1, 2. Diesorọ ọ vwọ dia emu rẹ aghwanre ra vwọ kerhọ rẹ Ọmemama rẹ avwanre ọke re de brorhiẹn rẹ oboratẹnrovi vwẹ akpeyeren? (Ni ihoho rẹsosuọ na.)

WỌ DA DIA eghene, o muẹro dẹn nẹ a vwẹ uchebro buebun kẹ wẹ kpahen obaro rẹ akpeyeren wẹn re. Iyono, ibruche, vẹ ihwo efa se jiri ẹbe eyono ride vẹ omamọ rẹ iruo kẹ wẹ. Ẹkẹvuọvo, uchebro rẹ Jihova vwọ kẹ wẹ fẹnẹre. Vwọrẹ uyota, ọ guọnọre nẹ wo muẹro phiyọ isikuru wọ ra na, rere wọ sa vwọ mrẹ oborẹ wọ vwọ vwẹrote oma wẹn siẹrẹ wo de wontọ. (Kọl. 3:23) Ọke wo de brorhiẹn rẹ oborẹ wo che phi phiyọ ẹdia rẹsosuọ vwẹ akpeyeren, o jiriro kẹ wẹ nẹ wo nene irhi rẹ Baibol ri shephiyọ vẹ ọhọre rọyen kpahen akpọ na kugbe obo rọ guọnọre nẹ avwanre ru vwẹ ẹdẹ re koba na.—Mat. 24:14.

² Wọ me je karophiyọ nẹ Jihova riẹn erọnvwọn eje; ọ riẹn obo re cha phia kẹ akpọ nana, ọ je riẹn ọke rẹ oba na cha vwọ rhe. (Aiz. 46:10; Mat. 24:3, 36) Ọ riẹn obo re sa kẹ avwanre omavwerhovwẹn, kugbe obo re sa so ofudjevwe vẹ omaemuophiyọ kẹ avwanre. Ọtiọyena, o toro oborẹ uchebro rẹ  ohworakpọ yovwin te-e, ọ cha sa dia ọ rẹ aghwanre-e, jokpanẹ ko shephiyọ vẹ uchebro rẹ Baibol na.—Isẹ 19:21.

3, 4. Mavọ yen orharhe rẹ uchebro rẹ Adam vẹ Ivi neneri vwo djobọte ayen vẹ emọ rayen?

³ Nẹ ọtonphiyọ rẹ akpeyeren rẹ ohworakpọ rhe yen e vwo nyo erharhe rẹ uchebro. Eshu yen tonrọ phiyọ. Eshu ro phuoma na vwẹ oma rọyen vwo ru obruche, ọ da vuẹ Adam vẹ Ivi nẹ oma cha nabọ vwerhen ayen siẹrẹ ayen ọvo de sun oma rayen. (Jẹn. 3:1-6) Jẹ, urhurusivwe romobọ rọyen yen ọ vwọtua. Ọ guọnọre nẹ Adam vẹ Ivi, kugbe emọ rẹ ayen che vwiẹ na vwẹ ẹga kẹ ọyen ukperẹ Jihova. Kẹ die yen ọ tobọ ru kẹ ayen? Jihova yen kẹ ayen erọnvwọn ejobi rẹ ayen vwori. Ọyen ma ayen je kẹ ayen ogba oyoyovwin rẹ ayen dia, ọ da je kẹ ayen ugboma ọgbagba rẹ ayen sa vwọ dia bẹdẹ.

⁴ Ọ da ohwo mamọ nẹ Adam vẹ Ivi se nyupho rẹ Ọghẹnẹ-ẹ, ayen de broma nẹ otọ rẹ usuon rọyen. Obo ri nẹ obuko rọyen rhe brare mamọ. Kerẹ idodo re kpanre she, ayen de vwioro ji ghwu. Emọ rayen je rhiẹromrẹ ojaẹriọ rẹ umwemwu rayen na ghwa rhe. (Rom 5:12) Te ọke na, ihwo buebun je rhọnvwa vwomakpotọ kẹ usuon rẹ Ọghẹnẹ-ẹ. Ayen guọnọ ru obo ri je ayen. (Ẹfe. 2:1-3) Obo ri nẹ obuko rẹ ojẹ rayen cha, ghwe djephia nẹ “o vwo [aghwanre ro] . . . se ru emuọvo kpahe Ọrovwohwo-o.”—Isẹ 21:30.

