1. Mavọ yen omaẹriọ vwo gbowọphiyọ ufuoma rẹ orua ri Josẹf?

JEKỌP vwo ẹguọnọ rẹ emọ rọyen eje, ẹkẹvuọvo, Josẹf rọhẹ ẹgbukpe 17 yen o me vwo ẹguọnọ kpahen. Die kọyen iniọvo ri Josẹf ruru? Ayen da rioma kpahen Josẹf ji vwo utuoma rọyen. Josẹf ru emu ọvuọvo rọ nẹrhẹ iniọvo rọyen na vwo utuoma kpahọ-ọn. Dedena, ayen da shẹ kpo ọviẹn ji gun efian kẹ ọsẹ rayen nẹ eranvwe rọ djoma hwe ọmọ rọyen ro vwo ẹguọnọ kpahen mamọ na. Fikirẹ omaẹriọ, ayen de gbowọphiyọ ufuoma rẹ orua rayen je so omaemuophiyọ kẹ ọsẹ rayen.—Jẹn. 37:3, 4, 27-34.

2. Vwo nene obo rọhẹ Galesha 5:19-21, diesorọ omaẹriọ vwọ dia uruemu ọbrabra?

² Vwẹ Baibol na, omaẹriọ * ọyen ọvo usun rẹ iruemu ebrabra rẹ “iruo rẹ ugboma na” rọ sa djẹ ohwo Uvie rẹ Ọghẹnẹ ẹruọ. (Se Galesha 5:19-21.) Omaẹriọ yen sua uruemu ebrabra kerẹ ẹghwọ vẹ ohọnre, ohẹriẹ kugbe ophuemuo.

3. Die yen a cha fuẹrẹn vwẹ uyono nana?

³ Udje rẹ iniọvo ri Josẹf na dje oborẹ omaẹriọ sa vwọ guọghọ omamọ rẹ oyerinkugbe vẹ ufuoma rọhẹ orua. Dede nẹ avwanre che se ru oborẹ iniọvo ri Josẹf ruru na-a, avwanre gbare-e, udu na je sa phiẹn avwanre. (Jer. 17:9) Kọyensorọ rẹ avwanre vẹ iroro rẹ omaẹriọ vwo muabọ ọkiọvo. E gbe jẹ a fuẹrẹn idje ri Baibol evo re sa chọn avwanre uko vwo riẹn oboresorọ uruemu rẹ omaẹriọ sa vwọ vwẹ  awọ muotọ vwevunrẹ udu rẹ avwanre. E de ru ọyena nu, ka cha fuẹrẹn idjerhe evo kiriguo ra sa vwọ họnre vwọso omaẹriọ vẹ obo re se vwo toroba ufuoma rọhẹ uvwre rẹ avwanre.

4. Diesorọ ihwo ri Filistin na vwọ rioma kpahen Aizik?

⁴ Efe rẹ ohwo vwori: Fikiridie nẹ Aizik feri, ihwo ri Filistin ke rioma kpahọn. (Jẹn. 26:12-14) Ayen tobọ gbe orhare ro de vo ame kẹ ichuru rọyen. (Jẹn. 26:15, 16, 27) Kerẹ ihwo ri Filistin na, ihwo evo je herọ nonẹna re rioma kpahen ihwo efa fikirẹ efe rayen. Ọ dia ayen de guọnọ vwo erọnvwọn rẹ ihwo na vwori na ọvo-o, ayen tobọ guọnọ nẹ ihwo na fe-e.

