1-2. (a) Diesorọ ọyinkọn Pọl vwọ tanẹ ẹguọnọ yen uruemu “rọ marho”? (b) Enọ vọ yen a cha ta ota kpahen?

 ỌKE rẹ ọyinkọn Pọl vwọ ta ota kpahen esegbuyota, iphiẹrophiyọ kugbe ẹguọnọ, o de ku ota rọyen na phiyọ rọ vwọ ta, “ọ rọ ma rho vwẹ usun [rẹ iruemu nana] yen ẹguọnọ.” (1Kọ 13:13) Diesorọ Pọl vwọ ta ọtiọyen? Vwẹ obaro na, e rhe che vwo esegbuyota kpahen ive rẹ Ọghẹnẹ ri shekpahen akpọ kpokpọ na yẹrẹ phiẹrophiyọ ive nana nẹ i che rugba-a, kidie vwẹ ọke yena jẹ ayen eje rugba nure. Ẹkẹvuọvo, ọkieje yen avwanre che vwo vwo ẹguọnọ ri Jihova vẹ ihwo efa. Vwọrẹ uyota, ẹguọnọ rẹ avwanre vwo kẹ ayen cha rha ganphiyọ.

² Ọ vwọ dianẹ ọkieje yen e che vwo vwo ẹguọnọ na, e gbe jẹ a ta ota kpahen enọ erha. Ẹsosuọ, diesorọ e vwo vwo ẹguọnọ rẹ ohwohwo? Ọrivẹ, mavọ yen e dje ẹguọnọ kẹ ohwohwo wan? Ọrerha, mavọ yen e se vwo ru ẹguọnọ re vwo kẹ ohwohwo ganphiyọ?

3. Diesorọ avwanre vwo vwo ẹguọnọ rẹ ohwohwo?

³ Diesorọ ọ vwọ dia obo re ghanre e vwo vwo ẹguọnọ rẹ ohwohwo? Iroro ọvo rọ sorọ yẹn, ẹguọnọ yen nẹrhẹ e vughe avwanre kerẹ Inenikristi rẹ uyota. Jesu vuẹ iyinkọn rọyen: “Womarẹ ọnana yen ihwo eje cha vwọ riẹn nẹ ovwan idibo mẹ​—ọ da dianẹ ovwan vwo ẹguọnọ vwẹ ohri rẹ ovwan.” (Jọ 13:35) Vwọba, e de vwo ẹguọnọ rẹ ohwohwo, ọ cha nẹrhẹ a sẹro rẹ oyerinkugbe rẹ avwanre. Pọl tare nẹ, “ẹguọnọ churu ihwo eje kuẹgbe gbagba.” (Kọl 3:14)  Dedena, o ji vwo iroro ọghanghanre ọfa rọ sorọ avwanre vwo vwo ẹguọnọ rẹ ohwohwo. Ọyinkọn Jọn si rhe iniọvo rọyen nẹ, “kohwo kohwo ro vwo ẹguọnọ rẹ Ọghẹnẹ, ko ji vwo ẹguọnọ rẹ oniọvo rọyen.” (1Jọ 4:21) Siẹrẹ avwanre de dje ẹguọnọ kẹ ohwohwo kọyen e djephia nẹ e vwo ẹguọnọ rẹ Ọghẹnẹ.

4-5. Djudje rẹ oborẹ ẹguọnọ re vwo kpahen Ọghẹnẹ vwo churobọ si ẹguọnọ re vwo kpahen ohwohwo

⁴ Idjerhe vọ yen ẹguọnọ avwanre vwo kpahen Ọghẹnẹ vwo churobọ si ẹguọnọ avwanre vwo kpahen iniọvo avwanre? E vwo djudje rọyen, roro kpahen oborẹ ubiudu na vẹ ẹbẹre sansan rẹ ugboma rẹ avwanre vwọ wian kuẹgbe. Siẹrẹ idọktọ de djobọte iriẹn rẹ obọ avwanre rọ vwọ riẹn obo ro ruiruo wan, ọnana sa cha uko vwọ riẹn oborẹ ubiudu avwanre wian wan. Mavọ yen a sa vwọ reyọ odjekẹ nana vwo ruiruo a da ta ota kpahen ẹguọnọ?

