1-3. (a) Vwo nene obo rehẹ Une Rẹ Ejiro 5:4-6, ẹro vọ yen Jihova vwo ni umwemwu? (b) Diesorọ a vwọ tanẹ uruemu re vwo gbe omotete ẹgua vwọso “urhi ri Kristi” na?

JIHOVA ỌGHẸNẸ vwo utuoma kpahen koka koka rẹ umwemwu. (Se Une Rẹ Ejiro 5:4-6.) Uruemu re vwo gbe omotete ẹgua yen o me vwo utuoma kpahen! Iseri rẹ Jihova ji vwo utuoma kpahen uruemu nana. Siẹrẹ uruemu nana da vwomaphia vwevunrẹ ukoko na, e che ru emu kpahọn kpakpata.—Rom 12:9; Hib. 12:15, 16.

² Koka koka rẹ ẹgua re gbe vwọso emọ reyọ vwọso “urhi ri Kristi” na! (Gal. 6:2) Diesorọ a vwọ ta ọtiọyen? Kirobo rẹ avwanre yonori jovwo re, e mu urhi rẹ Kristi na, rọ dia kemu kemu rẹ Jesu yonori womarẹ ota vẹ uruemu, kpahen ẹguọnọ, urhi na ji titi orhiẹn-ebro abavo. Inenikristi nene emọ rayen yerẹn vwọrẹ ẹguọnọ kugbe idjerhe rẹ ẹwẹn rayen se vwo totọ kidie ayen ruẹ nene urhi nana. E vwo gbe omotete ẹgua, ọyen orharhe rẹ uruemu rọ brare mamọ, ọ nẹrhẹ ọmọ roro nẹ ohwo ọvuọvo vwo ẹguọnọ rọye-en.

³ Ọ da ohwo mamọ nẹ uruemu nana vọn akpọneje, iniọvo evo dede tobọ vwobọ vwọ re. Diesorọ? Kidie “ihwo umwemwu” buẹnphiyọ, evo davwẹngba rẹ ayen vwọ ro evunrẹ ukoko na. (2 Tim. 3:13) Vwọba, ihwo evo ri se oma rayen iniọvo, rhi vwo urhurusivwe ọgangan kpahen ojevwe rẹ ugboma, ọtiọyena ayen de gbe imitete ẹgua. E jẹ avwanre ta ota kpahen oboresorọ e vwo gbe omotete ẹgua vwọ dia umwemwu ro vwo ọkpan. Avwanre je cha ta  ota kpahen oborẹ ekpako na che ru siẹrẹ ohwo de ru umwemwu ro vwo ọkpan, kugbe oborẹ emiọvwọn sa vwọ sẹro rẹ emọ rayen. *

4-5. Diesorọ re vwo gbe ọmọ ẹgua vwọ dia umwemwu re ru vwọso ọmọ na?

⁴ Ọmiaovwẹ rẹ ọmọ re gbe ẹgua krotọ mamọ. Ọ miavwan ọmọ re gbe ẹgua na vẹ ihwo ri vwo ẹguọnọ rọyen, kerẹ ihwo rẹ orua vẹ iniọvo rehẹ ukoko na. E vwo gbe omotete ẹgua ọyen umwemwu ro vwo ọkpan.

⁵ Umwemwu vwọso ọmọ re gbe ẹgua. Ọyen umwemwu ra vwọ so ọmiaovwẹ vẹ oja kẹ ihwo efa. Ọnana yen oborẹ omiragua ro gbe omotete ẹgua ruẹ, kirobo rẹ avwanre cha mrẹ vwẹ uyono rọ cha na. Dede nẹ ọmọ na vwẹrosuọ, jẹ ọ vwẹ arogba vwọ so ọmiaovwẹ kẹ, rọ vwọ nẹrhẹ ọ mrẹ obo ro fori nẹ o rhiẹromrẹ-ẹ, ọtiọyena ọmọ na rha cha vwẹrosuọ ọfa-a. Ofori nẹ a sẹro rẹ emọ vwo nẹ orharhe rẹ uruemu nana. O ji fo nẹ a vwẹ uchebro vẹ ukẹcha vwọ kẹ emọ re gbe ẹgua.—1 Tẹsa. 5:14.

6-7. Diesorọ re vwo gbe omotete ẹgua vwọ dia umwemwu vwọso ukoko na kugbe ihwo ri suẹn?