5. Imuẹro vọ yen Ọghẹnẹ vwo kpahen ihworakpọ, kẹ imuẹro yena vwo otọ?

⁵ Dedena, Jihova vwo imuẹro nẹ ihworakpọ evo, ji te ighene buebun cha vwẹ ẹga kẹ ọyen. (Une 103:17, 18; 110:3) Ọ vwẹ ẹro ọghanghanre vwo nẹ ihwo tiọyen! Wẹwẹ ọvo usun rayen? Ọ da dia ọtiọyen, kọyen Jihova kẹ wẹ “emu esiri” buebun ri toroba omavwerhovwẹn wẹn. (Se Une Rẹ Ejiro 103:5; Isẹ 10:22) Kirobo ra cha mrẹ asaọkiephana, “emu esiri” ra ta na churobọ si Ota rẹ Ọghẹnẹ, omamọ rẹ igbeyan, uvi rẹ egbomọphẹ, kugbe oboratẹnrovi.

6. Diesorọ o vwo fo nẹ wo vwo ọdavwẹ rẹ Ota rẹ Ọghẹnẹ, kẹ mavọ yen Jihova wan ruẹ ọdavwẹ yena kẹ wẹ?

⁶ Vwọ fẹnẹ eranvwe, wo vwo ọdavwẹ rẹ Ota rẹ Ọghẹnẹ. Ọmemama na ọvo yen se ru ọdavwẹ yena kẹ wẹ. (Mat. 4:4) Wọ da nabọ kerhọ kẹ, ku wo che vwo oniso, aghwanre, kugbe omavwerhovwẹn. Jesu tare nẹ, “Omavwerhovwẹn dia kẹ ihwo ri vwo ọdavwẹ rẹ Ota rẹ Ọghẹnẹ.” (Mat. 5:3, NW ) Ọghẹnẹ ru ọdavwẹ yena kẹ avwanre womarẹ Baibol na vẹ ẹbe sansan rẹ “odibo esiri na” vwọ phia. (Mat. 24:45) E che se kere uche rẹ ayen siobọnu kẹ avwanre re-e!—Aiz. 65:13, 14.

7. Erere vọ yen che norhe siẹrẹ e de yono Ota rẹ Ọghẹnẹ?

⁷ Uyono rẹ Jihova kẹ ohwo aghwanre vẹ oniso, e sa sẹro wẹ vwẹ idjerhe buebun. (Se Isẹ 2:10-14.) Kerẹ udje, e chọn wẹ uko vwo vughe iyono rẹ efian, kerẹ uyono rẹ Ọmemama herọ-ọ. E sẹro wẹ vwo nẹ abọ rẹ efian rẹ ihwo guẹn nẹ igho vẹ ekuakua rẹ akpeyeren yen sa kẹ ohwo omavwerhovwẹn. E je chọn wẹ uko vwo vughe je kẹnoma kẹ urhurusivwe ebrabra vẹ erharhe iruemu. Ọtiọyena, gba hiẹ guọnọ aghwanre vẹ oniso ri nẹ obọ rẹ Ọghẹnẹ cha, wo mi ji ni ayen ghanghanre! Wo de vwo iruemu iyoyovwin re djunute na, ku wọ cha riẹn nẹ Jihova  vwo ẹguọnọ wẹ, ọ je guọnọ erhuvwu wẹn.—Une 34:8; Aiz. 48:17, 18.

8. Diesorọ o vwo fo nẹ wo sikẹrẹ Ọghẹnẹ asaọkiephana, kẹ mavọ ọyena che vwo fierere kẹ wẹ vwẹ ọke rọ cha obaro?

⁸ O rhe che kri-i, ka cha ghwọrọ akpọ rẹ Eshu nana no. Ọke yena, Jihova kọ cha dia adjarhọ rẹ avwanre. Vwọrẹ uyota, ọke cha rẹ avwanre cha vwọ rhẹro rẹ udemu ọvuọvo vwo mie Jihova! (Hab. 3:2, 12-19) Ọnana yen ọke ro me vwo fo nẹ avwanre sikẹrẹ Ọsẹ rẹ avwanre rọhẹ obo odjuvwu, je vwẹrosuọ. (2 Pita 2:9) Wo de ru ọtiọyen, o toro obo re phiare-e, ku wo che vwo oghẹrẹ ẹwẹn ro rhe ọbuine Devid ro siri: “Mi phi Ọrovwohwo phihọ obaro mẹ vwẹ ọke ejobi; fikiridie ọ hẹ obọrhe mẹ, mi gbi se ghwie-e.”—Une 16:8.

