1. Dede nẹ ọtonphiyọ rẹ orọnvwe vọnre vẹ aghọghọ, die yen ihwo re rọvwọnre je sa rhẹro rọyen? (Ni uhoho rẹsosuọ na.)

ỌKE rẹ ọshare da mrẹ ọpha rọyen, yoyovwin vẹ erhuvwu vwẹ ẹdẹ rẹ orọnvwe na, e che se djisẹ rẹ aghọghọ rọhẹ ubiudu rọye-en. Ọke rẹ ayen vwọ kọnphiyọ ohwohwo, ẹguọnọ rayen da gan te ẹdia rẹ ayen de muegbe rẹ ayen vwọ rọvwọn, je fuevun kẹ ohwohwo. Vwọrẹ uyota, ayen che ru ewene ayen ki se yerin kugbe je ton orua kpokpọ phiyọ. Ẹkẹvuọvo, Baibol na vọnre vẹ uchebro rẹ aghwanre vwọ kẹ kohwo kohwo rọ guọnọ rọvwọn kidie Jihova rọ dia Esiri rẹ orọnvwe na guọnọre nẹ avwanre vwo omavwerhovwẹn. (Isẹ 18:22) Dedena, Baibol na je ta phephẹn nẹ ihworakpọ ri jẹgba re rọvwọnre che vwo “ukpokpohgo rẹ akpọ na.” (1 Kọr. 7:28) Mavọ e se vwo siobọ rẹ ukpokpogho tiọyena kpotọ? Die yen sa nẹrhẹ orọnvwe avwanre phikparobọ?

2. Oka rẹ ẹguọnọ sansan vọ yen a guọnọre vwevunrẹ orọnvwe?

² Baibol na kanrunumu ọghanrovwẹ rẹ ẹguọnọ. Vwevunrẹ orọnvwe, a guọnọ ọdavwẹ ọgangan re se phi·liʹa, vwẹ Grik.  Ẹguọnọ rẹ aye gbe ọshare (eʹros) hwarhiẹ omavwerhovwẹn cha; siẹrẹ emọ da herọ re, ẹguọnọ re vwo kpahen ihwo rẹ orua (stor·geʹ) ke rha hẹ obo ra guọnọre mamọ. Ẹkẹvuọvo, ẹguọnọ re mu kpahen urhi (a·gaʹpe) yen obo ra guọnọre orọnvwe ki se phikparobọ. Vwọ kpahen ẹguọnọ nana, ọyinkọn Pọl de si: “E jẹn ohwo ọvuọvo guọnọ aye rọye kerẹ omobọ rọye, e gbe rhe jẹn aye vwẹ oma kpotọ kẹ ọshare.”—Ẹfe. 5:33.

3. Mavọ yen ofori nẹ ẹguọnọ gan te vwevunrẹ orọnvwe?

³ Pọl de si: “Eshare na, wa guọnọ eya rẹ ovwan, kirobo ri Kristi guọnọ [“ukoko na,” NW] ọ da vwẹ oma rọye vwọ kẹ.” (Ẹfe. 5:25) Idibo rẹ Jesu ke sa vwẹrokere, ofori nẹ ayen vwo ẹguọnọ rẹ ohwohwo kirobo ro vwo ẹguọnọ rayen. (Se Jọn 13:34, 35; 15:12, 13.) Ọtiọyena, e jẹ ẹguọnọ rẹ Inenikristi re rọvwọnre vwo kpahen ohwohwo, gan te ẹdia rẹ ayen de muegbe rẹ ayen vwo ghwu kẹ ohwohwo. Jẹ, ọnana cha sa phia-a siẹrẹ ẹghwọ ọgangan da hẹ uvwre rayen. Dedena, ẹguọnọ re se a·gaʹpe, “chiri emu ejobi, o se emu ejobi gbuyota, o phiẹrohọ emu ejobi, o chirẹ emu ejobi.” Vwọrẹ uyota, “ẹguọnọ vwo oba-a.” (1 Kọr. 13:7, 8) Inenikristi re rọvwọnre da karophiyọ uve rẹ ayen vwo vwo ẹguọnọ je fuevun kẹ ohwohwo, ọ cha nẹrhẹ ayen wian kugbe vwo nene irhi rẹ Jihova siẹrẹ ebẹnbẹn da vwomaphia vwevunrẹ orọnvwe rayen.

4, 5. (a) Die yen owian rẹ ọshare rọ dia ọgbuyovwin rẹ orua? (b) Ẹro vọ yen aye vwo ni ẹdia rẹ ọgbuyovwin na? (c) Ewene vọ yen aye gbe ọshare ọvo ruru?