⁶ Umwemwu vwọso ukoko na. Oniọvo ro gbe omotete ẹgua ghwa ophọphọvwe rhe ukoko na. (Mat. 5:16; 1 Pita 2:12) Uruemu nana ọyen oshenyẹ vwọ kẹ iduduru rẹ Inenikristi ri fuevun “chochọ rẹ esegbuyota” na! (Jud 3) Avwanre cha sa vwẹ uphẹn kẹ ihwo ri vwobọ vwẹ umwemwu ro vwo ọkpan tiọyena re rhọnvwe kurheriẹ-ẹ, re je ghwa ophọphọvwe rhe ukoko na, nẹ i dia evunrẹ ukoko na-a.

⁷ Umwemwu vwọso ogangan rẹ usuon. Ofori nẹ Inenikristi “vwẹ oma kpotọ kẹ otu ra vwẹ ogangan rẹ isuesun kẹ.” (Rom 13:1) Avwanre djephia nẹ avwanre vwomakpotọ kẹ ihwo ri suẹn siẹrẹ e de muọghọ kẹ irhi rẹ ẹkuotọ na. Ọ da dianẹ ohwo ọvo vwevunrẹ ukoko na de gbe omotete ẹgua, kọyen ọ churhi yẹrẹ o ru umwemwu vwọso ihwo ri vwo ogangan rẹ usuon. (Ni Iruo 25:8.) Dede nẹ ekpako na vwo ẹgba rẹ ayen vwọ reyọ ohwo rọ churhi vwo guẹdjọ-ọ, ayen ji cha sa chochọn rẹ ohwo ro gbe omotete ẹgua vwo nẹ oja rẹ usuon che gbe kẹ-ẹ. (Rom 13:4) Orumwemwu na che vun obo rọ kọnre.—Gal. 6:7.

8. Ẹro vọ yen Jihova vwo nẹ umwemwu re ru vwọso ihwo efa?

⁸ Ma bra kparobọ, ọyen umwemwu vwọso Ọghẹnẹ. (Une 51:4) Siẹrẹ ohwo ọvo de ru umwemwu vwọso ohwo ọfa, kọyen o ji ruo vwọso Jihova. Roro kpahen udje ọvo vwo nẹ Urhi rẹ Ọghẹne vwọ kẹ ihwo rẹ Izrẹl. Urhi na tare nẹ ohwo ro gboro ọrivẹ rọyen, jẹ ọ “chọ urhi rẹ esegbuyota rẹ Ọrovwohwo” na. (Liv. 6:2-4) Ọtiọyena, ohwo ọvo vwevunrẹ ukoko na de gbe omotete ẹgua, kọyen o ru umwemwu vwọso Ọghẹnẹ. Ohwo yena hwarhiẹ ophọphọvwe rode rhe odẹ rẹ Jihova. Ọtiọyena re vwo gbe omotete ẹgua, ọyen umwemwu ro vwo ọkpan so Ọghẹnẹ.

9. Evuẹ vọ ri nẹ Baibol rhe yen ukoko na vwọphia ikpe evo rhire na, diesorọ?

⁹ Vwẹ ikpe buebun rhire na, ukoko rẹ Jihova reyọ evuẹ buebun vwọphia ri nẹ  Baibol rhe, ri shekpahen uruemu re vwo gbe omotete ẹgua. Kerẹ udje, iyovwinreta sansan vwomaphia vwẹ Uwevwin Orhẹrẹ vẹ Awake! ri ta ota kpahen oborẹ ihwo re gberi ẹgua se vwo yerin ghene ọmiaovwẹ rẹ oborẹ ayen rhiẹromrẹ na, oborẹ ihwo efa sa vwọ chọn ayen uko ji phiuduphiyọ ayen awọ, kugbe oborẹ emiọvwọn sa vwọ sẹro rẹ emọ rayen. Ukoko na nabọ yono ekpako na oborẹ ayen che ru siẹrẹ ohwo de gbe omotete ẹgua. Nọke ra ruọke yen ukoko na vwọ fuẹrẹn odjekẹ rẹ ayen vwọ kẹ ekpako na kpahen ohwo ro gbe omotete ẹgua. Diesorọ? Ayen ru ọnana rere ekpako se vwo guẹdjọ rayen nene urhi rẹ Kristi na.

10-12. (a) Die yen ekpako na cha karophiyọ ọke rẹ ayen de guẹdjọ rẹ ohwo ro ru umwemwu ro vwo ọkpan, die yen ayen ji che roro kpahen? (b) Vwo nene obo rehẹ Jems 5:14, 15, die yen ekpako na davwẹngba vwo ruẹ?

