ kẹ aye rẹ ọshare rọyen shero ufi rẹ eno rẹ ihoho rẹ ihwo re banphiyọ. a E muegbe rẹ uyovwinrota nana rere ọ sa vwẹ ọbọngan kẹ aye na, je vwẹ imuẹro kẹ nẹ Jihova vwo ẹguọnọ rọyen, kugbe obo re sa vwẹ ukẹcha vwọ kẹ vwo vwo ufuoma je sẹro rẹ oyerinkugbe rọyen vẹ Jihova. b

Dede nẹ wo che se sun kemu kemu rẹ ọshare wẹn ruẹ-ẹ, jẹ o vwo erọnvwọn evo ru wo se ru vwo vwo ufuoma. Roro kpahen iroroẹjẹ nana.

Wọ hanrha oma wẹ-ẹn. Aye na se roro nẹ ọyen sorọ ọshare rọyen vwo nẹ ihoho rẹ ihwo re banphiyọ. Alice c niro nẹ ọyen rhe vwo erhuvwu-u. Ko roro nẹ, ‘Diesorọ ọshare mẹ vwo gbobọnyẹ vwẹ re nughe eya efa?’ Eya evo hanrha oma rayen fikirẹ ẹro rẹ ayen vwo ni obo re phiare na, kẹ ayen roro nẹ ayen rhoma nẹrhẹ erọnvwọn braphiyọ. Danielle da ta: “Fikirẹ ihoho rẹ ihwo re banphiyọ rẹ ọshare mẹ nẹ na ophu kọ fobọ mu vwe, ọnana da nẹrhẹ ẹdia na rhe braphiyọ.”

Ọ da dianẹ wo ji vwo ọkpọ iroro tiọna, gba riẹn nẹ Jihova cha yọnrọn owẹ suo oborẹ ọshare wẹn ruẹ na-a. Jems 1:14 da ta: “Urhurusivwe romobọ yen siẹ ohwo je riẹriẹ rua ọdavwini.” (Ro 14:12; Fil 2:12) Ukperẹ Jihova vwọ yọnrọn owẹ suo obo re  phia na, evun-ẹfuọn wẹn yen ma ghanre kẹ.​—2Ik 16:9.

Aye na se no nẹ kidie nẹ ọyen rhe vwo erhuvwu-u ọyen sorọ ọshare rọyen vwo nẹ ihoho rẹ ihwo re banphiyọ. Jẹ ọyena dia uyota-a. Ihwo evo ri yono ẹbe kodo tare nẹ ughe rẹ ihoho ihwo re banphiyọ nẹrhẹ ọshare vwo urhurusivwe rẹ ehware rẹ aye vuọvo che se hwe-e.

Kẹnoma kẹ ẹnwan rẹ ọkamuka. Catherine tare nẹ ihoho rẹ ihwo re banphiyọ rẹ ọshare nẹ na yen nerhẹ ophu muẹ ọyen okieje. Frances da ta: “Ọ sua ẹnwan kẹ vwẹ kọke kọke siẹrẹ me rha riẹn asan rẹ ọshare mẹ hepha-a. Ọkieje kọyen me vwọ ro ẹnwan.” Eya evo tare nẹ oma vua ayen siẹrẹ ayen vẹ iniọvo re riẹn kpahen obẹnbẹn rẹ eshare rayen vwori na da herọ. Efa da rha tanẹ ayen ọvo herọ kidie ayen roro nẹ o vwo ohwo vuọvo ro vwo ẹruọ rẹ ẹdia rẹ ayen na-a.

Iroro nana brare-e. Jẹ, wo de mu ẹwẹn kpahen ayen, e cha nẹrhẹ wọ ro ẹnwan rẹ ọkamuka. Ukperẹ ọtiọyen, davwẹngba vwo ru oyerinkugbe wẹn vẹ ọ ri Jihova ganphiyọ. Wo de ru ọnana, ọ cha kẹ wẹ ẹgba wo se vwo chirakon.​—Un 62:2; Ẹf 6:10.

Wo de se ji roro kpahen ikuegbe rẹ eya ri hirharoku ofudjevwe vwẹ Baibol na re mrẹ ọbọngan ọke rẹ ayen vwọ nẹrhovwo rhe Jihova je sa bọn wẹ gan. Dede nẹ ọ dia ọkieje yen Jihova vwo si ebẹnbẹn rayen no-o, jẹ ọ nẹrhẹ ayen vwo ufuoma. Kerẹ udje, “ivun” miovwin Hanah mamọ fikirẹ ẹdia rọyen na. Ẹkẹvuọvo ọ vwọ “nẹ ẹrhovwo kẹ Ọrovwohwo” nu, o de rhi vwo ufuoma dede nẹ ọ ghwa riẹn obo rẹ erọnvwọn cha dia obaro na-a.​—1Sa 1:​10, 12, 18; 2Kọ 1:​3, 4.