⁴ Pọl vwọ ta ota kpahen oghwa ro te aye vẹ ọshare, ọ da ta: “Eya na, wa vwẹ oma kpotọ kẹ eshare rẹ ovwan, kirobo ra vwẹ oma kpotọ kẹ Ọrovwohwo. Kidie ọshare hẹ olori rẹ aye kirobo ri Kristi hẹ olori rẹ [“ukoko na,” NW].” (Ẹfe. 5:22, 23) Ọ dia ọnana mudiaphiyọ nẹ ọshare na yovwin vrẹ aye na-a. Ọ chọn aye na uko vwo ruẹ ẹdia rẹ Ọghẹnẹ rhuẹrẹ vwọ kẹ, ọke rọ vwọ ta: “Oyoma rere ọshare [Adam] ọvo vwọ dia sogonoo; me ma ọchuko ro fori vwọ kẹ.” (Jẹn. 2:18) Kirobo rẹ Kristi rọ dia “olori” rẹ ukoko na dje ẹguọnọ phia, ofori nẹ ọshare rọ dia ọgbuyovwin rẹ orua ji dje ẹguọnọ phia. O de ru ọtiọyen, ẹwẹn rẹ aye rọyen ko che totọ, kọ je cha dia lọlọhọ o vwo muọghọ kẹ ji bicha.

⁵ Cathy ^[1] mrẹvughe nẹ orọnvwe guọnọ ewene sansan, ọ da ta: “Ọke me je rhe rọvwọ-ọn, me vwẹrote oma mẹ, me hẹ otọ rẹ ohwo vuọvo-o. Me vwọ rọvwọn nu, ki mi rhi yono obo me sa vwọ vwẹroso ọshare mẹ. Ọ ghwa lọhọ ọkieje, jẹ oyerinkugbe rẹ avwanre ganphiyọ kidie avwanre ruẹ erọnvwọn nene ọhọre rẹ Jihova.” Ọshare rọyen re se Fred da je ta: “Ọlọhọre mi vwo brorhiẹ-ẹn. Vwevunrẹ orọnvwe, ofori nẹ e phi iroro rẹ ihwo ivẹ na phiyọ ẹwẹn vwo brorhiẹn, ọnana tobọ nẹrhẹ ọ bẹn mamọ. Ẹkẹvuọvo, ukẹcha rẹ Jihova womarẹ ẹrhovwo ẹnẹ vẹ me da nabọ kerhọ kẹ iroroẹjẹ rẹ aye mẹ, kọ nẹrhẹ ọlọhọ kẹ vwẹ kẹdẹ kẹdẹ. Avwanre ghene wian kugbe dẹn!”

6. Idjerhe vọ yen ẹguọnọ vwọ dia kerẹ “ufi ro churu” ihwo kugbe siẹrẹ ebẹnbẹn da vwomaphia vwevunrẹ orọnvwe?

⁶ Ihwo ivẹ re rọvwọnre da kpairoro vrẹ oruchọ rẹ ohwohwo, ọ nẹrhẹ orọnvwe rayen nabọ gan. Ayen ‘chirakon rẹ ohwohwo, ji vwo ghovwo ohwohwo ọkieje.’ Vwọrẹ uyota, ayen che ru erọnvwọn chọ. Ẹkẹvuọvo, ayen yono nẹ  echobọ na rhe, ayen vwo ghovwo ohwohwo, je vwẹ uphẹn kẹ ẹguọnọ nẹ ọ dia “ufi ro churu” ayen kugbe. (Kọl. 3:13, 14) Vwọba, “ẹguọnọ vwo odiri kugbe aruẹdọ; . . . emu fobọ da-a.” (1 Kọr. 13:4, 5) E jẹ a rhuẹrẹ ẹghwọ phiyọ kpakpata. Ofori nẹ Inenikristi re rọvwọnre rhuẹrẹ ẹghwọ phiyọ tavwen ayen ki sherhẹn. (Ẹfe. 4:26, 27) Ọ guọnọ omaevwokpotọ ọgangan a ke sa tanẹ, “Wọ ghwọ-ọ, mi gbeweku,” ẹkẹvuọvo ọ rhuẹrẹ ẹghwọ phiyọ mamọ, ọ je nẹrhẹ oyerinkugbe rayen kpẹkpẹ phiyọ.

7, 8. (a) Uchebro vọ yen Baibol na vwọphia kpahen ovwerhẹn rẹ aye gbe ọshare? (b) Diesorọ ihwo re rọvwọnre vwo dje ẹguọnọ vwọ kẹ ohwohwo?