¹⁰ Ofori nẹ ekpako na karophiyọ nẹ urhi rẹ Kristi na guọnọre nẹ ayen dje ẹguọnọ phia kẹ igodẹ na, ayen mi ji ru obo ri shephiyọ vwẹ ẹro rẹ Jihova ọke rẹ ayen de guẹdjọ rẹ ohwo ro ru umwemwu ro vwo ọkpan. Ọtiọyena, ofori nẹ ayen roro kpahen erọnvwọn buebun siẹrẹ ovuẹ ro ohwo ro ru umwemwu vẹ ọkpan de te ayen obọ. Ekpako na yen vwo oghwa re vwo ru odẹ rẹ Ọghẹnẹ fon. (Liv. 22:31, 32; Mat. 6:9) Ayen ji roro kpahen oyerinkugbe rẹ iniọvo na vẹ ọ rẹ Jihova, kugbe oborẹ ayen sa vwọ vwẹ ukẹcha kẹ ihwo re ru umwemwu so.

¹¹ Vwọba, ohwo na da dia oniọvo, ekpako na davwẹngba vwọ riẹn sẹ ohwo na kurhẹriẹ, o de kurhẹriẹ, kẹ ayen chọn uko vwọ rhuẹrẹ oyerinkugbe rọyen vẹ ọ rẹ Jihova. (Se Jems 5:14, 15.) Oniọvo ro shufi rẹ ojevwe ọchọchọ, ro de ru umwemwu ro vwo ọkpan, muọga rẹ ẹwẹn. Ọnana mudiaphiyọ nẹ o rhe vwo omamọ rẹ oyerinkugbe vẹ Jihova-a. * Vwẹ ẹdia tiọnana, a sa vwẹ ekpako vwo dje idọktọ. Ọtiọyena, kẹ ayen cha davwẹngba vwo “sivwi ohwo rọ họnvwan na [kọyen ohwo ro ru umwemwu na].” Uchebro ro nẹ Baibol rhe rẹ ayen vwọphia na, sa chọn ohwo na uko vwọ rhuẹrẹ oyerinkugbe rọyen vẹ Jihova phiyọ, ẹkẹvuọvo, ọ sa dia ọtiọyen siẹrẹ ohwo na de dje uvi rẹ okurhẹriẹ phia.—Iruo 3:19; 2 Kọr. 2:5-10.

¹² O phẹnri dẹn nẹ ekpako na vwo oghwa ọhọhọhọ. Ayen yen vwẹrote igodẹ rẹ Jihova vwọ kẹ ayen yọnre na. (1 Pita 5:1-3) Ayen guọnọre nẹ iniọvo na riẹn nẹ ẹwẹn rayen totọ vwevunrẹ ukoko na. Ọtiọyena, iyẹnrẹn rẹ ohwo ro ru umwemwu ro vwo ọkpan de te ayen obọ, ro ji churobọ si ohwo ro gbe omotete ẹgua, kẹ ayen brokpakpa rhuẹrẹ ẹdia na phiyọ. Die yen ayen ruẹ? Roro kpahen enọ re vwomaphia vwẹ ọtonphiyọ rẹ ẹkoreta 13, 15, vẹ 17.

13-14. Ekpako na ruẹ nene irhi rẹ ẹkuotọ na ro shekpahen a vwọ niyẹnrẹn rẹ ohwo ra tare nẹ o gbe omotete ẹgua? Djekpahọn.

¹³ Ekpako na ruẹ nene irhi rẹ ẹkuotọ, ri shekpahen a vwọ niyẹnrẹn kẹ usuon siẹrẹ ayen de nyo nẹ ohwo gbe omotete ẹgua? E. Vwẹ ẹkuotọ rẹ irhi tiọyena hepha, ekpako na davwẹngba vwo ruẹ nene irhi na, rẹ ayen vwọ niyẹnrẹn rẹ ohwo ọtiọyena vwọ kẹ ihwo ri suẹn. (Rom 13:1) Irhi tiọyena reyọ vwosọ urhi rẹ Ọghẹnẹ-ẹ. (Iruo 5:28, 29) Ọtiọyena, ekpako na de ghwe nyo iyẹnrẹn tiọyena, kẹ ayen  brokpakpa guọnọ odjekẹ rẹ oborẹ ayen se vwo ru nene irhi rẹ ẹkuotọ na, rẹ ayen vwọ niyẹnrẹn rẹ ohwo tiọyena.

¹⁴ Ekpako na sa vwẹ imuẹro kẹ ihwo re gbe ẹgua, emiọvwọn vẹ ihwo efa ri riẹn kpahen ota na nẹ ayen vwo uturhi rẹ ayen vwọ niyẹnrẹn kẹ usuon. Ẹkẹvuọvo, ohwo na da rha dia oniọvo, ihwo efa vwẹ ekogho na ji nyo kpahen ota na re vwo? Ofori Onenikristi rọ ra niyẹnrẹn na vwo roro nẹ ọyen phọphọ odẹ rẹ Jihova? Ẹjo, kakaka. Ohwo ro gbe omotete ẹgua na yen phọphọ odẹ rẹ Ọghẹnẹ.

