1-2. Mavọ yen avwanre sa vwọ reyọ uchebro rọhẹ Isẹ 4:25 vwo ruiruo? Djudje ọvo.

RORO kpahen idje erha nana. Oniọvo aye ọvo rọ kpakore roro kpahen omamọ rẹ akpọ ro yerin ọke rọ vwọ hẹ eghene. Dede nẹ akpeyeren rọyen rha hẹ obo ri jovwo-o, jẹ o ji ruẹ asan rẹ ẹgba rọyen teri. (1 Kọr. 15:58) Kẹdẹ kẹdẹ yen ọ vwọ vwẹ ẹwẹn roro oborẹ akpeyeren cha dia kẹ vẹ orua rọyen vwẹ akpọ kpokpọ na. Oniọvo aye ọfa karophiyọ nẹ oniọvo ọvo gbere ku, ẹkẹvuọvo o de brorhiẹn rọ vwọ kpairoro vrẹ oruchọ na. (Kọl. 3:13) Oniọvo ọshare ọvo karophiyọ oruchọ rọyen evo, ẹkẹvuọvo ọ tẹnrovi obo rọ sa vwọ fuevun kẹ Jihova.—Une 51:10.

² Mavọ yen ẹdia rẹ iniọvo erha nana vwọ họhọ ohwohwo? Ayen eje karophiyọ obo re phia kẹ ayen wanre, ẹkẹvuọvo ayen tẹnrovio-o. Ukperẹ ọtiọyen ayen “tọn ẹro” vi obaro na.—Se Isẹ 4:25.

3. Diesorọ o vwo fo nẹ a “tọn ẹro” vi obaro na?

³ Diesorọ o vwo fo nẹ a “tọn ẹro” vi obaro na? Kirobo rẹ oyan rẹ ohwo ro nẹ obuko cha sa phiọn na-a, ọtiọyen ohwo je cha sa yan obaro vwẹ ẹga ri Jihova siẹrẹ ọ da tẹnroviẹ obo re wanre-e.—Luk 9:62.

4. Die yen a cha ta ota kpahen vwẹ uyono nana?

⁴ Vwẹ uyono nana, a cha ta ota kpahen ifi erha re sa nẹrhẹ a tẹnrovi obo re phia wanre. Erọnvwọn erha na yehẹ: (1) omamọ rẹ erọnvwọn re phia wanre, (2) ophu, kugbe (3) ẹwẹn abe rẹ okamuka. Vwẹ ẹdia ọvuọvo, a cha mrẹ oborẹ uchebro ri Baibol sa vwọ chọn avwanre uko vwọ  tẹnrovi “obo re hẹ obaro” ukperẹ “emu ejobi re hẹ obuko.”—Fil. 3:13.

5. Die yen Aghwoghwo 7:10 si avwanre orhọ kpahen?

⁵ Se Aghwoghwo 7:10. Noso nẹ ọ dia owọrota nana tare nẹ ọ chọre a vwọ nọ nẹ, “Diesorọ ọke rẹ awanre vwo yovwi-in?” Ẹgba ra vwọ karophiyọ omamọ rẹ erọnvwọn re phia wanre ọyen okẹ ro nẹ obọ ri Jihova rhe. Ukperẹ ọtiọyen ọ da ta: “Wọ tanẹ, Die ọke rẹ awanre vwo yovwi nọ ọke nana?” Otọ rọyen, ọyen ufi siẹrẹ a da reyọ ẹdia rẹ avwanre enẹna vwọ vwanvwe ọke rọ wanre vẹ ẹwẹn nẹ erọnvwọn eje rhe braphiyọ. Vwẹ efanfan ri Baibol ọfa, owọrota yena de se: “Wọ nọ nẹ, ‘E, diesorọ erọnvwọn vwo yovwin mamọ ọke awanre?’ Ọyena dia onọ rẹ ọhọ hepha-a.”

