1, 2. Diesorọ o vwo fo nẹ a ta ota kpahen obo ra sa vwọ vwẹ ukẹcha kẹ ihwo rehẹ ẹdia uvweri? (Ni uhoho rẹsosuọ na.)

“AVWANRE je vioviẹ rẹ ughwu rẹ ọmọshare avwanre, dede nẹ ọ joma te ẹgbukpe ọvo ro ghwure,” eriyin Susi tare. Oniọvo ọfa da je tanẹ “oma miavwerọ mamọ” ọke rẹ aye rọyen vwo ghwu kpregede. Ọ da ohwo mamọ nẹ iduduru rẹ ihwo buebun yen rhiẹromrẹ oja tiọna. Idibo rẹ Jihova buebun ghwe rhẹro rẹ ughwu ihwo rẹ ayen vwẹ ẹguọnọ kpahen vwẹ eyeren nana-a. Ọ da dianẹ ohwo wo vwo ẹguọnọ kpahen ghwu va wẹ abọ re, yẹrẹ wo vughe ohwo ọvo rẹ emu tiọyena phia kẹ, wo se roro, ‘Ukẹcha vọ yen a sa vwọ kẹ ihwo ri vwere uvweri?’

² Ọkiọvo wo nyo eta tiọna re: ekuakua che shephiyọ, rẹ ọke vwo yanran na. Ẹkẹvuọvo, ọke se ghini sivwin omiamiavwe rọhẹ evunrẹ ubiudu na? Ayeuku ọvo da ta: “Me rhe mrẹvughe nẹ oborẹ ohwo reyọ ọke rọyen vwo ru, yen sa nẹrhẹ o yerin ghene uvweri.” Kirobo re se sivwin ora kpo, ọtiọyen ẹwẹn rẹ ohwo ro vwere uvweri ji se kpotọ siẹrẹ a da vwẹ ukẹcha rọ guọnọre vwọ kẹ. Ẹkẹvuọvo, oka rẹ ukẹcha vọ yen sa nẹrhẹ ẹwẹn rayen fobọ totọ?

3, 4. Die nẹrhẹ o mu avwanre ẹro nẹ Jihova nabọ riẹn oborẹ ohwo ro vweri uvweri guọnọ uchebro te?

³ O muẹro dẹn nẹ Jihova rọ dia ọsẹ rẹ arodọnvwẹ, yehẹ esiri uchebro. (Se 2 Kọrẹnt 1:3, 4.) Jihova rọ dia ohwo rẹsosuọ ro dje erorokẹ phia, da vwẹ imuẹro kẹ ihwo royen: “Mẹvwẹ, Mẹvwẹ hẹ ohwo ro bru we uche.”​—Aiz. 51:12; Une 119:50, 52, 76.

⁴ Ọsẹ rẹ avwanre rọ vọnre vẹ arodọnvwẹ na je rhiẹromrẹ ọmiaovwẹ rẹ ughwu rẹ ihwo ro vwo ẹguọnọ kpahen, kerẹ Ebraham, Aizik, Jekob, Mosis kugbe Ovie Devid. (Ukeri 12:6-8; Mat. 22:31, 32; Iruo 13:22) Baibol na kẹ avwanre imuẹro nẹ Jihova rhẹro rẹ ọke rọ cha vwọ rhọvwọn ayen nushi. (Job 14:14, 15) Oma cha nabọ vwerhen ayen, ayen me je dia vẹ oma kpokpọ. Karophiyọ nẹ ughwu rẹ oja yen ọmọ ọghanghanre rẹ Ọghẹnẹ, ọ rọ dia “omavwerhovwẹ rọye” na ghwuru. (Isẹ 8:22, 30) Unu che se gbe oborẹ ughwu rẹ Jesu da Jihova te-e.​—Jọn 5:20; 10:17.

5, 6. Idjerhe vọ yen Jihova se vwo bru avwanre uche?

⁵ Avwanre se vwo imuẹro kokoroko nẹ Jihova cha chọn avwanre uko. Ọtiọyena, ko fori nẹ avwanre vwẹ ọkieje vwọ ta ọdavwẹ avwanre kẹ, womarẹ ẹrhovwo. Ọ vwerhoma ra vwọ riẹn nẹ Jihova riẹn ọdavwẹ rẹ avwanre, ọ je kẹ avwanre uchebro rẹ avwanre ghene guọnọ! Ẹkẹvuọvo mavọ yen o ruo wan?

