1. Vwo nene Kọlose 2:4, 8, mavọ yen Eshu davwẹngba o vwo sun iroro rẹ avwanre?

ESHU guọnọre nẹ avwanre vwo ẹguọnọ rẹ Jihova-a. Rere o se vwo ru ọnana, kọ davwẹngba ro vwo wene iroro rẹ avwanre, o mi ji suon. Ọ davwẹngba ọ vwọ phiẹn avwanre womarẹ erọnvwọn ri je avwanre.—Se Kọlose 2:4, 8.

2-3. (a) Diesorọ o vwo fo nẹ a davwerhọn rẹ orhọesio rọhẹ Kọlose 2:8? (b) Die yen avwanre cha fuẹrẹn vwẹ uyono nana?

² Eshu ghene sa phiẹn avwanre? E! Karophiyọ nẹ ọ dia egọẹdjọ yen Pọl si orhọesio rọhẹ Kọlose 2:8 vwo rhe-e. Inenikristi ra vwẹ ẹwẹn ọfuanfuon jẹreyọ nure yen o siro vwo rhe. (Kọl. 1:2, 5) Inenikristi rẹ ọke yena hirharoku imuoshọ rẹ ophiẹnvwe, jẹ ẹdia rẹ avwanre hepha yen ma bra. (1 Kọr. 10:12) Diesorọ? A djẹ Eshu nẹ odjuvwu rhe otọrakpọ na, ọtiọyena ọ davwẹngba rọ sa vwọ phiẹn idibo rẹ Jihova re fuevun. (Ẹvwọ. 12:9, 12, 17) Vwọba, avwanre yerẹn vwẹ ọke rẹ ihwo imwemwu vwo “miovwẹ phihọ.”—2 Tim. 3:1, 13.

³ Vwẹ uyono nana, a cha ta ota kpahen oborẹ Eshu davwẹngba rọ vwọ reyọ “uyono rẹ efian” vwo miovwo iroro rẹ avwanre. Avwanre cha jokaphiyọ “ọphiẹvwe” rẹ Eshu erha. (Ẹfe. 6:11) Vwẹ uyono rọ vwọ kpahen ọnana, a cha fuẹrẹn obo re se vwo wene iroro ọchọchọ rẹ Eshu sa kọn phiyọ udu rẹ avwanre. Ẹsosuọ, e jẹ a fuẹrẹn oborẹ avwanre se yono vwo nẹ idjerhe rẹ Eshu vwọ  phiẹn ihwo rẹ Izrẹl, ọke rẹ ayen vwọ ro Otọ rẹ Ive na nu.

4-6. Vwo nene obo rehẹ Urhi Rivẹ 11:10-15, ewene vọ yen ihwo rẹ Izrẹl ru phiyọ ona rẹ ayen vwo ruiruo rẹ aghwa, ọke rẹ ayen vwọ ro Otọ rẹ Ive na nu?

⁴ Eshu riẹriẹ ihwo rẹ Izrẹl vwọ ga edjọ. Mavọ yen o ruro wan? Ọ reyọ emuọre vwọ kpahen ufi kẹ ayen. Ọke rẹ ihwo rẹ Izrẹl vwọ ro Otọ rẹ Ive na nu, ayen de wene ona rẹ ayen vwọ kọn ekakọn. Ọke rẹ ayen vwọ hẹ evun rẹ Ijipt, ame rẹ ayen kpọ nẹ Urhie rẹ Nile yen ayen vwọ kpọrhọ ekakọn rayen. Ona re vwo ruiruo rẹ aghwa vwẹ Otọ rẹ Ive na fẹnẹre kidie ame rẹ osio vẹ irho yen ayen vwọ kpọrhọ ekakọn rayen, ọ dia ame ra kpọ nẹ urhie-e. (Se Urhi Rivẹ 11:10-15; Aiz. 18:4, 5) Ọtiọyena, ihwo rẹ Izrẹl ki che yono ona kpokpọ rẹ ayen vwo ruiruo rẹ aghwa rayen. Ọnana cha lọhọ kẹ aye-en, kidie ihwo buebun re tẹn ona rẹ iruo rẹ aghwa ghwuru vwẹ aton na.

