1, 2. (a) Oshenyẹ vọ yen Nebọt vẹ emọ rọyen rhiẹromrẹ? (b) Iruemu ivẹ vọ yen e che yono kpahen?

VWẸ ẹwẹn roro nẹ e gun efian nyẹ ọshare ọvo. O gbe igbeyan vẹ ihwo orua rọyen unu ayen vwọ riẹn nẹ e mu ọshare nana fikirẹ efian rẹ erharhe ihwo gun nyẹ na. Vwọ kẹ ihwo ri vwo ẹguọnọ rẹ orhiẹn ọsoso, ọ cha da ayen mamọ ayen vwo rhiẹromrẹ ọke re vwo hwe ọshare nana vẹ emọ rọyen. Ọnana dia ikuegbe ghevweghe-e. Ọnana obo re phia kẹ odibo rẹ Jihova ọvo re se Nebọt, ro yerin vwẹ ọke rẹ usuon rẹ Ovie Ehab rẹ Izrẹl.—1 Ivie 21:11-13; 2 Ivie 9:26.

² Vwẹ uyono nana, a cha fuẹrẹn obo re phia kẹ Nebọt kugbe ọkpako ọvo vwẹ ẹgbukpe ujorin ẹsosuọ ro brorhiẹn ọchọchọ. Vwẹ idje nana, avwanre che yono oborẹ omaevwokpotọ ghanre te siẹrẹ a da guọnọ vwo ẹro rẹ Jihova vwo nẹ orhiẹn ọsoso. E ji che yono kpahen oborẹ ẹwẹn rẹ evwoghovwo churobọ si ẹro rẹ Jihova vwo nẹ orhiẹn abavo ọ da dianẹ avwanre mrẹ oshenyẹ vwẹ ukoko na.

3, 4. Oka rẹ ohwo vọ yen Nebọt hepha, diesorọ ọ rha rhọnvwe shẹ ogba rẹ vain rọyen kẹ Ovie na-a?

³ Nebọt fuevun kẹ Jihova ọke rẹ ihwo rẹ Izrẹl buebun vwo nene orharhe udje rẹ Ovie Ehab vẹ aye ọbrabra rọyen Jẹzibẹl. Egọẹdjọ yena re ga Baal na muọghọ kẹ Jihova vẹ irhi rọye-en. Vwọ fẹnẹ ayen, Nebọt niro nẹ oyerinkugbe rọyen vẹ Jihova tobọ ghanre nọ arhọ rọyen.

⁴ Se 1 Ivie 21:1-3. Ọke rẹ Ehab vwọ tanẹ ọ cha dẹ ogba rẹ vain rẹ Nebọt yẹrẹ ọ vwẹ ọ ro yovwin vrẹ vwo wene, Nebọt da sen. Diesorọ? Ọ da ta eta nana vwọrẹ ọghọ: “Ọghẹnẹ gha rere mi vwo siobọ nẹ ẹkẹn uku rẹ esẹ mẹ kẹ vwẹ.” Oborẹ Nebọt ruru na rhọnvwephiyọ urhi rẹ Jihova vwọ kẹ emọ rẹ Izrẹl, rọ tare nẹ ọyena ẹgha ohwo vwọ shẹ uku rọyen. (Liv. 25:23; Ukeri 36:7) Vwọrẹ uyota, Nebọt vwo ẹro rẹ Jihova vwo nẹ erọnvwọn.

5. Die yen Jẹzibẹl ruru rọ nẹrhẹ e hwe Nebọt?

⁵ Ọ da ohwo mamọ nẹ orhiẹn rẹ Nebọt na nẹrhẹ Ovie Ehab vẹ aye rọyen ru umwemwu egangan evo. Kidie nẹ Jẹzibẹl guọnọ reyọ ogba rẹ vain na kẹ ọshare rọyen, o de vwo ọrhuẹrẹphiyotọ re vwo gun efian nyẹ Nebọt rọ nẹrhẹ e hwe vẹ emọ rọyen. Die yen Jihova che ru kpahen oshenyẹ nana?

