Pho kpẹ obo revun rọyen

Pho kpẹ ẹrhuẹrẹhọ robo rehẹ evun rọyen

UYONO 42

Wọ “Fobọ Nyẹme”?

Wọ “Fobọ Nyẹme”?

“Aghwanre ro nẹ obenu rhe . . . fobọ nyẹme.”​—JEM 3:17.

UNE 101 Wian Kugbe vẹ Oyerinkugbe

ỌDJẸKOKO a

1. Diesorọ ọ sa vwọ bẹn kẹ avwanre re vwo nyẹme?

 Ọ BẸN kẹ wẹ wo vwo nyẹme ọkievo? Ọtiọyen ọ bẹn kẹ Ovie Devid, kọyensorọ ọ vwọ rẹ Ọghẹnẹ nẹ, “Juvwe vwo owenvwe mi vwo nyẹme wẹn.” (Un 51:12) Devid vwo ẹguọnọ ri Jihova. Dedena, o ji vwo ọkievo rọ vwọ bẹn kẹ ro vwo nyẹme, ọtiọyen ọ je pha kẹ avwanre. Diesorọ? Ẹsosuọ, avwanre riuku ri jẹmienyo. Ọrivẹ, Ọkieje yen Eshu vwọ davwẹngba ọ vwọ phiẹn avwanre vwo gbevwọso Jihova kirobo ro ruru. (2Kọ 11:3) Ọrerha, ọkieje yen avwanre vwọ mrẹ uruemu re vwo gbevwọsua vwẹ akpọ na, rọ dia “ẹwẹn ro ruiruo asaọkiephana vwevunrẹ oma rẹ emọ ri jẹmienyo.” (Ẹf 2:2) Ọ dia ẹwẹn re vwo ru umwemwu ọvo yen ofori nẹ a davwẹngba vwọ kẹnoma kẹ-ẹ, ẹkẹvuọvo ji te ukeke ri jẹmienyo ro nẹ abọ rẹ Idẹbono vẹ akpọ nana cha. Ọ ji fo nẹ a davwẹngba vwo nyẹme ri Jihova vẹ ihwo rọ rhọnvwe kẹ nẹ i sun avwanre.

2. Die yen o mudiaphiyọ ra vwọ “fobọ nyẹme”? (Jems 3:17)

2 Se Jems 3:17. Ẹwẹn ọfuanfon na mu Jems vwo si nẹ, ihwo ri vwo aghwanre “fobọ nyẹme.” Roro kpahen oborẹ ọnana mudiaphiyọ. Ofori nẹ e vwo owenvwe re vwo nyẹme rẹ ihwo ri Jihova vwẹ ogangan kẹ nẹ i sun avwanre. Jẹ, ọ dia ọyen o vwo mudiaphiyọ nẹ Jihova guọnọre nẹ e nyẹme rẹ ohwo rọ tanẹ a churhi rọye-en.​—Iru 4:​18-20.

3. Diesorọ Jihova vwọ guọnọ nẹ e nyẹme rẹ ihwo rọ rhọnvwe kẹ nẹ isun avwanre?

3 Avwanre se no nẹ ọ lọhọre re vwo nyẹme ri Jihova vrẹ ihworakpọ kidie ọkieje yen Jihova vwọ kẹ avwanre odjekẹ rọ gbare. (Un 19:7) Ẹkẹvuọvo, ọnana fẹnẹ ihworakpọ ri vwo ogangan rẹ usuon re gbare-e. Dedena, Ọsẹ rẹ avwanre rọhẹ obodjuvwu je rhọnvwẹ kẹ emiọvwọn, ekpako rẹ ukoko vẹ ihwo ri vwo ogangan rẹ usuon nẹ i sun avwanre. (Isẹ 6:20; 1Tẹ 5:12; 1Pi 2:​13, 14) E de nyẹme rayen, kọyen e ji nyẹme ri Jihova. E jẹ a ta ota kpahen obo re se vwo nyẹme rẹ ihwo nana ọ da tobọ dianẹ a mrẹ bẹnbẹn ọkiọvo re vwo rhiabọreyọ ji nene odjekẹ rayen.

