1. Idjerhe vọ yen ohwo rẹ Sameria ọvo rẹ Jesu sivwinri vwo dje ọdavwaro phia?

ESHARE ihwe na vwo ebẹnbẹn rode ọvo. Ayen ehọnvwoti ri vwo iphiẹrophiyọ rẹ omakpokpọ-ọ. Jẹ, ẹdẹ ọvo vwo te, ayen da kparo mrẹ Oyono Rode na Jesu vwẹ ogboko. Kidie nẹ ayen nyo ikuegbe rẹ oborẹ Jesu sivwin koka koka rẹ emiavwe, ayen de vwo imuẹro nẹ o ji se sivwin ayen. Ọtiọyena, ayen de kperi: “Jesu, Onini, ni arodọvwẹ rẹ avwanre.” Jesu de sivwin eshare ihwe na. O muẹro dẹn nẹ oborẹ Jesu ru kẹ ayen na da ayen aro. Jẹ, ọvo usun rayen kọyen se dje ọdavwaro * phia. Ọdavwaro yena da nẹrhẹ ọ kpẹvwẹ Ọghẹnẹ “vẹ urhuru ọgangan.”—Luk 17:12-19.

2-3. (a) Die yen sa nẹrhẹ avwanre jẹ ọdavwaro e djephia? (b) Die yen a cha fuẹrẹn vwẹ uyono nana?

² Kerẹ ohwo rẹ Sameria na, avwanre guọnọ dje ọdavwaro phia kẹ ihwo ri ruẹse kẹ avwanre. Jẹ ọkiọvo, ra vwọ kpẹvwẹ ohwo yẹrẹ dje ọdavwaro phia sa chọrọ avwanre ẹro.

³ Vwevunrẹ uyono nana, a cha fuẹrẹn oboresorọ o vwo fo nẹ e dje ọdavwaro phia womarẹ ota vẹ uruemu. A je cha fuẹrẹn ikuegbe rẹ ihwo evo vwẹ Baibol na ri dje ọdavwaro phia kugbe ihwo ri se ru ọtiọye-en. Ukuotọ rọyen, ka cha ta ota kpahen idjerhe evo rẹ avwanre komobọ se vwo dje ọdavwaro phia.

4-5. Diesorọ o vwo fo nẹ e dje ọdavwaro phia?

⁴ Jihova phi uvi rẹ udje phiyotọ kẹ avwanre kpahen uruemu re vwo dje ọdavwaro phia. Idjerhe ọvo ro vwo ru ọtiọyen, ọyen ro vwo ku ebruphiyọ kuẹ idibo rọyen. (2 Sam. 22:21; Une 13:6; Mat. 10:40, 41) Baibol na bru avwanre uche nẹ avwanre “vwẹ ẹro kere Ọghẹnẹ, kere emọ re ghare.” (Ẹfe. 5:1) Ọtiọyena, orọnvwọn rẹsosuọ ro fori nẹ o mu avwanre vwo dje ọdavwaro phia kọna; avwanre guọnọ vwẹrokere Jihova.

⁵ Gbe rhe ni emu ọfa ro che mu avwanre vwo dje ọdavwaro phia. Ọdavwaro pha kerẹ udemu rọ vwerhan san siẹrẹ e de koko riọ. Kirobo rẹ oma vwerhen avwanre siẹrẹ avwanre da riẹn nẹ ihwo vwo ọdavwaro kpahen oborẹ avwanre ruẹ, eriyin oma je cha vwerhen ihwo efa siẹrẹ avwanre de ji dje ọdavwaro phia kpahen oborẹ ayen ruẹ. Avwanre de dje ọdavwaro phia, ohwo na kọ sa riẹn nẹ obo ro ruru yẹrẹ obo rọ vwọ kẹ avwanre na fierere kẹ avwanre. Ọyena kọ cha nẹrhẹ oyerinkugbe rẹ avwanre vẹ ohwo na ganphiyọ.

6. Erhọ yen idjerhe evo rẹ eta re vwo dje ọdavwaro phia vwọ họhọ omamọ rẹ apo ra vwẹ oro ru?

⁶ Eta re vwo dje ọdavwaro phia ghanre mamọ. Baibol na da ta: “Ubiota ra nabọ riẹta ọhọhọ ubi oro vwẹ ohri rẹ idọnọ.” (Isẹ 25:11) Vwẹro roro oborẹ ubi omamọ rẹ apo ra vwẹ oro vẹ idọnọ efuanfon vwo ru che yovwin te! Ji roro obo rọ cha ghanre te! Mavọ oma che ru we siẹrẹ a da vwẹ orọnvwọn tiọyena vwo ruẹse kẹ wẹ? Ọtiọyen eta ru wo vwo dje ọdavwaro phia je hepha. Vwo oniso rẹ ẹkpo nana: Omamọ rẹ apo ra vwẹ oro ru cha nabọ tọn. Eriyin ohwo ru wo dje ọdavwaro phia kẹ je cha karophiyọ eta wẹn vwẹ akpeyeren rọyen eje.