15-16. (a) Ekpako na ruẹ nene irhi rẹ ẹkuotọ na ro shekpahen a vwọ niyẹnrẹn rẹ ohwo ra tare nẹ o gbe omotete ẹgua? Djekpahọn.

¹⁵ Diesorọ a vwọ guọnọ iseri ivẹ ọ da hanvwe mamọ, tavwen ekpako ki vwẹ umẹ rẹ ẹdjọeguo vwo mu kẹ ohwo ọtiọyena vwevunrẹ ukoko na? A guọnerọ kidie ọnana ẹbẹre ọvo rẹ iwan rẹ Baibol ro shekpahen orhiẹn-ebro abavo. Siẹrẹ iyẹnrẹn rẹ ọmọ re gbe ẹgua de te ekpako na obọ, jẹ ohwo ra tare nẹ o ruro na senrọ, ọke yena, a cha guọnọ iseri ivẹ tavwen ekpako na ki vwẹ umẹ rẹ ẹjdjọeguo vwo mu. (Urhi 19:15; Mat. 18:16; se 1 Timoti 5:19.) Ọnana ko mudiaphiyọ nẹ a guọnọ iseri ivẹ tavwen a ke niyẹnrẹn rẹ ohwo ra tare nẹ o gbe omotete ẹgua kẹ usuon? Ẹjo. Vwẹ ẹdia nana, otorori sẹ ekpako na yẹrẹ ohwo ọfa niyẹnrẹn rẹ umwemwu rẹ ayen nyori-i, kidie ọnana umwemwu rọ je vwọso urhi rẹ igọmẹti.

¹⁶ Ekpako na de nyo nẹ oniọvo gbe omotete ẹgua, ayen ke davwẹngba vwo ruẹ nene irhi rẹ ẹkuotọ na ro shekpahen a vwọ niyẹnrẹn rẹ ota na, ayen me rha vwẹ odjekẹ rẹ Baibol na vwọ guọnọ uyota rẹ ota na. Ohwo na da sen ota na, ka guọnọ iseri. Ihwo ivẹ de se oseri rọyen, kọyen ohwo rọ niyẹnrẹn rẹ ota na vẹ ohwo ọfa rọ je riẹn kpahọn, yẹrẹ ohwo rọ riẹnre nẹ ohwo na ji gbe omotete ẹgua jovwo re, kọyen iseri na muẹro, ka vwẹ umẹ rẹ ẹdjọeguo vwo mu. * A rha mrẹ oseri rivẹ-ẹ, ọ dia ọyen o vwo mudiaphiyọ nẹ ohwo rọ niyẹnrẹn na gun efia-an. Siẹrẹ a rha mrẹ iseri ivẹ-ẹ, e jẹ ekpako na mrẹvughe nẹ ọ sa dianẹ umwemwu ro vwo ọkpan, rọ je so ọmiaovwẹ kẹ ihwo efa yen ohwo na ruru na. Ekpako na bicha ohwo ra so ọmiaovwẹ tiọyena kẹ nọke ra ruọke. Ekpako na ji gbẹrophiyotọ kpahen ohwo ra tare nẹ o gbe omotete ẹgua na, rere ayen sa vwọ sẹro rẹ ihwo rehẹ ukoko na nẹ ogbeku.—Iruo 20:28.

17-18. Djekpahen oghwa ro te umẹ rẹ ẹdjọeguo na.

¹⁷ Oghwa vọ yen te umẹ rẹ ẹdjọeguo na? Ọ dia ota na “ẹdjọeguo” mudiaphiyọ nẹ ekpako na yen brorhiẹn sẹ igọmẹti gboja kẹ ohwo rọ churhi na yẹrẹ ayen ru ọtiọye-en. Ekpako na che se duvwunu phiyọ eta rẹ irhi rẹ ẹkuotọ-ọ, ukperẹ ọtiọyen, ayen yanjẹ eta rẹ urhiẹchọ vwo vwọ kẹ igọmẹti. (Rom 13:2-4; Taitọs 3:1) Oghwa ro te ayen ọyen ayen vwo brorhiẹn sẹ a cha djẹ ohwo ro ru umwemwu ro vwo ọkpan na nẹ ukoko yẹrẹ a cha djẹ-ẹ.