Nokpẹn rẹ ukẹcha mie ekpako na. Ayen sa dia “asan odjahọ” ọkẹ rẹ odju, “urhurho vwọ ọke rẹ ogiribo.” (Aiz 32:2) Ayen ji se jẹ oniọvo aye bru wẹ rhe ru wọ sa ta ọdavwẹ wẹ kẹ ji bicha wẹ.​—Isẹ 17:17.

Wọ sa vwẹ ukẹcha kẹ ọshare wẹn vwo phi obẹnbẹn na kparobọ? Ọkiọvo. Baibol na tare nẹ e se phi obẹnbẹn yẹrẹ ọvweghrẹn ro vwo ẹgba mamọ kparobọ, siẹrẹ ihwo “ivẹ” da wian kugbe họnre vwọsuọ. (Agh 4:​9-12) Ehiahiẹ djerephia nẹ erhuvwu no cha siẹrẹ aye gbe ọshare da họnre vwọso eno rẹ ihoho rẹ ihwo re banphiyọ je nẹrhẹ ayen rhoma vwẹroso ohwohwo vwẹ orọnvwe rayen.

 Vwọrẹ uyota, ọ da dianẹ ọrivẹ rẹ orọnvwe wẹn vwo owenvwe je davwẹngba vwọ họnre vwọso eno rẹ ihoho rẹ ihwo re banphiyọ, ovwan se phikparobọ. Ọ nẹrhovwo rhe Jihova vwọ kẹ ẹgba je nokpẹn ukẹcha mie ekpako na re? (2Kọ 4:7; Jem 5:​14, 15) Ọ jowọ sansan rọ vwọ kẹnoma kẹ eno rẹ ihoho rẹ ihwo re banphiyọ re​—kerẹ udje, o siẹ obọ rẹ ọke rọ ghwọrọ phiyọ ikọmputa yẹrẹ ifonu rọyen kpotọ je kẹnoma kẹ ẹdia re sa kpare urhurusivwe na? (Isẹ 27:12) O vwo owenvwe ro vwo rhiabọreyọ ukẹcha wẹn je fuevun kẹ wẹ? Ọ da dia ọtiọyen, kọyen wọ sa vwẹ ukẹcha kẹ.

Vwẹ idjerhe vọ? Roro kpahen udje nana. Felicia rọnvwọn Ethan rọ dia ohwo rẹ ihoho ihwo re banphiyọ riẹnriẹn oma vwo nẹ ọke rẹ emo rhe. Felicia ruro lọhọ kẹ rere ọ sa vwọ vuẹ ọke rẹ urhurusivwe rẹ ihoho ihwo re banphiyọ da kọn rhe. Ethan da ta: “Mi rhievun vuẹ aye mẹ obo rehẹ ẹwẹn mẹ eje. Kọ vuẹ vwẹ vwọrẹ ẹguọnọ, oborẹ mi ru me vwọ kẹnoma kẹ ọdavwini na, ọ je nọ vwẹ kpahen oborẹ oma ru vwe ọkieje. Ọ je cha vwẹ uko vwo gbere ughwru phiyọ intanẹti.” Vwọrẹ uyota, ọ da Felicia mamọ nẹ Ethan she ro ufi rẹ ihoho ihwo re banphiyọ. Ẹkẹvuọvo, ọ da ta: “Ophu mẹ na sa vwẹ ukẹcha kẹ vwọ vrabọ rẹ ufi nana-a. Avwanre vwọ ta ota kpahen ebẹnbẹn rọyen na nu, o de muegbe rọ vwọ vwẹ ukẹcha kẹ vwẹ vwọ vrabọ rẹ ọmiaovwẹn mẹ.”

Otaẹtakuẹgbe tiọyena sa cha ọshare na uko vwọ vrabọ rẹ ufi rẹ ihoho ihwo re banphiyọ, je nẹrhẹ aye rọyen rhoma vwẹrosuọ. Ọshare da vuẹ aye rọyen asan rọ da vwiẹrẹ, obo ro ruẹ vẹ asan rọ ra, kọ sa lọhọ kẹ aye na ọ vwọ vwẹrosuọ kidie o rhe vwo emu vuọvo rọ djahen kẹ-ẹ.