9. (a) Vwo nene oborẹ Jọn 6:44 tare, die yen Jihova ru kẹ avwanre? (b) Die yen wọ sa ta kpahen Iseri rẹ Jihova re mrẹ ohwohwo obọ rẹsosuọ?

⁹ Jihova yen siẹ ihwo ri vwo ẹwẹn esiri cha ukoko rọyen. (Se Jọn 6:44.) Wo de tu mrẹ ohwo rọhẹ evunrẹ ukoko na-a, die yen wọ sa tanẹ wọ riẹn kpahọn? Ọkiọvo odẹ rọyen vẹ opharo rọyen ọvo yen wo se vughe. Jẹ, ọ dia ọtiọyen ọ hepha siẹrẹ wo de tu mrẹ odibo rẹ Jihova-a. Ọ da tobọ dianẹ orere ro nurhe, ẹdia rẹ akpeyeren rọyen, vẹ ephẹrẹ kugbe ẹkuruemu rọyen fẹnẹ ọwẹn, ovwan riẹn emu buebun kpahen ohwohwo!

10, 11. Die yen ihwo rẹ Ọghẹnẹ eje vwori, kẹ erere vọ yen ọnana vwọ kẹ avwanre?

¹⁰ Kerẹ udje, wo che ghwe noso nẹ ovwan jẹ “ephẹrẹ” ọvuọvo rọ dia “omamọ rẹ ephẹrẹ” rẹ uyota na. (Zẹf. 3:9) Ọtiọyena, wọ riẹn oborẹ ohwo ochekọ na segbuyota kpahen Ọghẹnẹ, iwan rẹ omamọ uruemu, iphiẹrophiyọ kpahen obaro na, kugbe erọnvwọn efa. Eyena yen obo re ma ghanre ra sa riẹn kpahen ohwo, kidie ayen se toroba ẹroẹvwọsuọ re vwo kpahọn. E je sa nẹrhẹ ugbeyan tọn.

 ¹¹ Vwọrẹ uyota, idibo rẹ Jihova vwo igbeyan ri me yovwin kparobọ vwẹ akpọneje, dede nẹ wẹ vẹ buebun rayen je rhe mrẹ ohwohwo-o! Wọ vrẹ idibo rẹ Jihova, kono ọfa yen riavwerhen rẹ okẹ ọghanghanre tiọna?

12. Die yen wọ sa tẹnrovi vwẹ ẹga rẹ Jihova?

¹² Se Aghwoghwo 11:9–12:1. Wo vwo obo wọ tẹnrovi vwẹ ẹga rẹ Jihova? Ọkiọvo wọ davwẹngba vwo se Baibol na kẹdẹ kẹdẹ. Yẹrẹ wọ wian kpahen oborẹ ona rẹ ota vẹ uyono wẹn se vwo yovwinphiyọ. Obo rọ wanre eje, mavọ yen oma ru we siẹrẹ ihwo de jiri uwe fikirẹ ẹyan-obaro wẹn? O muẹro nẹ oma vwerhen owẹ. Ọyena shephiyọ dẹn, kidie wọ vwẹ eruo rẹ ọhọre rẹ Ọghẹnẹ vwọ kobaro kẹ ojevwe romobọ wẹn kirobo rẹ Jesu ruru.—Une 40:8; Isẹ 27:11.

13. Diesorọ ẹga rẹ Ọghẹnẹ vwo yovwin nọ ẹvwọtua rẹ ẹdia rode vwẹ akpọ na?

¹³ Ọyen obo ri yovwirin siẹrẹ wo de vwo obo wọ tẹnrovi vwẹ ẹga rẹ Jihova, kidie ọ cha nẹrhẹ wo yeren uvi rẹ akpọ rọ vọnre vẹ omavwerhovwẹn. Ọyinkọn Pọl de si: “Mudia gan, wo yeghe oma-a, dje ebuo-ebuo phihọ vwẹ iruo rẹ Ọrovwohwo, vẹ ẹriẹn nẹ owian re wọ wian kẹ Ọrovwohwo ghwruru-u.” (1 Kọr. 15:58) Akpeyerẹn rẹ avwanre cha dia odiodi siẹrẹ a da vwọtua efe vẹ ẹdia ride vwẹ akpọ na. (Luk 9:25) Ovie Solomọn mrẹ ọnana vughe, o de ji dje kẹ avwanre.—Rom 15:4.

