1-2. (a) Diesorọ Amagidọn vwọ dia iyẹnrẹn esiri vwọ kẹ ihworakpọ? (b) Enọ vọ yen a cha fuẹrẹn vwẹ uyono nana?

WO NYO ihwo ri djisẹ rẹ “Amagidọn” kerẹ ofovwin ra da sa ibọmbu yẹrẹ oghwọrọ rẹ ihworakpọ vwobọ so? Vwọ fẹnẹ ọyena, oborẹ Baibol na ta kpahen Amagidọn churobọ si iyẹnrẹn esiri, ọ sa nẹrhẹ oma vwerhen avwanre! (Ẹvwọ. 1:3) Ofovwin rẹ Amagidọn che sivwin ihworakpọ ukpe rọ vwọ ghwọrọ ayen! Idjerhe vọ?

² Baibol na tare nẹ ofovwin rẹ Amagidọn che phioba phiyọ usuon rẹ ihworakpọ rere ayen se vwo sivwin. Ofovwin na cha ghwọrọ irumwemwu na no, o mi sivwin evwata na. O che sivwin ihworakpọ rọ cha vwọ sẹro rẹ otọrakpọ na vrabọ rẹ oghwọrọ. (Ẹvwọ. 11:18) Rere e se vwo vwẹ ẹruọ rẹ ẹkpo nana fiotọ, e jẹ a fuẹrẹn enọ ẹne nana: Die yen Amagidọn? Erọnvwọn vọ yen cha phia okpokpahọn ri che kuphiyọ vwẹ Amagidọn? Mavọ avwanre sa vwọ dia ọvo usun rẹ ihwo ri che sivwin vwẹ Amagidọn? Mavọ yen a sa vwọ fuevun rẹ Amagidọn vwo siẹkẹrẹ re na?

3. (a) Die yen ubiota na “Amagidọn” mudiaphiyọ? (b) Vwo nene obo rehẹ Ẹvwọphia 16:14, 16, diesorọ a sa vwọ tanẹ Amagidọn dia asan re rhiẹromrẹ-ẹ?

³ Se Ẹvwọphia 16:14, 16. Obọ vuọvo yen ubiota na “Amagidọn” vwomaphia vwẹ Baibol na. A reyọ ubiota na Amagidọn vwo nẹ ota ri Hibru ro mudiaphiyọ “Ugbenu ri Mẹgido.” (Ẹvwọ. 16:16) Mẹgido ọyen orere vwẹ Izrẹl rẹ awanre. (Jos. 17:11) Amagidọn dia odẹ rẹ asan re rhiẹromrẹ vwẹ otọrakpọ na-a. E vwọ dje fiotọ, ọnana ẹdia rẹ  “ivie rẹ akpọ na ejobi” che vwo kuomakugbe vwọso Jihova. (Ẹvwọ. 16:14) Ẹkẹvuọvo, vwẹ uyono nana, a je cha reyọ ubiota rẹ “Amagidọn” na vwo se ofovwin rọ cha phia siẹrẹ ivie rẹ akpọ na de siomakoko nu. Mavọ yen avwanre ru riẹn nẹ Amagidọn ọyen asan rẹ udje? Ẹsosuọ, o vwẹ ugbenu vuọvo re se Mẹgido-o. Ọrivẹ, ekogho ri Mẹgido hepha na cha sa gba “ivie rẹ akpọ na ejobi” vẹ isodje rayen kugbe ekuakua rẹ ofovwin raye-en. Ọrerha, kirobo ra cha mrẹ vwẹ uyono nana, ofovwin rẹ Amagidọn na cha tonphiyọ ọke rẹ “ivie” rẹ akpọ na cha vwọ reyọ vwọso ihwo rẹ Ọghẹnẹ re hrabọ nene akpọ na eje.

4. Diesorọ Jihova vwọ reyọ odẹ rẹ asan re se Mẹgido vwo se ofovwin rode rọyen na?

⁴ Diesorọ Jihova vwọ reyọ odẹ rẹ asan re se Mẹgido vwo se ofovwin rode rọyen na? Mẹgido vẹ Iyara ri Jezreel rọ kẹrerẹ, ọyen asan re de phi ifovwin buebun vwẹ ọke awanre. Vwẹ ọkievo, Jihova vwẹ ukẹcha vwọ kẹ ihwo rọyen vwo phiẹ ifovwin tiọyena kparobọ. Kerẹ udje, “vwẹ orhoma rẹ urhie ri Megiddo” yen Ọghẹnẹ da vwẹ ukẹcha kẹ Oguẹdjọ Barak vwo phi onotu ri isodje ri Kenan re se Sisira kparobọ. Barak vẹ ọmraro re aye Debora kpẹvwẹ Jihova fikirẹ ophikparobọ rẹ igbevwunu yena rọ vwọ kẹ ayen. Ayen da so: “Isio rẹ obo odjuvwu da rhe họnre . . . Sisira. Ọkẹre ri Kishọn de hwerhe ayen yanran.”—Iguẹ. 5:19-21.