MUỌGHỌ KẸ ỌSẸ VẸ ONI WẸN

4. Diesorọ emọ buebun vwo jẹ ẹme rẹ ọsẹ vẹ oni rayen enyo?

4 Emọ ri “mu ọghọ kẹ esẹ vẹ ini-i” yen riariẹ ighene avwanre phiyọ. (2Ti 3:​1, 2) Diesorọ buebun rayen vwo jẹmienyo? Emọ evo no nẹ esẹ vẹ ini rayen ruẹ nene oborẹ ayen ta-a, ọtioyena ayen rhe muọghọ kẹ aye-en. Efa no nẹ uchebro rẹ esẹ vẹ ini rayen kpo awanre re, e cha sa vwẹ ukẹcha kẹ aye-en yẹrẹ irhi rayen gan nọ. Wọ da dia ighene, wo ji roro ọtiọyen? Ighene buebun mrẹ bẹnbẹn ayen vwo ru nene iji ri Jihova rọ tare nẹ, “we muọghọ kẹ esẹ vẹ ini rẹ ovwan kirobo rẹ Ọrovwori na guọnọre, kidie ọnana yen obo ro fori nẹ ovwan ru.” (Ẹf 6:1) Die yen sa cha wẹ uko vwo ru ọtiọyen?

5. Diesorọ ẹmienyo ri Jesu ra niyẹnrẹn rọyen vwẹ Luk 2:​46-52 vwọ dia obo ra jokaphiyọ?

5 Wo se yono ẹmienyo mie Jesu rọ dia udje ro me yovwin kparobọ. (1Pi 2:​21-24) Jesu ọyen ohwo ọgbagba ro vwo ọsẹ vẹ oni re gbare-e. Ẹkẹvuọvo, Jesu ji muọghọ kẹ ọsẹ vẹ oni rọyen ọ da tobọ dianẹ ayen ru obo re chọre yẹrẹ jẹ ẹruọ rọyen evwo ọkievo. (Ey 20:12) Roro kpahen obo re phiare ọkẹ ri Jesu vwọ hẹ ẹgbukpe 12. (Se Luk 2:​46-52.) Ọsẹ vẹ oni rọyen yan jovwo vwẹ Jerusalẹm. Orẹ na vwo kuphiyọ nu, ofori nẹ o te Meri vẹ Josẹf ẹro nẹ emọ rayen eje gbare tavwen ayen ki rhivwin kpo. Ọke rẹ ayen vwọ mrẹ Jesu, Meri da ghwọkuo fikirẹ oyan rọ rhoma phi ayen phiyọ! Jesu rha sa vuẹ ayen nẹ ọ dia ọyen sorọ-ọ, ukperẹ ọtiọyen ọ da vwẹ ẹwẹn kpotọ ta ota kẹ ayen vẹ ọghọ. Ẹkẹvuọvo, Josẹf vẹ Meri “vwo ẹruọ rẹ obo rọ vuẹ ayen na-a.” Dedena, Jesu “ji muọghọ kẹ ayen kirobo ro ruẹ jovwo.”

6-7. Die yen sa cha ighene uko vwo nyẹme rẹ esẹ vẹ ini rayen?

6 Ighene, ovwan mrẹ bẹnbẹn we vwo nyẹme rẹ esẹ vẹ ini rẹ ovwan siẹrẹ ayen de ru obo re chọre yẹrẹ ayen rhe vwo ẹruọ rẹ ovwa-an? Die yen sa cha ovwan uko? Ẹsosuọ, roro kpahen oborẹ oma ruẹ Jihova. Baibol na tare nẹ wo de nyẹme rẹ ọsẹ vẹ oni wẹn, “ọnana je Ọrovwori na mamọ.” (Kọl 3:20) Jihova riẹn siẹrẹ ọsẹ vẹ oni wẹn rhe vwo ẹruọ wẹ-ẹn yẹrẹ siẹrẹ ayen de jurhi ri ghwe shephiyọ-ọ. Ẹkẹvuọvo wo de ji nyẹme rayen, oma cha vwerhen Jihova.

