1. Ẹdia sansan vọ yen avwanre vẹ Jihova da sa wian kugbe?

ỌMEMAMA rẹ avwanre riẹnre nẹ ihworakpọ re gbare che nene ọyen wian kugbe vwo ru orugba rẹ ọhọre rọyen. Asaọkiephana dede, ihworakpọ ri jẹgba ji se fuevun nene Jihova wian kugbe kẹdẹ kẹdẹ. Kerẹ udje, avwanre “iruiruo rẹ Ọghẹnẹ,” fikirẹ iruo rẹ aghwoghwo vẹ odibo egbe rẹ avwanre ruẹ. (1 Kọr. 3:5-9) Vwẹro roro! Avwanre vẹ Ọmemama rẹ avwanre rọ dia Ọromevwẹgba vwẹ akpọ vẹ odjuvwu yen gbe ruiruo nana rọ pha ghanghanre na! Ẹkẹvuọvo, ọ dia evunrẹ iruo rẹ aghwoghwo vẹ odibo egbe na ọvo yen avwanre vẹ Jihova da sa wian kugbe-e. Vwevunrẹ uyono nana, a cha fuẹrẹn oborẹ avwanre vẹ Jihova sa vwọ wian kugbe, ọke ra da vwẹ ukẹcha kẹ ihwo rẹ orua vẹ iniọvo rẹ ukoko na, ọke ra da ghọ erhorha, ọke ra da vwomakpahotọ vwọ kẹ iruo rẹ ẹga na, kugbe ọke ra da hẹre iruo rẹ aghwoghwo rẹ avwanre phiyọ.​—Kọl. 3:23.

2. Diesorọ a vwọ kẹnoma kẹ uruemu ra vwọ vwẹ oborẹ avwanre se ruẹ vwẹ ẹga rẹ Jihova vwọ vwanvwe ọ rẹ ihwo efa?

² Re vwo yono yanran na, wọ vwẹ oborẹ wo se ruẹ kẹ Jihova vwọ vwanvwe ọ rẹ ihwo efa-a. Karophiyọ nẹ avwanre ejobi  dia edje-e. Ẹdia, omakpokpọ, vẹ ẹgba ro rhe avwanre ohwo vuọvo je fẹnẹ. Ọyinkọn Pọl da ta: “E jẹn dohwo diruo rọye davwini, kọ mrẹ obo rọ vwọ yeyan kẹ Omobọ rọye ọvo ọ gbe dia ọrivẹ rọye-e.”​—Gal. 6:4.

3. Diesorọ a sa vwọ tanẹ kohwo kohwo rọ vwẹrote orua rọyen nene Ọghẹnẹ wian kuẹgbe?

³ Jihova guọnọre nẹ avwanre vwẹrote orua rẹ avwanre. Kerẹ udje, wọ sa wian vwọ ghẹrẹ orua wẹn. Ini buebun daji uwevwin, ayen kpo iruo-o, kidie ayen guọnọ nabọ vwẹrote emọ rayen. Vwọba, emọ evo ri te imiragua re, vwẹrote esẹ vẹ ini rayen re kpakore. Enana ghwa obo ro fori nẹ e ru. Baibol na da ta: “Ohwo rọ rha kọn okọn phihọ otọ kẹ imoni rọye-e, marho kẹ ekru robọ rọye, yọ yọnrọn esegbuyota na-a yẹ ohwo yena bra nọ ohwo ro ji segbuyota-a.” (1 Tim. 5:8) Oghwa tiọyena de rhe we, ọ cha nẹrhẹ ọ bẹn emerha wọ vwọ nabọ ghwọrọ ọke vwo ruiruo rẹ Uvie na te asan wọ guọnọre. Ẹkẹvuọvo, wo jẹ udu bru we-e! Oma vwerhen Jihova siẹrẹ wọ da vwẹrote orua wẹn.​—1 Kọr. 10:31.

