1. Die yen djerephia nẹ Jesu ni Isiesi Ọfuanfon na ghanghanre?

 VWẸ ẹwẹn roro obo rọ cha dia ra vwọ kerhọ kẹ Jesu ro vwo yono. Ọkieje yen ọ vwọ rionbọ kpo Isiesi Ọfuafon na, ji se ku uyovwin. Vwọrẹ uyota, vwẹ eta rẹsosuọ rọ ka ta re vwo brophiyame nu kugbe eta re koba rọ tare tavwen o ki ghwu, Jesu rionbọ kpo Isiesi Ọfuanfon na. b (Urh 8:3; Un 31:5; Lu 4:4; 23:46) Uvwre rẹ ẹgbukpe erha gbe ubro nẹ ọke ro vwo bromaphiyame rhi duvwun ọke rẹ ughwu rọyen, ọkieje yen Jesu vwọ rionbọ kpo ji se Isiesi Ọfuanfon na vwẹ azagba o mi ji dje obo ro se na fiotọ.​—Mt 5:​17, 18, 21, 22, 27, 28; Lu 4:​16-20.

2. Die yen chọn Jesu uko vwọ nabọ riẹn Isiesi Ọfuanfon na ọke rọ vwọ ghwaran cha? (Ni uhoho rọhẹ opharo ọbe na.)

² Ikpe evo tavwen ọ ke ton iruo rẹ aghwoghwo rọyen phiyọ, Jesu seri je kerhọ kẹ Ota rẹ Ọghẹnẹ abọ buebun. Aphro herọ-ọ nẹ ọke rẹ Meri vẹ Josẹf da rionbọ kpo Isiesi Ọfuanfon na, siẹrẹ ayen da ta ota kuẹgbe kerẹ orua kẹdi kẹdẹ vwevunrẹ uwevwin, Jesu kerhọ. c (Urh 6:​6, 7) O muẹro nẹ Kẹdijana kẹdijana yen Jesu vẹ orua rọyen vwo kpo sinegọg na. (Lu 4:16) Ọ da hẹ etiyin ọ nabọ kerhọ siẹrẹ e de se Isiesi Ọfuanfon na. Ọke vwọ yanran na, Jesu de rhi yono obo re se Isiesi Ọfuanfon na komobọ. Ọtiọyena, Jesu kọ rhe nabọ riẹn Isiesi Ọfuanfon na, vwo ẹguọnọ rọyen je vwẹ uphẹn kẹ nẹ o sun akpeyeren rọyen. Kerẹ udje, karophiyọ obo re phiare vwẹ uwevwin rẹ ẹga na ọke rẹ Jesu vwọ hẹ ẹgbukpe 12. Oborẹ Jesu vwo “ẹruọ te kugbe ekpahọ rọye” de gbe iyono re nabọ riẹn urhi ri Mosis na unu.​—Lu 2:​46, 47, 52.

3. Die yen a cha fuẹrẹn vwẹ uyono nana?

 ³ E de se Isiesi Ọfuanfon na ọkieje, avwanre ke sa riẹn ji vwo ẹguọnọ rẹ Ota rẹ Ọghẹnẹ. Ọtiọyena, kẹ mavọ yen avwanre sa vwọ mrẹ erere vọnvọn vwo nẹ isese rẹ avwanre rhe? Avwanre se yono vwo nẹ oborẹ Jesu ta kẹ isiẹbe na, Farisi, kugbe Sadusi re dia ihwo re riẹn Urhi na. Ọkieje yen ilori ẹga nana vwo se Isiesi Ọfuanfon na, ẹkẹvuọvo ayen mre erere vwo nẹ oborẹ ayen seri na-a. Jesu djunute erọnvwọn erha ro fori nẹ ayen ru rere ayen sa vwọ mrẹ erere vọnvọn vwo nẹ oborẹ ayen se na rhe. Eta rọ vuẹ ayen na sa chọn avwanre uko (1) vwo vwo ẹruọ rẹ oborẹ avwanre se, (2) vwọ guọnọ iyono eghanghanre, kugbe (3) vwọ vwẹ uphẹn kẹ Ota rẹ Ọghẹnẹ nẹ o sun akpeyeren rẹ avwanre.