5. Diesorọ ilori rẹ ẹga na vwọ rioma kpahen Jesu?

⁵ Siẹrẹ e de jiri ihwo efa: Ilori rẹ ẹga rẹ ihwo ri Ju rioma kpahen Jesu kidie ihwo buebun vwo ẹguọnọ rọyen mamọ. (Mat. 7:28, 29) Ọghẹnẹ yen ji Jesu rhe, vwọ vrẹ ọtiọyen uyota na yen o yono. Dedena, ilori rẹ ẹga na gun efian nyẹ ji miovwo omamọ odẹ rọyen. (Mak 15:10; Jọn 11:47, 48; 12:12, 13, 19) Orhọesio vọ yen avwanre se yono vwo nẹ ikuegbe nana rhe? Avwanre họnre vwọso kemu kemu rọ sa nẹrhẹ a rioma kpahen iniọvo ri vwo omamọ rẹ uruemu rẹ ihwo buebun jirẹ vwevunrẹ ukoko na. Ukperẹ a vwọ rioma kpahen ayen, e jẹ a vwẹrokere omamọ rẹ uruemu rẹ ayen na.—1 Kọr. 11:1; 3 Jọn 11.

6. Mavọ yen Diotrifis dje uruemu rẹ omaẹriọ phia wan?

⁶ Uphẹn rẹ ẹga. Diotrifis rioma kpahen ihwo ri muẹ usiokọ rẹ owian rẹ ukoko na vwẹ ẹgbukpe ujorin ẹsosuọ. O “muẹ oma kpenu” vwẹ ohri rẹ iniọvo na, ọtiọyena, kọ ta eta ri je fo vwo miovwon ọyinkọn Jọn vẹ iniọvo efa ri te edje vwevunrẹ ukoko na. (3 Jọn 9, 10) Dede nẹ avwanre che se ru oborẹ Diotrifis ruru na-a, avwanre je sa rioma kpahen uphẹn rẹ ẹga rẹ avwanre rhẹro rọyen jovwo ro te oniọvo ọfa obọ, marho ọ da dianẹ e niro nẹ avwanre ji muwan rẹ uphẹn yena tobọ vrẹ oniọvo ra vwe rọ kẹ na.

7. Die yen omaẹriọ sa so kẹ avwanre?

⁷ Omaẹriọ họhọ orharhe rẹ odin. Ọ da vwẹ awọ muotọ vwẹ udu rẹ avwanre nu, kọ bẹn re vwo ghwie. Uruemu rẹ urhuru vẹ omaẹkparọ sa nẹrhẹ omaẹriọ ganphiyọ. Kerẹ orharhe odin na, omaẹriọ sa nyẹ uvi rẹ iruemu ri rhe avwanre, kerẹ ẹguọnọ, arodọnvwẹ vẹ ẹse eruo muotọ. Avwanre da ghwa mrẹ oka rẹ omaẹriọ vwẹ udu rẹ avwanre, ofori avwanre sio no ugege yena. Mavọ yen a sa vwọ họnre vwọso uruemu rẹ omaẹriọ?

8. Iruemu vọ yen sa chọn avwanre uko họnre vwọso omaẹriọ?

⁸ Avwanre sa họnre vwọso omaẹriọ siẹrẹ e de vwo uruemu rẹ omaevwokpotọ vẹ ẹwẹn rẹ otekẹvwẹ. Avwanre da sa sẹro rẹ omamọ rẹ iruemu nana, a rha cha dia ihwo re rioma-a. Omaevwokpotọ cha chọn avwanre uko vwọ vwẹ ẹro abavo vwo ni oma rẹ avwanre. Ohwo rọ vwomakpotọ no nẹ ọyen yovwin nẹ ihwo efa-a. (Gal. 6:3, 4) Ohwo ro vwo ẹwẹn rẹ otekẹvwẹ vwo ọdavwaro kpahen obo ro vwori, ọ vwẹ oma vwavwan ihwo efa-a. (1 Tim. 6:7, 8) Ohwo rọ vwomakpotọ ro ji vwo ẹwẹn rẹ otekẹvwẹ nene ihwo efa ghọghọ siẹrẹ obo ri yovwirin de te ayen obọ.