4. Mavọ yen emiọvwọn sa vwọ vwẹ ọdavwẹ rẹ Uvie na vwọ kobaro, kẹ erere vọ yen che te ayen obọ?

⁴ Emiọvwọn rehẹ evunrẹ ukoko na se nene Jihova wian kugbe siẹrẹ ayen de jiro kẹ emọ rayen nẹ ayen bru ẹkẹn kẹ oma vwẹ ẹga rẹ Jihova. Buebun rẹ emọ tiọyena rẹ emiọvwọn rayen jiri ẹga ọkieje kẹ, ghene ton iruo na phiyọ. Ukuotọ rọyen, ayen de kpo asan oshesheri ra ga. Evo ga kerẹ imishọnare, efa ga kerẹ ekobaro vwẹ asan ra da ma guọnọ ukẹcha. O ji vwo efa re ga vwẹ Bẹtẹl. Fikirẹ asan ro sherabọ rẹ ayen da ga na, emọ tiọyena fobọ mrẹ ihwo rẹ orua raye-en. Dedena, emiọvwọn ri vwo uruemu rẹ omaevwoze je vwẹ uchebro kẹ emọ rayen nẹ ayen chirakon vwẹ asan rẹ ayen da ga na. Diesorọ? Kidie oma vwerhen ayen nẹ emọ rayen vwẹ ọdavwẹ rẹ Uvie na vwọ kobaro. (3 Jọn 4) Oborẹ oma ruẹ Hanah ọke ro vwo “siobọ” nu Samuẹl kẹ Jihova, eriyin oma ji ruẹ ayen. Ayen niro nẹ okpuphẹn yen ọ hepha rẹ ayen vwo nene Jihova wian kugbe. Ayen viẹ idiekpọvwọ kpahen oborẹ ayen siobọnu kẹ Jihova na-a.​—1 Sam. 1:28.

5. Ukẹcha vọ yen wọ sa vwọ kẹ iniọvo rehẹ ukoko wẹn? (Ni uhoho rẹsosuọ na.)

⁵ Ku wọ da rha dia ohwo ro vwo oghwa rẹ orua-a vwo? Wọ sa vwẹ ukẹcha kẹ iniọvo rẹ oma rayen jẹ gan, iniọvo re kpakore, yẹrẹ e re vwẹrote ayen? Ni ukoko wẹn riariẹ rere wọ jokaphiyọ ihwo re guọnọ ukẹcha. Ọkiọvo wo se vwo oniso rẹ oniọvo aye rọ vwẹrote ọsẹ yẹrẹ oni rọyen rẹ oma rọyen jẹ gan. Wo se nene ọsẹ yẹrẹ oni na ghwọrọ ọke kugbe rere oniọvo aye na sa vwọ mrẹ ọke vwo ru erọnvwọn efa? Vwọba, wọ sa yan uwevwin kẹ ihwo re guọnọ ukẹcha, yẹrẹ mu ayen kpo uyono, kpo eki, yẹrẹ vwo kpo họspito ra mrẹ ohwo ro muọga? Wo de ruẹ ọtiọyen, Jihova kọ sa reyọ owẹ vwọ kpahenphiyọ ẹrhovwo rẹ ihwo evo. Ọyena idjerhe ọvo ru wo se vwo nene Jihova wian kugbe.​—Se 1 Kọrẹnt 10:24.

6. Die yen erhorha ẹghọ churobọ si?

⁶ Erhorha ẹghọ, ọyen uruemu ọvo re vwo vughe ihwo ri nene Ọghẹnẹ wian kuẹgbe. (Hib. 13:2) Baibol na vọnre vẹ ikuegbe ri se mu avwanre vwo dje ẹguọnọ phia vwẹ idjerhe tiọna. (Jẹn. 18:1-5) E jẹ avwanre reyọ kuphẹn kuphẹn ro rhiephiyọ vwọ chọn ihwo efa uko, o torori sẹ  ayen “otu re hẹ evwruwevwi rẹ esegbuyota na” yẹrẹ ihwo rẹ ẹga efa-a.​—Gal. 6:10.