4. Die yen Luk 10:​25-29 yono avwanre kpahen isese rẹ Ota rẹ Ọghẹnẹ?

⁴ Avwanre guọnọ vwo ẹruọ rẹ otọ rẹ obo re se vwẹ Ota rẹ Ọghẹnẹ. Ọ rha dia ọtiọye-en, avwanre cha mrẹ erere vọnvọn vwo nẹ oborẹ avwanre se-e. Kerẹ udje, roro kpahen eta rẹ Jesu vẹ “ọ riẹn urhi ọvo” gba ta kugbe. (Se Luk 10:​25-29.) Ọshare na vwọ nọ obo ro fori nẹ o ru o se vwo vwo arhọ ri bẹdẹ, Jesu da kpọ iroro rọyen kpo Ota rẹ Ọghẹnẹ: “Die e si phihọ urhi na? Mavọ wo sere te?” Ọshare na kpahenphiyọ onọ na gbagba rọ vwọ rionbọ kpo Isiesi Ọfuanfon na rọ tare nẹ e vwo ẹguọnọ rẹ Ọghẹnẹ kugbe irivẹ. (Li 19:18; Urh 6:5) Ẹkẹvuọvo jokaphiyọ obo rọ rhoma ta: “Kono hẹ ọrivẹ mẹ?” Onọ yena ghwe djephia nẹ ọshare na ghini vwo ẹruọ rẹ obo ro seri na kakaka-a. Ọtiọyena ọ rha riẹn obo ro fori nẹ ọ reyọ Isiesi Ọfuanfon yena vwo ruiruo wan vwẹ akpeyeren rọye-en.

5. Mavọ yen ẹrhovwo ẹnẹ kugbe ra vwọ frẹkotọ se sa vwọ chọn avwanre uko vwo vwo ẹruọ obo re se?

⁵ Avwanre se vwo ẹruọ rẹ Ota rẹ Ọghẹnẹ vrẹ obo ri jovwo siẹrẹ avwanre de ru ena rẹ isese avwanre yovwinphiyọ. Iroroẹjẹ evo re sa chọn wẹ uko yen, nẹrhovwo wọ ke ton isese wẹn phiyọ. Avwanre guọnọ ukẹcha ri Jihova e se vwo vwo ẹruọ rẹ Isiesi Ọfuanfon na, ọtiọyena a sa rẹ nẹ ọ kẹ avwanre ẹwẹn ofuanfon rọyen e se vwo mu ẹwẹn kpahen obo re se na. Wo de ru ọyena nu, frẹkotọ se ememerha. Ọyena cha chọn wẹ uko vwo vwo ẹruọ obo wo se na. O che yovwin wo de se phia yẹrẹ nene isese ri Baibol re ru phiyọ uhworo. Ru wọ vwọ kerhọ kẹ uhworo na je mrẹ eta na vwẹ ẹbe ru wo se na, ọ cha chọn wẹ uko vwo vwo ẹruọ, karophiyọ, je mrẹ iyono eghanghanre efa vwo nẹ Ota rẹ Ọghẹnẹ ru wo se na. (Jos 1:8) Wo de ku isese na phiyọ nu, rhoma nẹrhovwo vwọ kpẹvwẹ Jihova vwọ kẹ okẹ rẹ Ota rọyen ro siobọnu je rẹ nẹ ọ chọn wẹ uko vwọ reyọ obo wo seri na vwo ruiruo.

6. Ukẹcha vọ yen wọ sa mrẹ siẹrẹ wọ da nọ oma wẹn enọ ji siẹ ẹkpo eghanghanre phiyotọ ọke wo de ruẹ isese? (Ni uhoho na.)

⁶ Enana yen iroroẹjẹ ivẹ efa re sa chọn wẹ uko vwo vwo ẹruọ ri Baibol phiyọ. Nọ oma wẹn enọ kpahen obo wo se. Wo de se kpahen ikuegbe ọvo vwẹ Baibol na, nọ: ‘Amono yen ikuegbe nana shekpahen? Ono yen ta ota na? Ono yen ọ ta ota kẹ, kẹ diesorọ? Tivọ kugbe ọke vọ yen ikuegbe na vwọphia?’ Enọ tiọyena cha chọn wẹ uko vwo roro kpahen ji vwo ọhọ rẹ ẹkpo eghanghanre rẹ asan wo seri na. Vwọba, ru wo vwo se na, si ẹkpo eghanghanre ru  wo se mrẹ phiyotọ. Wo de si oborẹ wo seri na phiyotọ, ọ cha nẹrhẹ wo roro kpahọn je chọn wẹ uko vwo vwo ẹruọ rọyen phiyọ. Esio je cha chọn wẹ uko vwo roro kpahen obo wo seri na. Wo se si enọ evo phiyotọ, ji si erọnvwọn rẹ wọ mrẹre wo vwo ruẹ ehiahiẹ, djẹ ẹkpo eghanghanre koko, je jokaphiyọ obo wọ sa vwọ reyọ obo wo seri na vwo ruiruo yẹrẹ si oborẹ oma ru we kpahen obo wo seri na phiyotọ. Wọ cha mrẹ nẹ ẹkpo tiọyen re si phiyotọ na sa chọn wẹ uko vwo ni Ota rẹ Ọghẹnẹ kerẹ ovuẹ rọ vwọ kẹ wẹ komobọ.