6. Diesorọ ọ vwọ dia emu rẹ ẹkpa re vwo rhe roro nẹ ọke awanre ri me yovwin? Djudje ọvo.

⁶ Diesorọ ọ vwọ dia emu rẹ ẹkpa re vwo rhe roro nẹ ọke awanre ri me yovwin? Ọyena sa nẹrhẹ avwanre karophiyọ omamọ rẹ erọnvwọn re phia wanre ọvo. Yẹrẹ ọ sa nẹrhẹ avwanre vwẹ ẹro okueku vwo ni ebẹnbẹn re hirharoku ọke rọ wanre. Kerẹ udje, roro kpahen ihwo rẹ Izrẹl rẹ ọke awanre. Ayen vwo nẹ Ijipt nu, oborẹ akpọ bẹn te jovwo da ghwa chọrọ ayen ẹro. Emu rẹ ayen riavwerhen rọyen vwẹ oboyin kọyen ayen tẹnrovi. Ayen da ta: “Avwanre karophihọ iyeri rẹ avwanre rere ghevweghe vwẹ otọ rẹ Ijipt, eyaọ, mẹlọn, leek, ututa, ikpogiri.” (Ukeri 11:5) Ayen ghene re emu na “ghevweghe” yẹrẹ ọphẹ? Ẹjo. Ihwo rẹ Izrẹl re oja mamọ kerẹ eviẹn vwẹ Ijipt, e shenyẹ ayen ekueku. (Eyan. 1:13, 14; 3:6-9) Dedena, oja vẹ oshenyẹ na chọrọ ayen ẹro, urhuru rẹ Ijipt ko siẹ ayen. Ayen tẹnrovi obo re wanre ukperẹ ayen vwọ tẹnrovi erhuvwu rẹ Jihova ru kẹ ayen o krinọ na-a. Uruemu rẹ ayen djephia na vwerhen Jihova oma-a.—Ukeri 11:10.

7. Die yen chọn oniọvo aye ọvo uko vwọ kẹnoma kẹ ufi re vwo roro kpahen omamọ rẹ erọnvwọn re phia wanre?

 ⁷ Mavọ yen avwanre sa vwọ kẹnoma kẹ ufi re vwo roro kpahen omamọ rẹ erọnvwọn re phia wanre? Roro kpahen udje rẹ oniọvo aye ọvo rọ ton ẹga ri Bẹtẹl phiyọ vwẹ Brooklyn vwẹ ukpe ri 1945. Ikpe evo vwọ wan nu ọ da rọvwọn oniọvo ọshare ọvo rọ je ga vwẹ Bẹtẹl, ayen ihwo ivẹ na da ga kugbe vwẹ etiyin ikpe buebun. Ẹkẹvuọvo, vwẹ ukpe ri 1976, ọshare rọyen de she ro ọga. Aye na tare nẹ ọshare rọyen vwọ riẹn nẹ o che ghwu re, ọ da vwẹ uchebro evo kẹ ọyen re cha chọn ọyen uko ọke ro de ghwu nu. Ọshare na ta kẹ: “Avwanre nabọ riẹn yerin kerẹ aye gbe ọshare. Ihwo buebun se yerẹn ọtiọye-en.” Ọ da je ta: “Vwọrẹ uyota, oborẹ avwanre yerin wan cha sa chọrọ owẹ ẹro-o, ẹkẹvuọvo wọ tẹnrovio-o. Ọke vwọ yanran na, ọmiaovwẹ na che kpotọ. Wo jẹ ofu dje we gan nọ-ọ. Jẹ oma vwerhen owẹ kpahen ọke ra ghwọrọ kugbe vwẹ ẹga ri Jihova. . . . Ẹgba ra vwọ karophiyọ omamọ rẹ erọnvwọn re phia wanre ọyen okẹ ro nẹ obọ ri Jihova rhe.” Ọnana ghini uvi rẹ uchebro.

8. Erere vọ yen oniọvo aye ọvo mrẹre ro vwo nene uchebro rẹ ọshare rọyen?

⁸ Oniọvo na ru nene uchebro rẹ ọshare rọyen. Ọ da fuevun ga Jihova te ọke ro vwo ghwu ọke rọ vwọ hẹ ẹgbukpe 92. Ikpe evo tavwen o ki ghwu, ọ da ta: “Mi vwo ni kpuko vwẹ ikpe re vrẹ 63 re me ghwọrọ vwẹ iruo rẹ ẹga ọkieje na, me sa tanẹ akpeyeren mẹ vọnre vẹ omavwerhovwẹn.” Diesorọ? Ọ da ta: “Obo re nẹrhẹ akpeyeren vọn vẹ omavwerhovwẹn yen oyerinkugbe rẹ iniọvo na kugbe iphiẹrophiyọ avwanre vwọ dia kugbe vwẹ iparadaisi ra da cha ga Jihova bẹdẹ.” * Oniọvo aye nana ọyen omamọ rẹ udje rẹ ohwo rọ tẹnrovi obaro na!