⁵ Jihova nabọ jẹ ihwo rọyen riẹn nẹ ẹdia rayen wene re. Ọ da vwẹ orhọesio nana vwọba: “Wa me jomaotọ, udu rẹ ovwan da rhe phiẹn ovwan, we de kurhẹriẹ ruẹ akakọ, ra ga edjọ shiguẹ kpotọ kẹ ayen.” Ẹsosuọ e se roro nẹ orhọesio nana churobọ si iruo rẹ aghwa-a. (Urhi 11:16, 17) Diesorọ Jihova vwọ vwẹ orhọesio phia kpahen edjọẹgọ jẹ ọ ta ota kpahen ona rẹ iruo rẹ aghwa?

⁶ Jihova riẹnre nẹ ihwo rẹ Izrẹl che vwo ẹwẹn rẹ ayen vwo yono obo re ruiruo rẹ aghwa mie egọẹdjọ re riariẹ ayen phiyọ. Vwọrẹ uyota, egọẹdjọ re riariẹ ihwo rẹ Izrẹl phiyọ na tẹn ona rẹ obo  re ruiruo rẹ aghwa nọ ayen. Ọtiọyena, ihwo rẹ Izrẹl che yono ena efa mie ayen, ẹkẹvuọvo imuoshọ herọ. Kidie nẹ ihwo rẹ Kenan vwẹ ẹga kẹ Baal, o de djobọte oborẹ ayen ruiruo rẹ aghwa rayen. Ayen vwo imuẹro nẹ Baal ọyen vwo irharheghe na, ọyen ji siobọnẹ osio. Jihova guọnọre nẹ ihwo rọyen se efian yena gbuyota-a. Ẹkẹvuọvo, abọ buebun yen ihwo rẹ Izrẹl jẹ ojẹ rẹ ayen vwọ ga Baal. (Ukeri 25:3, 5; Iguẹ. 2:13; 1 Ivie 18:18) Vwo oniso rẹ oborẹ Eshu phiẹn ihwo rẹ Izrẹl wan.

7. Ọdavwini vọ yen ihwo rẹ Izrẹl hirharoku ọke rẹ ayen vwọ ro Otọ rẹ Ive na nu?

⁷ Ona rẹsosuọ rẹ Eshu vwo ruiruo ọyen urhurusivwe rẹ oborẹ ayen ghene guọnọ rọ dia ame osio rọ kpọrhọ otọ na. Osio fobọ rhọ vwẹ uvwre rẹ April fiẹ September vwẹ Otọ rẹ Ive na kukpe kukpe-e. Ayen vwẹroso osio rọ ton ẹrhọ phiyọ vwẹ omarẹ October rere ayen se vwo yeren omamọ akpọ. Eshu da phiẹn ihwo rẹ Izrẹl vwo roro nẹ, ayen de rhiabọreyọ irueru rẹ egọẹdjọ na, akpọ che yovwẹn ayen. Egọẹdjọ na rorori nẹ o vwo irueru rẹ ẹga evo ro fori nẹ ayen ru rere eghẹnẹ na sa vwọ kẹ ayen osio. Ihwo rẹ Izrẹl ri vwo esegbuyota kpahen Ọghẹnẹ-ẹ, roro nẹ ọna yen idjerhe vuọvo rẹ ayen sa vwọ mrẹ osio vwẹ ọke uvo ro krotọ na, ọtiọyena kẹ ayen vwobọ vwẹ irueru rẹ ẹga rẹ Baal.