7. Die yen se mu we vwo dede iniọvo rehẹ ẹga ọkieje phiyọ oma?

⁷ Wo se nene Ọghẹnẹ wian kugbe rere wo dede iniọvo rehẹ ẹga ọkieje re guọnọ asan rẹ ayen dia? (Se 3 Jọn 5, 8.) Wo de ruẹ ọtiọyen, ovwan ke sa mrẹ uphẹn vwo “ru esegbuyota rẹ ohwohwo gan.” (Rom 1:11, 12) Roro kpahen ikuegbe rẹ eghene Olaf, rẹ ọsẹ vẹ oni rọyen dia Iseri rẹ Jihova-a. Olaf karophiyọ ọke ọvo rọ wanre rẹ oniruo okinriariẹ ọvo rọ je rọvwọ-ọn vwo won ukoko rayen. Ọke yena, a sa mrẹ oniọvo ro phi oniruo okinriariẹ na phiyọ uwevwi-in. Olaf da nọ ọsẹ vẹ oni rọyen sẹ oniruo okinriariẹ na se nene ayen dia. Ayen da tanẹ ayen rhọnvwere, takpe nẹ Olaf che sherhẹn agbara. Olaf da je rhọnvwe. Ọ da ta: “A mrẹ vwo dje udughwrẹn yena-a! Mẹ vẹ oniruo okinriariẹ na fobọ vrẹn, avwanre me ta ota kpahen iyovwinreta sansan ọke rẹ avwanre da riemu rẹ urhiọke. Ọbọngan rọ vwọ kẹ vwẹ da nẹrhẹ mi vwo owenvwe me vwọ dia ọkobaro.” Olaf gare vwẹ asan sansan kerẹ imishọnare vwẹ uvwre rẹ ẹgbukpe 40 re wanre na.

8. Diesorọ e vwo ruẹse, ọ da tobọ dianẹ ihwo dje ọdavwaro phia-a? Dje kpahọn.

⁸ Idjerhe buebun herọ ru wo se vwo dje ẹguọnọ kẹ erhorha, ọ da tobọ dianẹ ayen che ni ẹgbaẹdavwọn wẹn sakamu. Roro kpahen udje nana. Vwẹ Spain, oghwoghwota ọvo vwẹ Baibol vwo yono aye ọvo re se Yesica ro nẹ Ecuador rhe. Ro vwo yono ẹdẹ ọvo, o de noso nẹ Yesica viẹ. Ọ da nọ oboresorọ. Yesica da vuẹ nẹ tavwen ọ ke kua rhe Spain, uwenre gan kẹ ọyen mamọ. Ọ tobọ vwo ẹdẹ ọvo rẹ emu vwọ kanrọ, ame ọvo yen herọ rọ sa vwọ kẹ ọmọtẹ rọyen. Ọ da nẹrhovwo rhe Ọghẹnẹ vwọ kẹ ukẹcha, ọke ro vwo kpogho ọmọ na rere ovwerhẹn vwo suon. O kriri-i, iniọvo eya ivẹ da vwẹriẹ rhi ghwoghwo ota kẹ. Ẹkẹvuọvo, Yesica rhọnvwe kerhọ-ọ. Ọ da bẹrẹ imagazini rẹ ayen vwọ kẹ, jẹ ọ van: “Ọnana yen emu re me cha vwọ kẹ ọmọ mẹ na?” Iniọvo na davwẹngba ayen vwo bruche, jẹ ọ rhọnvwe kerhọ-ọ. Ọke vwọ yanran, ayen da yanjẹ akpẹrẹ rẹ emu vwẹ anurhoro rọyen. Ẹse rẹ ayen ruru na de te Yesica ubiudu mamọ, kọ rhe viẹ idiekpọvwẹ nẹ ọ fobọ vwo oniso rẹ ẹkpahọnphiyọ rẹ ẹrhovwo rọye-en. Asaọkiephana, o brorhiẹn rọ vwọ ga Jihova re. Ẹse-eruo rẹ inọvo na fierere dẹn!​—Aghwo. 11:1, 6.

