UYOVWINROTA RẸ ỌBE NA | DIESORỌ JESU VWỌ RIOJA, JI GHWU?
Ọ Ghene Phia?
E hwe Jesu rẹ Nazarẹt na vwẹ ukpe rẹ 33 C.E., e gun efian nyẹ nẹ ọ riẹriẹ ihwo vwo gbevwọso usuon rẹ ẹkuotọ na, e hwere mamọ, a da je kanrọ mu urhe roja. O ghwu ughwu rẹ odjadja. Ẹkẹvuọvo, Ọghẹnẹ da rhọvwọn nẹ ushi, ẹdẹ 40 vwọ wan nu, Jesu de kpo odjuvwu.
Avwanre se ikuegbe rẹ oghẹresan nana vwo nẹ ẹbe ẹne ri gbikun rẹ Jesu, rehẹ Ẹbẹre rẹ Baibol na ra vwẹ Grik vwo si, re ji se Ọphọ Kpokpọ na. Kẹ erọnvwọn nana ghene phia? Ọnana onọ ọghanghanre. Ọ da dianẹ e phiare-e, kọyen esegbuyota rẹ Inenikristi rhe vwotọ-ọ, iphiẹrophiyọ rẹ arhọ ri bẹdẹ vwẹ Iparadaisi na ke jẹ evwerhẹn ghevweghe. (1 Kọrẹnt 15:14) Vwẹ iroro ọfa, ọ da dianẹ e phiare, kọyen ihworakpọ vwo uvi rẹ iphiẹrophiyọ, rẹ wo ji se vwo. Ọtiọyena, ikuegbe nana ghene phia dẹn, gbanẹ ikuegbe ghevweghe?
OBORẸ IKUEGBE NA DJEPHIA DẸN
Vwọ fẹnẹ ikuegbe rẹ esian, ihwo ri si ẹbe ẹne ri gbikun rẹ Jesu na, nabọ djunute ẹkpo sansan rẹ ikuegbe na gbagba. Kerẹ udje, ayen se edẹ rẹ asan kiriguo re je herọ ri te nonẹna. Ayen ji djunute edẹ rẹ ihwo ri yerin dẹn, rẹ igbikuegbe rẹ akpọ na je nabọ riẹn.—Luk 3:1, 2, 23.
Ihwo ri si ẹbe sansan vwẹ ẹgbukpe ujorin rẹsosuọ vẹ ọrivẹ, je ta ota kpahen Jesu. * Oborẹ Baibol na djisẹ rẹ ehwe rẹ Jesu, ghwa rhọnvwephiyọ oborẹ ihwo rẹ Rom hwe ihwo vwẹ ọke yena. Vwọba, a nabọ gbikun na kirobo re phiare dẹn, evo tobọ shekpahen erọnvwọn ri je fo rẹ idibo rẹ Jesu ruru. (Matiu 26:56; Luk 22:24-26; Jọn 18:10, 11) Enana eje djerephia nẹ ihwo ri si ikuegbe rẹ Jesu na, ayen ihwo rẹ uyota dẹn, oborẹ ayen ji si kpahen Jesu je nabọ gba.
KẸ EVRẸNUSHI RẸ JESU VWO?
Dede nẹ ihwo buebun rhọnvwere nẹ Jesu rhe akpọ na, o ji ghwu, ihwo evo phraphro kpahen evrẹnushi rọyen. Ẹsosuọ, iyinkọn na ji tobọ vwo imuẹro nẹ Jesu vrẹnushi re-e. (Luk 24:11) Ẹkẹvuọvo, ayen rhi segbuyota ọke rẹ ayen vẹ idibo ichekọ na vwọ mrẹ Jesu ra rhọvwọn nẹ ushi na vwẹ ọke sansan. O tobọ vwo ọke ọvo rẹ ihwo re vrẹ 500 vwo rhiẹromrẹ.—1 Kọrẹnt 15:6.
Dede nẹ a sa kanre idibo na, ji hwe ayen, ayen fiudugberi ghwoghwo evrẹnushi rẹ Jesu kẹ ihwo eje, tobọ vwọ kẹ ihwo ri hwe Jesu. (Iruo Rẹ Iyinkọn Na 4:1-3, 10, 19, 20; 5:27-32) Ọ da dianẹ ayen vwo imuẹro nẹ Jesu vrẹnushi-i, ayen se ghini fiudugberi vwo ru aghwoghwo tiọyena? Vwọrẹ uyota, imuẹro rẹ evrẹnushi rẹ Jesu na yen kẹ Inenikristi oruru vwẹ akpọneje vwo nẹ ọke yena ri te nonẹna.
Ikuegbe rẹ ughwu vẹ evrẹnushi rẹ Jesu ra niyẹnrẹn rọyen vwẹ Baibol na ghene gba dẹn. Wọ da nabọ frẹkotọ se, wo che vwo imuẹro nẹ erọnvwọn nana ghene phia. Imuẹro wẹn na je cha nabọ ganphiyọ siẹrẹ wọ da riẹn oboresorọ e vwọ phia. Uyovwinrota rọ vwọ kpahen ọnana che djekpahọn.
^ e?ko. 7 Tacitus re vwiẹre vwẹ omarẹ 55 C.E., ji si nẹ “Kristi, rọ dia esiri rẹ odẹ na, [Inenikristi] rioja mamọ vwẹ obọ rẹ Pontius Pilatus, rọ dia osun rẹ ubrakpọ ọvo vwẹ ọke rẹ usuon rẹ Tiberius.” Igbikuegbe evo je nabọ djunute Jesu, ihwo kerẹ Suetonius (vwẹ ẹgbukpe ujorin ẹsosuọ); Josephus, ohwo rẹ Ju (vwẹ ẹgbukpe ujorin ẹsosuọ); vẹ Pliny the Younger, osun rẹ Bithynia (vwẹ ọtonphiyọ rẹ ẹgbukpe ujorin rivẹ).