8. Die yen ona rivẹ rẹ Eshu vwo ruiruo? Djekpahọn.

⁸ Ona rivẹ rẹ Eshu vwọ phiẹn ihwo rẹ Izrẹl yen urhurusivwe rẹ ọfanrhiẹn. Ẹkuotọ re ga edjọ na vwobọ vwẹ ọfanrhiẹn ra ghẹmrẹ ọke rẹ ayen da ga edjọ rayen. Ẹga rayen churobọ si eshare vẹ eya ri gbe ọfanrhiẹn vwẹ uwevwin rẹ ẹga. Vwọ kẹ ayen, uruemu rẹ ọshare vwo du ọshare brare-e, ọtiọyen ji te iruemu ọfanrhiẹn efa! (Urhi 23:17, 18; 1 Ivie 14:24) Egọẹdjọ na rorori nẹ irueru rẹ ẹga tiọyena nẹrhẹ eghẹnẹ rayen ku ebruba ku otọ na rere o vwo yovwin emu. Ihwo rẹ Izrẹl buebun de vwo urhurusivwe kpahen irueru rẹ egọẹdjọ ri churobọ si ọfanrhiẹn, ọtiọyena ayen de rhi shufi rẹ edjọẹgọ. Vwọrẹ uyota, Eshu phiẹn ayen tobọ.

9. Vwo nene Hosia 2:16, 17, mavọ yen Eshu vwo ruo rere Jihova vwọ chọrọ ihwo rẹ Izrẹl ẹro?

⁹ Ona rerha rẹ Eshu vwo ruiruo ọyen, o vwo ruo rere ẹro rẹ Jihova vwo ni emu vwọ chọrọ ihwo rẹ Izrẹl ẹro. Vwẹ ọke rẹ ọmraro Jerimaya, Jihova tare nẹ emraro rẹ efian na nẹrhẹ odẹ rọyen chọrọ ihwo rọyen ẹro fikirẹ “Baal.” (Jer. 23:27) Ọ sa dianẹ ihwo rẹ Ọghẹnẹ da rhe dobọ rẹ ese rẹ odẹ rẹ Jihova ji, ayen da reyọ odẹ rẹ Baal ro mudiaphiyọ “Ọrovwovwe” vwo wene odẹ rẹ Jihova. Ọnana da nẹrhẹ ọ bẹn rẹ ihwo rẹ Izrẹl vwo phi ofẹnẹ phiyọ Jihova vẹ Baal, eriyin na, kọ rhe lọhọ rẹ ayen vwọ vwẹ ẹga rẹ Jihova vwọ gua ọ rẹ Baal.—Se Hosia 2:16, 17.

10. Ena vọ yen Eshu vwo ruiruo nonẹna?

¹⁰ Ena vuọvo yena yen Eshu vwo ruiruo nonẹna. Ọ phiẹn ihwo womarẹ urhurusivwe rẹ oborẹ ayen ghene guọnọ, urhurusivwe rẹ ọfanrhiẹn, kugbe ro vwo ruo rere ẹro rẹ Jihova vwo ni emu vwọ chọrọ ayen ẹro. Ẹsosuọ, e jẹ a fuẹrẹn ona rọ koba na.

11. Idjerhe vọ yen Eshu vwo ruo rere ẹro rẹ Jihova vwo ni emu vwọ chọrọ ihwo ẹro?

 ¹¹ Eshu ruo rere ẹro rẹ Jihova vwo ni emu vwọ chọrọ ihwo ẹro. Iyinkọn rẹ Jesu vwo ghwu nu, ihwo evo ri se oma rayen Inenikristi de yono iyono rẹ efian. (Iruo 20:29, 30; 2 Tẹsa. 2:3) Inenikristi rẹ efian nana da nẹrhẹ ọ bẹn rere ihwo vwo vughe Ọghẹnẹ rẹ uyota ọvuọvo na. Kerẹ udje, ayen de si odẹ rẹ Ọghẹnẹ ni Baibol rayen, odova kerẹ “Ọrovwohwo” kọyen ayen si phiyọ. Ọnana da nẹrhẹ ọ bẹn rẹ ihwo ri se Baibol na vwọ mrẹ oborẹ Jihova vwọ fẹnẹ “irivwohwo” efa re djunute vwẹ Baibol na. (1 Kọr. 8:5) “Ọrovwohwo” yen ayen vwo se Jihova vẹ Jesu. Ọyena da nẹrhẹ ọ dia bẹnbẹn ihwo vwọ riẹn nẹ Jihova vẹ Jesu dia ọvuọvo-o. (Jọn 17:3) Otighi nana toroba oboresorọ uyono rẹ Eghẹnẹ Erha ri Kuomagbe Dia Ọvo rọhẹ Baibol na-a, vwọ vwomaphia. Fikirẹ ọyena, ihwo buebun de rhi vwo imuẹro nẹ e che se vughe Ọghẹnẹ-ẹ. Ọyena efian!—Iruo 17:27.