9, 10. (a) Ọke sansan vọ vwẹ ọke awanre yen a da tanẹ ihwo rẹ Ọghẹnẹ vwomakpahotọ vwọ kẹ iruo? (b) Nonẹna, erhọ yen iruo evo rẹ eshare sa vwomakpahotọ vwo ru vwevunrẹ ukoko na?

⁹ Vwẹ ọke awanre, o vwo ọke sansan re vwo ghwoghwo kẹ ẹgborho rẹ Izrẹl nẹ a guọnọ ihwo re cha vwomakpahotọ vwọ kẹ owian. (Eyan. 36:2; 1 Ikun 29:5; Neh. 11:2) Nonẹna, uphẹn sansan rhiephiyọ wọ vwọ reyọ ọke, igho, vẹ ona wẹn vwọ vwẹ ukẹcha kẹ iniọvo na. Wo de ru ọtiọyen, oma cha vwerhen owẹ, wo je cha mrẹ ebruphiyọ buebun.

¹⁰ Baibol na bru eshare uche nẹ ayen yerin te ẹdia rẹ ayen se vwo ruiruo sansan je dia iniruo vwevunrẹ ukoko na, rere ayen vẹ Jihova sa vwọ wian kugbe. (1 Tim. 3:1, 8, 9; 1 Pita 5:2, 3) Iniọvo ri nene uchebro nana, vwo owenvwe rẹ ayen vwọ vwẹ ukẹcha phia vwẹ kẹdia kẹdia ejobi. (Iruo 6:1-4) Ekpako na nọ wẹ sẹ wọ sa vwẹrote ẹbe rẹ ukoko na, echidiotọ, asan re de ghwoghwo, yẹrẹ sẹ wo se vwobọ vwẹ ẹroevwote rẹ Ọguan Ruvie na, yẹrẹ ruiruo efa? Iniọvo  ri vwomakpahotọ vwọ kẹ iruo tiọyena sa vuẹ wẹ aghọghọ rọ herọ siẹrẹ a da vwẹ ukẹcha kẹ ihwo efa.

11. Erere vọ yen oniọvo aye ọvo mrẹ vwo nẹ ugbeyan ro vwo mu ihwo sansan re vẹ ọyen gbe ruiruo rẹ ebabọn?

¹¹ Ihwo re vwomakpahotọ vwọ kẹ iruo rẹ ẹga na fobọ vwo igbeyan kpokpo. Roro kpahen udje rẹ Margie rọ dia oniọvo aye ro ruiruo rẹ ebabọn rẹ Eguan Ruvie vwẹ uvwre rẹ ẹgbukpe 18 re. Ọ vwẹ ukẹcha phia vwo yono ighene eya buebun phiyọ iruo na. Ọ rhe mrẹvughe nẹ ọyena idjerhe oyoyovwin ọvo re se vwo phiuduphiyọ ohwohwo awọ. (Rom 1:12) Ọke rẹ Margie vwo hirharoku ebẹnbẹn evo, igbeyan rọyen na de sikẹrẹ, je bọn gan. Wọ vwomakpahotọ vwọ kẹ iruo rẹ ebabọn jovwo re? Wọ sa vwomakpahotọ, ọ da tobọ dianẹ wo vwo ona rẹ ebabọ-ọn?