7 Ọrivẹ, roro kpahen oborẹ oma che ruẹ ọsẹ vẹ oni wẹn. Wo de nyẹme rayen, oma cha vwerhen ayen kẹ ayen cha vwẹroso wẹ. (Isẹ 23:​22-25) Ọnana jẹ cha nẹrhẹ wo sikẹrẹ ayen vrẹ obori jovwo. Oniọvo ọvo re se Alexandre rọ dia Belgium da ta: “Ọke re me vwọ nabọ nyẹme rẹ ọsẹ vẹ oni mẹ, oyerinkugbe rẹ avwanre da kpẹkpẹ phiyọ, ọnana da je nẹrhẹ oma vwerhen avwanre.” b Ọrerha, roro kpahen oborẹ ẹmienyo wẹn enẹna che vwo fierere kẹ wẹ vwẹ obaro obọ. Paulo rọ dia Brazil tare nẹ, “Mi vwo nyẹme rẹ ọsẹ vẹ oni mẹ cha vwẹ uko vwo nyẹme ri Jihova vẹ ihwo ri vwo ogangan rẹ usuon.” Ota rẹ Ọghẹnẹ djunute iroro ọghanghanre ọvo rọ sorọ o vwo fo nẹ wo nyẹme rẹ ọsẹ vẹ oni wẹn. Ọ da ta: “Rere o vwo yovwin kẹ wẹ, wọ me je dia akpọ na ọke grongron.”​—Ẹf 6:​2, 3.

8. Diesorọ ighene buebun vwo brorhiẹn ayen vwo nyẹme rẹ esẹ vẹ ini rayen?

8 Ighene buebun mrẹ erere no cha siẹrẹ ayen de nyẹme. Luiza rọ je dia Brazil mrẹrẹ bẹnbẹn ẹsosuọ o vwo vwo ẹruọ rẹ oboresorọ ọsẹ vẹ oni royen rhọnvwe kẹ nẹ o vwo ifonu vwẹ uvwre rẹ ọkiọvo-o. O niro nẹ edje rọyen buebun vwo ifonu. Ẹkẹvuọvo ọ da rhe mrẹvughe nẹ ọsẹ vẹ oni rọyen davwengba ayen vwọ sẹro rọyen. Ọ da tanẹ, “me rhe riẹn re nẹ siẹrẹ ọsẹ vẹ oni mẹ da vwẹ uchebro kẹ vwẹ, ọ dia ayen gberẹ ughwru kẹ vwẹ-ẹ, ẹkẹvuọvo uchebro rayen na ọyen obọ re me ghwa guọnọ vwẹ akpeyeren.” Eghene ọvo re se Elizabeth rọ dia United States, je mrẹ bẹnbẹn ro vwo nyẹme rẹ ọsẹ vẹ oni rọyen ọkievo. Ọ da ta: “Mi rhe vwo ẹruọ rẹ oboresorọ ọsẹ vẹ oni me vwo ji oghẹre rẹ irhi evo kẹ vwẹ-ẹ, ki mi kperan rẹ oborẹ irhi rayen sẹro mẹ ọke re wanre.” Monica rọ dia Armenia tare nẹ, ọyen mrẹ erere ọke ro vwo nyẹme rẹ ọsẹ vẹ oni rọyen vrẹ ọke ro vwo jẹ ẹme rayen enyo.

MUỌGHỌ KẸ “OGANGAN RẸ USUON RO KPENU”

9. Ẹwẹn vọ yen ihwo buebun vwo kpahen urhi enene?

9 Ihwo buebun rhọnvwere nẹ ofori nẹ igọmẹti sun avwanre, nẹ o ji fo nẹ e nene irhi evo rẹ “ogangan rẹ usuon ro kpenu” vwo mu. (Ro 13:1) Ẹkẹvuọvo ihwo nana mrẹ bẹnbẹn ayen vwo nene irhi re vwo mu ri je aye-en yẹrẹ e rẹ ayen niri nẹ e gan nọ. Kerẹ udje, a vwọ hwosa uyovwin. Ihwo buebun ra nọre vwẹ ẹkuotọ ọvo vwẹ Europe tare nẹ, “o yovwirin e vwo jẹ osa uyovwin ẹhwa siẹrẹ wo de roro nẹ osa na shephiyọ-ọ.” O rhe gbe ohwo unu-u nẹ ihwo rẹ dia ẹkuotọ yena rha hwa ẹbẹre evo rẹ osa rẹ uyovwin ro fori nẹ ayen hwa kẹ igọmẹti-i.