6, 7. Mavọ yen Jihova vwo djephia nẹ ọyen ohwo ro brorhiẹn abavo, kẹ diesorọ ọnana cha vwọ dia onẹrhẹvwe kẹ igbeyan vẹ ihwo orua rẹ Nebọt?

⁶ Kpakpata, Jihova de ji Ilaija bru Ehab ra. Iliaja brorhiẹn rẹ oji kugbe ozighẹ hwe Ehab. Die yen orhiẹn rẹ Jihova vwẹ ẹdia nana? Obo re phia kẹ Nebọt vẹ emọ rọyen na je cha phia kẹ Ehab, aye rọyen, kugbe emọ rọyen.—1 Ivie 21:17-25.

⁷ Dede nẹ ughwu rẹ Nebọt vẹ emọ rọyen na da igbeyan vẹ ihwo orua rayen, o muẹro nẹ ayen cha mrẹ onẹrhẹvwe siẹrẹ ayen da riẹn nẹ Jihova mrẹ oshenyẹ na, o ji ru orọnvwọn kpahọn kpakpata. Ẹkẹvuọvo, o vwo ẹdia ọvo rẹ ayen rhẹro rọye-en, rọ cha davwen omaevwokpotọ vẹ ẹroẹvwọsuọ rayen kpahen Jihova ni.

8. Die yen Ehab ruru ọke ro vwo nyo orhiẹn rẹ Jihova na, kẹ die yen nẹ obuko rọyen rhe?

⁸ Ehab vwo nyo kpahen orhiẹn rẹ Jihova bruru na, “ọ da bẹrẹ emwa rọye, ọ da vwẹ erharhimi rhuo, o de chiri ewẹvwe ọ da vwẹ erharhimi vwo phopho, kọ yan bubu.” Ehab dje omaevwokpotọ phia! Die yen nẹ obuko rọyen rhe? Jihova da vuẹ Ilaija: “Fikiridie ọ vwẹ oma kpotọ kẹ vwẹ, me gbe vwẹ umiovwo na rhe vwẹ ọke rọye-e; ẹkẹvuọvo ọke rẹ ọmọ rọye ọye me vwọ ghwa umiovwo na rhe uwevwin rọye.” (1 Ivie 21:27-29; 2 Ivie 10:10, 11, 17) Jihova rọ “davwa udu rẹ ihwo nẹ” na de gbe arodọnvwẹ kẹ Ehab.—Isẹ 17:3.

9. Die yen nẹrhẹ a tanẹ omaevwokpotọ sa sẹro rẹ igbeyan vẹ ihwo orua rẹ Nebọt?

⁹ Mavọ yen orhiẹn rẹ Jihova nana djobọte ihwo re riẹn kpahen umwemwu ọbrabra rẹ Ehab na? Orhiẹn rẹ Jihova weneri na sa dia ọdavwini vwọ kẹ igbeyan vẹ ihwo orua rẹ Nebọt. Ọ da dia ọtiọyen, omaevwokpotọ kọyen che sivwin ayen, ọ cha nẹrhẹ ayen je fuevun ga Jihova vẹ imuẹro nẹ Ọghẹnẹ  brorhiẹn rẹ eku-u. (Se Urhi Rivẹ 32:3, 4.) Nebọt, emọ rọyen, vẹ erua rayen che rhiẹromrẹ orhiẹn abavo ọke rẹ Jihova da cha rhọnvwọn evwata nushi. (Job 14:14, 15; Jọn 5:28, 29) Vwọba, ohwo rọ vwomakpotọ cha karophiyọ nẹ “Ọghẹnẹ cha vwẹ kuruemu kuruemu ejobi vwo guẹdjọ, kemu kemu re ruru vwẹ odjahọ, oyovwiri eyẹ o miovwiri.” (Aghwo. 12:14) Jihova de brorhiẹn, o roro kokodo kpahen erọnvwọn rẹ avwanre tobọ riẹn kpahe-en. Ọtiọyena, omaevwokpotọ nẹrhẹ ohwo sa sẹro rẹ oyerinkugbe rọyen vẹ Jihova.