7. Uruemu vọ yen a guọnọ mie avwanre ọke re de ru isese ri Baibol, kẹ diesorọ? (Matiu 24:15)

⁷ Jesu jokaphiyọ uruemu ọghanghanre ọvo ra guọnọre rere e se vwo vwo ẹruọ rẹ oborẹ avwanre se vwẹ Ota rẹ Ọghẹnẹ​—oyehẹ oniso. (Se Matiu 24:​15, NW.) Die yen oniso? Ọyen ẹgba re vwo vwo ẹruọ rẹ oborẹ emuọvo vwo churobọsi ọfa kugbe oborẹ ọ vwọ fẹne emu ọfa ji vwo vwo ẹruọ rẹ orọnvwọn ro ghwe phẹn te-e. Vwọba, kirobo rẹ Jesu djere, a guọnọ oniso e se vwo vughe erọnvwọn ri ruẹ orugba rẹ aroẹmrẹ ri Baibol. A je guọnọ uruemu nana rere avwanre sa vwọ mrẹ erere vọnvọn vwo nẹ kemu kemu avwanre se vwẹ Baibol na.

8. Mavọ yen avwanre se vwo se vẹ oniso?

⁸ Jihova yen kẹ idibo rọyen ẹgba re vwo vwo oniso. Ọtioyena, gbe bro ra vwẹ ẹrhovwo wọ rẹ nẹ ọ chọn wẹ uko vwo vwo uruemu nana. (Isẹ 2:6) Mavọ yen wo se vwo ru nene ẹrhovwo wẹn? Nabọ frẹkotọ fuẹrẹn obo wo se, wọ jokaphiyọ obo ro vwo churobosi erọnvwọn efa ru wọ riẹnre. Wọ sa vwọ mrẹ ukẹcha, hiẹ ẹbe rẹ ukoko na kerẹ Research Guide for Jehovah’s Witnesses. Ẹbe nana cha chọn wẹ uko vwo vwo ẹruọ rẹ ẹkpo ri Baibol je mrẹ idjerhe sansan wọ sa vwọ reyọ vwo ruiruo vwẹ akpeyeren wẹn. (Hib 5:14) Ọke wọ da vwẹ oniso vwo se, ẹruọ rẹ Isiesi Ọfuanfon na ru wo vwori, ko che kodophiyọ.

9. Uyono ọghanghanre vọ yen ihwo ri Sadusi ni kuẹrofia?

⁹ Ihwo ri Sadusi nabọ riẹn ẹbe iyorin rẹsosuọ ra vwẹ Hibru si vwẹ Baibol na, ẹkẹvuọvo ayen ni uyota eghanghanre rehẹ evunrẹ ẹbe yena kuẹrofia. Kerẹ udje, roro kpahen oborẹ Jesu kpahen kẹ ihwo ri Sadusi na rẹ ayen vwọ nọ kpahen evrẹnushi na. Ọ da nọ ayen: “Ovwan ji se vwẹ Ẹbe ri Mosis, asan re siri kpahe Aghwa na, obo rẹ Ọghẹnẹ ta kẹ Mevwẹ Ọghẹnẹ rẹ Ebraham, kugbe Ọghẹnẹ rẹ Aizik kugbe Ọghẹne ri Jekọp’?” (Mk 12:​18, 26) Dede nẹ ihwo ri Sadusi se ẹkpo yena abọ buebun re, onọ rẹ Jesu na djerephia nẹ ayen ni uyota ọghanghanre ọvo vwẹ Isiesi Ọfuanfon na kuẹrofia ọyehẹ uyono rẹ evrẹnushi na.​—Mk 12:27; Lu 20:38. d

10. Die yen o fori nẹ e gbẹrophiyotọ guọnọ siẹrẹ e de ru isese?

¹⁰ Die yen ọnana yono avwanre? Siẹrẹ e de ru isese, avwanre gbẹrophiyotọ guọnọ erọnvwọn eje rẹ ẹkpo yẹrẹ ikuegbe ri Baibol na se yono avwanre. Ọ dia iyono elọlọhọ ri Baibol ọvo yen a ghwa guọnọ-ọ, ẹkẹvuovo ji te odjekẹ vẹ iyono ikokodo ri siomanu kerẹ efe eghanghanre vwevunrẹ ẹkpọ ri Baibol avwanre se na.