Die yen avwanre yono kpahen ẹmienyo vwo mie Josẹf vẹ Meri? (Ni ẹkoreta 10-12) c

10. Diesorọ avwanre vwo nene irhi re vwo mu ọ da tobọ dianẹ i je avwanre-e?

10 Baibol na tare nẹ usuon rẹ ohworakpọ so ojaẹriọ, nẹ Idẹbono yehẹ obuko rayen, a je cha ghwọrọ ayen kẹrẹkpẹ. (Un 110:​5, 6; Agh 8:9; Lu 4:​5, 6) Ọ je vuẹ avwanre nẹ “kohwo kohwo rọ vwọso ogangan rẹ usuon na, jẹ ọ vwọso ọrhuẹrẹphiyotọ rẹ Ọghẹnẹ.” Re vwo nyẹme rẹ ogangan rẹ usuon vwẹ ẹdia evo, ọyen ẹbẹre ọvo rẹ ọrhuẹrẹphiyotọ ri Jihova rẹ ọmọke rere erọnvwọn eje sa vwo yan abavo. Ọtiọyena, o fori nẹ e “ru obo ri fori vwọ kẹ kohwo kohwo,” ọnana churobọ si ra vwọ hwosa uyovwin, muọghọ kẹ ogangan rẹ usuon ji nene irhi rẹ ayen vwo mu. (Ro 13:​1-7) E se no nẹ urhi ọvo ghwe shephiyọ avwanre oma-a, ọ pha bẹnbẹn, yẹrẹ o fori-i. Ẹkẹvuọvo avwanre nyẹme ri Jihova, ọ je vuẹ avwanre nẹ e muọghọ kẹ ogangan rẹ usuon nana takpenẹ ayen vuẹ avwanre nẹ a churhi rọye-en.​—Iru 5:29.

11-12. Vwo nene obo rehẹ Luk 2:​1-6, die yen Josẹf vẹ Meri ruru ayen sa vwọ yọnrọn urhi rọ bẹn kẹ ayen, kẹ die yen nẹ obuko rọyen rhe? (Ni uhuoho na.)

11 Avwanre se yono nẹ udje ri Josẹf vẹ Meri, ri muọghọ kẹ ogangan rẹ usuon ọke rọ tobọ vwọ bẹn kẹ ayen rẹ ayen vwo ru ọtiọyen. (Se Luk 2:​1-6.) Ọke rẹ evun ri Meri vwọ gba emeranvwe irhirin re, ọ vẹ Josẹf de hirharoku ẹdia ọvo rọ davwen ẹmienyo rayen ni. Ọgọstọs, rọ dia osun ri Rom, de jurhi nẹ ihwo eje kpo orere rayen rere e se vwo kere ayen. Ọnana cha nẹrhẹ Josẹf vẹ Meri yan oyan ogrongron kpo Bẹtlẹhẹm, oyan ro gron te imaili 93 vwẹ idjerhe rọ vọnre vẹ igbenu. Oyan yena dia obo re lọhọre-e, marho vwọ kẹ Meri. Ọ sa dianẹ ayen ro ẹnwan kpahen omakpokpọ ri Meri vẹ ọmọ rọhẹ evun rọyen. Kẹ ọ da rha chuẹ uvwiẹ rọ vwọ hẹ idjerhe na vwo? Mesaya re veri na yehẹ uwevwiẹ rọyen. Ọnana cha djẹ ayen urhi rẹ igọmẹti na ẹyọrọn?