⁵ Kirobo rẹ idọktọ sa riẹn oborẹ ubiudu rẹ avwanre wian wan siẹrẹ o de djobọte iriẹn rẹ obọ rẹ avwanre ye, ọtiọyen a je sa riẹn oborẹ ẹguọnọ re vwo kpahen Ọghẹnẹ gan te siẹrẹ e de roro kpahen ẹguọnọ re vwo kpahen ihwo efa. E de noso nẹ ẹguọnọ re vwo kpahen iniọvo avwanre shekpotọ, ọnana odjephia nẹ ẹguọnọ re vwo kpahen Ọghẹnẹ ji shekpotọ. Jẹ, e de dje ẹguọnọ kẹ iniọvo avwanre ọkieje, ọnana djephia nẹ ẹguọnọ re vwo kpahen Ọghẹnẹ nabọ gan.

6. Ọ da dianẹ ẹguọnọ re vwo kpahen iniọvo avwanre shekpotọ, diesorọ o vwo fo nẹ a wian kpahọn? (1 Jọn 4:​7-9, 11)

⁶ Ẹguọnọ re vwo kpahen iniọvo rẹ avwanre de shekpotọ, ofori nẹ a wian kpahọn. Diesorọ? Kidie o mudiaphiyọ nẹ oyerinkugbe avwanre vẹ Jihova vwori hẹ ẹdia rẹ imuoshọ. Ọyinkọn Jọn nabọ dje ọnana fiotọ rọ vwọ karophiyọ avwanre nẹ: “Ohwo ro vwo ẹguọnọ rẹ oniọvo rọyen ro rhiẹromrẹ-ẹ che se vwo ẹguọnọ rẹ Ọghẹnẹ rọ je mrẹ dẹvo-o.” (1Jọ 4:20) Die yen ọnana yono avwanre? Oma vwerhen Jihova kpahen avwanre ọ da dianẹ e “vwo ẹguọnọ rẹ ohwohwo.”​—Se 1 Jọn 4:​7-9, 11.

7-8. Erhọ yen idjerhe evo avwanre se vwo dje ẹguọnọ kẹ ohwohwo?

⁷ Iji re vwo “vwo ẹguọnọ rẹ ohwohwo” vwomaphia abọ buebun vwẹ Ota rẹ Ọghẹnẹ. (Jọ 15:​12, 17; Ro 13:8; 1Tẹ 4:9; 1Pi 1:22; 1Jọ 4:11) Ẹguọnọ ọyen uruemu rọhẹ ubiudu rẹ avwanre yẹrẹ ohwo avwanre hepha vwẹ obevun, jẹ ohwo vuọvo cha sa mrẹ obo rehẹ ubiudu avwanre-e. Ọtiọyena, kẹ mavọ yen avwanre se vwo dje ẹguọnọ rẹ avwanre phia kẹ ohwohwo? Womarẹ eta vẹ uruemu avwanre.

⁸ O vwo idjerhe sansan re se vwo djephia nẹ e vwo ẹguọnọ rẹ iniọvo avwanre. Idjerhe evo yen: “Wa ta uyota ke ohwohwo.” (Zek 8:16) “Ovwan nene ohwohwo yerin vwọrẹ ufuoma.” (Mk 9:50) “A da ta ota kpahan ọghọemuo, ovwan kobaro rọyen.” (Ro 12:10) “We dede ohwohwo.” (Ro 15:7) “Ovwan rhe . . . vwo ghovwo ohwohwo.” (Kọl 3:13) “Ovwan rhe muẹ eghwa rẹ ohwohwo.” (Ga 6:2) Ovwan rhe “brẹ ohwohwo uche.” (1Tẹ 4:18) ‘Ovwan rha . . . bọn ohwohwo gan.’ (1Tẹ 5:11) “Nẹrhovwo kẹ ohwohwo.”​—Jem 5:16.

9. Diesorọ a vwọ bọn ihwo efa gan vwọ dia idjerhe rọ ghanre re vwo djephia nẹ e vwo ẹguọnọ rayen? (Ni uhoho na.)

⁹ E jẹ a ta ota kpahen idjerhe ọvo re se vwo dje ẹguọnọ kẹ ihwo efa. Jẹ a fuẹrẹn ota rẹ Pọl tare: ‘Ovwan rha . . . bọn ohwohwo gan.’ Diesorọ a vwọ bọn ihwo efa gan vwọ dia obo re ghanre e vwo djephia nẹ e vwo  ẹguọnọ rayen? Vwo nene ọbe ọvo rọ ta ota kpahen Baibol na, ota rẹ Pọl vwo ruiruo vwọ kẹ “ọbọngan” mudiaphiyọ “re vwo mudia kẹrẹ ohwo je reyọ uchebro kẹ siẹrẹ o de hirharokuẹ ọdavwini ọgangan.” Ọtiọyena, a da vwẹ ọbọngan kẹ oniọvo rẹ avwanre ro vwo yerin ghene ebẹnbẹn rọyen, jẹ a cha uko vwọ yan vwẹ idjerhe ro suẹn ohwo kpo arhọ na. Kọke kọke ra da vwẹ ọbọngan kẹ iniọvo avwanre rẹ ofu dje, ọyen odjephia nẹ avwanre vwo ẹguọnọ rayen.​—2Kọ 7:​6, 7, 13.   

