1, 2. Diesorọ Pọl vwo si ileta vwo rhe Inenikristi rehẹ Hibru?

VWẸ ukpe rẹ 61, ikoko rehẹ ẹkuotọ rẹ Izrẹl vwo ufuoma rẹ ọmọke krẹn. Dede nẹ ọyinkọn Pọl hẹ uwodi vwẹ Rom, o rhẹro rọyen nẹ e che siobọno kẹrẹkpẹ. E ghwe siobọnu Timoti rọ dia ọrivẹ rọyen nẹ uwodi, ayen ivẹ na vwo ẹwẹn rẹ ayen vwọ kọn bru iniọvo na ra vwẹ Judia. (Hibru 13:23) Vwẹ ẹgbukpe iyorin re cha na, Inenikristi rehẹ Judia che brorhiẹn ọvo kpakpata, ma rho kẹ e re dia Jerusalẹm. Diesorọ? Jesu vuẹ idibo rọyen jovwo nẹ siẹrẹ ayen da mrẹ nẹ isodje gbogba riariẹ Jerusalẹm, ayen gba djẹ.—Luk 21:20-24.

² O te ẹgbukpe 28 re rẹ Jesu vwọ vwẹ orhọ-esio yena vwọ kẹ idibo rọyen. Vwẹ ọke yena, Inenikristi rehẹ Izrẹl yọnre gan dede nẹ ayen hirharoku omukpahen vẹ edavwini. (Hibru 10:32-34) Ẹkẹvuọvo, Pọl guọnọ muegbe rayen hẹrhẹ obo re cha phia vwẹ obaro na. Ayen che rhiẹromrẹ ọdavwini rode ọvo. (Matiu 24:20, 21; Hibru 12:4) Ayen se vwo sivwinrhọ, ofori nẹ ayen djẹ kirobo rẹ Jesu tare, jẹ ọnana guọnọ esegbuyota vẹ akoechiro ọgangan. (Se Hibru 10:36-39.) Ọtiọyena, Jihova da vwẹ ẹwẹn ọfuanfon rọyen vwo mu Pọl vwo si ileta rhe  iniọvo eghanghanre nana. Ileta yena yen se ọbe rẹ Hibru nonẹna, e siro rọ vwọ bọn ayen gan fikirẹ obo re cha phia na.

3. Diesorọ avwanre vwọ vwẹ ẹro ọghanghanre vwo ni ọbe rẹ Hibru na?

³ Nonẹna, ofori nẹ avwanre re dia ihwo rẹ Ọghẹnẹ, vwẹ ẹro ọghanghanre vwo ni ọbe rẹ Hibru na. Diesorọ? Kidie ẹdia rẹ avwanre hepha nonẹna, je họhọ ọ rẹ Inenikristi rehẹ Judia. Avwanre yerẹn vwẹ “ẹdẹ ebrabra,” ihwo buebun ji chirakon rẹ edavwini vẹ omukpahen ọgangan. (2 Timoti 3:1, 12) Ẹkẹvuọvo, buebun rẹ avwanre vwo ufuoma, ayen ghwe hirharokuẹ omukpahe-en. Ọtiọyena, ofori nẹ avwanre notọso kerẹ Inenikristi rẹ ọke rẹ Pọl. Diesorọ? Kidie ọmọke krẹn avwanre ji che hirharoku ọdavwini rọ ma rho kparobọ!—Se Luk 21:34-36.

4. Die yen uyovwinrota rẹ ukpe rẹ 2016, diesorọ o vwo shephiyọ?

⁴ Die yen cha chọn avwanre uko vwo muegbe hẹrhẹ obo re cha obaro na? Vwẹ ọbe rẹ Hibru, Pọl djunute erọnvwọn buebun re cha bọn esegbuyota rẹ avwanre gan. A mrẹ orọnvwọn ọghanghanre ọvo vwẹ Hibru 13:1. Ọ vuẹ avwanre nẹ: “E jẹn ẹguọnọ rẹ iniọvo na dje ebuoebuo.” Ọnana yen uyovwinrota rẹ ukpe rẹ 2016.