12 Josẹf vẹ Meri vwẹ uphẹn kẹ erọnvwọn nana ọvuọvo nẹ ọ djẹ ayen urhi na ẹyọrọ-ọn. Fikirẹ ẹmienyo rayen, Jihova de bruphiyọ kẹ ayen. Meri te Bẹtlẹhẹm gberhẹnẹdẹ, vwiẹ ọmọ rẹ oma rọyen nabọ gan, ji ru orugba rẹ aroẹmrẹ ri Baibol!​—Mai 5:2.

13. Mavọ yen ẹmienyo avwanre se vwo fi erere kẹ iniọvo avwanre?

13 Avwanre de muọghọ kẹ ogangan rẹ usuon, avwanre vẹ ihwo efa cha mrẹ erere. Vwẹ idjerhe vọ? Ọnana sa nẹrhẹ a vrabọ rẹ oja re gbe kẹ ihwo ri churhi na. (Ro 13:4) Avwanre da dia ihwo ri nyẹme, ọnana sa nẹrhẹ ihwo ri suẹn vwẹ omamọ ẹro vwo nẹ Iseri ri Jihova. Kerẹ udje, ikpe evo re wanre vwẹ ẹkuotọ ri Nigeria, isodje evo da ro evunrẹ Ọguan Ruvie ọke re vwo ruẹ uyono, rẹ ayen vwọ guọnọ ihwo ri nudje nẹ ayen cha hwosa uyovwi-in. Onotu rẹ isodje na da vuẹ isodje na nẹ ayen yanran, ọ da tanẹ; “Iseri ri Jihova ihwo re hwosa uyovwin.” Kọke kọke wọ da yọnrọn urhi, jẹ wo toroba omamọ odẹ rẹ ihwo ri Jihova vwori​—omamọ odẹ rọ sa sẹro rẹ iniọvo wẹn ẹdẹ ọvo.​—Mt 5:16.

14. Die yen vwẹ ukẹcha kẹ oniọvo aye ọvo o se vwo “fobọ nyẹme” rẹ ogangan rẹ usuon?

14 Dedena, ọ dia ọkieje yen e vwo vwo owenvwe re vwo muọghọ kẹ ogangan rẹ usuo-on. Oniọvo ọvo re se Joanna rọ dia United States da ta: “Ọ bẹn kẹ vwẹ gangan me vwọ dia ohwo ro nyẹme, kidie ihwo ri suẹn brorhiẹn rẹ oshenyẹ hwe ihwo evo vwẹ orua mẹ jovwo re.” Ẹkẹvuọvo Joanna davwẹngba mamọ o se vwo wene iroro rọyen. Ẹsosuọ, ọ da dobọrẹ e se rẹ evuẹ rẹ intanẹti ji, re sa nẹrhẹ o vwo utuoma kpahen ihwo ri suẹn. (Isẹ 20:3) Ọrivẹ, ọ da rẹ Jihova nẹ ọ vwẹ ukẹcha kẹ vwọ vwẹroso ọyen ukperẹ ewene rẹ usuon rẹ ihworakpọ. (Un 9:​9, 10) Ọrerha, o de se ẹbe rẹ ukoko na re ta ota kpahen re vwo jẹ ẹbẹrẹ vuọvo ẹka. (Jọ 17:16) Joanna rhe ta enẹna nẹ; re vwo nyẹme ji muọghọ kẹ ogangan rẹ usuon nẹrhẹ o vwo “ufuoma ra mrẹ vwo dje-e.”