⁷ Baibol na vwẹ odjekẹ ọgangan vwọ phia rọ sa chọn eya gbe eshare uko vwọ vwẹ ẹro abavo vwo ni ovwerhẹn rẹ aye gbe ọshare. (Se 1 Kọrẹnt 7:3-5.) Ọ pha ghanghanre ayen vwo roro kpahen ọdavwẹ rẹ ohwohwo. E rhe dje ẹguọnọ kẹ aye na-a, ọ cha bẹn ọ vwọ riavwerhen rẹ ẹdia nana vwẹ orọnvwe na. A vuẹ eshare nẹ ayen vwẹ “iroro” vwo nene eya rayen yerin. (1 Pita 3:7) Ofori nẹ a yare ovwerhẹn rẹ aye gbe ọshare-e, ọ je dia obo ra gba ohwo ruẹ-ẹ, ukperẹ ọtiọyen e jẹ o nẹ ẹwẹn rayen rhe. Ọ sa dianẹ ọke buebun ọshare na guọnerọ vwọ vrẹ aye na, jẹ ofori nẹ ọke na shephiyọ vwọ kẹ ayen ihwo ivẹ.

⁸ Dede nẹ Baibol na ghwe ji urhi kpahen oka rẹ eha ro churobọ si ovwerhẹn rẹ aye gbe ọshare-e, jẹ o djunute odjephia rẹ ẹguọnọ vẹ obẹnẹvwe. (Sol. 1:2; 2:6) Ofori nẹ Inenikristi re rọvwọnre dje ẹguọnọ phia kẹ ohwohwo.

9. Diesorọ ọ vwọ chọ e vwo vwo ẹwẹn ọfanrhiẹn kpahen ohwo ọfa?

⁹ E de vwo ẹguọnọ ọgangan kpahen Ọghẹnẹ vẹ ọrivẹ avwanre, a rha cha vwẹ uphẹn kẹ ohwo vuọvo yẹrẹ orọnvwọn vuọvo nẹ o gbowọphiyọ ọrhuẹrẹphiyotọ rẹ orọnvwe na-a. Orọnvwe evo guọghọre kidie aye yẹrẹ ọshare na vwo uruemu ro vwo nẹ ihoho rẹ ihwo re banphiyọ. E jẹ avwanre kẹnoma kẹ uruemu nana yẹrẹ e vwo vwo ẹwẹn ọfanrhiẹn kpahen ohwo ọfa rọ dia ọrivẹ rẹ avwanre-e. Ra vwọ frẹfrẹ nene ohwo ọfa chọre, o dje ẹguọnọ phia-a. A da karophiyọ nẹ Ọghẹnẹ mrẹ iroro vẹ iruemu rẹ avwanre eje, ọ cha nẹrhẹ avwanre vwo oruru ọgangan re vwo ru obo ri je, je dia fuanfon vwọrẹ uruemu ọkieje.—Se Matiu 5:27, 28; Hibru 4:13.

10, 11. (a) Mavọ yen orọnvwe-ẹfan bun te? (b) Die yen Baibol na ta kpahen ẹhẹriẹ? (c) Die yen sa chọn ihwo re rọvwọnre uko vwọ kẹnoma kẹ ẹhẹriẹ?

¹⁰ Ebẹnbẹn da vwomaphia jẹ a rhuẹrẹ ayen phiyọ-ọ, ọ sa nẹrhẹ ihwo re rọvwọnre hẹriẹ oma yẹrẹ fan orọnvwe. Vwẹ ẹkuotọ evo, ihwo re fan orọnvwe rayen eyen me bun vrẹ e re jẹ orọnvwe ẹfan. A ghwa mrẹ ọnana vwẹ ukoko na mamọ-ọ, ẹkẹvuọvo ebẹnbẹn rẹ orọnvwe vwẹ uvwre rẹ idibo rẹ Ọghẹnẹ fo obo re niso.