5. Die yen ẹguọnọ rẹ iniọvo?

⁵ Die yen ẹguọnọ rẹ iniọvo? Ubiota rẹ Grik rẹ Pọl vwọ ta ota, ra fan kpo ẹguọnọ rẹ iniọvo na, mudiaphiyọ “re vwo vwo ọdavwẹ rẹ oniọvo.” Ẹguọnọ rẹ iniọvo, ọyen ọdavwẹ ọgangan rọhẹ uvwre rẹ ihwo rẹ orua yẹrẹ igbeyan re kpẹkpẹre. (Jọn 11:36) Ọ dia avwanre meruẹ kerẹ iniọvo-o. Avwanre ghini iniọvo dẹn. (Matiu 23:8) Pọl da ta: “Wa guọnọ ohwohwo vẹ omamọ rẹ ẹguọnọ; we sivwi oseghe rẹ ọghọemuo.” (Rom 12:10) Eta nana dje oborẹ ẹguọnọ rẹ avwanre vwo kpahen iniọvo avwanre gan te. Ẹguọnọ rẹ iniọvo nana vẹ ẹguọnọ re mu kpahen Baibol na yen chọn ihwo rẹ Ọghẹnẹ uko vwo vwo omamọ rẹ oyerinkugbe rọ kpẹkpẹre.

6. Die yen ẹguọnọ rẹ iniọvo mudiaphiyọ vwọ kẹ Inenikristi rẹ uyota?

⁶ Ọke buebun, a mrẹ ota na, “ẹguọnọ rẹ iniọvo” vwẹ ẹbe rẹ ẹga. Vwọ kẹ ihwo rẹ Ju rẹ ọke awanre, ubiota na “oniọvo” mudiaphiyọ ohwo rẹ orua yẹrẹ ohwo ọfa. Jẹ ọ cha sa dia ohwo rẹ ẹkuotọ ọfa-a. Ẹkẹvuọvo, vwọ kẹ Inenikristi rẹ uyota, “oniọvo” ọyen Onenikristi rẹ uyota ọfa, o toro ẹkuotọ ro nurhe-e. (Rom 10:12) Jihova yono avwanre nẹ e vwo ẹguọnọ rẹ ohwohwo kerẹ iniọvo. (1 Tẹsalonaika 4:9) Jẹ, diesorọ ọ vwọ ghanre re vwo vwo ẹguọnọ rẹ iniọvo ọkieje?

7. (a) Ọrhọ yen orọnvwọn rọ ma ghanre ro mu avwanre vwo vwo ẹguọnọ rẹ iniọvo? (b) Orọnvwọn ọfa vọ yen mu avwanre vwo ru ẹguọnọ avwanre gan?

⁷ Jihova yen vuẹ avwanre nẹ e vwo ẹguọnọ rẹ iniọvo, ọnana yen orọnvwọn rọ ma ghanre ro mu avwanre vwo dje ẹguọnọ phia. E che se vwo ẹguọnọ rẹ Jihova-a, jokpanẹ avwanre vwo ẹguọnọ rẹ iniọvo rẹ avwanre. (1 Jọn 4:7, 20, 21) Avwanre guọnọ ukẹcha rẹ ohwohwo, ma rho vwẹ ọke rẹ ebẹnbẹn, ọnana orọnvwọn ọfa ro mu avwanre vwo vwo ẹguọnọ rẹ iniọvo. Ọke rẹ Pọl vwo si ileta vwo rhe Inenikristi rẹ Hibru, ọ riẹnre nẹ o rhe che kri-i, evo cha yanjẹ uwevwin vẹ ekuakua rayen vwo. Jesu djisẹ rẹ oborẹ ọke yena  cha gan te. (Mak 13:14-18; Luk 21:21-23) Ọtiọyena, ofori nẹ Inenikristi ru ẹguọnọ rayen gan tavwen ọke yena ki te.—Rom 12:9.