7. Vwo nene obo rehẹ Une Rẹ Ejiro 27:4, idjerhe vọ yen Devid vẹ ibuine efa vwo dje ọdavwaro phia?

⁷ Idibo rẹ Jihova buebun vwẹ ọke awanre dje ọdavwaro phia. Ọvo usun rayen yen Devid. (Se Une Rẹ Ejiro 27:4.) Devid dje ọdavwaro phia kpahen ẹga rẹ uyota womarẹ obo ro ruru. O toro ekuakua eghanghanre buebun vwọ kẹ ebanbọn rẹ uwevwin rẹ ẹga na. Emọ rẹ Asaf evo ji dje ọdavwaro phia rẹ ayen vwo si ine rẹ ujiri buebun kẹ Ọghẹnẹ. Vwevunrẹ une ọvo rẹ ayen siri, ayen da nabọ kpẹvwẹ Ọghẹnẹ ji dje ọdavwaro phia kpahen iruo “igbunu” rọyen. (Une 75:1) O phẹnre dẹn nẹ Devid vẹ emọ rẹ Asaf guọnọre nẹ Jihova riẹn oborẹ ọdavwaro rayen kodo te kpahen ebruphiyọ na eje ro ku kuẹ ayen. Wo se roro kpahen idjerhe evo ru wọ sa vwọ vwẹrokere ibuine nana?

8-9. Idjerhe vọ yen ọyinkọn Pọl vwo dje ọdavwaro phia kẹ iniọvo na, kẹ erhuvwu vọ yen wo rorori nẹ ọyena ghwa rhe?

⁸ Ọyinkọn Pọl dje ọdavwaro phia kpahen iniọvo na womarẹ obo rọ ta kpahen ayen. Ọkieje yen ọ vwọ kpẹvwẹ Ọghẹnẹ vwẹ ẹrhovwo romobọ rọyen fikirẹ ayen. O ji dje ọdavwaro phia womarẹ obo ro si rhe ayen. Pọl djunute edẹ rẹ iniọvo 27 vwẹ owọreta 15 rẹsosuọ rẹ uyovwin 16 rẹ ọbe rẹ Rom. Ọ tare nẹ Priska vẹ Akuila “dino ghwu” fiki rọyen, o de ji dje Fibi phiyọ ohwo rọ “cha ihwo buebu uko,” eriyin ji te ọyen komobọ. Vwọba, o jiri iniọvo eshare vẹ eya re wian gangan vwevunrẹ ukoko na.—Rom 16:1-15.

⁹ Pọl riẹnre nẹ iniọvo na gbare-e, dedena, vwẹ okuphiyọ rẹ ọbe ro si vwo rhe iniọvo rehẹ Rom, ọ da tẹnrovi omamọ uruemu ro rhe ayen. Vwẹro roro oborẹ ọbe na bọn iniọvo na gan te, ọke re vwo se phia gori gori vwọ kẹ ukoko na eje! O muẹro nẹ ọyena nẹrhẹ oyerinkugbe rayen vẹ Pọl ganphiyọ vrẹ obo ri jovwo. Wo se dje ọdavwaro phia kọke kọke rẹ iniọvo rẹ ukoko wẹn da ta ota yẹrẹ ru obo ri yovwirin?