9. Kirobo ra tare vwẹ Livitikọs 19:18, ọke vọ yen ọ ma vwọ bẹn re vwo si ophu nẹ evun?

⁹ Se Livitikọs 19:18. Avwanre mrẹ bẹnbẹn ọke buebun re vwo si ophu nẹ evun siẹrẹ ohwo ro gbe avwanre ku da dia oniọvo, ugbeyan, yẹrẹ ohwo rẹ orua. Kerẹ udje, oniọvo aye ọvo gun efian nyẹ oniọvo aye ọfa nẹ o cho igho rọyen. Ukuko na, o de yovwunu kẹ, ẹkẹvuọvo ọ re muru oji na rhọnvwe kpairoro vrẹ ota na-a. Emu tiọyena phia kẹ wẹ jovwo re? Ọ da tobọ dianẹ wo ji hirharoku ẹdia tiọye-en, jẹ buebun rẹ avwanre se muophu te asan re de no nẹ e che se vwo ghovwo ohwo ro gbe avwanre ku-u.

10. Die yen sa chọn avwanre uko ọke rẹ ophu de muẹ avwanre?

¹⁰ Die yen sa chọn avwanre uko ọke rẹ ophu de muẹ avwanre? Ofori nẹ a karophiyọ nẹ Jihova mrẹ emu eje. Ọ mrẹ erọnvwọn eje re phia kẹ avwanre, ọtiọyen ji te oshenyẹ re rhiẹromrẹ. (Hib. 4:13) Ọ da mamọ siẹrẹ avwanre da rioja. (Aiz. 63:9) O veri nẹ ọyen che si ojaẹriọ rẹ oshenyẹ so kẹ avwanre no.—Ẹvwọ. 21:3, 4.

11. Erere vọ yen che te avwanre obọ siẹrẹ e de si ophu nẹ evun?

¹¹ O ji fo nẹ a karophiyọ nẹ a cha mrẹ erere komobọ siẹrẹ e de si ophu nẹ evun. Ọnana yen oborẹ oniọvo aye re muru oji na rhe mrẹvughe. Ọke vwọ yanran, o de si ophu nẹ evun. Ọ da rhe mrẹvughe nẹ avwanre de vwo ghovwo ihwo efa, Jihova ji che vwo ghovwo avwanre. (Mat. 6:14) Ọ riẹnre nẹ oborẹ oniọvo ochekọ na ruru chọre, dedena o vwo ghovwo. Oma da vwerhen oniọvo aye na mamọ, ọ da je tẹnrovi ẹga rọ vwọ kẹ Jihova.

12. Die yen e se yono vwo nẹ 1 Jọn 3:19, 20?

¹² Se 1 Jọn 3:19, 20. Ẹwẹn abe dia emu ọrhorha-a. Kerẹ udje, ihwo evo vwo ẹwẹn abe fikirẹ oborẹ ayen ruru tavwen ayen ke mrẹ uyota na vughe. Efa vwo ẹwẹn abe fikirẹ oruchọ rẹ ayen ruru ọke rẹ ayen vwo bromaphiyame nu. (Rom 3:23) Vwọrẹ uyota, avwanre guọnọ ru obo ri yovwirin. Jẹ “avwanre sheri vwẹ oma rẹ emu buebu.” (Jems 3:2; Rom 7:21-23) Dede nẹ ọ dia emu rẹ aghọghọ re vwo vwo ẹwẹn abe-e, jẹ ọ sa ghwa erhuvwu evo rhe. Diesorọ? Kidie ọ sa nẹrhẹ e kurhẹriẹ ji brorhiẹn re vwo jẹ oruchọ ẹvwariẹn.—Hib. 12:12, 13.