8. Die yen ofori nẹ e ru asaọkiephana tavwen ukpokpogho rode na ki te?

⁸ Ukpokpogho rọ ma gan vwẹ ikuẹgbe rẹ ihworakpọ cha kẹrẹkpẹ. (Mak 13:19; Ẹvwọphia 7:1-3) Ọfori ra vwọ kerhọ rẹ uchebro nana: “Mọ, ihwo mẹ, ro ivun wẹn, re wo bi ẹchẹ gbe oma; Si oma wẹn nu emerha bẹsiẹ rẹ ophu rọye vwo fue.” (Aizaya 26:20) “Ivun” nana se mudiaphiyọ ukoko avwanre. Etiyin avwanre vẹ iniọvo na da ga Jihova. Ẹkẹvuọvo, ọ diẹ e di vwo siomakoko ghevweghe-e. Pọl karophiyọ Inenikristi rẹ Hibru nẹ ayen jeje ohwohwo oma vwo dje ẹguọnọ vẹ uruemu esiri phia vwọ kẹ ohwohwo. (Hibru 10:24, 25) E jẹ e ru ẹguọnọ avwanre gan asaọkiephana kidie ọ cha chọn avwanre uko vwo chirakon rẹ edavwini re cha vwẹ obaro na.

9. (a) Uphẹn vọ yen herọ re se vwo dje ẹguọnọ kẹ iniọvo nonẹna? (b) Djunute udje evo rẹ oborẹ ihwo rẹ Jihova dje ẹguọnọ rẹ iniọvo phia.

⁹ Avwanre vwo uphẹn sansan re vwo dje ẹguọnọ rẹ iniọvo vwọ kẹ ihwo nonẹna bẹsiẹ ukpokpogho rode na vwọ tonphiyọ. Etọ re bẹrẹ, oghwe, odju ọgangan, vẹ erọnvwọn efa tiọyen, so ojaẹriọ vwọ kẹ iniọvo avwanre buebun. Efa rioja rẹ omukpahen. (Matiu 24:6-9) Uweren je pha gangan fikirẹ akpọ ọbrabra nana. (Ẹvwọphia 6:5, 6) Ẹkẹvuọvo, ebẹnbẹn sansan rẹ iniọvo nana hirharokuẹ kẹ avwanre uphẹn re vwo dje oborẹ ẹguọnọ avwanre kodo te vwọ kẹ ayen. Dedevwo nẹ ẹguọnọ kanre akpọ nana, ofori nẹ avwanre vwo ẹguọnọ rẹ iniọvo ọkieje. (Matiu 24:12) ^[1]—Ni eta rẹ odjefiotọ.

10. Die yen a cha fuẹrẹn asaọkiephana?

¹⁰ Dedevwo nẹ avwanre vwo ebẹnbẹn sansan, idjerhe vọ yen e se vwo dje ẹguọnọ rẹ iniọvo phia ọkieje? Mavọ yen e se vwo djephia nẹ avwanre vwo oka rẹ ẹguọnọ nana kpahen iniọvo avwanre? Ọke rẹ Pọl vwọ tanẹ, “e jẹn ẹguọnọ rẹ iniọvo na dje ebuoebuo” nu, o de djunute idjerhe sansan rẹ Inenikristi se vwo ru ọnana. Asaọkiephana, e jẹ a fuẹrẹn idjerhe esan.

11, 12. Die yen o mudiaphiyọ ra vwọ dia ihwo re ghọ erhorha? (Ni uhoho rẹsosuọ na.)

¹¹ “E jẹn erhorha ẹghọ chọrọ ovwan ẹro-o.” (Se Hibru 13:2.) Die yen ubiota na, “erhorha ẹghọ” mudiaphiyọ? Ubiota nana rẹ Pọl vwọ ta ota na mudiaphiyọ “re vwo dje uruemu esiri kẹ erhorha.” Ota nana sa nẹrhẹ avwanre karophiyọ Ebraham vẹ Lọt. Eshare ivẹ nana dje uruemu esiri kẹ ihwo rẹ ayen vugheri-i. Ukuotọ rọyen, ayen da rhe riẹn nẹ erhorha nana emekashe. (Jẹnẹsis 18:2-5; 19:1-3) Idje nana vwẹ ukẹcha kẹ Inenikristi rẹ Hibru vwo dje ẹguọnọ rẹ iniọvo phia womarẹ erhorha ẹghọ.

