1, 2. Idjerhe vọ yen Jihova vwo bru avwanre uche, kẹ imuẹro vọ yen Ota rọyen kẹ avwanre?

ONIỌVO ọshare ọvo rọ dia eghene rẹ avwanre che se Eduardo, ta ọdavwẹ rọyen vwọ kẹ Stephen rọ dia ọkpako ukoko rọ rọvwọnre. Eduardo roro kpahen obo re si phiyọ 1 Kọrẹnt 7:28, rọ tare nẹ, “Otu re rọvwọre mrẹ ukpokpogho rẹ akpọ na.” Ọ da nọ: “Die yen ‘ukpokpogho’ ra ta na, kẹ mavọ mi se vwo yerin ghene siẹrẹ me da rọvwọn?” Tavwen Stephen ke kpahenphiyọ onọ yena, ọ da vuẹ Eduardo nẹ o roro kpahen orọnvwọn ọfa rẹ ọyinkọn Pọl ji si kpahen, rọ vwọ tanẹ, Jihova yen “Ọghẹnẹ rẹ uchebro, ro bru avwanre uche vwẹ evun rẹ ukpokpogho ejobi.”—2 Kọr. 1:3, 4.

² Jihova ghini Ọsẹ ro vwo ẹguọnọ rẹ avwanre, o ji bru avwanre uche siẹrẹ e de hirharoku ebẹnbẹn. Ọ sa dianẹ wo rhiẹromrẹ ẹdia evo jovwo re, rẹ Ọghẹnẹ de bru we uche je  kẹ wẹ odjekẹ womarẹ Baibol na yẹrẹ vwẹ idjerhe ọfa. O mu avwanre ẹro nẹ erhuvwu rẹ avwanre yen ọ guọnọre, kirobo rọ je guọnọ erhuvwu rẹ idibo rọyen vwẹ ọke awanre.—Se Jerimaya 29:11, 12.

3. Enọ vọ yen a cha fuẹrẹn?

³ Aphro herọ-ọ, avwanre se yerin ghene ebẹnbẹn avwanre, siẹrẹ a da riẹn obo re sua ayen. Ọtiọyen ọ je hepha vwọ kẹ ebẹnbẹn ra mrẹ vwẹ orọnvwe vẹ orua. Erọnvwọn vọ keyen sa so ‘ukpokpogho’ rẹ Pọl djunute na? Udje vọ vwevunrẹ Baibol na vẹ ọke avwanre nana yen sa chọn avwanre uko vwọ mrẹ uchebro ra guọnọre? Ẹkpahọnphiyọ rẹ enọ nana sa chọn avwanre uko vwo yerin ghene ebẹnbẹen.

4, 5. Erhọ yen erọnvwọn evo re sa so ‘ukpokpogho’?

⁴ Vwẹ ọtonphiyọ rẹ akpeyeren rẹ ihworakpọ, Ọghẹnẹ da ta: “Fiki rẹ ọtiọye na ọshare vwọ yan jẹn ọsẹ rọye vẹ oni rọye vwo kọ rhe gbanọ aye rọye, aye ke dia oma ọvo.” (Jẹn. 2:24) Jihova ta ota yena ọke ro vwo ru orọnvwe ẹsosuọ. Dedena, jẹgba sa nẹrhẹ a mrẹ egbabọse vwẹ orọnvwe. (Rom 3:23) Aye da rọvwọn nu, ko che muọghọ kẹ ọshare rọyen vwọ vrẹ ọsẹ vẹ oni rọyen. Kidie Ọghẹnẹ vwẹ ọshare na vwo mu ọgbuyovwin rẹ aye rọyen. (1 Kọr. 11:3) Ọ pha bẹnbẹn kẹ eya gbẹ eshare evo rẹ ayen vwo rhiabọreyọ ewene nana. Kirobo rẹ Baibol na tare, ofori nẹ aye na riẹn nẹ ọyen hẹ otọ rẹ ọshare rọyen ukperẹ ọsẹ vẹ oni rọyen. Oyerinkugbe rayen vẹ egọ je sa so ukpokpogho vwọ kẹ ihwo re rọvwọnre obọ.