11. Vwo nene obo rehẹ 2 Timothy 3:​16, 17, mavọ wọ sa vwọ mrẹ iyono eghanghanre rehẹ evunrẹ Baibol na?

¹¹ Mavọ wọ sa vwọ mrẹ iyono eghanghanre siẹrẹ wo de ru isese ri Baibol na? Roro kpahen oborẹ 2 Timoti 3:​16, 17 tare. (Se.) Jokaphiyọ nẹ “ọbe ọfuanfon na ejobi . . . vọnre vẹ erere” kẹ (1) uyono, (2) ẹghwọkuo, (3) ẹrhuẹrẹ phihọ, kugbe (4) eyono. Wọ sa tobọ mrẹ erere ẹne yena vwo nẹ ẹbe ri Baibol wọ fobọ vwo ruiruo-o. Fuẹrẹn ikuegbe na wọ vwọ mrẹ obo ro yono uwe kpahen Jihova, ọhọre rọyen, yẹrẹ kpahen odjekẹ rẹ Ọghẹnẹ. Roro kpahen ukẹcha ru wọ sa mrẹ vwo nẹ ẹghwọkuo rọhẹ evunrẹ rọyen rhe. Ru ọnana womarẹ wo vwo vwo oniso rẹ oborẹ ẹkpo na sa vwọ chọn wẹ uko vwo vughe je sen iroro vẹ iruemu echọchọ kugbe obo wọ sa vwọ fuevun kẹ Jihova. Ji roro kpahen obo ra sa vwọ reyọ ẹkpo na vwo ruiruo vwẹ ẹrhuẹrẹ phihọ yẹrẹ vwọ kpo iroro ọchọchọ vi kerẹ ọ rẹ ohwo ọvo ra mrẹ vwẹ iruo rẹ aghwoghwo na djunute. Wọ me je guọnọ iyono rehẹ ẹkpo na re sa chọn wẹ uko vwọ vwẹ ẹro ri Jihova vwo ni emu vwo no. Wo de vwo erọnvwọn ẹne nana vwẹ ẹwẹn, wọ cha mrẹ iyono eghanghanre re sa chọn wẹ uko vwọ mrẹ erere vọnvọn vwo nẹ isese rẹ Baibol wẹn rhe.

12. Diesorọ Jesu vwọ nọ ihwo ri Farisi na nẹ “Ovwan ji se-e?”

¹² Jesu je nọ onọ na “Ovwan ji se-e?” vwo djephia nẹ ihwo ri Farisi na vwẹ ẹro  ọchọchọ vwo ni oborẹ ayen seri vwẹ Isiesi Ọfuanfon na. (Mt 12:​1-7) e Vwẹ ẹdẹ yena, ihwo ri Farisi tare nẹ idibo ri Jesu churhi rẹ ẹdẹ Urovwoma na. Vwẹ ẹkpahọnphiyọ, Jesu de djunute idje ivẹ vwẹ Isiesi Ọfuanfon na ji se ẹkpo ọvo vwo nẹ ọbe Hosia ro djerephia nẹ ihwo ri Farisi vwo ẹruọ rẹ oboresorọ a vwọ reyọ urhi rẹ ẹdẹ Urovwoma na vwo mu-u, ayen ji dje arodọnvwẹ phia-a. Diesorọ oborẹ ihwo nana seri vwẹ Ota rẹ Ọghẹnẹ rhe sun akpeyeren raye-en? Kidie ayen ihwo re kparoma, ayen je vwẹ omamọ ẹwẹn vwo se-e. Uruemu rayen na rhe jẹ ayen vwo ọhọ rẹ oborẹ ayen seri na-a.​—Mt 23:23; Jọ 5:​39, 40.

13. Uruemu vọ yen o fori nẹ e vwo siẹrẹ e de se Baibol na, kẹ diesorọ?

¹³ Eta ri Jesu yono avwanre nẹ a vwẹ ẹro abavo vwo se Baibol na. Vwọ fẹnẹ ihwo ri Farisi, o fori nẹ avwanre vwomakpotọ ji vwo owenvwe re vwo yono. Avwanre cha “vwẹ oma kpotọ reyọ ota ra kọn phihọ udu” rẹ avwanre na. (Jem 1:21) Avwanre da vwomakpotọ, kẹ avwanre cha vwẹ uphẹn kẹ Ota rẹ Ọghẹnẹ nẹ ọ tan awọ muotọ vwẹ ubiudu rẹ avwanre. Ọ da dianẹ avwanre kẹnoma kẹ uruemu rẹ omaẹkparọ vẹ orharhe ẹwẹn, iyono ri Baibol ri shekpahen arodọnvwẹ, ehrọre kugbe ẹguọnọ ki che sun akpeyeren rẹ avwanre.