O muwẹro nẹ wọ je sa vwẹ ukẹcha kẹ ọshare wẹn vwẹ idjerhe ọtiọyen? Ọ da dia ọtiọyen, ovwan se se uyovwinrota nana je fuẹrẹn kugbe. Ọdavwẹ rọyen ọyen rọ vwọ dobọ rẹ eno rẹ ihoho rẹ ihwo re banphiyọ ji, o mi ji ru obo re cha nẹrhẹ wọ vwẹrosuọ. Ukperẹ ivun vwo miovwo kidie nẹ wọ guọnọ ta ota kpahen obẹnbẹn na, ofori nẹ ọshare na vwo ẹruọ rẹ oborẹ uruemu rọyen na da wẹ te. Ọdavwẹ wẹn ọyen wo vwo bicha ẹgbaẹdavwọn rọyen rọ vwọ dobọ rẹ uruemu na ji, je vwẹ uphẹn kẹ ro vwo djephia nẹ ọyen ohwo ru wọ sa vwẹrosọ. Ovwan che yono kpahen obo re nẹrhẹ ihwo she ro ufi rẹ ihoho ihwo re banphiyọ kugbe oborẹ ayen se vwo phi obẹnbẹn na kparobọ. d

Ọ da dianẹ oshọ mu we nẹ ota rẹ ovwan na che fi ẹghwọ, gba vuẹ ọkpako rẹ ovwan vẹ ọyen riẹnriẹn oma rere ọ vẹ ovwan ta ota na. Mrẹvughe nẹ ọ da tobọ dianẹ ọrivẹ orọnvwe wẹn dobọ rẹ  uruemu nana ji re, ọ sa reyọ ọke wọ ke sa rhoma vwẹrosuọ. Wo jẹ ofu dje we-e. Vwo oniso rẹ ẹdia rẹ ovwan de ru yovwin phiyọ vwẹ oyerinkugbe rẹ ovwan. Jẹ, o muwẹro nẹ okriri o vwori-i, erọnvwọn cha rhoma shephiyọ vwẹ orọnvwe rẹ ovwan.​—Agh 7:8; 1Kọ 13:4.

Kẹ ọ da rha dianẹ oshare wẹn rhoma she ro ufi na vwo, ko mudiaphiyọ nẹ o rhe che se kuobọrhẹriẹ-ẹ yẹrẹ jẹ uruemu na vwo ọfa-a? Ẹjo kakaka. Ọ da dianẹ uruemu nana riẹnrierẹ oma re, kọyen o che nene muabọ vwẹ akpeyeren rọyen eje. Ọ sa rhoma she ro ufi nana ọ da tobọ dianẹ ọ kpairoro vrẹ ikpe buebun re. Rere o vwo jẹ ufi nana e she ruọ, ọ guọnọ ẹgbaẹdavwọn ọgangan ọ sa vwọ kẹnoma, ọkiọvo o che tinkamu orhiẹn ro bruru ro vwo gbere ughwru phiyọ ifonu vẹ ikọmputa rọyen ọ da tobọ dianẹ o niro nẹ obẹnbẹn na notọ re. (Isẹ 28:14; Mt 5:29; 1Kọ 10:12) Ọ cha vwẹ ọkieje vwo ru “ẹgba rẹ iroro” rọyen phiyọ ọkpokpọ ji yono obo re “tuoma rẹ umwemwu” sansan kerẹ ihoho rẹ ihwo re banphiyọ vẹ iruemu ri jẹfuọn efa kerẹ e vwo du omobọ rẹ ohwo. (Ẹf 4:23; Un 97:10; Ro 12:9) Ọ tobọ davwẹngba ro vwo ru erọnvwọn nana? Ọ da dia ọtiọyen, kọyen imuẹro herọ nẹ o sa dobọ rẹ uruemu nana ji kare kare. e

Ọ da rha dianẹ ọrivẹ orọnvwe wẹn guọnọ ru emu vuọvo kpahen ẹdia rọyen na-a vwo? Aphro herọ-ọ, ọnana sa nẹrhẹ ophu mu we, ofu dje we, ji no nẹ o ku we phiyotọ. Ọtiọyena, gba yanjẹ erọnvwọn eje vwẹ obọ ri Jihova, ọnana cha nẹrhẹ wo vwo ẹwẹn ri dọe. (1Pi 5:7) Sikẹrẹ Jihova ọkieje womarẹ ẹrhovwo, uyono kugbe erorokodo. Wo de ruẹ ọtiọyen, vwo imuẹro nẹ Jihova ji che sikẹrẹ owẹ phiyọ. Aizaya 57:15 tare nẹ Jihova vẹ ihwo rẹ “udu rayen kpotọ” yen gba herọ, ọ guọnọ cha ayen uko vwọ rhoma vwo aghọghọ. Davwẹngba wọ vwọ dia uvi rẹ Onenikristi. Nokpẹn rẹ ukẹcha mie ekpako na. Jẹ o muwẹro nẹ vwẹ obaro obọ, ọshare wẹn se kurhẹriẹ notọ rẹ udu rhe.​—Ro 2:4; 2Pi 3:9.