⁵ Ebẹnbẹn efa je sa vwomaphia ọke rẹ aye na da vuẹ ọshare rọyen nẹ, “Me mrevun.” Ayen vwọ ghọghọ fikirẹ ọmọ rẹ ayen che vwiẹ na, jẹ ayen roro kpahen ẹdia rẹ omakpokpọ rẹ aye na vwo nẹ ọke yena rhi duvwun ọke re vwo vwiẹ ọmọ na. Ayen ji che roro kpahen oborẹ ọnana che djobọte uweren rayen. Vwọba, ewene efa herọ rẹ ayen che ru siẹrẹ e de vwiẹ ọmọ na nu. Ọke yena, oni na se mu ẹwẹn rọyen eje kpahen ẹroevwote rẹ ọmọ na. Ọnana nẹrhẹ eshare buebun no nẹ aye na kpairoro vrẹ ayen kidie ọ vwẹ ọke rọyen eje vwọ vwẹrote ọmọ na. Jẹ, ọshare na vwo hirhe phiyọ ọsẹ nure na, eghwa efa herọ ro che mu kidie ohwo ọfa rọ guọnọ ẹroevwote, vwomaba orua na re.

6-8. Idjerhe vọ yen jẹ ọmọ evwo sa vwọ so ukpokpogho?

⁶ O vwo oka rẹ ukpokpogho ọfa rẹ ihwo re rọvwọnre hirharokuẹ. Ọ sa dianẹ ayen guọnọ vwiẹ, jẹ ayen ji se rhi vwiẹ-ẹ. Ọnana sa nẹrhẹ aye na muomaphiyọ. Dede nẹ orọnvwe vẹ emọ evwiẹ vwo ebẹnbẹn, jẹ ọyena ‘ukpokpogho’ komobọ siẹrẹ ohwo da rhẹro rẹ ọmọ vwẹ ọke grongron. (Isẹ 13:12) Vwẹ ọke re vwo si Baibol na, ọyen emu omavovwẹ siẹrẹ aye da dia ẹgan. Ofu rẹ akpọ dje Rachel rọ dia aye rẹ Jekọp, ọke rẹ oniọvo rọyen vwo vwiẹ jẹ ọyen ji rhi vwiẹ-ẹ. (Jẹn. 30:1, 2) Vwẹ ẹkuotọ evo re de titi emọ evwiẹ, kọke kọke yen a vwọ nọ iniọvo avwanre re ga vwẹ oboyin kerẹ imishọnare oboresorọ ayen ji rhi vwo emọ-ọ. Dede nẹ iniọvo na davwẹngba vwọ kpahan kẹ ayen vẹ aghẹnghẹn, ọkiọvo ihwo na me ta, “We brudu-u, avwanre cha karophiyọ ovwan vwẹ ẹrhovwo!”

 ⁷ Roro kpahen obo re phia kẹ oniọvo aye ọvo vwẹ England. Oniọvo na guọnọ ọmọ vwẹ ikpe buebun rhi te ọke ro vwo bru afe. Ẹwẹn rọyen de tighi, kidie o rhe che se vwiẹ ọmọ vwẹ eyeren nana ọfa-a. Ọ vẹ ọshare rọyen de brorhiẹn nẹ ayen cha ra dẹ ọmọ. Oniọvo na da ta: “O ji vwo ọke mi vwo muomaphiyọ, kidie ọmọ obọ ohwo vẹ ọ ra dẹre dia ọvo-o.”

⁸ Baibol na tare nẹ womarẹ “emọ evwiẹ a wan sivwi aye” rọ dia Onenikristi. (1 Tim. 2:15) Ẹkẹvuọvo, ọ dia ọnana ko mudiaphiyọ nẹ emọ evwiẹ yen cha nẹrhẹ e vwo arhọ ri bẹdẹ bẹdẹ-ẹ. Ukperẹ ọtiọyen, o mudiaphiyọ nẹ aye ro vwo emọ vẹ evwruwevwin rọ vwẹrote cha sa mrẹ ọke ro vwo vwobọ vwẹ iguegun yẹrẹ duvwunu phiyọ eta rẹ ihwo efa-a. (1 Tim. 5:13) Dedena, o ji se hirharoku ukpokpogho efa ra mrẹ vwẹ orọnvwe vẹ akpeyeren orua.