14. Mavọ a sa vwọ riẹn sẹ a vwẹ uphẹn kẹ Ota rẹ Ọghẹnẹ nẹ o sun akpeyeren rẹ avwanre? (Ni ihoho na.)

¹⁴ Oborẹ avwanre vẹ ihwo efa yerẹn wan che djephia sẹ a vwẹ uphẹn kẹ Ota rẹ Ọghẹnẹ nẹ o sun avwanre. Kidie nẹ ihwo ri Farisi vwẹ uphẹn kẹ Ota rẹ Ọghẹnẹ nẹ o te ubiudu raye-en, ayen de “brorhiẹ hwe” ọ rọ re ase. (Mt 12:7) Vwẹ idjerhe vuọvo na, ẹro rẹ avwanre vwo ni ihwo efa vẹ oborẹ  avwanre nene ayen yerẹn wan yen che djephia sẹ a vwẹ uphẹn kẹ Ota rẹ Ọghẹnẹ nẹ o sun avwanre. Kerẹ udje, avwanre fobọ ta ota kpahen erhuvwu rẹ ihwo efa, gbanẹ avwanre brokpakpa karunumuẹ oruchọ rayen? Avwanre gbe arodọnvwẹ ji vwo owenvwe re vwo ghovwo, gbanẹ avwanre phi ọhoho phiyọ evun je reyọ ihwo vwo guẹdjọ siẹrẹ ayen de gbe avwanre ku? A da vwẹ enọ tiọyen fuẹrẹn oma, o che djephia sẹ avwanre vwẹ uphẹn kẹ obo re se nẹ o sun obo re ruẹ kugbe iroro rẹ avwanre.​—1 Ti 4:​12, 15; Hib 4:12.

15. Mavọ yen oma ru Jesu kpahen Isiesi Ofuanfon na?

¹⁵ Jesu vwo ẹguọnọ rẹ Isiesi Ọfuanfon na, aroẹmrẹ rọhẹ Une rẹ Ejiro 40:8 vuẹ avwanre oborẹ oma ruẹ Jesu kpahen Ota rẹ Ọghẹnẹ, ọ da ta: “Me vwo omavwerhe ru ọhọre wẹn, E Ọghẹnẹ mẹ; urhi wẹn ọ hẹ evun rẹ udu mẹ.” Ọnana da nẹrhẹ o vwo omavwerhovwẹn je ga Jihova ọkieje. Avwanre de se Ota rẹ Ọghẹnẹ ji vwo ẹguọnọ rọyen, avwanre ki che vwo omavwerhovwẹn vwẹ ẹga ri Jihova.​—Un 1:​1-3.

16. Idjerhe vọ wọ sa vwọ mrẹ erere vọnvọn vwo nẹ isese Ota rẹ Ọghẹnẹ rhe? (Ni ekpeti na “ Eta ri Jesu sa Chọn wẹ Uko Vwo Vwo Ẹruọ rẹ Obo ru wo Se.”)

¹⁶ Vwo nene eta vẹ udje ri Jesu, e je ru ona rẹ isese ri Baibol avwanre yovwinphiyọ. A da nẹrhovwo, jomaotọ se ememerha, nọ enọ, ji si ẹkpo eghanghanre re se mrẹ phiyotọ, ọ cha nẹrhẹ e vwo ẹruọ ri Baibol na phiyọ. E se vwo oniso womarẹ a vwọ jomaotọ reyọ ẹbe ukoko na vwọ fuẹrẹn obo re se. A da hiẹ guọnọ iyono eghanghanre vwẹ ẹkpo ri Baibol re ghwe vwo ẹruọ rọyen te-e, ọ sa chọn avwanre uko vwọ riẹn obo ra reyọ Baibol na vwo ruiruo vrẹ obo ri jovwo. A je sa vwẹ uphẹn kẹ Ota rẹ Ọghẹnẹ nẹ o sun akpeyeren rẹ avwanre siẹrẹ a da vwẹ ẹro abavo vwo ni oborẹ avwanre se. Avwanre da davwẹngba vwo ru erọnvwọn nana, kẹ a sa mrẹ erere vọnvọn vwo nẹ isese ri Baibol avwanre rhe ji sikẹrẹ Jihova phiyọ.​—Un 119:​17, 18; Jem 4:8.