¹² Mavọ yen a sa vwọ dia ihwo re ghọ erhorha? E se durhie iniọvo na rhe uwevwin avwanre vwọ kẹ emuọre, yẹrẹ eta rẹ ọbọngan. Ọ da tobọ dianẹ avwanre nabọ vughe oniruo okinriariẹ avwanre vẹ aye rọye-en, e ji se durhie ayen rhe uwevwin avwanre siẹrẹ ayen de rhi kin ukoko avwanre. (3 Jọn 5-8) Ọnana ghwa guọnọ igho yẹrẹ emuọre buebu-un. Ọdavwẹ avwanre ọyehẹ ra vwọ bọn iniọvo na gan, ọ diẹ re vwo dje oma phia-a. Ọ ghwa dia ihwo ri se ru kẹ avwanre rhivwin ọvo yen e durhie-e. (Luk 10:42; 14:12-14) Obo re ma ghanre kẹ ọna, e jẹ erhorha ẹghọ chọrọ avwanre ẹro-o!

13, 14. Idjerhe vọ yen a sa vwọ “karohọ ayen otu re hẹ uwodi”?

 ¹³ “Karohọ ayen otu re hẹ uwodi.” (Se Hibru 13:3.) Pọl si eta nana kpahen iniọvo rehẹ uwodi fikirẹ esegbuyota rayen. Pọl jiri ukoko na kidie ayen “re ehrọre re otu re mu phihọ uwodi.” (Hibru 10:34) Iniọvo evo vwẹ ukẹcha kẹ Pọl uvwre rẹ ẹgbukpe ẹne rọ vwọ hẹ uwodi, jẹ efa dia asan shesheri. Mavọ yen iniọvo nana sa vwọ chọn Pọl uko? Ayen sa karophiyọ vwẹ ẹrhovwo rayen ọkieje.—Filipae 1:12-14; Hibru 13:18, 19.

¹⁴ Nonẹna, Iseri ri Jihova buebun hẹ uwodi fikirẹ esegbuyota rayen. Iniọvo re dia kẹrẹ asan na sa vwẹ ukẹcha vwọphia vwẹ idjerhe sansan. Ẹkẹvuọvo, buebun rẹ avwanre dia asan ri sheri. Idjerhe vọ yen a sa vwọ karophiyọ ayen a da vwẹ ukẹcha kẹ ayen? Ẹguọnọ rẹ iniọvo che mu avwanre vwọ nẹrhovwo gangan kẹ ayen ọkieje. Kerẹ udje, a sa nẹrhovwo kẹ iniọvo rẹ eya vẹ eshare kugbe emọ rehẹ uwodi vwẹ Eritrea, vẹ iniọvo Paulos Eyassu, Isaac Mogos, kugbe Negede Teklemariam rehẹ uwodi vrẹ ẹgbukpe 20 re.

15. Mavọ yen e se vwo muọghọ kẹ orọnvwe?

¹⁵ “E jẹn emu ọghọ kẹ orọvwe vwẹ ohri rẹ ovwan ejobi.” (Se Hibru 13:4.) Ra vwọ kẹnoma kẹ ọfanrhiẹn, ọyen idjerhe ọfa re se vwo dje ẹguọnọ rẹ iniọvo phia. (1 Timoti 5:1, 2) Kerẹ udje, avwanre de gbe ọfanrhiẹn vẹ oniọvo ọfa, ọnana cha so ọmiaovwẹ kẹ oniọvo na vẹ orua rọyen. Iniọvo na rha cha vwẹroso avwanre-e. (1 Tẹsalonaika 4:3-8) Ji roro kpahen obo rọ cha dia siẹrẹ aye da riẹn nẹ ọshare rọyen nẹ ihoho rẹ ihwo re banphiyọ. O se vwo imuẹro nẹ ọshare rọyen na vwo ẹguọnọ rọyen, ji muọghọ kẹ ọrhuẹrẹphiyotọ rẹ orọnvwe na?—Matiu 5:28.

16. Idjerhe vọ yen otekẹvwẹ se vwo mu avwanre vwo dje ẹguọnọ rẹ iniọvo phia?

¹⁶ “Jẹn obo ri wo vwori da wẹ ẹro.” (Se Hibru 13:5.) Oborẹ avwanre vwori cha da avwanre ẹro siẹrẹ a da vwẹroso Jihova. Mavọ yen ọnana sa vwọ chọn  avwanre uko vwo dje ẹguọnọ rẹ iniọvo phia? Otekẹvwẹ che mu avwanre vwọ karophiyọ nẹ iniọvo avwanre ghanre nẹ igho vẹ erọnvwọn efa. (1 Timoti 6:6-8) Avwanre rhe che brenu rẹ akpeyeren yẹrẹ ji brenu kpahen iniọvo avwanre-e. E rhe che vwo urhuru yẹrẹ rioma kpahen ihwo efa-a. Ukperẹ ọtiọyen, otekẹvwẹ cha nẹrhẹ a kẹ okẹ ri ghwologhwolo.—1 Timoti 6:17-19.