10. Die yen e se yono vwo nẹ idjerhe rẹ Jesu dje ọdavwaro phia kẹ idibo rọyen?

¹⁰ Jesu dje ọdavwaro phia kpahen iruo rẹ idibo rọyen ruru ọke rọ vwọ vwẹ evuẹ vwo rhe ikoko sansan rehẹ Asia Minor. Kerẹ udje, ọ ton ovuẹ ro vwo rhe ukoko rẹ Taetira phiyọ vẹ eta nana: “Me riẹn iruo wẹn, ẹguọnọ wẹn kugbe esegbuyota wẹn kugbe ẹga kugbe erhiori vẹ akoechiro, wọ ke rha wian vwẹ ucheke na nọ ọke rẹsosuọ.” (Ẹvwọ. 2:19) Vwọ vrẹ iruo rayen ro bunphiyọ, Jesu je nabọ jiri ayen fikirẹ iruemu iyoyovwin re nẹrhẹ ayen se ru bunphiyọ. Dede nẹ Jesu ghwọku otu evo vwẹ ukoko rẹ Taetira, jẹ ọ ton ovuẹ na phiyọ ji kuophiyotọ vẹ uchebro. (Ẹvwọ. 2:25-28) Roro kpahen ogangan rẹ Jesu vwori kerẹ ọgbuyovwin rẹ ikoko na eje. O ghwe fo nẹ ọ kpẹvwẹ avwanre fikirẹ oborẹ avwanre ru kẹ-ẹ. Dedena, o vwo ẹkuruemu ro vwo dje ọdavwaro phia. Ọyena uvi rẹ udje vwọ kẹ ekpako ukoko!

11. Kirobo rẹ Hibru 12:16 tare, uruemu vọ yen Isọ vwo kpahen ekuakua ri churobọ si ẹga rẹ Jihova?

¹¹ Ọ da ohwo mamọ nẹ ihwo evo re gbikun rayen vwẹ Baibol na se dje ọdavwaro phia-a. Kerẹ udje, ọsẹ vẹ oni rẹ Isọ vwo ẹguọnọ rẹ Jihova, jẹ Isọ se dje ọdavwaro phia kpahen ekuakua ri churobọ si ẹga rẹ Jihova-a. (Se Hibru 12:16.) Idjerhe vọ kọyen uruemu rẹ jẹ ọdavwaro evwo rọyen na wan teyenphia? Isọ shẹ ọkpako rọyen kẹ Jekọp rọ dia oniọvo rọyen otete fikirẹ udemu ghevweghe. (Jẹn. 25:30-34) Ọke  vwọ yanran, ọ da viẹ diekpọvwẹ kpahen obo ro ruru. Jẹ, o rhe fo nẹ ọ viẹ fikirẹ ẹdia rẹ ọmọkpako na rọ varọ abọ-ọ, kidie ọ riẹn ọghanrovwẹ rọye-en.

12-13. Idjerhe vọ yen ihwo rẹ Izrẹl vwo jẹ ọdavwaro e djephia, kẹ die yen nẹ obuko rọyen rhe?

¹² Jihova ru erọnvwọn buebun kẹ ihwo rẹ Izrẹl ri se mu ayen vwo dje ọdavwaro phia. O sivwin ayen nẹ eviẹn ọke rọ vwọ vwẹ Etiekọ Ihwe vwo gboja kẹ ihwo rẹ Ijipt. O ji sivwin ayen ọke rọ vwọ ghwọrọ ituofovwin rẹ Ijipt eje vwẹ Urhie Ọvwavware na. Ọke yena oma da vwerhen ihwo rẹ Izrẹl te asan rẹ ayen vwọ so une rẹ ophikparobọ vwo jiri Jihova. Ẹkẹvuọvo, ayen sa sẹro ọdavwaro rẹ ayen vwori na?

¹³ Ayen rhi vwo hirharoku egbabọse kpokpọ, erhuvwu na eje rẹ Jihova ru kẹ ayen na da chọrọ ayen ẹro. Ayen de rhi djephia nẹ ayen vwo ọdavwaro-o. (Une 106:7) Vwẹ idjerhe vọ? “Ukoko rẹ ihwo rẹ Izrẹl ejobi de gun Mosis vẹ Erọn,” ayen riẹnre nẹ Jihova yen ayen guẹ-ẹn. (Eyan. 16:2, 8) Uruemu rayen na da Jihova mamọ. Ọke vwọ yanran, ọ da tanẹ uvwiẹ yena ejobi che ghwu vwevunrẹ aton na, jokparẹ Joshua vẹ Kalẹb. (Ukeri 14:22-24; 26:65) E gbe jẹ a ta ota kpahen oborẹ avwanre sa vwọ kẹnoma kẹ erharhe udje rẹ ihwo nana vẹ obo ra sa vwọ vwẹrokere otu re dia omamọ rẹ udje.

14-15. (a) Mavọ yen aye gbẹ ọshare se vwo dje ọdavwaro phia kẹ ohwohwo? (b) Mavọ yen emiọvwọn se vwo yono emọ rayen obo re dje ọdavwaro phia?