⁶ Idjerhe ọvo Ọghẹnẹ vwọ chọn avwanre uko, ọyen womarẹ “uchebro rẹ [“ẹwẹn ọfuanfon na,” NW ].” (Iruo 9:31) Ẹwẹn ọfuanfon rẹ Ọghẹnẹ sa nabọ ru udu avwanre gan. Jesu tare nẹ Ọsẹ na muegbe rọ vwọ “vwẹ [“ẹwẹn ọfuanfon,” NW ] kẹ otu re nọrọ.” (Luk 11:13) Susi re djunute siẹvure, da ta: “Ọke buebun na, kẹ avwanre ghwe shiguẹ totọ rẹ Jihova nẹ, o bicha avwanre. Ufuoma rẹ Ọghẹnẹ ghene yọnrọn ẹwẹn vẹ iroro avwanre vwẹ ọke yena eje.”​—Se Filipae 4:6, 7. 

7, 8. Die yen nẹrhẹ o mu avwanre ẹro nẹ Jesu che bru avwanre uche?

⁷ Ọke rẹ Jesu vwọ hẹ otọrakpọ na, ọ nabọ dje uruemu rẹ arodọnvwẹ vẹ erorokẹ ro rhe Jihova phia gbagba, womarẹ ota vẹ uruemu rọyen. (Jọn 5:19) Jihova ji Jesu rhe, rere ọ rhe “gba udu ro vwirhiri koko,” ji vwẹ uchebro kẹ “ihwo ri muomahọ.” (Aiz. 61:​1, 2; Luk 4:17-21) Kọyensorọ a vwọ riẹn Jesu phiyọ ohwo rẹ arodọnvwẹ, rọ nabọ riẹn oborẹ ihwo rioja te, ro ji vwo owenvwe rọ vwọ chọn ayen uko.​—Hib. 2:17

⁸ Kerẹ eghene, Jesu rhiẹromrẹ ọmiaovwẹ rẹ ughwu rẹ ihwo rẹ orua vẹ igbeyan. Ọ họhọre nẹ Josẹf rọ dia ọsẹ aruakpọ rọyen, ghwuru ọke rẹ Jesu vwọ hẹ emeghene. * Di roro ọmiaovwẹ rẹ ughwu rẹ Josẹf so kẹ Jesu rọhẹ omarẹ uvwre rẹ ikpe 13 fiẹ 24, kugbe oborẹ oma ruro ọke rọ vwọ mrẹ oni rọyen Meri vẹ iniọvo rọyen re viẹ.

9. Mavọ yen Jesu vwo dje uruemu erorokẹ phia, ọke rẹ Lazarọs vwo ghwu?

⁹ Ọke rẹ Jesu vwọ ton aghwoghwo rọyen phiyọ, ọ nabọ vwo ọmrẹvughe rẹ ẹdia rẹ ihwo, o de ji roro kẹ ayen. Roro  kpahen obo re phiare ọke rẹ ugbeyan rọyen Lazarọs vwo ghwu. Dede nẹ Jesu riẹnre nẹ ọyen cha rhọvwọn Lazarọs nẹ ughwu, o ji phioma phiyọ ẹdia rẹ Meri vẹ Mata ri vwere ughwu rẹ oniọvo rayen. Ẹwẹn rọyen de kpokpo mamọ, te ẹdia rọ vwọ viẹ.​—Jọn 11:33-36.

10. Diesorọ o vwo mu avwanre ẹro nẹ Jesu ji roro kẹ ihwo nonẹna?

¹⁰ Mavọ yen eta rẹ uchebro vẹ onẹrhẹvwe rẹ Jesu sa vwọ chọn avwanre uko nonẹna? Baibol na kẹ avwanre imuẹro nẹ, “obo ri Jesu epha vwẹ odẹ ro kpori na eriyin ọ epha nonẹ na eriyin ọ je cha dia bẹdẹ.” (Hib. 13:8) Kidie nẹ “ọ ro vwo arhọ” na nabọ riẹn oborẹ uvweri hepha, kọ “sa dia ọchuko kẹ ayen otu ra davwere.” (Iruo 3:15; Hib. 2:10, 18) Ọtiọyena, e jẹ o mu avwanre ẹro nẹ Jesu vwo ji roro kẹ ihwo ri muomaphiyọ, ọ riẹn oborẹ ẹdia rayen na da ayen te, o ji muegbe ro vwo bru ayen uche “vwẹ ọke rẹ ọbẹnvwẹ,” yẹrẹ ọke ro fori.​—Se Hibru 4:15, 16.