10. Idjerhe vọ yen arodọnvwẹ vẹ a vwọ bọn ihwo gan vwo churobọ si ohwohwo?

¹⁰ E vwo gbe arodọnvwẹ vẹ a vwọ bọn ohwo gan churobọ si ohwohwo. Vwẹ idjerhe vọ? Arodọnvwẹ muẹ ohwo vwọ bọn ihwo efa gan, je nẹrhẹ a davwẹngba vwọ vwẹ ukẹcha kẹ ihwo re rioja. Ọtiọyena, avwanre ke gbe arodọnvwẹ tavwen a ke bọn ihwo gan. Jokaphiyọ oborẹ Pọl vwo churu arodọnvwẹ ri Jihova si ọbọngan rọ vwọ kẹ ihwo. Pọl dje Jihova kerẹ “Ọsẹ rẹ arodọnvwẹ kugbe Ọghẹnẹ rẹ uchebro ejobi.” (2Kọ 1:3) Kirobo ri study note rẹ owọrota nana djere, Pọl reyọ ota na “arodọnvwẹ” vwo djisẹ rẹ erorokẹ re djephia kẹ ihwo efa. E se Ọghẹnẹ “Ọsẹ yẹrẹ Esiri rẹ arodọnvwẹ kidie obọ rọyen yen arodọnvwẹ nurhe.” Arodọnvwẹ nana yen muẹ Ọghẹnẹ vwo brẹ avwanre uche vwẹ “koka koka rẹ edavwini.” (2Kọ 1:4) Kirobo rẹ ame rọ fonro rọ djẹ nẹ urhie cha nẹrhẹ ẹwẹn rẹ ohwo rọ da te otọ ye, ọtiọyen Jihova vwẹ uchebro kẹ ihwo rẹ ofu dje, je nẹrhẹ ẹwẹn rayen totọ. Idjerhe vọ yen avwanre sa vwọ vwẹrokere Jihova vwo gbe arodọnvwẹ je vwẹ uchebro kẹ ihwo efa? Idjerhe ọvo re se vwo ru ọtiọyen yen e vwo vwo iruemu re sa nẹrhẹ avwanre gbe arodọnvwẹ kẹ ihwo efa je bọn ayen gan. Erhọ yen evo usun rẹ iruemu nana?

11. Vwo nene obo rehẹ Kọlose 3:12 kugbe 1 Pita 3:​8, iruemu efa vọ yen ofori nẹ e vwo, re cha nẹrhẹ a sẹro rẹ ẹguọnọ ro che mu avwanre vwo bru ihwo uche?

¹¹ Die yen cha vwẹ ukẹcha kẹ avwanre vwọ sẹro rẹ ẹguọnọ avwanre rere e se “rhe bru ohwohwo uche” ọkieje? Ofori nẹ e vwo iruemu kerẹ erorokẹ, ẹguọnọ rẹ iniọvo kugbe uruemu esiri. (Se Kọlose 3:12; 1 Pita 3:8.) Mavọ yen iruemu nana sa vwọ cha avwanre uko? Siẹrẹ arodọnvwẹ vẹ iruemu efa re họherọ da dia usun rẹ iruemu avwanre, e che se siomauko e vwo jẹ ọbọngan ẹ vwọ kẹ ihwo re guọnerọ-ọ. Kirobo ri Jesu tare, “obo re vọn evunrẹ ubiudu na yen unu na ta. Ohwo esiri reyọ erọnvwọn esiri nẹ evunrẹ efe esiri ro kokori cha.” (Mt 12:​34, 35) A da vwẹ uchebro rẹ iniọvo avwanre guọnọre vwọ kẹ ayen ọyen idjerhe ọghanghanre e vwo djephia nẹ e vwo ẹguọnọ rayen.

12. (a) Diesorọ o vwo fo nẹ e gbẹrophiyotọ? (b) Onọ vo yen a cha ta ota kpahen enẹna?