5. Idjerhe ọvo kiriguo vọ yen ofovwin rẹ Amagidọn cha vwọ fẹnẹ ofovwin ri Barak phiri?

⁵ Barak vẹ Debora ku une rayen na phiyotọ vẹ eta nana: “Ọtiọye ivwighrẹn wẹn ejobi guọghọ kufia, E Ọrovwohwo! Ẹkẹvuọvo igbeyan wẹn ejobi dia kerẹ ọnre rọ vacha vwẹ evun rẹ ogangan rọye.” (Iguẹ. 5:31) Vwẹ Amagidọn, Ọghẹnẹ cha ghwọrọ ivwighrẹn rọyen, o mi rhe sivwin ihwo ri vwo ẹguọnọ rọyen. Ẹkẹvuọvo, ofẹnẹ ọvo kiriguo hẹ uvwre rẹ ifovwin ivẹ na. Vwẹ Amagidọn, idibo rẹ Ọghẹnẹ cha họnre-e. Ayen cha tobọ mu ekuakua rẹ ofovwin vuọvo-o! Ogangan rayen cha dia “oma ehwemuẹ kugbe ẹro ẹvwọ suọ” kpahen Jihova vẹ ituofovwin rọyen.—Aiz. 30:15; Ẹvwọ. 19:11-15.

6. Die yen Jihova sa reyọ vwọ ghwọrọ ivwighrẹn rọyen vwẹ Amagidọn?

⁶ Idjerhe vọ yen Jihova che vwo phi ivwighrẹn rọyen kparobọ vwẹ ofovwin rẹ Amagidọn? O se ruo vwẹ idjerhe sansan. Kerẹ udje, ọ sa vwẹ etọ re bẹrẹ, osio rẹ erhanre, yẹrẹ enu rọ yanvwaro vwo ruiruo. (Job 38:22, 23; Izi. 38:19-22) Ọ sa nẹrhẹ ivwighrẹn rọyen họnre omoma rayen. (2 Ikun 20:17, 22, 23) Ọ je sa vwẹ emekashe rọyen vwọ ghwọrọ irumwemu na. (Aiz. 37:36) Otoro obo ri Jihova vwo ruiruo-o, o che phikparobọ. Jihova cha ghwọrọ ivwighrẹn rọyen eje, o mi rhe sivwin evwata na.—Isẹ 3:25, 26.

7-8. (a) Vwo nene obo rehẹ 1 Tẹsalonaika 5:1-6, ukperi vọ re rhẹro rọye-en yen isun rẹ akpọ na che kperi? (b) Diesorọ ọnana cha vwọ dia ofian ro muoshọ?

⁷ E che nyo ukperi rẹ “ufuoma kugbe ofuvwegbe” tavwen “ẹdẹ rẹ Ọrovwohwo” na ki te. (Se 1 Tẹsalonaika 5:1-6.) “Ẹdẹ rẹ Ọrovwohwo” re djunute vwẹ 1 Tẹsalonaika 5:2 na mudiaphiyọ “ukpokpogho rode na.” (Ẹvwọ. 7:14) Mavọ yen avwanre sa vwọ riẹn ọke rẹ ukpokpogho rode na cha vwọ tonphiyọ? Baibol na tare nẹ e che nyo ukperi ọvo vwẹ idjerhe re rhẹro rọye-en. Ukperi yena yen cha dia oka rẹ ẹtuọnphiyọ rẹ ukpokpogho rode na.