¹¹ Baibol na vwẹ iji nana vwọ phia: “Aye siobọ nẹ ọshare rọye-e ẹkẹvuọvo o de siobọ no, e gbe jẹn o mutidia ọ rha dia ọtiọye-e ọ vẹ ọshare rọye gba rhuẹrẹ kugbe; ọshare ghwrara ji siobọ nẹ aye rọye-e.” (1 Kọr. 7:10, 11) Ra vwọ hẹriẹ oma dia obo re ni sakamu-u. Dede nẹ a sa hẹriẹ oma fikirẹ ebẹnbẹn evo, jẹ ọke buebun ọ rhoma sua ebẹnbẹn efa. Jesu vwọ vwanriẹn  oborẹ Ọghẹnẹ tare nẹ ọshare cha yanjẹ ọsẹ vẹ oni rọyen vwo o mi tinka mu aye rọyen nu, ọ da ta: “Obo rẹ Ọghẹnẹ tan kugbe nu, e jẹn ohwo hẹriẹ-ẹ.” (Mat. 19:3-6; Jẹn. 2:24) Ọnana ji mudiaphiyọ nẹ ọshare yẹrẹ aye na phi ohẹriẹ phiyọ ‘oborẹ Ọghẹnẹ tan kugbe nu-u.’ Jihova niro nẹ ughwu ọvo yen vwrẹ ufi rẹ orọnvwe. (1 Kọr. 7:39) Ọ vwọ dianẹ Ọghẹnẹ cha nọ avwanre orhiẹn na, ofori nẹ ihwo re rọvwọnre davwẹngba vwọ rhuẹrẹ ẹghwọ phiyọ kpakpata rere o vwo je hirhe phiyọ ebẹnbẹn ọgangan.

12. Die yen sa nẹrhẹ ohwo vwo ẹwẹn rọ vwọ hẹriẹ oma nẹ ọrivẹ rọyen?

¹² Ra vwọ rhẹro rẹ erọnvwọn iyoyovwin ọvo sa dia ọtonphiyọ rẹ ebẹnbẹn vwẹ orọnvwe. A rha mrẹ erọnvwọn iyoyovwin tiọyena-a, ọ sa nẹrhẹ ohwo roro nẹ e kurophiyotọ, ofu se dje yẹrẹ ophu se ji muo. Oborẹ ayen hepha vẹ asan rẹ ayen nurhe fẹnẹre, ọnana sa dia ebẹnbẹn, yẹrẹ ebẹnbẹn na se shekpahen igho, egọ vẹ emọ. Ẹkẹvuọvo, ọ vwerhoma nẹ buebun rẹ Inenikristi re rọvwọnre phi ebẹnbẹn nana kparobọ kidie ayen nene odjekẹ rẹ Ọghẹnẹ.

13. Erọnvwọn vọ yen sa nẹrhẹ ohwo hẹriẹ oma nẹ ọrivẹ rọyen?

¹³ Erọnvwọn evo sa ghene nẹrhẹ ohwo hẹriẹ oma nẹ ọrivẹ rọyen. Ọ da dianẹ ọvo vwẹ arogba sen nẹ ọyen cha vwẹrote orua na-a, arhọ rọyen da hẹ ẹdia rẹ imuoshọ, yẹrẹ ẹdia rẹ ẹwẹn rọyen da hẹ ukpokpogho. Inenikristi re rọvwọnre ri vwo ebẹnbẹn tiọyena sa guọnọ ukẹcha rẹ ekpako na. Ekpako na sa chọn ayen uko vwọ reyọ uchebro rẹ Baibol na vwo ruiruo. Re se vwo phi ebẹnbẹn rẹ orọnvwe kparobọ, ofori nẹ a yare ukẹcha rẹ ẹwẹn ọfuanfon rẹ Jihova vẹ ukẹcha rọyen ra sa vwọ reyọ irhi rẹ Baibol na vwo ruiruo ji dje omamọ rẹ ẹwẹn na phia.—Gal. 5:22, 23. ^[2]

14. Die yen Baibol na ta kpahen Inenikristi rẹ irivẹ rayen jẹ odibo rẹ Jihova ẹdia?

¹⁴ Ọkiọvo, ọshare yẹrẹ aye rẹ Onenikristi je rhe dia odibo rẹ Jihova-a. Vwẹ ẹdia tiọyena, Baibol na vuẹ avwanre oboresorọ ayen je vwọ dia kugbe. (Se 1 Kọrẹnt 7:12-14.) A wan omarẹ ọ rọ dia odibo rẹ Ọghẹnẹ na ru ọ ro jẹ odibo rọyen ẹdia na “fon.” Emọ rẹ ayen vwiẹre eje je “fon,” ọtiọyena Ọghẹnẹ je vwẹrote ayen. Pọl da je ta: “Aye, mavọ wo ru riẹn sẹ owẹ ri che sivwi ọshare wẹn? Ọshare, mavọ wo ru riẹn sẹ owẹ ri che sivwi aye wẹn?” (1 Kọr. 7:16) Ikoko rẹ Iseri rẹ Jihova buebun vwo ihwo re rọvwọnre ra da mrẹ nẹ ọ rọ dia Oseri na toroba ‘usivwin’ rẹ ọrivẹ rọyen ro jẹ Oseri ẹdia jovwo.