¹⁸ Ekpako de chidia vwẹ umẹ rẹ ẹdjọeguo, eta ri shekpahen ẹga yẹrẹ oyerinkugbe rẹ ohwo na vẹ ọ rẹ Jihova yen ayen guẹn. Ayen vwẹ Baibol na vwo brorhiẹn sẹ ohwo na dje uruemu rẹ okurhẹriẹ phia yẹrẹ o djere-e. O rhe dje uruemu rẹ okurhẹriẹ phia-a, kẹ a dje nẹ ukoko, e  mi ji ghwoghwo kẹ ukoko na. (1 Kọr. 5:​11-13) O de dje uruemu rẹ okurhẹriẹ phia, ọkiọvo, a rha cha djẹ-ẹ. Ẹkẹvuọvo, ekpako na cha vuẹ nẹ, ọkiọvo uphẹn rẹ ẹga vuọvo rhe che se te obọ bẹdẹ ọfa-a. Fikirẹ erhuvwu rẹ emọ, ekpako na sa vuẹ esẹ vẹ ini rehẹ ukoko na vwẹ odjahọn nẹ ayen gbẹrophiyotọ ọke rẹ emọ rayen de sikẹrẹ ohwo yena. Ọke rẹ ekpako de che ru ọnana, ayen jomaotọ rere ayen vwo jẹ odẹ rẹ ohwo re gberi ẹgua na e se.

19-22. Die yen emiọvwọn se ru vwọ sẹro rẹ emọ rayen? (Ni uhoho rọhẹ opharo ọbe na.)

¹⁹ Ono yen vwo oghwa ra vwọ sẹro rẹ emọ vwo nẹ umiovwo? Emiọvwọn. * Emọ wẹn okẹ ri nẹ obọ rẹ Jihova rhe, “ughwẹ rẹ Ọrovwohwo.” (Une 127:3) Ọyen oghwa wẹn wọ vwọ sẹro rẹ emọ wẹn. Die yen wo se ru vwọ sẹro rẹ emọ wẹn?

²⁰ Ẹsosuọ, yono emọ wẹn kpahen umiovwo nana. Yono kpahen oka rẹ ihwo ri gbe imitete ẹgua kugbe ona rẹ ayen vwọ phiẹn emọ. Gbẹrophiyotọ wọ vwọ riẹn ihwo re sa dia imuoshọ kẹ emọ wẹn. (Isẹ 22:3; 24:3) Karophiyọ nẹ vwẹ ẹdia buebun ohwo rẹ ọmọ na nabọ riẹn, rọ je vwẹroso yen gbe ẹgua.

²¹ Ọrivẹ, rhiẹ uphẹn rẹ otaẹtakugbe vẹ emọ wẹn phiyọ. (Urhi 6:6, 7) Ọyena churobọ si wọ vwọ nabọ kerhọ rayen. (Jems 1:19) Je karophiyọ nẹ emọ re gbe ẹgua rhọnvwa ta-a. Oshọ se mu ayen nẹ ihwo che vwo imuẹro rẹ oborẹ ayen tare-e, yẹrẹ ohwo ro gbe ayen ẹgua na sa djoshọ mu ayen nẹ ayen ta-a. Wo de vwo oniso nẹ emu ọvo she chọ, nabọ bọrọ ayen womarẹ enọ, wọ me je vwẹ odirin kerhọ rẹ ẹkpahọnphiyọ rayen.

²² Ọrerha, yono emọ wẹn. Yono emọ kpahen ehware vwo nene edje rayen. Yono ayen oborẹ ayen cha ta vẹ oborẹ ayen che ru siẹrẹ ohwo de djobọte ayen vwẹ idjerhe ro shephiyọ-ọ. Reyọ ovuẹ rẹ ukoko na vwọphia kpahen oborẹ wọ sa vwọ sẹro rẹ emọ wẹn vwo ruiruo.—Ni ekpeti na “ Yono Oma Wẹn vẹ Emọ Wẹn.”

23. Ẹro vọ yen Iseri rẹ Jihova vwo ni uruemu re vwo gbe omotete ẹgua, onọ vọ yen a cha kpahenphiyọ vwẹ uyono rọ cha na?

²³ Iseri rẹ Jihova ni uruemu re vwo gbe omotete ẹgua nẹ ọyen ọkon kugbe umwemwu ro vwo ọkpan. Vwo nene urhi rẹ Kristi na, Iseri rẹ Jihova chochọn rẹ ohwo ro ru umwemwu tiọyena vwo nẹ oja ro che nẹ obuko rọyen rhe-e. Jẹ, ukẹcha vọ yen avwanre sa vwọ kẹ ihwo re gbe ẹgua? Uyono rọ vwọ kpahen ọnana cha kpahenphiyọ onọ yena.