11. Ẹkpo rẹ Baibol vọ yen bọn wẹ gan?

¹¹ Iyẹnrẹn rẹ oviẹ rẹ Jesu ọke rẹ Lazarọs vwo ghwu, ghwa ọvo usun rẹ iyẹnrẹn re si phiyọ Baibol na, re sa bọn avwanre gan. “Kidie kemu kemu re siri phihọ otọ rhabae rhe, e si ayen phihọ otọ kẹ eyono rẹ avwanre, rere vwẹ erhiori kugbe uchebro ro nẹ ẹbe ọfuanfon na rhe avwanre se vwo iphiẹrohọ.” (Rom 15:4) Wọ da hẹ ẹdia rẹ uvweri, ẹkpo rẹ Baibol nana sa nẹrhẹ udu wẹn gan:

• “Ọrovwohwo na si kẹrẹ otu rẹ udu rayen vwirhiri, o mi sivwi ayen otu rẹ udu rayen ghwọre.”​—Une 34:​18, 19.

• “Ọke rẹ ẹnwan rẹ udu mẹ de rhi buphihọ, uchebro [rẹ Jihova] kọye sasa ẹnwẹ mẹ.”​—Une 94:19.

• “Gbe jẹ ekpuyovwi rẹ Ọrovwavwanre Jesu Kristi, kugbe Ọghẹnẹ Ọsẹ rẹ avwanre, rọ guọnọ avwanre rọ da kẹ avwanre ufuoma ri bẹdẹ kugbe omamọ rẹ iphiẹrohọ rẹ ẹserọphẹ, o bru udu rẹ ovwan uche ọ vwẹ owọ rẹ ayen muotọ.”​—2 Tẹsa. 2:16, 17. *

12. Ọrhọ yen idjerhe ọghanghanre ọvo rẹ avwanre sa vwọ dia esiri rẹ uchebro kẹ ihwo efa?

¹² Ukoko na, ọyen asan ọfa ra da sa mrẹ obọdẹn rẹ uchebro. (Se 1 Tẹsalonaika 5:11.) Mavọ yen wọ sa vwọ reyọ ọbọngan vẹ uchebro kẹ ihwo re “muomaphihọ”? (Isẹ  17:22) Karophiyọ nẹ o vwo “ọke ra vwọ fọ, vẹ ọke ra vwọ ta ota.” (Aghwo. 3:7) Ayeuku ọvo re se Dalene da ta: “Ohwo rọhẹ ẹdia rẹ uvweri, guọnọ ohwo rọ sa ta ọdavwẹ rọyen kẹ. Ọtiọyena, obo re ma ghanre wo se ru kẹ ohwo tiọyena, ọyen wọ vwọ nabọ kerhọ kẹ, wo gbota phiyọ unu-u.” Junia rẹ oniọvo rọyen churu ghwu, da ta: “Wọ cha sa nabọ vwo ẹruọ rẹ ọdavwẹ raye-en, ẹkẹvuọvo oborẹ ayen guọnọre dẹn, ọyen wo vwo djephia nẹ wo vwo owenvwe wọ vwọ riẹn ẹdia rẹ ayen hepha.”

13. Die yen ofori nẹ avwanre karophiyọ kpahen uvweri?

¹³ Wọ me je karophiyọ nẹ, ọ dia idjerhe vuọvo yen ihwo eje vwo dje omaemuophiyọ rayen phia-a. Ọkiọvo na, ọ bẹn rẹ ihwo efa sa vwọ riẹn omiamiavwen rọhẹ evunrẹ ubiudu rẹ ohwo na. Baibol na da ta: “Udu rẹ ohwo ọvo re riẹn  ọdjarhe rọ hẹ evun rọye, eriyin na ohwo ọfa je sa riẹn aghọghọ rọ evun rọye-e.” (Isẹ 14:10) Ohwo na da tobọ ta oborẹ emu rọ phiare na darọ te, ọ je cha bẹn re se vwo vwo ẹruọ rọyen fiotọ.