10, 11. (a) Ẹdia vọ yen sa davwen esegbuyota avwanre ni? (b) Idjerhe vọ yen omaevwokpotọ sa vwọ sẹro rẹ avwanre?

¹⁰ Die wo che ru siẹrẹ ekpako na de brorhiẹn rẹ wo vwo ẹruọ rọye-en, yẹrẹ orhiẹn ro je we-e? Kerẹ udje, die wo che ru siẹrẹ uphẹn rẹ ẹga da vawabọ yẹrẹ emu tiọyena da phia kẹ ohwo wo vwo ẹguọnọ kpahen? Ọ da rha dianẹ a djẹ ọrivẹ orọnvwe wẹn, ọmọ, yẹrẹ ugbeyan wẹn nẹ ukoko jẹ orhiẹn rẹ ekpako na bruru na je we-e vwo? Wo de rhe no nẹ arodọnvwẹ re gbe kẹ orumwemwu ọvo ghwe fo-o vwo? Ẹdia nana sa davwen esegbuyota avwanre ni  kpahen Jihova vẹ ukoko rọyen. Idjerhe vọ yen omaevwokpotọ sa vwọ sẹro wẹn wo de hirharoku ẹdia tiọyena? Roro kpahen idjerhe ivẹ nana.

¹¹ Ẹsosuọ, omaevwokpotọ cha nẹrhẹ avwanre riẹn nẹ o vwo erọnvwọn rẹ avwanre riẹnre-e. Ọ sa dianẹ avwanre riẹn erọnvwọn buebun kpahen ẹdia na, jẹ Jihova ọvo yen sa riẹn obo rehẹ ubiudu rẹ ohwo. (1 Sam. 16:7) Ọmrẹvughe nana cha nẹrhẹ avwanre vwomakpotọ, je riẹn asan rẹ ẹgba avwanre teri, a sa vwọ vwẹ ẹro abavo vwo ni ẹdia na. Ọrivẹ, omaevwokpotọ che mu avwanre vwo nene odjekẹ je hẹrhẹ ọke rẹ Jihova cha vwọ rhuẹrẹ ẹdia na phiyọ ọ da ghene dia oshenyẹ. Ọ ghwa hepha kirobo rẹ ọgbaghwanre na siri: “O che yovwi kẹ oruimwemwu-u, eyẹrẹ ọ cha sa tọn kerẹ uhoho-o.” (Aghwo. 8:12, 13) Vwọrẹ imuẹro, omaevwokpotọ ghwa erhuvwu rhe kohwo kohwo.—Se 1 Pita 5:5.

12. Ikuegbe vọ yen a cha fuẹrẹn enẹna, kẹ diesorọ?

¹² Inenikristi rẹ ẹgbukpe ujorin ẹsosuọ rehẹ Antiọk rẹ Siria hirharoku ẹdia rọ davwen omaevwokpotọ vẹ ẹwẹn rẹ evwoghovwo rayen ni. E jẹ e yono kpahen ikuegbe yena rere a mrẹ obo rọ sa vwọ chọn avwanre uko vwọ fuẹrẹn uruemu avwanre kpahen evwoghovwo, je nẹrhẹ avwanre vwo ẹruọ okokodo kpahen oborẹ evwoghovwo vwo churobọ si ẹro rẹ Jihova vwo nẹ orhiẹn abavo.

13, 14. Uphẹn vọ yen ọyinkọn Pita riavwerhen rọyen, kẹ mavọ yen o vwo dje uduefiogbere phia?