⁸ Ọyena yen cha dia ukperi rẹ “ufuoma kugbe ofuvwegbe” ra mraro rọyen phiyotọ  na. Diesorọ isun rẹ akpọ na che vwo kperi ukperi yena? Ilori rẹ ẹga che vwobọ vwọ? Ọkiọvo. Obo rọ wanre eje, ukperi yena cha dia ofian rẹ Eshu ọfa. Ofian nana che muoshọ mamọ kidie ọ cha nẹrhẹ ihwo roro nẹ oma fun ayen re tavwen ukpokpogho rọ marho vwẹ ikuegbe rẹ ihworakpọ ke tonphiyọ. Vwọrẹ uyota, “siẹvuọvo na ughwu mi rhi she teye ayen kpregede kerẹ aye rọ chuẹ uvwiẹ.” Kẹ, die yen cha phia kẹ idibo ri Jihova re fuevun? Ẹdẹ ri Jihova rọ cha tonphiyọ kpregede na che gbe ayen unu, ẹkẹvuọvo ọ cha ro ayen ọrha-an.

9. Jihova cha ghwọrọ eyeren rẹ Eshu na siẹvuọvo? Djekpahọn.

⁹ Jihova cha ghwọrọ eyeren rẹ Idẹbono na siẹvuọvo kirobo ro ruru vwẹ ọke ri Noa-a. Ukperẹ ọtiọyen, oghwọrọ na che vwo ẹbẹre ivẹ. Ẹsosuọ, ọ cha ghwọrọ Babilọn Rode rọ dia okugbe rẹ ẹga rẹ efian eje. Vwẹ ẹbẹre rivẹ, kọ cha ghwọrọ eyeren rẹ Eshu nana ro churobọ si usuon rọyen, ekiẹchuọ rọyen vẹ isodje rọyen vwẹ Amagidọn. E gbe jẹ a fuẹrẹn ẹbẹre ivẹ nana fiotọ.

10. Kirobo rẹ Ẹvwọphia 17:1, 6, vẹ 18:24 tare, diesorọ Jihova cha vwọ ghwọrọ Babilọn Rode?

¹⁰ “Orhiẹn re bruhwe igberadja” na. (Se Ẹvwọphia 17:1, 6; 18:24.) Babilọn Rode phọphọ odẹ rẹ Ọghẹnẹ mamọ re. O yono efian buebun kpahen Ọghẹnẹ re. O nene isun rẹ akpọ nana gbe igberadja rẹ ẹwẹn kugbe, womarẹ obicha rọ vwọ kẹ ayen. Ọ reyọ ẹgba rọyen vwo shenyẹ ihwo rọyen, ji gborho ayen. O hwe ihwo buebun re, ọtiọyen ji te idibo rẹ Ọghẹnẹ. (Ẹvwọ. 19:2) Idjerhe vọ yen Jihova cha vwọ ghwọrọ Babilọn Rode?

11. Die yen “eranvwe ọvwavware” na mudiaphiyọ, kẹ mavọ yen Ọghẹnẹ cha reyọ vwọ ghwọrọ Babilọn Rode?

¹¹ Jihova cha reyọ “ighoro ihwe” rẹ “eranvwe ọvwavware” na vwọ ghwọrọ “igberadja rode na.” Eranvwe ọvwavware rọ djoma na mudiaphiyọ United Nations. Ighoro ihwe na de rhe mudiaphiyọ isuon ri biẹcha United Nations. Ọke rẹ Ọghẹnẹ  rhuẹrẹphiyọ na de te, ẹgba rẹ usuon yena cha họnre vwọso Babilọn Rode. “Ayen ke kua fiotọ a me ban phihọ” ro mudiaphiyọ nẹ ayen cha kua efe rọyen mie, ji rhie aphiphẹn rẹ umwemwu rọyen phiyọ. (Ẹvwọ. 17:3, 16) Oghwọrọ ri kpregede yena rọ họhọ obo re phiare ẹdẹ ọvo na, che gbe ihwo re biẹcha eje unu. Ọ cha dia ọtiọyen kidie ọ yeyan jovwo re nẹ, “Mi tidia kerẹ aye rẹ ovie, me dia ayeuku-u, me cha mrẹ omaemuohọ bẹdẹ-ẹ.”—Ẹvwọ. 18:7, 8.

12. Die yen Jihova cha vwẹ uphẹn kẹ ẹgborho na nẹ ayen ru-u, kẹ diesorọ?

¹² Ọghẹnẹ cha vwẹ uphẹn kẹ ẹgborho na nẹ ayen ghwọrọ ihwo rọye-en. Ayen reyọ odẹ rọyen vwọ yan, ayen ji ru nene iji rọ vwọphia nẹ ayen vrẹn nẹ Babilọn Rode. (Iruo 15:16, 17; Ẹvwọ. 18:4) Ayen je davwẹngba vwọ chọn ihwo efa uko vwo vrẹn nẹ Babilọn Rode. Ọtiọyena, idibo ri Jihova rha cha “ghare vwẹ ọtiekọ” rọye-en. Dedena, a je cha davwen esegbuyota rayen ni.