12. Die yen ẹga efian titẹ, vwo nene Rom 1:28-31, die yen nẹ obuko rọyen rhe?

¹² Eshu phiẹn avwanre vẹ urhurusivwe rẹ ọfanrhiẹn. Vwẹ ọke ihwo rẹ Izrẹl, Eshu reyọ ẹga efian vwo titi ọfanrhiẹn. Ọtiọyen o ji ruẹ nonẹna. Ẹga efian rhọnvwaphiyọ, ji titi uruemu rẹ ọfanrhiẹn. Ọtiọyena, ihwo buebun re tobọ tanẹ ayen ga Ọghẹnẹ gbobọnyẹ irhi ọgbagba rọyen kpahen obo re fonro. Vwẹ ọbe rẹ ọyinkọn Pọl si rhe iniọvo rehẹ Rom, o de djunute obo ri nẹ obuko rẹ uruemu tiọyena rhe. (Se Rom 1:28-31.) Evo vwẹ usun rẹ erọnvwọn ri “je ayen” yen koka koka rẹ ọfanrhiẹn, ọtiọyen ji te uruemu rẹ ọshare vwo du ọshare. (Rom 1:24-27, 32; Ẹvwọ. 2:20) Ọtiọyena, ọ pha ghanghanre ra vwọ kerhọ rẹ iyono rẹ Baibol na!

13. Ona ọfa vọ yen Eshu reyọ vwo ruiruo?

¹³ Eshu phiẹn ihwo vẹ urhurusivwe rẹ obo ra ghene guọnọ. Avwanre eje guọnọ yono ona rọ cha nẹrhẹ a sa vwẹrote oma rẹ avwanre vẹ orua rẹ avwanre. (1 Tim. 5:8) Jẹ, ọke buebun, avwanre kpo isikuru, je wian gan tavwen e ki  se vwo ona na. Ẹkẹvuọvo, o fori nẹ a jomaotọ. Ọ dia ena re se vwo ruiruo ọvo yen isikuru rehẹ ẹkuotọ buebun nonẹna yono-o, ayen ji yono ihwo aghwanre rẹ akpọ na. Kerẹ udje, isikuru buebun nẹrhẹ emọ vwo ẹwẹn ivivẹ kpahen Ọghẹnẹ, je kpairoro vrẹ oborẹ Baibol na tare. E ji yono ayen nẹ ihwo re riẹn ọbe mamọ vwo imuẹro nẹ erọnvwọn mamarhe. (Rom 1:21-23) Iyono tiọyena vwọso “aghwanre rẹ Ọghẹnẹ.”—1 Kọr. 1:19-21; 3:18-20.

14. Die yen aghwanre rẹ akpọ nana titẹ?

¹⁴ Aghwanre rẹ akpọ na vwọso iwan ọgbagba rẹ Ọghẹnẹ. “Iruo rẹ ugboma na” kọyen ọ nẹrhẹ ihwo vwo, ukperẹ omamọ rẹ ẹwẹn ọfuanfon rẹ Ọghẹnẹ. (Gal. 5:19-23) Ọ nẹrhẹ ihwo phuoma, ọtiọyena ko mu ayen vwọ “guọnọ omaobọ rẹ ayen.” (2 Tim. 3:2-4) Iruemu nana fẹnẹ uruemu rẹ dẹndẹn vẹ omaevwokpotọ ra guọnọre nẹ idibo rẹ Jihova vwo. (2 Sam. 22:28) Fikirẹ isikuru ride rẹ evo ra re, ayen de rhi vwo iroro rẹ ihworakpọ, ukperẹ ọ rẹ Ọghẹnẹ. E jẹ e roro kpahen udje rẹ obo re sa phia.