13. Diesorọ o vwo fo nẹ a kẹnoma kẹ ẹwẹn abe rẹ okamuka?

¹³ Ẹkẹvuọvo, avwanre se vwo ẹwẹn abe rẹ okamuka ọ da tobọ dianẹ avwanre kurhẹriẹ, Jihova ji vwo ghovwo avwanre nure. Ẹwẹn abe tiọyena vọnre vẹ imuoshọ. (Une 31:10; 38:3, 4) Vwẹ idjerhe vọ? Roro kpahen udje rẹ oniọvo aye ọvo ro vwo ẹwẹn abe rẹ okamuka fikirẹ obo ro ruru ọke ọvo rọ wanre. Ọ da ta: “Mi niro nẹ o fiemu siẹrẹ me da wian gan vwẹ ẹga ri Jihova-a, kidie ọkiọvo mi che se vwo usivwi-in.” Ọ sa dianẹ obo re phia kẹ oniọvo yena je phia kẹ avwanre re. Ọtiọyena ọyen obo re ghanre ra vwọ kẹnoma kẹ ufi rẹ ẹwẹn abe rẹ okamuka. Di roro kpahen oborẹ oma cha vwerhen Eshu te siẹrẹ ẹwẹn abe rẹ okamuka da nẹrhẹ a dobọ rẹ ẹga ri Jihova ji, ọ da tobọ dianẹ o vwo ghovwo avwanre nure!—Ni 2 Kọrẹnt 2:5-7, 11.

14. Mavọ yen a sa vwọ riẹn sẹ Jihova vwo ghovwo avwanre re?

¹⁴ Avwanre ji se roro, ‘Mavọ yen me sa vwọ riẹn sẹ Jihova vwo ghovwo uvwe re?’  Wọ da nọ onọ tiọyena, ọyen odjephia nẹ Jihova se vwo ghovwo uwe. Vwẹ ikpe buebun re wanre, Uwevwin Orhẹrẹ na da ta: “Avwanre [sa] mrẹ nẹ a kprowọ ji she abọ buebun re fikirẹ uruemu ebrabra evo ri rhe avwanre tavwen a ke mrẹ uyota na vughe. . . . Wo jẹ ofu dje we-e. Wo roro nẹ wo ru umwemwu re che se vwo ghovwo-o. Eshu guọnọre nẹ wo vwo iroro ọtiọyen. Kidie nẹ wo muomaphiyọ, ivun ji miovwo uwe fikirẹ umwemwu na, ọyena odjephia nẹ Jihova se vwo ghovwo uwe. Vwomakpotọ nẹrhovwo rhe Jihova vwọ kẹ ukẹcha, evwoghovwo, kugbe ẹwẹn obrorhiẹn rọ fonro. O toro uchabọ rẹ omotete vwanriẹn oruchọ ọvo-o, o che bru ọsẹ rọyen ra vwọ kẹ ukẹcha. Ọtiọyena bru Jihova ra vwọ kẹ ukẹcha ọkieje.” *

15-16. Mavọ yen oma ru ihwo evo ọke rẹ ayen vwọ mrẹvughe nẹ Jihova vwo ẹguọnọ rayen?

¹⁵ Ẹwẹn rẹ idibo ri Jihova buebun te otọ rẹ ayen vwọ mrẹvughe nẹ Jihova se vwo ghovwo ayen. Kerẹ udje, vwẹ ikpe evo re wanre oniọvo ọshare ọvo se ikuegbe ro tere ẹwẹn vwẹ uyovwinrota na “Baibol na Wene Ohwo.” Vwẹ ikuegbe na, oniọvo aye ọvo tare nẹ fikirẹ erọnvwọn ebrabra re phiare vwẹ akpeyeren rọyen, kọ mrẹ bẹnbẹn ro vwo vwo imuẹro nẹ Jihova se vwo ẹguọnọ rọyen. O ji nene iroro tiọyena muabọ ikpe buebun ro vwo bromaphiyame nu. Ẹkẹvuọvo ro vwo roro kokodo kpahen ọtanhirhe na, ko ri vwo imuẹro nẹ Jihova vwo ẹguọnọ rọyen. *