13. (a) Ono yen Gọg? (b) Vwo nene obo rehẹ Izikiẹl 38:2, 8, 9, die yen cha nẹrhẹ Gọg kpare vwọso idibo rẹ Ọghẹnẹ?

¹³ Ẹvwọsuọ ri Gọg. (Se Izikiẹl 38:2, 8, 9.) Jihova da ghwọrọ ẹga rẹ efian nu, ẹga vuọvo kọyen cha dia otọrakpọ na. Idibo ri Jihova ọvo kọyen che chekọ. Vwọrẹ uyota, ọnana cha nẹrhẹ ophu mu Idẹbono. O che dje ophu rọyen na phia womarẹ “irhi ri jẹfuọn” yẹrẹ efian rọyen rọ cha vwọ nẹrhẹ ẹgborho na ejobi kuomakugbe vwọso idibo ri Jihova. (Ẹvwọ. 16:13, 14) Ẹgborho yena ri che kuomakugbe na yen e vwo dje “Gọg, rọ hẹ otọ ri Magọg.” Ọke rẹ ẹgborho na da kpare vwọso idibo ri Jihova, ofovwin rẹ Amagidọn kọ cha tonphiyọ.—Ẹvwọ. 16:16.

14. Die yen Gọg cha rhe mrẹvughe?

¹⁴ Gọg cha vwẹroso “ugbobọ” rọyen yẹrẹ ituofovwin rọyen. (2 Ikun 32:8) Avwanre cha vwẹroso Jihova, rọ sa dia emu rẹ ẹkpa vwẹ ẹro rẹ ihwo rẹ ẹgborho na. Diesorọ? Kidie Babilọn Rode vwo ẹgba, jẹ eghẹnẹ rọyen na se sivwon nẹ abọ rẹ  “eranvwe ọvwavware” na vẹ “ighoro ihwe” rọyen na-a. (Ẹvwọ. 17:16) Gọg che roro nẹ ọ cha lọhọ vwọ kẹ ọyen ro vwo phi idibo rẹ Ọghẹnẹ kparobọ. Ọtiọyena, kọ cha vwọso idibo ri Jihova “kerẹsiẹ rẹ egho . . . de rhurhu otọ na.” (Izi. 38:16) Ẹkẹvuọvo, Gọg kọ cha rhe mrẹvughe nẹ ufi yen ọyen she ro na. Kọ je cha mrẹvughe nẹ kerẹ Fero vwẹ Abadi Ọvwavware na, Jihova yen ọyen họnra vwọsua na.—Eyan. 14:1-4; Izi. 38:3, 4, 18, 21-23.

15. Die yen Jesu che ru vwẹ ofovwin rẹ Amagidọn?

¹⁵ Jesu vẹ ituofovwin rẹ odjuvwu rọyen cha họnre vwọ kẹ ihwo rẹ Ọghẹnẹ, je ghwọrọ ituofovwin ri Gọg. (Ẹvwọ. 19:11, 14, 15) Ẹkẹvuọvo, die yen cha phia kẹ Eshu rọ dia ọvweghrẹn rẹsosuọ ri Jihova, rọ reyọ efian rọyen vwọ phiẹn ẹgborho na vwo kpo ofovwin rẹ Amagidọn? Jesu che do vẹ emekashe rọyen phiyọ ukpotọ ro jẹ oba evwo, etiyin kọyen a cha kanre ayen phiyọ ẹgbukpe uriorin.—Ẹvwọ. 20:1-3.

16. (a) Mavọ avwanre se vwo djephia nẹ a “riẹn” Ọghẹne? (b) Die yen cha phia kẹ ihwo re riẹn Ọghẹnẹ vwẹ ofovwin rẹ Amagidọn?

¹⁶ Te ọ dianẹ avwanre hẹ ukoko na krire, yẹrẹ a ghwa mrẹ ukoko na vughe obọ, ofori ra vwọ “riẹn” Ọghẹne ji muọghọ “kẹ iyẹnrẹ esiri rẹ Ọrovwavwanre Jesu,” rere e se vwo sivwin vwẹ ofovwin rẹ Amagidon. (2 Tẹsa. 1:7-9) A sa tanẹ a “riẹn” Ọghẹne siẹrẹ avwanre da riẹn obo ri je, obo ro vwo utuoma kpahen vẹ iwan rọyen. Avwanre ji se djephia nẹ avwanre riẹnrẹ siẹrẹ e de vwo ẹguọnọ rọyen, nyupho rọyen, je vwẹ ẹga ọsoso vwọ kẹ. (1 Jọn 2:3-5; 5:3) Avwanre de ru erọnvwọn nana, Ọghẹnẹ kọ riẹn avwanre, ro mudiaphiyọ nẹ e vwo aroesiri rọyen. (1 Kọr. 8:3) Ọtiọyena, ke che sivwin wan ofovwin rẹ Amagidọn!