15-16. Die wo yono vwo nẹ oborẹ oniọvo aye ọvo rhiẹromrẹ?

¹⁵ Oniọvo rẹ aye ọvo rọ ga kerẹ ọkobaro rẹ ọkieje vwẹ ikpe re vrẹ 15 re, da ta: “Kerẹ Oseri rẹ Jihova ro bromaphiyame re, mi se re, ji nyo kpahen imuoshọ re herọ siẹrẹ ohwo de kpo isikuru rode, ẹkẹvuọvo me da jẹ uchebro na fia. Mi rorori nẹ uchebro na shekpahen  ovwẹ-ẹ.” Ebẹnbẹn vọ kọyen o hirharoku? Ọ da ta: “Ẹbe eyono reyọ ọke vẹ ẹgba mẹ te ẹdia rẹ, me rha sa nẹrhovwo krẹ kirobo re me ruẹ jovwo-o, oma rha vwerhen ovwẹ rẹ mẹvwẹ vẹ ihwo efa vwọ ta ota kpahen Baibol na-a, oma je ghwọrọ ovwẹ mamọ, te ẹdia rẹ me rha sa nabọ muegbe rẹ uyono-o. Oma vwerhen ovwẹ nẹ ugege me ghwa vwọ riẹn nẹ isikuru na che miovwo oyerinkugbe mẹ vẹ ọ rẹ Jihova, mi de brorhiẹn nẹ me cha dobọ rọyen ji. Mi de ghini ru ọtiọyen.”

¹⁶ Mavọ yen isikuru rode djobotẹ iroro rẹ oniọvo aye nana wan? Ọ da ta: “Oma vo ovwẹ me vwọ tanẹ, ẹbe eyono na da rhe nẹrhẹ me vwẹ ihwo vwo guẹdjọ, ma rho kẹ iniọvo rehẹ ukoko na. Obo me rhẹro rọyen mie ayen vẹ oma mẹ bun nọ, ọtiọyena ki mi siomanẹ ayen. Ọ reyọ ọke mamọ mi ki rhi wene iroro nana. Obo re phiare na yono uvwe imuoshọ rọ herọ siẹrẹ e de chukoku orhọesio rẹ Jihova vwọ kẹ avwanre womarẹ ukoko rọyen. Jihova riẹn vwẹ nọ oborẹ me riẹn oma mẹ. Ọ da vwẹ nẹ me kerhọ ọke yena-a!”

17. (a) Die yen avwanre che brorhiẹn re vwo ru? (b) Die yen avwanre che yono vwẹ uyono rọ vwọ kpahen ọnana?

¹⁷ Brorhiẹn rere akpọ rẹ Eshu nana vwo jẹ owẹ “ẹphiẹn fiki rẹ erianriẹn vẹ uyono rẹ efian” rọyen. Wo jẹ Idẹbono phiẹn wẹ-ẹ. (1 Kọr. 3:18; 2 Kọr. 2:11) Wọ vwẹ uphẹn kẹ nẹ ọ nẹrhẹ ẹro rẹ Jihova vwo ni emu chọrọ owẹ ẹro-o. Yeren akpọ nene iwan ọgbagba rẹ Jihova. Wo jẹ Eshu phiẹn wẹ vwo chukoku uchebro rẹ Jihova-a. Ọ da rha dianẹ wo vwo iroro rẹ akpọ na jovwo re vwo? Uyono rọ vwọ kpahen ọnana che dje oborẹ Baibol na sa vwọ chọn wẹ uko “vwọ guọghọ” iroro vẹ iruemu re vwẹ awọ muotọ vwẹ oma wẹn.—2 Kọr. 10:4, 5.