15, 16. (a) Uchebro vọ yen Baibol na vwọ kẹ eya rẹ eshare rayen dia idibo rẹ Ọghẹnẹ-ẹ? (b) Die yen ẹdia rẹ Onenikristi siẹrẹ “ọ ro segbuyota-a na da guọnọ nẹ ọye hẹriẹ”?

¹⁵ Ọyinkọn Pita vwẹ uchebro nana vwọ kẹ eya re dia Inenikristi nẹ ayen vwomakpotọ kẹ eshare rayen, “rere otu evo, ri se ota na gbuyota-a dede, a sa vwi fiki rẹ uruemu rẹ eya na ku ayen rhẹriẹ, siẹ rẹ ayen da mrẹ eyere esiri rẹ ovwan kugbe ọfanrhiẹ rẹ ovwan sioma nu.” Ukperẹ aghwoghwo rẹ unu, aye na se ku ọshare rọyen rhẹriẹ rhe ẹga rẹ uyota womarẹ uruemu ri “dẹndẹn bọrọ bọrọ, rọ ghare gangan vwẹ obaro rẹ Ọghẹnẹ.”—1 Pita 3:1-4.

¹⁶ Kẹ, ọ rọ dia Oseri rẹ Jihova na-a da rha tanẹ ọyen guọnọ hẹriẹ oma nẹ ọrivẹ rọyen vwo? Baibol na da ta: “Ẹkẹvuọvo ọ ro segbuyota-a na da guọnọ nẹ ọye hẹriẹ, e jovwo rọ hẹriẹ; vwẹ oghẹrẹ ọtiọna na a sa gba ọshare na eyẹ aye na-a. Kidie ufuoma Ọghẹnẹ se  avwanre rhe.” (1 Kọr. 7:15) Ọ diẹ ọnana mudiaphiyọ nẹ ọ rọ dia oniọvo na ko vwẹ uphẹn rọ vwọ rhoma rọvwọ-ọn, jẹ ọ je cha sa gba ọrivẹ rọyen na nẹ o jẹ ẹhẹriẹ-ẹ. Ohẹriẹ na sa kẹ emerha rẹ ufuoma. Ọ rọ dia oniọvo na ji se vwo iphiẹrophiyọ nẹ ọrivẹ rọyen na se rhivwin rhe orọnvwe na, ọ me je rhe dia odibo rẹ Jihova.

17. Die yen dia orọnvwọn ẹsosuọ rẹ Inenikristi re rọvwọnre tẹnrovi?

¹⁷ Avwanre hirharokuẹ “ẹdẹ ebrabra,” kidie “oba rẹ ẹdẹ na” yen avwanre de yerẹn na. (2 Tim. 3:1-5) Ẹkẹvuọvo, avwanre da gan vwọrẹ ẹwẹn, ọ cha chọn avwanre uko vwọ kẹnoma kẹ erharhe iruemu rẹ akpọ nana. Pọl siri nẹ, “ọke re bruru na rhe krẹ phihọ; kẹ etinẹ yanran, jẹn otu ri vwo eya nure yeri kerẹsiẹ ra da mrẹ nẹ ayen vwori-i, . . . otu ri yere akpọ na kerẹsiẹ ra da mrẹ nẹ ayen yere-e.” (1 Kọr. 7:29-31) Ọ diẹ Pọl tanẹ ihwo re rọvwọnre gba sen oghwa ro te ayen vwẹ orọnvwe na-a. Ẹkẹvuọvo, fikirẹ oborẹ ọke na krẹ te ofori nẹ ayen phi erọnvwọn rẹ ẹwẹn phiyọ ẹdia rẹsosuọ.—Mat. 6:33.

18. Diesorọ a sa vwọ tanẹ Inenikristi ji se vwo orọnvwe rọ vọnre vẹ omavwerhovwẹn?

¹⁸ Dede nẹ ọke rẹ avwanre de yerẹn na vọnre vẹ edavwini, erọnvwe buebun je hra, avwanre se ru orọnvwe avwanre o de phikparobọ, je vọn vẹ omavwerhovwẹn. Vwọrẹ imuẹro, iniọvo ri tinka mu idibo rẹ Jihova, re vwẹ uchebro rẹ Baibol na vwo ruiruo, ri rhiabọreyọ odjekẹ rẹ ẹwẹn ọfuanfon rẹ Jihova, sa sẹro rẹ “emu rẹ Ọghẹnẹ ta kugbe nu.”—Mak 10:9.