17. Die yen o mudiaphiyọ re vwo muọghọ kẹ “iyẹnrẹ esiri rẹ Ọrovwavwanre Jesu”?

¹⁷ “Iyẹnrẹ esiri rẹ Ọrovwavwanre Jesu” na churobọ si uyota na eje ri Jesu yonori  kirobo ra mrẹrẹ se vwẹ Baibol na. Avwanre muọghọ kẹ iyẹnrẹn esiri na siẹrẹ e de yeren akpọ nene obo ri Baibol na tare. Ẹmiẹnyo tiọyena churobọ si ra vwọ vwẹ Uvie na vwọ kobaro vwẹ akpeyeren rẹ avwanre, re vwo yeren akpọ nene iwan rẹ Ọghẹnẹ, ji ghwoghwo Uvie na. (Mat. 6:33; 24:14) O ji churobọ si ra vwọ vwẹ ukẹcha vwọ kẹ iniọvo ri Jesu ra jẹreyọ vwo mu oghwa ọhọhọhọ rẹ ayen muẹ na.—Mat. 25:31-40.

18. Idjerhe vọ yen iniọvo ri Jesu ra jẹreyọ na cha vwọ hwosa rẹ ẹse re ru kẹ ayen na?

¹⁸ O rhe che kri-i, idibo rẹ Ọghẹnẹ ra jẹreyọ na cha hwosa kẹ “igodẹ efa” na fikirẹ ukẹcha rẹ ayen vwọ kẹ ayen. (Jọn 10:16) Vwẹ idjerhe vọ? Bẹsiẹ ofovwin rẹ Amagidọn ke tonphiyọ, jẹ uchekotọ rẹ ihwo 144,000 na kpo odjuvwu kerẹ emọ rẹ Ọghẹnẹ ra cha sa ghwọrọ-ọ. Ayen cha vwomaba ituofovwin rẹ obo odjuvwu na vwọ ghwọrọ Gọg, ji sivwin “urogho rẹ ihwo buebu” re dia idibo ri Jihova. (Ẹvwọ. 2:26, 27; 7:9, 10) Ọyena ghini okpuphẹn vwọ kẹ urogho rẹ ihwo buebun na rẹ ayen vwọ bicha idibo ri Jihova ra jẹreyọ ri ji yeren vwẹ otọrakpọ na!

19-20. Dede nẹ a mrẹ edavwini, mavọ yen a sa vwọ fuevun rẹ oba na vwo siẹkẹrẹ re na?

¹⁹ Vwẹ ẹdẹ re koba rẹ avwanre de yerẹn na, idibo ri Jihova buebun rhiẹromrẹ edavwini. Dedena, e se chirakon vẹ aghọghọ. (Jems 1:2-4) Orọnvwọn ọvo rọ ma ghanre yen e vwo muomaphiyọ ẹrhovwo ẹnẹ. (Luk 21:36) Ofori nẹ avwanre yono Ota rẹ Ọghẹnẹ ji roro kokodo kpahọn vẹ aroẹmrẹ ri shekpahen obo re cha phia kẹrẹkpẹ. (Une 77:12) E de ru erọnvwọn nana ji muomaphiyọ iruo rẹ aghwoghwo na, esegbuyota vẹ iphiẹrophiyọ rẹ avwanre kọ cha ganphiyọ!

²⁰ Roro kpahen oborẹ oma che ru we, ọke ra da ghwọrọ Babilọn Rode nu, Amagidọn de ji phi wan nu! Marho kparobọ, roro kpahen oborẹ oma cha vwerhen owẹ te ọke rẹ Ọghẹnẹ da kpare odẹ vẹ ọrho rọyen kpenu nu! (Izi. 38:23) Vwọrẹ uyota, Amagidọn ọyen iyẹnrẹn esiri vwọ kẹ ihwo re riẹn Ọghẹnẹ, ri nyupho ri Jesu, ji chirakon te oba.—Mat. 24:13.