14. Die yen wo se yono vwo nẹ oborẹ Solomọn ta kpahen avwerhen rọ davwen ni?

¹⁴ Solomọn rọ dia ọdafe rode ro titiri “vwẹ avwerhe davwe [oma rọyen] ni,” rere ọ mrẹ erere ro che norhe. (Aghwo. 2:1-10) Ọ bọn iwevwin vẹ ogba iyoyovwin, o de ji ru kemu kemu ro jere. Kẹ, die yen nẹ obuko rọyen rhe? Ọ mrẹ omavwerhovwẹn? Ọ mrẹ evunvọvwẹn? O se vwo otekẹvwẹ? Solomọn komobọ rọyen kpahenphiyọ rọ vwọ ta: “Mi de rhi roro emu ejobi re me vwẹ abọ mẹ ru . . . nighe, ayen ejobi họnra, emu ọvuọvo vwẹ erere vwẹ otọ rẹ ọnre na-a.” (Aghwo. 2:11) Ọyena omamọ oniso! Wọ sa reyọ ẹkpo yena vwo te ubiudu?

15. Diesorọ esegbuyota vwọ ghanre, kẹ erere vọ yen se norhe vwo nene oborẹ Une Rẹ Ejiro 32:8 tare?

¹⁵ Jihova guọnọre nẹ wo rhiẹromrẹ ojaẹriọ rẹ orharhe ojẹ-ẹ. Esegbuyota yen sa nẹrhẹ wo nyupho rẹ Jihova je vwẹ ọhọre rọyen vwọ kobaro vwẹ akpeyeren wẹn. Esegbuyota tiọyena ghanre mamọ, o che se ku we phiyotọ-ọ. Vwọrẹ uyota, Jihova cha sa kpairoro vrẹ “ẹguọnọ [ru wo] vwo kẹ odẹ” rọye-en. (Hib. 6:10) Ọtiọyena, gba davwẹngba vwo ru esegbuyota wẹn gan rere o se vwo muwẹro nẹ Ọsẹ wẹn rọhẹ obo odjuvwu guọnọ erhuvwu wẹn.—Se Une Rẹ Ejiro 32:8.

16. Diesorọ o vwo fo nẹ avwanre ni egbomọphẹ ghanghanre ji reyọ vwo ruiruo vwẹ idjerhe aghwanre?

¹⁶ Pọl de si: “Asan rẹ [“ẹwẹn,” NW ] rẹ Ọrovwohwo na epha, etiyin egbemọphẹ epha.” (2 Kọr. 3:17) Jihova vwo ẹguọnọ rẹ egbomọphẹ, ọ je guọnọ nẹ wo ru ọtiọyen. Vwọba, ọ guọnọre nẹ wọ vwẹ egbomọphẹ wẹn wo ru obo ri yovwirin rere ọ sa vwọ dia ochọnvwe kẹ wẹ. Ọ sa dianẹ wọ riẹn ighene evo ri nẹ ihoho rẹ ihwo re banphiyọ, gbe ọfanrhiẹn, reyọ ihuvwun egangan, da idi vroma, ji heha ri phiẹ arhọ rẹ ohwo phiyọ ẹdia rẹ imuoshọ. Dede nẹ ayen mrẹ omavwerhovwẹn rẹ ọmọke krẹn, umiovwo yen nẹ evun rọyen cha ukuotọ rọyen. Ayen se mu erharhe ega, dia eviẹn kẹ obo re  vwerhen ayen na, yẹrẹ tobọ ghwu phiyọ dede. (Gal. 6:7, 8) Ọtiọyena, ka sa tanẹ “egbomọphẹ” rayen na ghwa ophiẹnvwẹ rọ sua omaẹwan.—Taitọs 3:3.

17, 18. (a) Idjerhe vọ yen ẹmienyo rẹ Ọghẹnẹ vwọ kẹ ohwo egbomọphẹ? (b) Mavọ yen egbomọphẹ rẹ Adam vẹ Ivi vwori ẹsosuọ vwo yovwin vrẹ ọ rẹ ihworakpọ enẹna?

¹⁷ Gbe roro, bro ihwo yen wọ mrẹre ri muọga fikirẹ irhi rẹ Baibol rẹ ayen neneri? O phẹnre dẹn nẹ ẹmienyo rẹ Jihova toroba omakpokpọ je kẹ ohwo egbomọphẹ. (Une 19:7-11) Vwọba, wọ da vwẹ egbomọphẹ ro rhe we asaọkiephana vwo ruiruo vwẹ idjerhe aghwanre womarẹ ẹmienyo rẹ irhi rẹ Ọghẹnẹ, ọyena cha nẹrhẹ Jihova kugbe ọsẹ vẹ oni wẹn vwẹroso wẹ ji kẹ wẹ egbomọphẹ efa. Vwọrẹ uyota, ọyen ọhọre Ọghẹnẹ rọ vwọ vwẹ egbomọphẹ ọgbagba kẹ idibo rọyen. Baibol na se egbomọphẹ yena “urinrin rẹ egbemọphẹ rẹ emọ rẹ Ọghẹnẹ.”—Rom 8:21.