¹⁴ Vwevunrẹ orua na. Orua na eje cha mrẹ erere siẹrẹ ohwo ọvuọvo de vwo uruemu re vwo dje ọdavwaro phia. Aye gbẹ ọshare de dje ọdavwaro phia ọkeneje, ayen che sikẹrẹ ohwohwo phiyọ. Ọ je cha lọhọ rẹ ayen vwọ reyọ vwo ghovwo ohwohwo. Ọshare ro vwo ọdavwaro kpahen aye rọyen che fobọ vwo oniso rẹ eta esiri rẹ aye rọyen ta, vẹ erọnvwọn iyoyovwin ro ruẹ, o mi “jiro.” (Isẹ 31:10, 28) Aye ro vwo aghwanre ji che jiri ọshare rọyen fikirẹ emu ọvo kiriguo rẹ ọshare rọyen ruẹ ro je.

¹⁵ Emiọvwọn, mavọ yen ovwan se vwo yono emọ rẹ ovwan obo re dje ọdavwaro phia? Karophiyọ nẹ emọ wẹn cha vwẹrokere oborẹ wọ ta vẹ oborẹ wo ruẹ. Ọtiọyena, gba dia omamọ rẹ udje kẹ ayen. Kpẹvwẹ ayen siẹrẹ ayen da chọn wẹ uko vwo ru oborẹ wo ji ayen nẹ ayen ru. Vwọba, yono ayen oborẹ ayen sa vwọ  kpẹvwẹ ihwo ri ruẹse kẹ ayen. Chọn ayen uko vwọ riẹn nẹ evunrẹ ubiudu na yen akpẹvwẹ tiọyena nẹ cha, eta tiọyena je cha nẹrhẹ oma vwerhen ihwo. Kerẹ udje, eghene aye ọvo re se Clary da ta: “Ghwe vwo nẹ ọke oni mẹ vwọ hẹ ẹgbukpe 32 yen ọyen ọvo vwọ vwẹrote vwe vẹ iniọvo mẹ ivẹ. Mi rhi vwo te ẹgbukpe 32, ki mi roro kpahen obo rọ rioja te vwẹ ọke yena. Me da vuẹ oborẹ ọdavwaro mi vwo kpahen obo ro ru kẹ vwẹ vẹ iniọvo mẹ gan te. O ghwe krinọ-ọ, oni mẹ da vuẹ vwẹ nẹ eta mẹ na te re ẹwẹn, nẹ oma vwerhọn kọke kọke ro de roro kpahen ayen.”

16. Djudje rẹ obo ra sa vwọ bọn ihwo efa gan womarẹ ọdavwaro re djephia.

¹⁶ Vwevunrẹ ukoko na. A sa bọn iniọvo na gan siẹrẹ e de dje ọdavwaro phia kẹ ayen. Kerẹ udje, Jorge rọ dia ọkpako rọhẹ ẹgbukpe 28 muọga ọgangan ọvo. O rhe se kpo uyono vwẹ ọsoso emeranvwe ọvo-o. Rọ vwọ tobọ ton uyono ẹra phiyọ, o ji se yeren umukpe ta ota-a. Jorge da ta: “Fikirẹ eta vẹ iruo efa mi rhe se ruẹ vwevunrẹ ukoko na-a, ki mi no nẹ mi rhe fiemu-u. Jẹ, uyono vwo kuphiyọ ẹdẹ ọvo nu, oniọvo ọshare ọvo da ta kẹ vwẹ: ‘Me guọnọ kpẹvwẹ owẹ fikirẹ udje esiri wo phi phiyotọ vwọ kẹ orua mẹ. Wọ cha sa riẹn oborẹ eta ru wọ tare vwẹ ikpe evo re wanre na vwerhen avwanre oma te-e. E nẹrhẹ esegbuyota rẹ avwanre ganphiyọ.’ Mi de se iherihe rẹ ovie, ẹro mẹ de sun ame. Eta rọyen na ghwa oborẹ me guọnọre.”

17. Vwo nene obo rehẹ Kọlose 3:15, mavọ yen avwanre se vwo dje ọdavwaro phia kpahen erọnvwọn rẹ Jihova vwọ kẹ avwanre?

¹⁷ Vwọ kẹ Ọghẹnẹ rẹ avwanre ro ruẹse. Jihova kẹ avwanre erọnvwọn buebun ro vwo yono avwanre. Kerẹ udje, ọ kẹ avwanre omamọ odjekẹ womarẹ emẹvwa, imagazini, kugbe wẹbsaiti rẹ avwanre. O vwo ọke ọvo ru wo vwo nyo ota ọvo, sẹ ọbe ọvo, yẹrẹ ni ividio rẹ JW Broadcasting ọvo, ru wọ da tanẹ, ‘Ọnana ghwa oborẹ me guonọre’? Mavọ yen avwanre se vwo dje ọdavwaro rẹ avwanre phia kẹ Jihova? (Se Kọlose 3:15.) Idjerhe ọvo re se vwo ru ọtiọyen, ọyen ra vwọ kpẹvwẹ ọkeneje vwẹ ẹrhovwo fikirẹ emu esiri nana eje rọ vwọ kẹ avwanre.—Jems 1:17.