¹⁶ Mavọ yen ikuegbe rẹ oniọvo aye na djobọte oniọvo ọshare na? Ọ da ta: “Mi vwo ẹkuruemu mi vwo nẹ ihoho rẹ ihwo re banphiyọ ọke me vwọ hẹ eghene. O krinọ na-a, me da rhoma no. Mi de bru ekpako na ra vwọ kẹ ukẹcha, ọ da nẹrhẹ mi ru yovwinphiyọ. Ekpako na chọn vwẹ uko vwọ mrẹvughe nẹ Jihova ọyen Ọghẹnẹ rẹ arodọnvwẹ, ro vwo ẹguọnọ mẹ. Dedena, ọkievo mi nẹ oma mẹ kueku, mi ji no nẹ Jihova vwo ẹguọnọ mẹ-ẹ. Ikuegbe rẹ [oniọvo aye] na chọn vwẹ uko mamọ. Me rhe mrẹvughe enẹna nẹ mi  de roro nẹ Jihova che se vwo ghovwo uvwe-e, kọyen me tanẹ izobo rẹ Ọmọ rọyen na che se rhurhu imwemwu mẹ-ẹ. Me biẹn ẹbẹre rẹ ikuegbe na reyọ rere mi se vwo se ji roro kpahọn ọke mi de roro nẹ Jihova vwo ẹguọnọ mẹ-ẹ.”

17. Mavọ yen ọyinkọn Pọl vwọ kẹnoma kẹ abe rẹ okamuka?

¹⁷ Ikuegbe ọtiọna nẹrhẹ a karophiyọ ọyinkọn Pọl. Tavwen ọ ke dia Onenikristi, o ru erọnvwọn ebrabra evo. Pọl karophiyọ obo ro ruru, ẹkẹvuọvo o roro kpahọn ọkieje-e. (1 Tim. 1:12-15) O ni ọtanhirhe na kerẹ okẹ ra vwọ kẹ komobọ. (Gal. 2:20) Ọtiọyena Pọl da kẹnoma kẹ ẹwẹn abe rẹ okamuka, ọ da tẹnrovi obo ro se vwo ru asan rẹ ẹgba rọyen teri vwọ kẹ Jihova.

18. Die yen avwanre yonori vwẹ uyono nana?

¹⁸ Die yen avwanre yono vwo nẹ ifi erha ra ta ota kpahen vwẹ uyono nana? (1) Ẹgba ra vwọ karophiyọ omamọ rẹ erọnvwọn re phia wanre ọyen okẹ ro nẹ obọ ri Jihova rhe; jẹ o vwo oborẹ akpeyeren avwanre yovwin te ọke rọ wanre-e, ọ rẹ akpọ kpokpọ na yen che me yovwin. (2) Ihwo efa se gbe avwanre ku, jẹ avwanre de vwo ghovwo ayen, ka sa tẹnrovi ẹga ri Jihova. (3) Ẹwẹn abe rẹ okamuka sa nẹrhẹ ọ bẹn ra vwọ ga Jihova vẹ aghọghọ. Ọtiọyena, kerẹ Pọl, ofori nẹ o mu avwanre ẹro nẹ Jihova vwo ghovwo avwanre re.

19. Mavọ yen avwanre ru riẹn nẹ vwẹ akpọ kpokpọ na a rha cha viẹ idiekpọvwẹ kpahen obo re wanre-e?

¹⁹ Avwanre vwo iphiẹrophiyọ ra vwọ dia bẹdẹ bẹdẹ. Vwẹ akpọ kpokpọ na, a rha cha viẹ idiekpọvwẹ kpahen obo re wanre-e. Vwọ kpahen ọke yena, Baibol na da ta: “Ekuakua rẹ awanre na a gbe karophihọ aye-en.” (Aiz. 65:17) Di roro: Evo usun rẹ avwanre ghworo mamọ vwẹ ẹga ri Jihova re, ẹkẹvuọvo vwẹ akpọ kpokpọ na, a cha rhoma dia ighene. (Job 33:25) E gbe jẹ e brorhiẹn ra vwọ kpairoro vrẹ obo re wanre, rere a tẹnrovi je wian phiyọ obo re cha vwẹ obaro na!