9. Vwo nene obo rehẹ Galesha 5:16 vẹ Filipae 2:3, 4, die yen ẹwẹn ọfuanfon na cha chọn avwanre uko vwo ru?

⁹ Avwanre guọnọ ẹwẹn ọfuanfon rẹ  Ọghẹnẹ a sa vwọ kẹnoma kẹ omaẹriọ ji vwo uruemu rẹ omaevwokpotọ vẹ ẹwẹn rẹ otekẹvwẹ. (Se Galesha 5:16; Filipae 2:3, 4.) Ẹwẹn Ọfuanfon ri Jihova sa chọn avwanre uko vwọ fuẹrẹn ubiudu vẹ iroro rẹ avwanre. Ọghẹnẹ sa chọn avwanre uko vwọ vwẹ emamọ rẹ iroro vwo wene erharhe iroro. (Une 26:2; 51:10) Roro kpahen udje ri Mosis vẹ Pọl, re dia eshare re họnre vwọso uruemu rẹ omaẹriọ.

10. Die yen phiare rọ sa nẹrhẹ Mosis rioma jovwo? (Ni uhoho rọhẹ opharo ọbe na.)

¹⁰ Mosis vwo ogangan vwẹ enu rẹ ihwo rẹ Ọghẹnẹ, jẹ o si uphẹn tiọyena nu vwọ kẹ ihwo efa-a. Kerẹ udje, o vwo ọke ọvo rẹ Jihova vwọ reyọ ẹwẹn ọfuanfon rọyen evo nẹ oma ri Mosis, ọ da vwọ kẹ ekpako evo vwẹ Izrẹl ri mudia kẹrẹ utughẹ rẹ omẹvwa na. O kriri-i, Mosis de rhe nyo nẹ ekpako ivẹ efa ri kpo uwevwin rẹ ẹga na-a ji vwo ẹgba rẹ ẹwẹn ọfuanfon na, ayen ji ruẹ kerẹ emraro. Die yen Mosis ruru ọke ri Joshua vwọ vuẹ nẹ ọ dobọ rẹ ekpako ivẹ na ji? Mosis rioma kpahen eshare ivẹ na kidie nẹ Jihova vwẹ ayen vwo ruiruo-o. Ukperẹ ọtiọyen, o de nene ayen ghọghọ. (Ukeri 11:24-29) Die yen e se yono vwo nẹ obo ri Mosis ruru na?

11. Mavọ yen ekpako rẹ ukoko sa vwọ vwẹrokere Mosis?

¹¹ Wọ da dia ọkpako, a vuẹ wẹ jovwore nẹ wo yono ohwo ọfa rere ọ vwẹrote iruo ro me je we vwẹ ukoko na? Kerẹ udje, ọ sa dianẹ wo vwo ẹguọnọ rẹ Uyono rẹ Ọbe Uwevwin Orhẹrẹ ru wọ vwẹrote kudughwrẹn kudughwrẹn na. Ẹkẹvuọvo, wo de vwo uruemu rẹ omaevwokpotọ kerẹ Mosis, oshọ nẹ e che ni we kueku cha nẹrhẹ wo siomauko siẹrẹ a da vuẹ wẹ nẹ wo yono oniọvo ọfa rọ cha reyọ ẹdia wẹn vwẹ obaro na-a. Ukperẹ ọtiọyen, oma cha vwerhen owẹ wọ vwọ chọn oniọvo na uko.

12. Mavọ yen Inenikristi buebun vwo dje uruemu rẹ omaevwokpotọ vẹ ẹwẹn rẹ otekẹvwẹ phia nonẹna?

¹² Roro kpahen ẹdia ọfa rẹ iniọvo rẹ eshare evo re kpakore hirharokuẹ. Vwẹ ikpe buebun rhire na, ayen gare kerẹ erevwẹrote ugboma rẹ ekpako rẹ ukoko na. Ẹkẹvuọvo, ayen vwo te ẹgbukpe 80, ayen da vwomakpotọ siobọnẹ uphẹn rẹ ẹga yena. Iniruo okinriariẹ ri te ẹgbukpe 70 siobọnẹ uphẹn rẹ ẹga yena, ayen me rhiabọreyọ iruo ọfa vwẹ ẹga na. O krinọ-ọ na, e de wene owian rẹ ihwo buebun re ga vwẹ bẹtẹl vwo kpo owian rẹ iruo aghwoghwo na. Iniọvo re fuevun nana rioma kpahen iniọvo re vwẹrote iruo rayen ruẹ jovwo vwẹ Bẹtẹ-ẹl.