¹⁸ Adam vẹ Ivi riavwerhen rẹ egbomọphẹ yena ẹsosuọ. Bro irhi yen Ọghẹnẹ vwọ kẹ ayen ọke rẹ ayen vwọ hẹ ogba rẹ Idẹn? Ọvuọvo. Ọ vuẹ ayen nẹ ayen re ọvo usun rẹ irhe rehẹ ogba na-a. (Jẹn. 2:9, 17) Wọ sa tanẹ urhi yena gan nọ? Ẹjo, kakaka! Reyọ vwọ vwanvwe irhi buebun re che se keri-i, rẹ ihworakpọ ruru.

19. Idjerhe vọ yen Jihova vẹ Jesu vwo yono avwanre obo re se vwo vwo egbomọphẹ?

¹⁹ Jihova nene idibo rọyen yerẹn vwọrẹ aghwanre. Ukperẹ ọ vwọ kẹ avwanre irhi re che se keri-i, o de yono avwanre obo re se vwo nene urhi rẹ ẹguọnọ rọyen. Ọ guọnọre nẹ avwanre vwẹ irhi rọyen vwọba akpọ yerin rere e vwo utuoma kpahen obo re brare. (Rom 12:9) Vwẹ ota rọ tare vwẹ enu rẹ ugbenu, Jesu vuẹ avwanre oboresorọ ihwo vwo ruẹ umiovwo. (Mat. 5:27, 28) Kerẹ Ovie rẹ Uvie rẹ Ọghẹnẹ, Jesu che yono avwanre obo ra sa vwọ vwẹ ẹro ro vwo ni ọvwata vẹ umwemwu, ji vwo no. (Hib. 1:9) O che ru avwanre phiyọ ihwo egbagba. Di roro, wo rhe che hirharoku ọdavwini wo vwo ru umwemwu yẹrẹ rioja fikirẹ jẹgba-a. Ọke yena, ku wo se vwo “urinrin rẹ egbemọphẹ” rẹ Jihova veri.

20. (a)  Mavọ yen Jihova vwẹ egbomọphẹ rọyen vwo ruiruo wan? (b) Mavọ yen a sa vwọ mrẹ erere nẹ udje rọyen?

²⁰ O vwo ọke vuọvo rẹ avwanre che vwo vwo egbomọphẹ rọ basa-an. Ọkieje yen ẹguọnọ rẹ Ọghẹnẹ vẹ irivẹ rẹ avwanre che vwo suon. Jihova guọnọre nẹ avwanre vwẹrokere ọyen. Egbomọphẹ rẹ Jihova basa-an; dedena, o nene avwanre yerẹn vwọrẹ ẹguọnọ, kidie ẹguọnọ yen suẹn kemu kemu ro ruẹ. (1 Jọn 4:7, 8) Ọtiọyena, ọhọ herọ ra vwọ tanẹ e che vwo ọka rẹ ẹguọnọ ro rhe Ọghẹnẹ tavwen a ke sa riavwerhen rẹ obọdẹn rẹ egbomọphẹ.

21. (a) Ẹwẹn vọ yen Devid vwo kpahen Jihova? (b) Die yen a cha ta ota kpahen vwẹ uyono rọ cha na?

²¹ Oma vwerhen owẹ nẹ Jihova siobọnu “emu esiri” nana eje kẹ wẹ, kerẹ Ota rọyen, omamọ rẹ igbeyan, uvi rẹ egbomọphẹ, kugbe oboratẹnrovi? (Une 103:5) Ọ da dia ọtiọyen, gbe jẹ eta rehẹ Une Rẹ Ejiro 16:11 dia ẹrhovwo wẹn: “Wẹ ri se dje idjerhe rẹ arhọ kẹ vwẹ; vwẹ obaro wẹn yẹ aghọghọ ọvọnvọn epha, vwẹ obọrhe wẹn yẹ omavwerhe ri bẹdẹ epha.” Vwẹ uyovwinrota rọ vwọ kpahen ọnana, a cha ta ota kpahen erọnvwọn eghanghanre efa rehẹ Une Rẹ Ejiro 16 ri ji che toroba uvi rẹ akpeyeren rẹ ohwo.