¹³ Ọyinkọn Pita, ọyen ọkpako ra nabọ riẹn vwevunrẹ ukoko na. Ọyen ohwo ro nene Jesu yan, ra je vwẹ ewian eghanghanre vwọ kẹ. (Mat. 16:19) Kerẹ udje, vwẹ ukpe rẹ 36, Pita vwo uphẹn ro vwo ghwoghwo ota kẹ Kọniliọs vẹ evwruwevwin rọyen. Ọnana obo ra jokaphiyọ mamọ kidie Kọniliọs ọgiye rọ je yanvwe-e. Ọke re vwo ku ẹwẹn ọfuanfon na ku Kọniliọs vẹ evwruwevwin rọyen, Pita da nọ onọ nana: “Kẹ ohwo sa dje ihwo nana re reyọ [“ẹwẹn ọfuanfon, NW”] na kirobo re avwanre je reyọ nure na ri de jẹ [“oma ebrophiyame, NW”]?”—Iruo 10:47.

¹⁴ Vwẹ ukpe rẹ 49, iyinkọn vẹ ekpako na rehẹ Jerusalẹm da vwoma rere ayen ta ota kpahen sẹ igiye ri kurhẹriẹ na cha yanvwe. Vwẹ echidiotọ nana, Pita da karophiyọ iniọvo na vẹ uduefiogbere nẹ, ikpe evo re wanre na e ku ẹwẹn ọfuanfon ku igiye nana re je yanvwe na-a. Oborẹ Pita rhiẹromrẹ na chọn ẹko rọvwẹrote rẹ ọke yena uko ayen se vwo brorhiẹn kpahen ẹdia nana. (Iruo 15:6-11, 13, 14, 28, 29) O muẹro nẹ oma vwerhen igiye ri kurhẹriẹ na kugbe Inenikristi re dia ihwo rẹ Ju na fikirẹ ota rẹ Pita vwọphia na. Mavọ ọlọhọ te re vwo ni Pita kerẹ ọshare rọ nabọ ghwanre tedje!—Hib. 13:7.

15. Echobọ vọ yen Pita ruru vwẹ Antiọk rẹ Siria? (Ni uhoho rẹsosuọ na.)

¹⁵ Echidiotọ yena ghwe vwo notọ nu, Pita de kpo Antiọk rẹ Siria. Ọ vwọ hẹ oboyin, ọ vẹ iniọvo re dia igiye jovwo na nabọ yerin kugbe. O muẹro nẹ ayen tobọ yono erọnvwọn buebun vwo mie. A sa vwẹ ẹwẹn roro obo rọ cha da iniọvo nana te ọke rẹ Pita vwo wene kpregede, o rhe nene ayen riemu kuẹgbe-e. Iniọvo efa re dia ihwo rẹ Ju, kerẹ Banabas,  je vwẹrokere uruemu ọchọchọ rẹ Pita nana. Die yen mu ọkpako ro tedje nana vwo brorhiẹn ọchọchọ tiọyen rọ sa so ohẹriẹ phiyọ ukoko na? Die yen e se yono nẹ uruemu rẹ Pita na rọ sa chọn avwanre uko siẹrẹ ọkpako de gbe avwanre ku womarẹ ota yẹrẹ uruemu rọyen?

16. Idjerhe vọ yen a vwọ kpọ Pita vi, kẹ enọ vọ yen vwomaphia?

¹⁶ Se Galesha 2:11-14. Pita vwẹ uphẹn kẹ oshọẹdjẹ rẹ ohworakpọ. (Isẹ 29:25) Dede nẹ Pita riẹn iroro rẹ Jihova vwẹ ẹdia nana, oshọ rẹ oborẹ iniọvo icheko vwẹ ukoko rọhẹ Jerusalẹm na cha ta yen muro. Ọyinkọn Pọl rọ jehẹ echidiotọ na vwẹ Jerusalẹm ukpe rẹ 49, de bru Pita ra vwẹ Antiọk ra vuẹ kpahen orharhe uruemu rọyen na. (Iruo 15:12; Gal. 2:13) Die yen igiye ri kurhẹriẹ na che ru kpahen oborẹ Pita ru ayen na? Ọ cha dia ekprowọ kẹ ayen? Uphẹn rẹ ẹga evo cha va Pita abọ fikirẹ echobọ rọyen na?