14. Mavọ yen a sa vwọ ta eta rẹ uchebro kẹ ihwo ri muomaphiyọ?

¹⁴ Vwọrẹ uyota, ọ sa bẹn ra vwọ riẹn eta ra sa vwọ nẹrhẹ ohwo ro vwere uvweri ọgangan. Ẹkẹvuọvo, Baibol na tare nẹ “erẹnvwe rẹ ọvwiroro sivwẹ ohwo.” (Isẹ 12:18) Ihwo evo mrẹ uchebro sansan vwo nẹ ibroshọ rẹ Ohwo Wo Vwo Ẹguọnọ Kpahen De Ghwu. * Jẹ ọke buebun na, orọnvwọn ro me yovwin wo se ru, kẹ ọna, “otu re viẹ nene ayen viẹ.” (Rom 12:15) “Oviẹ ọvo, yen sa nẹrhẹ ẹwẹn mẹ totọ,” eriyin Gaby, rẹ ọshare rọyen ghwuru tare. “Ọke rẹ igbeyan mẹ de nene uvwe viẹ, udu mẹ kọ gan. Ugege yena, ke me ghwa riẹn nẹ ọ dia ọmẹvwẹ ọvo yen ọ da-a.”

15. Idjerhe vọ yen a sa vwọ bọn ohwo gan, ọ da tobọ bẹn ra vwọ ta ota kẹ? (Ji ni ekpeti na “ Eta rẹ Uchebro.”)

¹⁵ Wo de no nẹ ọ bẹn kẹ wẹ wọ vwọ ta ota kẹ ohwo ro muomaphiyọ, wo se si ovuẹ rẹ uduephiophiyawọ vwo rhe, womarẹ ikadi, imel, ileta yẹrẹ ifonu. Ovuẹ na sa dia ẹkpo rẹ Baibol, o se shekpahen iruemu iyoyovwin rẹ ohwo ro ghwuru na, yẹrẹ ọ sa dia ikuegbe omavwerhovwẹn kpahen oborẹ ohwo na ruru ọke rọ vwọ hẹ akpọ. Junia da ta: “Oma nabọ vwerhen ovwẹ siẹrẹ mi de se ovuẹ ọbọngan re si rhe vwe, yẹrẹ ọbe edurhie rẹ oniọvo vwo rhe vwe nẹ me rhe nene ọyen ghwọrọ ọke kugbe, erọnvwọn tiọyena kẹ vwẹ imuẹro nẹ ayen ghini vwo ẹguọnọ mẹ.”

16. Ọrhọ yen idjerhe ọvo kiriguọ re se vwo bru ihwo uche?

 ¹⁶ Wọ vwẹ ẹro okueku vwo nẹ ẹrhovwo wọ nẹre vwẹ irharo rẹ ohwo ro muomaphiyọ yẹrẹ vwẹ obuko rọye-en. Ọ da tobọ dianẹ upho wẹn ko kpogho kerẹ ohwo rọ guọnọ viẹ, yẹrẹ kọ bẹn kẹ wẹ wọ vwọ guọnọ eta ri fori vwẹ ẹdia yena, vwo imuẹro nẹ ẹrhovwo wẹn ro nẹ otọ ubiudu rhe na sa dia obọdẹn rẹ ukẹcha kẹ ohwo ro muomaphiyọ na. Dalene da ta: “Ọkiọvo iniọvo eya de rhi bru vwe uche, ke me nọ ayen, sẹ ayen se nene uvwe nẹrhovwo. Ayen da ton ẹrhovwo na phiyọ, ẹsosuọ na unu rayen phariẹ rẹ ayen vwọ guọnọ oborẹ ayen cha ta, ekẹvuọvo ayen vwọ nẹrhovwo na yanran na, upho rayen me rhe muotọ, ẹrhovwo na kọ nabọ nẹ otọ ubiudu rayen cha. Esegbuyota ọgangan rayen, vẹ ẹguọnọ kugbe ọdavwẹ rẹ ayen djephia, nabọ bọn vwẹ gan.”

17-19. Diesorọ ihwo ri vwere uvweri vwọ guọnọ uchebro ọkieje?