12. Mavọ yen wọ sa vwọ vwẹ ukẹcha kẹ ihwo rẹ oghwọrọ te oma?

¹² Oghwọrọ da vwomaphia, ihwo rẹ Ọghẹnẹ ke wian kuẹgbe vwọ chọn iniọvo rayen uko. Kerẹ udje, ayen ruẹ itetoro vwọ vwẹ ukẹcha kẹ iniọvo rẹ oghwọrọ te oma. (Jọn 13:34, 35; Iruo 11:27-30) Ayen je vwobọ vwẹ orufon vẹ ẹrhomabọn rẹ iwevwin. Oma vwerhen Gabriela rọ dia oniọvo aye ro nẹ Poland rhe, ọke rẹ iniọvo na rhe vwọ rhuẹrẹ uwevwin rọyen rẹ oghwe guọghọ totọ. Ọ da ta: “Me guọnọ ta ota kpahen ekuakua mi rhi vwo, ọ dia ekuakua ri ghwru va vwẹ abọ-ọ. Obo me rhiẹromrẹ nẹrhẹ mi vwo imuẹro nẹ, ghini okpuphẹn yen ọ hepha ra vwọ dia ẹbẹre ọvo rẹ ukoko nana rọ dia esiri rẹ aghọghọ vẹ omavwerhovwẹn.” Buebun rẹ ihwo rẹ oghwọrọ te oma ra vwẹ ukẹcha kẹ, tare nẹ kọ ghwa họhọ nẹ ayen rhoma rhi fe vrẹ obo ri jovwo. Ihwo ri nene Jihova wian kugbe vwọ vwẹ ukẹcha phia, je mrẹ omavwerhovwẹn rode.​—Se Iruo Rẹ Iyinkọn Na 20:35; 2 Kọrẹnt 9:6, 7.

13. A da vwomakpahotọ vwọ kẹ iruo vwevunrẹ ukoko na, mavọ yen ọyena sa vwọ bọn oyerinkugbe rẹ avwanre vẹ Jihova gan? Djudje ọvo.

¹³ Stephanie vẹ iniọvo efa vwo uphẹn rẹ ayen vwo nene Jihova wian kugbe  vwọ vwẹ ukẹcha kẹ iniọvo rẹ ofovwin djẹ nẹ ẹkuotọ rayen rhe America. Ayen chọn iniọvo na uko vwọ guọnọ iwevwin rẹ ayen cha dia, je nabọ rhuẹrẹ ayen phiyọ. Stephanie da ta: “Omavwerhovwẹn vẹ ọdavwaro rẹ ayen vwo kpahen ẹguọnọ rẹ iniọvo rehẹ akpọeje na dje kẹ ayen, te avwanre ubiudu. Ayen niro nẹ avwanre chọn ayen uko, ẹkẹvuọvo, ayen yen ma chọn avwanre uko. Uvi rẹ oyerinkugbe rẹ ayen vwori, vẹ ẹguọnọ, esegbuyota, kugbe ẹroẹvwọsuọ rayen kpahen Ọghẹnẹ, nẹrhẹ ẹguọnọ rẹ avwanre kpahen Jihova ganphiyọ, ọ je nẹrhẹ ọdavwaro rẹ avwanre kodophiyọ kpahen erọnvwọn sansan rẹ ukoko rẹ Jihova vwọ kẹ avwanre.”

14, 15. (a) Uruemu vọ yen ọmraro Aizaya djephia? (b) Idjerhe vọ yen ighwoghwota sa vwọ vwẹrokere uruemu rẹ Aizaya djephia?

¹⁴ Wọ guọnọ nene Jihova wian kugbe vọnvọn? Wọ guọnọ kpo asan rẹ ukoko na da ma guọnọ ukẹcha? Vwọrẹ uyota, ọ dia oborẹ asan ra da ga na sheri te yen cha nẹrhẹ a sa dia ohwo ro ruẹse-e. Dedena, o vwo iniọvo evo ri vwo uphẹn rẹ ayen vwo kpo asan oshesheri ra ga. Uruemu rẹ ayen djephia, họhọ ọ rẹ ọmraro Aizaya. Ọke rẹ Jihova vwọ nọ nẹ, “Ono mi ji, kono re ra kẹ avwanre?” ọ da kpahen: “Mẹvwẹ na! Ji vwe.” (Aiz. 6:8) Wọ guọnọ vwẹrokere Aizaya siẹrẹ use tiọyena da rhe? Kẹ, uphẹn vọ yen rhiephiyọ?