17. Die yen djerephia nẹ Pita mrẹ evwoghovwo rẹ Jihova?

¹⁷ O muẹro nẹ Pita reyọ ọghwọku rẹ Pọl na. Baibol na vuẹ avwanre nẹ uphẹn rẹ ẹga evo va rọ abọ-ọ. Ọke vwọ yanran na, ọ tobọ rhoma vwo uphẹn ro vwo si ileta ivẹ vwẹ Baibol na. Jokaphiyọ nẹ vwẹ ileta rivẹ na, Pita se Pọl “oniọvo rẹ avwanre ọghaghare.” (2 Pita 3:15) Dede nẹ oborẹ Pita ruru na da iniọvo re dia igiye na dẹn, Jesu rọ dia ọgbuyovwin rẹ ukoko na je reyọ Pita vwo ruiruo. (Ẹfe. 1:22) Ọnana de rhie uphẹn phiyọ kẹ iniọvo na ayen vwo vwo uruemu rẹ evwoghovwo kerẹ Jesu vẹ Ọsẹ rọyen. Imuẹro herọ nẹ ohwo vuọvo cha vwẹ uphẹn kẹ echobọ rẹ ohwo ro jẹgba nẹ ọ dia ekprowọ vwọ kẹ-ẹ.

18. Ẹdia sansan vọ yen a da guọnọ nẹ avwanre vwo ẹro rẹ Jihova vwo nẹ erọnvwọn?

¹⁸ Kirobọ rọ hepha vwẹ ẹgbukpe ujorin ẹsosuọ, o vwo ọkpako vuọvo nonẹna rọ gbare-e, “kidie avwanre sheri vwẹ oma rẹ emu buebu.” (Jems 3:2) Avwanre eje riẹn ọnana, ẹkẹvuọvo, ọ bẹn mamọ siẹrẹ ọ da dianẹ avwanre rioja fikirẹ jẹgba rẹ oniọvo. Vwẹ ẹdia tiọyena, avwanre che vwo ẹro rẹ Jihova vwo nẹ erọnvwọn? Kerẹ udje, die wo che ru siẹrẹ ọkpako ọvo da ta ota ro ghwe shephiyọ-ọ? Wọ cha vwẹ uphẹn kẹ ota rẹ ọkpako na tare ro miovwon uwe ivun nẹ ọ dia ekprowọ kẹ wẹ? Ukperẹ wo ghwe vwo brorhiẹn nẹ o fo ohwo rọ dia ọkpako-o, wọ sa hẹrhẹ ọke rẹ Jesu rọ dia ọgbuyovwin rẹ ukoko na cha vwọ rhuẹrẹ ẹdia na phiyọ? Wo che roro kpahen ikpe buebun rẹ oniọvo na ga cha re ukperẹ wọ vwọ tẹnrovi echobọ na? Oniọvo ro gbe we ku da je ga kerẹ ọkpako yẹrẹ o de vwo uphẹn rẹ ẹga efa, wo che nene ghọghọ? Wo de vwo ẹwẹn rẹ evwoghovwo, o che djephia nẹ wo vwo ẹro rẹ Jihova vwo nẹ erọnvwọn.—Se Matiu 6:14, 15.

19. Die yen dia orhiẹn-ebro avwanre?

¹⁹ Ihwo ri vwo ẹguọnọ rẹ orhiẹn ọsoso rhẹro rẹ ọke rẹ Jihova che vwo si oshenyẹ rẹ ihworakpọ rioja rọyen vwẹ abọ rẹ Eshu vẹ akpọ nana no kare kare. (Aiz. 65:17) Bẹsiẹ ọke yena vwo te, e jẹ avwanre brorhiẹn e vwo vwo ẹro rẹ Jihova vwo nẹ orhiẹn ọsoso womarẹ a vwọ vwomakpotọ vwo oniso rẹ asan avwanre riẹn te, ji vwo ghovwo ihwo ri gbe avwanre ku.