NENE ODJEKẸ RẸ UKOKO RI JIHOVA

15. Diesorọ ọ sa vwọ bẹn kẹ avwanre re vwo nene odjekẹ rẹ ukoko ri Jihova?

15 Jihova vuẹ avwanre nẹ e “nyẹme rẹ ihwo re kobaro” vwẹ ukoko na. (Hib 13:17) Dede nẹ Osun avwanre Jesu Kristi ohwo ọgbagba, ihwo ro vwo mu nẹ e vwẹrote ukoko na gbare-e. Avwanre sa mrẹ bẹnbẹn re vwo nyẹme rayen, marho siẹrẹ ayen da vuẹ avwanre nẹ e ru orọnvwọn ra guọnọ ru-u. O vwo ọke ọvo rọ vwọ bẹn kẹ ọyinkọn Pita ro vwo nene odjekẹ ra vwọ kẹ. Ọke rẹ amakashe ọvo vwọ vuẹ nẹ ọ re eranvwe rẹ Urhi ri Mosis tare nẹ e foro-on, pita da sen​—abọ erha soso! (Iru 10:​9-16) Diesorọ ọ vwọ sen? Odjekẹ kpokpọ ra vwọ kẹ na je re-e. Kidie ọnana fẹnẹ obo ro ruẹ jovwo. Ọ da dianẹ Pita mrẹrẹ bẹnbẹn ro vwo nene odjekẹ rẹ amakashe rọ gbare, mavọ yen ọ bẹn kẹ avwanre te re vwo nene odjekẹ rẹ ihworakpọ re gbare-e!

16. Dede nẹ ọyinkọn Pọl rhe se no nẹ odjekẹ ra vwọ kẹ na shephiyọ-ọ, die yen o ruru? (Iruo rẹ Iyinkọn Na 21:​23, 24, 26)

16 Ọyinkọn Pọl “fobọ nyẹme” ọke ra vwọ reyọ odjekẹ vwọ kẹ ro se ni nẹ o shephiyọ-ọ. Ihwo ri Jew re dia Inenikristi nyo eta ra ta kpahen Pọl nẹ o yono “uyono rọ vwọso Urhi ri Mosis,” nẹ o ji muọghọ kẹ-ẹ. (Iru 21:21) Inenikristi re dia ekpako vwẹ Jerusalẹm da vuẹ Pọl nẹ ọ reyọ eshare ẹne nene oma kpo uwevwin rẹ ẹga na, o ru oma rọyen fon vwo djephia nẹ o nene Urhi na. Jẹ, Pọl riẹnre nẹ Inenikristi gbe hẹ otọ rẹ Urhi na-a. Ọ dia o ji ru obo re chọre-e. Dedena, Pọl ru obo ra vuẹrẹ nẹ o ru na kpakpata. Pọl da reyọ eshare na ẹdẹ rọ vwọ kpahọn, o de ru oma rọyen vẹ ọrayen fon nene urhi.” (Se Iruo rẹ Iyinkọn Na 21:​23, 24, 26.) Ẹmienyo ri Pọl na de toroba oyerinkugbe rẹ iniọvo na.​—Ro 14:​19, 21.

17. Die yen wo yono vwo nẹ obo re phia vwọ kẹ Stephanie rhe?

17 Oniọvo aye ọvo re se Stephanie mrẹrẹ bẹnbẹn ro vwo ru nene orhiẹn rẹ iniọvo re vwo mu bruru vwẹ ẹkuotọ rọyen. Ọ vẹ ọshare rọyen nabọ ga sasasa vwẹ ukoko ra da jẹ ephẹrẹ ọrhora. Ọke vwọ yanran na, oghọn rẹ ukoko da dobọrẹ owian rẹ ukoko na ji, a da vuẹ ayen nẹ ayen rhivwin ra ga vwẹ ukoko ra da jẹ ephẹrẹ rayen. Stephanie da ta: “Oma vwerhen ovwẹ kakaka-a. O mu vwe ẹro nẹ a guọnọ ighwoghwota vwẹ ukoko ra da jẹ ephẹrẹ rẹ avwanre-e.” Dedena, o ru nene odjekẹ kpokpọ na. Ọ da je ta: “Ọke vwọ yanran na, mi de rhi vwo ẹruo rẹ oboresorọ ayen vwo brorhiẹn na. Avwanre rhe dia esẹ vẹ ini vwọ kẹ iniọvo buebun rehẹ ukoko rẹ avwanre rẹ ihwo rẹ orua rayen hẹ evunrẹ ukoko na-a. Mi nene oniọvo aye rọ rhoma ton iruo rẹ aghwoghwo na phiyọ obọ yono kuẹgbe. Enẹna, me mrẹ ọke vwo ru uyono romobọ vrẹ obo ri jovwo. Ọnana nẹrhẹ mi vwo ẹwẹn obrorhiẹn rọ fonron kidie mi riẹnre nẹ mi davwẹngba mẹ eje vwo nene odjekẹ ravwọphia”