¹² Ofori nẹ avwanre eje “vwo ẹguọnọ rẹ ohwohwo ọkieje.” (1Jọ 4:7) Ẹkẹvuọvo, ọyen obo re ghanre avwanre vwọ karophiyọ orhọesio rẹ Jesu nẹ “ẹguọnọ rẹ ihwo buebun ko che djiro.” (Mt 24:12) Jẹ ọ dia Jesu tare nẹ ẹguọnọ rẹ idibo rọyen eje yin che djiro-o. Dedena, ofori nẹ avwanre gbẹrophiyotọ rere uruemu ri jẹ ẹguọnọ evwo rọ vọn akpọ na vwo jẹ avwanre oma ẹphoriẹn muẹ. Vẹ iroro yena vwẹ ẹwẹn, e jẹ avwanre ta ota kpahen onọ ọghanghanre nana: Idjerhe vọ yen a sa vwọ riẹn sẹ ẹguọnọ re vwo kpahen iniọvo avwanre nabọ gan?

13. Die yen sa nẹrhẹ a riẹn sẹ e ghini vwo ẹguọnọ rẹ iniọvo avwanre?

¹³ Idjerhe ọvo a vwọ riẹn oborẹ ẹguọnọ  avwanre gan te yen, a vwọ fuẹrẹn oborẹ avwanre ruẹ siẹrẹ ẹdia evo da vwomaphia vwẹ akpeyeren. (2Kọ 8:8) Ọyinkọn Pita djunute ẹdia ọvo tiọyen rọ vwọ ta: “Ọ rọ ma rho, ovwan vwo ẹguọnọ okokodo kpahen ohwohwo kidie ẹguọnọ rhurhu imwemwu buebun.” (1Pi 4:8) Ọtiọyena, ovwiẹrẹ vẹ ijẹgba rẹ ihwo efa sa nẹrhẹ a riẹn sẹ e ghini vwo ẹguọnọ rayen.

14. Vwo nene obo rehẹ 1 Pita 4:​8, oka rẹ ẹguọnọ vọ yen a guọnọre? Djudje rọyen.

¹⁴ E jẹ a nabọ fuẹrẹn oborẹ Pita tare. Ẹbẹre rẹsosuọ rẹ owọrota rẹ 8 na dje oka rẹ ẹguọnọ ro fori nẹ avwanre vwo, ọyen “ẹguọnọ okokodo.” Ota rẹ Pita vwo ruiruo vwọ kẹ “okokodo” mudiaphiyọ a vwọ “riẹn orọnvwọn phia.” Ẹbẹre rivẹ rẹ owọrota na, djisẹ rẹ oborẹ ẹguọnọ okokodo se mu ohwo vwo ru. O se rhurhu imwemwu rẹ iniọvo avwanre. E se ru udje rọyen vwẹ idjerhe nana: Avwanre reyọ abọ ivẹ vwọ yọnrọn ẹguọnọ kerẹsiẹ ra da mrẹ nẹ ọ pha kerẹ amwa ro siẹ, re dje ẹriẹnriẹn bẹsiẹ o ki rhurhu imwemwu, ọ dia ọvo yẹrẹ ivẹ-ẹ ẹkẹvuọvo “imwemwu buebun.” E vwo “rhurhu” mudiaphiyọ a vwọ reyọ vwo ghovwo. Kirobo rẹ ẹbẹre amwa rhurhu inuhu ye, ọtiọyen ẹguọnọ ji se rhurhu ovwiẹrẹ vẹ ijẹgba rẹ ihwo efa.

15. Ọ da dianẹ ẹguọnọ re vwo kpahen iniọvo avwanre ganre, die yen e che ru? (Kọlose 3:13)

 ¹⁵ Ofori nẹ ẹguọnọ avwanre vwo kẹ ihwo efa gan te ẹdia rẹ avwanre de se vwo ghovwo iniọvo avwanre fikirẹ ijẹgba rayen ọ da tobọ dianẹ ọ guọnọ ẹgbaẹdavwọn ọkieje. (Se Kọlose 3:13.) Avwanre de se vwo ghovwo ihwo efa, ọyena odjephia nẹ e vwo ẹguọnọ rọ ganre, nẹ a guọnọ ru obo re vwerhen Jihova oma. Emu ọfa vọ yen sa vwẹ ukẹcha kẹ avwanre vwo ni oshekpotọ vẹ echobọ rẹ ihwo efa kuẹrofia?

16-17. Ọrhọ yen orọnvwọn ọfa rọ cha cha avwanre uko vwo ni imwemwu rẹ ihwo efa ru avwanre ro te emuọvo-o kuẹrofia? Djudje rọyen. (Ni uhoho na.)