18. Erhọ yen idjerhe evo re se vwo dje ọdavwaro phia kpahen Eguan Ruvie rẹ avwanre?

¹⁸ Idjerhe ọfa re se vwo dje ọdavwaro phia kẹ Jihova, ọyen re vwo vwobọ vwẹ orufon rẹ Ọguan Ruvie. E jẹ avwanre vwẹ ọkieje vwọ vwomakpahotọ kẹ iruo rẹ orufon vẹ ẹroevwote rẹ Eguan Ruvie  rẹ avwanre. Iniọvo re vwẹrote ekuakua uhworo vẹ ividio rẹ ukoko na, mi ruo dẹndẹn rere ayen vwo je miovwo. Avwanre da nabọ vwẹrote Eguan Ruvie rẹ avwanre, kẹ ayen sa tọn, a rha cha ghwọrọ igho obuebun vwọ rhuẹrẹ aye-en. Ọyena kọ nẹrhẹ a sa sẹro rẹ igho vwọ kẹ ebanbọn vẹ ẹrhuẹrẹ rẹ Eguan Ruvie efa vwẹ akpọ na.

19. Die yen wo yono vwo nẹ ikuegbe rẹ oniruo okinriariẹ ọvo vẹ aye rọyen rhe?

¹⁹ Vwọ kẹ otu re wian gangan fikirẹ avwanre. Ọdavwaro rẹ avwanre djephia kẹ ohwo sa nẹrhẹ o wene ẹwẹn ro rhere kpahen egbabọse ro rhiẹromrẹ. Roro kpahen obo re phia kẹ oniruo okinriariẹ ọvo vẹ aye rọyen. Ayen vwọ ghwọrọ inọke buebun vwo ghwoghwo ota kẹ ihwo vwevunrẹ ekpahen ọgangan ẹdẹ ọvo nu, oma da ghwọrọ ayen te uwevwin. Fikirẹ ekpahen ọgangan na, aye rọyen rha tobọ ku ikotu rẹ ekpahen rọyen nu tavwen o ki sherhẹ-ẹn. Ọke vwo rhie, ọ da vuẹ ọshare rọyen nẹ ọ họhọre nẹ ọyen rhe che se ruiruo na ọfa-a. O kriri-i, ọbe ọvo de nẹ obo oghọn ukoko bru ayen rhe vwẹ urhiọke yena. Aye na yen e siro vwo rhe. Ayen da nabọ kpẹvwẹ fikirẹ edirin vẹ ẹgbaẹdavwọn rọyen vwẹ iruo rẹ aghwoghwo na. A da je vuẹ nẹ ayen riẹn obo rọ bẹn te re vwo nẹ asan kpo asan kudughwẹn kudughwrẹn. Ọshare rọyen da ta: “Ujiri na te ẹwẹn rẹ aye mẹ mamọ, ọ rha rhoma tanẹ avwanre dobọ rẹ iruo na ji-i. Vwọrẹ uyota, ọ tobọ bru vwe uche abọ ibro rẹ ofu rẹ iruo na vwo dje vwe.” Oniruo okinriariẹ yena vẹ aye rọyen dia evunrẹ iruo na joma te ẹgbukpe 40.

20. Die yen ofori nẹ avwanre davwẹngba vwo ru kẹdẹ kẹdẹ, kẹ diesorọ?

²⁰ E jẹ avwanre davwẹngba vwo dje ọdavwaro phia kẹdẹ kẹdẹ womarẹ ota vẹ uruemu. Ọyena sa dia esiri ọbọngan rọ sa nẹrhẹ ohwo ọfa chirakon rẹ ebẹnbẹn rọyen vwevunrẹ akpọ nana rọ vọnre vẹ ihwo re sa kpẹvwẹ ẹse-e. Eta rẹ akpẹvwẹ rẹ avwanre ji che toroba uvi rẹ oyerinkugbe rọ cha dia rhinrin. Ma rho kparobọ, ke se djephia nẹ avwanre vwẹrokere Ọsẹ rẹ avwanre Jihova rọ dia oruẹse, ro ji dje ọdavwaro phia.