13. Die yen se mu Pọl vwọ rioma kpahen iyinkọn 12 na jovwo?

¹³ Ọyinkọn Pọl jẹ ohwo ọfa ro vwo uruemu rẹ omaevwokpotọ kugbe ẹwẹn rẹ otekẹvwẹ. Pọl vwẹ uphẹn kẹ uruemu rẹ omaẹriọ nẹ ọ vwẹ owọ muotọ vwẹ udu rọye-en. Ọ wianre gangan vwẹ iruo aghwoghwo na, ẹkẹvuọvo omaevwokpotọ de muo vwọ tanẹ, “Mẹvwẹ hẹ ọyinkọn rẹ ọkuko, ro fori re se ọyinkọ-ọn.” (1 Kọr. 15:9, 10) Iyinkọn 12 na nene Jesu vwẹ iruo aghwoghwo rọyen, ẹkẹvuọvo Jesu ghwuru ji vrẹnushi nu tavwen Pọl ke rhe dia Onenikristi. Dede nẹ a vwẹ Pọl vwo mu ọyinkọn kẹ ihwo ri “Keferi na,” jẹ o muwan vwọ kẹ uphẹn roghẹresan rọ vwọ dia ọvo usun rẹ iyinkọn 12 na-a. (Rom 11:13; Iruo 1:21-26) Ukperẹ Pọl vwọ rioma kpahen iyinkọn 12 na vẹ oyerinkugbe ọkpẹkpẹkpẹ rẹ ayen vẹ Jesu vwori, o de dje ẹwẹn rẹ otekẹvwẹ phia kpahen uphẹn rẹ ẹga ro tere obọ.

14. Die yen e che ru siẹrẹ e de vwo uruemu rẹ omaevwokpotọ vẹ ẹwẹn rẹ otekẹvwẹ?

¹⁴ Avwanre de vwo uruemu rẹ omaevwokpotọ vẹ ẹwẹn rẹ otekẹvwẹ, kẹ  avwanre se muọghọ kẹ ihwo ri Jihova vwo mu kirobo ri Pọl ruru. (Iruo 21:20-26) Jihova vwẹ ekpako vwo mu rere ayen mu usiokọ rẹ ukoko na. Dede nẹ ayen gbare-e, Jihova ji ni ayen kerẹ eshare re vwo “ru ẹse kẹ ihwo.” (Ẹfe. 4:8, 11) Avwanre de muọghọ kẹ eshare nana re vwo mu na ji vwomakpotọ nene odjekẹ rayen, ọ cha nẹrhẹ avwanre sikẹrẹ Jihova ji vwo ufuoma vwẹ uvwre rẹ avwanre.

15. Die yen ofori nẹ avwanre ru?

¹⁵ Ufuoma cha sa dia asan rẹ omaẹriọ hepha-a. Ọtiọyena, ofori nẹ e ghwie okankọn rẹ omaẹriọ rọhẹ udu rẹ avwanre no, je kẹnoma kẹ uruemu ra vwọ kọn ẹwẹn rẹ omaẹriọ phiyọ ubiudu rẹ ihwo efa. Ofori nẹ avwanre nene owọẹjẹ eghanghanre nana ọ da dianẹ avwanre guọnọ muọghọ kẹ iji ri Jihova re vwo “nene idjerhe rẹ ufuoma rere avwanre ru esegbuyota rẹ ohwohwo gan.” (Rom 14:19) Die yen emu ọvo kiriguo e se ru vwọ chọn ihwo efa uko vwọ họnre vwọso ẹwẹn rẹ omaẹriọ, kẹ mavọ yen e se vwo toroba ufuoma rọhẹ ohri rẹ avwanre?