¹⁶ Tẹnrovi omamọ iruemu ri rhe iniọvo wẹn, ọ dia asan rẹ ayen de shekpotọ-ọ. Roro kpahen udje nana. Vwẹ ẹwẹn roro nẹ wẹ vẹ ẹko rẹ iniọvo evo siomakoko vwẹ echidiotọ. Oma nabọ vwerhen ovwan, echidiotọ na vwo kuphiyọ nu ovwan da ro ifoto kugbe. Wọ da rhoma ro ifoto ivẹ efa siẹrẹ ọ rẹsosuọ na rhe shephiyọ te-e. Enẹna, ifoto erha kọ yen rhe we. Ẹkẹvuọvo, vwẹvunrẹ ifoto ọvo wo de noso nẹ oniọvo ọvo mu opharo phiyọ. Die yen wo che ru kpahen ifoto yena? Wo che si ifoto yena no kidie wọ riẹnre nẹ ifoto ivẹ efa je herọ rẹ iniọvo na eje da mwavwe ehwẹ.   

¹⁷ E jẹ a reyọ ifoto tiọyen ra sẹro rọyen na vwọ vwanvwe iroro rehẹ ẹwẹn rẹ avwanre. Ọke buebun avwanre karophiyọ ọke sansan re vwerhoma ra vẹ iniọvo avwanre  ghwọrọ kugbe. Ẹkẹvuọvo kọ da rha dianẹ vwẹ ẹdia evo, oniọvo avwanre ta ota yẹrẹ ru orọnvwọn ro shephiyọ-ọ vwo? Die yen e che ru vwẹ ẹdia yena? Kirobo re si ifoto ro yovwiri-in ra ta ota kpahen na no, o ji fo nẹ e si iroro tiọyena nẹ ẹwẹn. (Isẹ 19:11; Ẹf 4:32) Avwanre sa kpairoro vrẹ umwemwu yena re niri nẹ o te emuọvo-o rẹ oniọvo na ruru siẹrẹ a da karophiyọ omamọ rẹ ọke ra vẹ oniọvo na ghwọrọ kugbe. Enana yẹn eka rẹ iroro ro fori nẹ a sẹro rọyen phiyọ ẹwen ji ni ghanghanre.

18. Erhọ yen erọnvwọn evo kiriguo ri shekpahen ẹguọnọ ra ta ota kpahen vwẹ uyono nana?

¹⁸ Diesorọ o vwo fo nẹ e ru ẹguọnọ re vwo kẹ ohwohwo gan? Kirobo ra ta ota kpahen re na, e de dje ẹguọnọ kẹ iniọvo avwanre jẹ e djephia nẹ e vwo ẹguọnọ ri Jihova. Mavọ yen e se vwo dje ẹguọnọ kẹ iniọvo avwanre? Idjerhe ọvo re vwo ruẹ ọtiọyen yen a vwọ bọn ayen gan. E se “bru ohwohwo uche” siẹrẹ e de gbe arodọnvwẹ kẹ ohwohwo. Mavọ yen e se vwo ru ẹguọnọ re vwo kpahen ohwohwo ganphiyọ? Ọyen a vwọ davwẹngba avwanre eje vwọ reyọ echobọ rẹ ihwo efa vwo ghovwo ayen.

19. Diesorọ ọ vwọ dia obo re ghanre re vwo dje ẹguọnọ kẹ ohwohwo enẹna?

¹⁹ Diesorọ ọ vwọ dia obo re ghanre e vwo dje ẹguọnọ kẹ ohwohwo nonẹna? Jokaphiyọ oborẹ Pita tare nẹ ọyensorọ: “Oba rẹ emu na eje sikẹre re, ọtiọyena ovwan, . . . vwo ẹguọnọ okokodo kpahen ohwohwo.” (1Pi 4:​7, 8) Oba rẹ akpọ umwemwu nana vwo siẹkẹrẹ re na, die yen ofori nẹ avwanre rhẹro rọyen? Ọ vwọ ta ota kpahen idibo rọyen, Jesu da mraro rọyen nẹ, “ẹgborho na eje che vwo utuoma kpahen ovwan fikirẹ odẹ mẹ.” (Mt 24:9) A sa vwọ fuevun kẹ Jihova ọke ihwo de vwo utuoma kpahen avwanre, ofori nẹ a dia vwọrẹ okugbe ọkieje. Avwanre de ru ọtiọyen, o vwo oborẹ Eshu davwẹngba te-e, o che se phi ohẹriẹ phiyọ ohri avwanre-e, kidie avwanre yerẹn kuẹgbe vwọrẹ ẹguọnọ ro “churu ihwo eje kuẹgbe gbagba.”​—Kọl 3:14; Fil 2:​1, 2.