18. Erere vọ yen a cha mrẹ siẹrẹ a da dia ihwo ri nyẹme?

18 Avwanre se yono obo re nyẹme. Jesu “yono ẹmienyo,” ọ dia vwo nẹ ẹdia ri shephiyọ kẹ-ẹ, ẹkẹvuọvo, “vwo nẹ erọnvwọn rọ rioja rọyen.” (Hib 5:8) Kerẹ Jesu, ọke buebun, avwanre yono ẹmienyo siẹrẹ e de hirhiaroku ebẹnbẹn. Kẹrẹ udje, ọke rẹ ọga ri COVID-19 vwọ tonphiyọ, a da vuẹ avwanre nẹ a dobọ rẹ omẹvwa ji vwẹ Ọguan Ruvie rẹ avwanre, ji dobọ rẹ owian rẹ aghwoghwo ri nuwevwin kpo uwevwin rẹ avwanre ji. Wọ mrẹrẹ bẹnbẹn wo vwo nene odjekẹ yena? Dedena, ẹmienyo wẹn sẹro wẹ, nẹrhẹ ukoko na dia vwọrẹ okugbe ji nẹrhẹ oma vwerhen Jihova. Enẹna, avwanre eje muegbe vrẹ obo ri jovwo re vwo nene odjekẹ ra cha vwọ kẹ avwanre siẹrẹ ukpokpogho rode na da hẹ otọ re, ọnana se sivwin arhọ avwanre!​—Job 36:11

19. Diesorọ wọ vwọ guọnọ dia ohwo ro nyẹme?

19 Avwanre rhe mrẹvughe re nẹ ẹmienyo ghwa ebruphiyọ buebun cha. Ẹkẹvuọvo, orọvwọn rẹsosuọ ro mu avwanre vwo nyeme ri Jihova, yen fikirẹ ẹguọnọ re vwo kpahọn vẹ owenvwe re vwo ru ọhọre rọyen. (1Jọ 5:3) Avwanre cha sa hwosa rẹ oborẹ Jihova ru kẹ avwanre-e. (Un 116:12) Ẹkẹvuọvo, avwanre se nyẹme rọyen vẹ ihwo rọ rhọnvwe kẹ nẹ i sun avwanre. Avwanre de nyẹme, jẹ e djephia nẹ avwanre ihwo re ghwanre. Avwanre da dia ihwo re ghwanre, ke se ru udu ri Jihova ghọghọ.​—Isẹ 27:11.

UNE 89 Kerhọ, nyẹme, wọ mrẹ ebruphiyọ

a Ọkiọvo ọ bẹn e vwo nyẹme kidie avwanre gbare-e, ọ da tobọ dianẹ ohwo rọ kẹ avwanre odjekẹ na vwo uturhi ro vwo ru ọtiọyen. Vwẹ uyono nana a cha ta ota kpahen erere ra cha mrẹ siẹrẹ avwanre de nyẹme rẹ ọsẹ vẹ oni avwanre, “ogangan rẹ usuon ro kpenu” kugbe iniọvo re vwo mu vwẹ ukoko na.

b Wọ sa vwọ mrẹ iroroẹjẹ kpahen obo wọ sa vwọ ta ota kẹ ọsẹ vẹ oni wẹn kpahen irhi ri bẹn wẹ ẹyọnrọn, ni uyovwinrota na “How Can I Talk to My Parents About Their Rules?” rọhẹ jw.org.

c IDJEDJE RẸ UHOHO : Josẹf vẹ Meri nyẹme ọke rẹ Siza vwo jurhi nẹ ayen kpo Bẹtlẹhẹm re se vwo kere ayen. Nonẹna, Inenikristi yọnrọn irhi ri shekpahen idjerhe, osa rẹ uyovwin ẹhwa kugbe omaesivwon rẹ “ogangan rẹ usuon ro kpenu” vwo mu.