16. Mavọ yen a sa vwọ chọn ihwo efa uko vwọ họnre vwọso ẹwẹn rẹ omaẹriọ?

¹⁶ Uruemu rẹ avwanre se djobọte ihwo efa. Akpọ na guọnọre nẹ avwanre vwẹ ekuakua rẹ “akpọ na” re vwori vwo dje atẹtẹ ghoro. (1 Jọn 2:16) Uruemu nana ghwa omaẹriọ cha. Avwanre sa kẹnoma kẹ uruemu ra vwọ kọn ẹwẹn rẹ omaẹriọ phiyọ ihwo efa siẹrẹ a rha ta ota kpahen  ekuakua rẹ avwanre vwori yẹrẹ oborẹ avwanre guọnọ dẹ ọkieje-e. Idjerhe ọfa re vwo jẹ kọn ẹwẹn rẹ omaẹriọ phiyọ ihwo efa oma, ọyen a vwọ vwẹro abavo vwo nẹ uphẹn rẹ ega rẹ avwanre vwori vwẹ ukoko na. Omaẹriọ cha mrẹ asan vwẹ awọ muotọ vwẹ udu rẹ avwanre, siẹrẹ a da vwẹro ri gegerege vwo ni uphẹn rẹ ẹga ro te avwanre obọ. Vwọ fẹnẹ ọyena, siẹrẹ avwanre de vwo ọdavwẹ rẹ ihwo efa ji vwo oniso rẹ ẹdia rẹ ayen de ruẹ yovwẹn, ka sa chọn ayen uko vwo vwo ẹwẹn rẹ otekẹvwẹ ji toroba oyerinkugbe vẹ ufuoma rọhẹ ukoko na.

17. Die yen iniọvo ri Josẹf ruru, kẹ diesorọ?

¹⁷ Avwanre se phi ẹwẹn rẹ omaẹriọ kparobọ! Ọtiọyena, jẹ a rhoma roro kpahen udje rẹ iniọvo ri Josẹf na. Ikpe buebun rẹ ayen vwo shenyẹ Josẹf nu, ayen da rhe mrẹ vwẹ Ijipt. Tavwen o ki djoma kẹ ayen, Josẹf da davwen ayen ni sẹ ayen wene re. Josẹf de muegbe rẹ udemu kẹ ayen, emu ri Josẹf mu kẹ Benjamin rọ dia omotete vwẹ usun rayen, kọyen me bun. (Jẹn. 43:33, 34) Jẹ, a mrẹ emu vuọvo ro djerephia nẹ ayen rioma kpahen Benjamini-i. Ukperẹ ọtiọyen, ayen dje erorokẹ phia kẹ Benjamin vẹ ọsẹ rayen Jekọp. (Jẹn. 44:30-34) Iniọvo ri Josẹf nẹrhẹ ufuoma rhe dia orua rayen kidie nẹ ayen rha rioma-a. (Jẹn. 45:4, 15) Vwẹ idjerhe vuọvo na, avwanre de ghwie uruemu rẹ omaẹriọ nẹ udu rẹ avwanre, ke se toroba ufuoma rọhẹ orua vẹ ukoko na.

18. Kirobo ri Jems 3:17, 18 tare, die yen cha phia siẹrẹ avwanre da reyọ vwọtua ufuoma?

¹⁸ Jihova guọnọre nẹ avwanre họnre vwọso ẹwẹn rẹ omaẹriọ rere avwanre vwọtua ufuoma. A cha davwẹngba mamọ re se vwo ru erọnvwọn ivẹ nana. Kirobo re yono cha rhavwẹsiẹ na, ẹwẹn rẹ omaẹriọ rhe avwanre eje. (Jems 4:5) Ihwo re riariẹ avwanre phiyọ titi uruemu nana. Ẹkẹvuọvo, uruemu rẹ omaevwokpotọ, ọdavwaro, kugbe ẹwẹn rẹ otekẹvwẹ de rhe avwanre, a rha cha rioma-a. Ukperẹ ọtiọyen, ke che toroba ufuoma rọhẹ ohri rẹ avwanre rọ cha nẹrhẹ e se vwo emamọ iruemu efa.—Se Jems 3:17, 18.