¹⁷ Oborẹ ihwo vwere uvweri wan sa fẹnẹ. Ọtiọyena, davwẹngba wọ chọn ohwo na uko, ọ ghwa dia ọke ẹsosuọ na ọvo, rẹ igbeyan vẹ ihwo orua vwo tue cha-a, ẹkẹvuọvo tobọ vwẹ uvwre rẹ emeranvwe evo, rẹ dohwo duwevwin rọyen da ra nu. “Igbeyan vwo ẹguọnọ kpahe ohwo kọke kọke, e vwiẹ oniọvo kpahe ohwo fiki rẹ ẹdoja.” (Isẹ 17:17) Iniọvo rẹ ukoko na sa dia uvi rẹ ọbọngan vwọ kẹ ohwo rẹ emu phia kẹ, o toro oborẹ omaemuophiyọ na krotọ te-e.​—Se 1 Tẹsalonaika 3:7.

¹⁸ Karophiyọ nẹ erọnvwọn kerẹ, ẹdẹ rẹ ẹkarophiyọ rẹ orọnvwe, ine, ifoto, yẹrẹ irueru efa, sa nẹrhẹ ohwo rẹ emu phia kẹ na viẹ; oghẹre ọnrhe, edo, ẹdẹ yẹrẹ emeranvwe evo vwẹ enukpe na, je sa nẹrhẹ ọ viẹ. Ọ cha ghwa lọhọ kẹ ohwo rẹ ọshare yẹrẹ aye rọyen ghwuru, rẹ ọyen ọvo vwo kpo osikoko yẹrẹ Ẹkarophiyọ rẹ Ughwu rẹ Jesu-u, kidie ayen ihwo ivẹ na yen ra jovwo. Oniọvo ọshare ọvo da ta: “Mi rorori jovwo nẹ ẹdẹ rẹ ẹkarophiyọ rẹ orọnvwe mẹ de te, ọ cha so ọmiaovwẹ rode kẹ vwẹ. Ẹkẹvuọvo, iniọvo evo de ru ọrhuẹrẹphiyotọ rẹ oghẹresan, ayen de ji durhie igbeyan mẹ evo re kẹrovwẹ, kẹ ayen nabọ sasa ovwẹ oma.”

¹⁹ Noso nẹ ihwo ri muomaphiyọ guọnọ uduephiophiyawọ rẹ ọkieje, ọ ghwa dia ẹdẹ oghẹresan ọvo-o. Junia da ta: “Oma vwerhen ovwẹ, siẹrẹ iniọvo na da rhe sasa ovwẹ oma je chọn vwẹ uko vwẹ ẹdẹ diodi. Ayen da ghwa kọn bru vwe rhe vwẹ ọke me rhẹro rọye-en, udu mẹ kọ ghọghọ.” Dede nẹ avwanre che se si omaemuophiyọ rayen no yẹrẹ reyọ ẹdia rẹ ohwo ro ghwuru na-a, jẹ a sa bọn ayen gan je bru ayen uche, siẹrẹ a da vwẹ ukẹcha rẹ ayen guọnọre kẹ ayen. (1 Jọn 3:18) Gaby da ta: “Me kpẹvwẹ Jihova mamọ, rọ vwọ reyọ ekpako na vwọ chọn vwẹ uko, ghwe vwo nẹ ẹdẹ rẹ emu na phiare, rhi duvwun nonẹ. Ayen nẹrhẹ ovwẹ vwo imuẹro nẹ Jihova ghini hẹ obuko mẹ.”

20. Diesorọ ive rẹ Jihova vwọ dia esiri rẹ uchebro?

²⁰ Ọ vwerhoma ra vwọ riẹn nẹ Jihova rọ dia Ọghẹnẹ rẹ uchebro na che si ameoviẹ nẹ ihwo ẹro ji phioba phiyọ ughwu, kidie ọke na cha “rẹ irivwi rẹ hẹ evun rẹ ishi ejobi che vwo nyo urhuru [rẹ Jesu] ke cha yan phia.” (Jọn 5:28, 29) Ọghẹnẹ veri nẹ ọyen che “mu ughwu rọ bẹdẹ, Ọrovwohwo rẹ Ọghẹnẹ ko ririe oviẹ nẹ opharo rayen.” (Aiz. 25:8) Ọke yena, ukperẹ a vwọ tanẹ “otu re viẹ nene ayen viẹ,” ihwo eje ke cha “ghọghọ kẹ otu re ghọghọ.”​—Rom 12:15.