17. Mavọ yen a vwọ “vwẹ obọ saudu” sa vwọ chọn avwanre uko vwo dje ẹguọnọ rẹ iniọvo phia?

¹⁷ “Vwẹ obọ saudu.” (Se Hibru 13:6.) Avwanre se fiudugbere chirakon rẹ edavwini siẹrẹ a da vwẹroso Jihova. Uduefiogbere nana cha nẹrhẹ avwanre vwẹ omamọ ẹro vwo ni akpeyeren. Ọ sa nẹrhẹ e dje ẹguọnọ rẹ iniọvo phia womarẹ a vwọ bọn iniọvo na gan, ji phiuduphiyawọ rayen. (1 Tẹsalonaika 5:14, 15) E se fiudugberi vwẹ ọke rẹ ukpokpogho rode na dede kidie a riẹnre nẹ usivwin rẹ avwanre sikẹre re.—Luk 21:25-28.

18. Idjerhe vọ yen ẹguọnọ rẹ avwanre vwo kpahen ekpako na sa vwọ ganphiyọ?

¹⁸ “Karohọ isun rẹ ovwan.” (Se Hibru 13:7, 17.) Ekpako rẹ ukoko na reyọ ọke rayen vwọ wian gangan fikirẹ avwanre. E de roro kpahen iruo rẹ ayen ruẹ, ọ cha nẹrhẹ ẹguọnọ vẹ ọdavwaro rẹ avwanre vwo kpahen ayen ganphiyọ. Ofori nẹ e ru orọnvwọn vuọvo rọ sa nẹrhẹ ofu dje ayen yẹrẹ aghọghọ rayen va ayen abọ vwevunrẹ iruo na-a. Ukperẹ ọtiọyen, e jẹ e nyupho rayen ọkieje. Ọke yena, jẹ avwanre “tete ayen vwẹ evun re ẹguọnọ vwi fiki rẹ iruo rayen.”—1 Tẹsalonaika 5:13.

19, 20. Idjerhe vọ yen e se vwo dje ẹguọnọ rẹ iniọvo phia ọkieje?

¹⁹ A riẹn idibo rẹ Jihova phiyọ ihwo ri vwo ẹguọnọ rẹ iniọvo. Ọtiọyen ọ je hepha vwẹ ọke rẹ Pọl. Ẹkẹvuọvo, Pọl jiriro kẹ iniọvo na nẹ ẹguọnọ rayen ganphiyọ. Ọ da ta: “Ovwan ru nọ ọtiọye.” (1 Tẹsalonaika 4:9, 10) Vwọrẹ uyota, e se ghini ru nọ ọtiọyen!

²⁰ Ọtiọyena, siẹrẹ e de nẹ uyovwinrota rẹ ukpe na vwevunrẹ Ọguan Ruvie avwanre vwẹ enukpe nana, e jẹ e roro kpahen enọ nana: Me sa dia ohwo rọ ghọ ọrhorha ọkieje? Mavọ me sa vwọ vwẹ ukẹcha kẹ iniọvo avwanre rehẹ uwodi? Mi muọghọ kẹ ọrhuẹrẹphiyotọ rẹ Ọghẹnẹ vwọ kẹ orọnvwe? Die yen sa chọn vwẹ uko vwo vwo ẹwẹn rẹ otekẹvwẹ? Mavọ me sa vwọ vwẹroso Jihova ọkieje? Idjerhe vọ mi se vwo muọghọ kẹ ekpako na? Avwanre da wian kpahen ẹdia esan nana, uyovwinrota rẹ ukpe na rha cha ghwa dia oka re phi phiyọ igbẹhẹ-ẹ; ọ cha nẹrhẹ avwanre karophiyọ vwo ru nene eta rẹ Pọl; “E jẹn ẹguọnọ rẹ iniọvo na dje ebuoebuo.”—Hibru 13:1.