¹⁵ Vwọ kpahen iruo rẹ aghwoghwo vẹ odibo egbe na, Jesu da ta: “Orhọ na buru gangan, ẹkẹvuọvo otu rẹ owian rhe bu-u. Gba rẹ Ọghẹnẹ ro vwo orhọ rere a mrẹ ihwo vwo vun orhọ na.” (Mat. 9:37, 38) Wọ sa ga vwẹ asan ra da ma guọnọ ukẹcha kerẹ ọkobaro ọkieje. Yẹrẹ wọ sa vwẹ ukẹcha vwọ kẹ ohwo ọfa vwo ru ọtiọyen. Iniọvo eshare vẹ eya buebun niro nẹ ayen da sa ga vwẹ asan ra da ma guọnọ ukẹcha, ọyena yen idjerhe ro me yovwin rẹ ayen se vwo dje ẹguọnọ kẹ Jihova kugbe irivẹ rayen. O vwo idjerhe efa wọ sa vwọ hẹre iruo rẹ aghwoghwo wẹn phiyọ? Aghọghọ rode herọ siẹrẹ wo de ru ọtiọyen.

16, 17. Uphẹn efa vọ yen rhiephiyọ kẹ wẹ siẹrẹ wọ da guọnọ hẹre iruo rẹ ẹga wẹn phiyọ?

¹⁶ Wọ sa ga vwẹ Bẹtẹl yẹrẹ ruiruo rẹ ebabọn vwẹ ubrọke, yẹrẹ ẹdẹ ibro kudughwrẹn kudughwrẹn? A guọnọ iniọvo re sa ga vwẹ kasan kasan yẹrẹ ru kiruo kiruo ra vwọ kẹ ayen. A sa kẹ ayen iruo vwẹ asan ra da ma guọnọ ukẹcha rayen, ọ da tobọ dianẹ ayen tẹn ona rẹ oka rẹ iruo ọfa. Jihova vwẹ ẹro ọghanghanre vwo nẹ ihwo re vwẹ oma vwoze vwẹ kasan kasan ra da guọnọ ukẹcha rayen.​—Une 110:3.

¹⁷ Wọ guọnọre nẹ e yono uwe rere wọ sa vwọ nabọ tẹn ona rẹ iruo rẹ ẹga ru wọ guọnọ ruẹ? Ọ da dia ọtiọyen, wo se kpo Isikuru rẹ Ihwo ri Ghwoghwo Uvie Na, ro muegbe rẹ iniọvo eshare vẹ eya ri tedje rehẹ ẹga ọkieje, rere ayen sa vwọ hẹre iruo rẹ aghwoghwo rayen phiyọ. Ihwo ri vwo owenvwe rẹ ayen vwo rhiabọreyọ kiruo kiruo ra vwọ kẹ ayen siẹrẹ ayen de wontọ nu, yen kpo isikuru nana. Wọ sa vwẹ uphẹn nana vwọ hẹre iruo rẹ ẹga wẹn phiyọ?​—1 Kọr. 9:23.

18. Erere vọ yen che te we obọ siẹrẹ wo de nene Jihova wian kugbe kẹdẹ kẹdẹ?

¹⁸ Kerẹ idibo rẹ Jihova, avwanre guọnọ vwẹ ọkieje vwo ruẹse kẹ ihwo efa, yẹrẹ dje uruemu kerẹ uyoyovwi, ufuefu, kugbe ẹguọnọ phia. E de ru ọtiọyen, ke se vwo aghọghọ, ufuoma, kugbe omavwerhovwẹn. (Gal. 5:22, 23) O toro ẹdia ru wọ hepha-a, oma cha vwerhen owẹ siẹrẹ wọ da vwẹrokere Jihova vwo ruẹse. Ọyena je cha nẹrhẹ wọ dia ọvo usun rẹ ihwo ri nene Jihova wian kuẹgbe, ro nẹ ghanghanre!​—Isẹ 3:9, 10.