9. Diesorọ ughwu rẹ ọshare yẹrẹ aye ohwo vwọ dia ukpokpogho?

⁹ A da ta ota kpahen ukpokpogho ra mrẹ vwẹ orọnvwe, o vwo ọvo ra kpairoro vrẹ ọke buebun. Ọyena yehẹ, ughwu rẹ ohwo re vwo ẹguọnọ kpahen. Ihwo buebun rioja rẹ ughwu rẹ ọshare yẹrẹ aye rayen rẹ ayen vwo ẹguọnọ kpahen. Ukpokpogho nana dia oborẹ ayen rhẹro rọyen vwẹ eyeren nana jovwo-o. Inenikristi nabọ vwo imuẹro kpahen evrẹnushi rẹ Jesu veri. (Jọn 5:28, 29) Ukẹcha vọ yen ive nana sa vwọ kẹ ohwo re ghwu jovwo na? Ọ reyọ vwo bru oma rọyen uche. Vwẹ idjerhe nana, Jihova kọ vwẹ Baibol na vwọ vwẹ uchebro kẹ ihwo ri hirharoku ukpokpogho. Asaọkiephana, e jẹ a fuẹrẹn oborẹ idibo rẹ Ọghẹnẹ evo mrẹ erere vwo nẹ uchebro rẹ Jihova.

10. Die yen nẹrhẹ ẹwẹn rẹ Hanah totọ? (Ni uhoho rẹsosuọ na.)

¹⁰ Aye rẹ Elkanah re se Hanah, rioja rẹ oka rẹ ukpokpogho ọvo. Aye ochekọ rẹ Elkanah re se Peninah vwo emọ, ẹkẹvuọvo Hanah ji rhi vwiẹ-ẹ. (Se 1 Samuẹl 1:4-7.) Peninah kọ reyọ vwọ jehwẹ “kukpe kukpe.” Ọnana da nẹrhẹ Hanah muomaphiyọ mamọ. Ọ da ta ọdavwẹ rọyen kẹ Jihova vwẹ ẹrhovwo. Ọ nabọ ghwọrọ ọke vwọ “nẹ ẹrhovwo kẹ Ọrovwohwo na.” O vwo imuẹro nẹ Jihova cha kpahenphiyọ ẹrhovwo rọyen. Ọtiọyena, “o gbi mu oma phihọ ọfa-a.” (1 Sam. 1:12, 17, 18) Ọ vwẹroso Jihova nẹ ọ cha kẹ ọyen ọmọ yẹrẹ kpahenphiyọ ẹrhovwo na vwẹ idjerhe ọfa.

11. Ukẹcha vọ yen ẹrhovwo sa vwọ kẹ avwanre?

¹¹ Ukpokpogho vẹ ebẹnbẹn cha sa kanre akpọ nana-a, kidie Eshu yen suon, avwanre je gba-a. (1 Jọn 5:19) Ọ vwerhoma ra vwọ riẹn nẹ Jihova, ọyen “Ọghẹnẹ rẹ uchebro.” Ẹrhovwo, ọyen idjerhe ọvo ra sa vwọ mrẹ ukẹcha re vwo yerin ghene ebẹnbẹn avwanre. Hanah ta ọdavwẹ rọyen ejobi vwọ kẹ Jihova. Vwẹ idjerhe vuọvo na, o teri ra de vwọ vuẹ Jihova kpahen ukpokpogho rẹ avwanre-e. E jẹ avwanre yare, rere a nabọ ta obo rehẹ ubiudu avwanre eje vwọ kẹ Jihova womarẹ ẹrhovwo.—Fil. 4:6, 7.

12. Die yen kẹ Anna omavwerhovwẹn?

¹² Ọ da tobọ dianẹ ofu rẹ akpọ dje avwanre hwe fikirẹ jẹ ọmọ evwo yẹrẹ ughwu rẹ ohwo re vwo ẹguọnọ kpahen, avwanre je sa mrẹ uchebro. Vwẹ ọke rẹ Jesu, ọshare rẹ ọmraro aye re se Anna ghwuru ẹgbukpe ighwrẹn rẹ ayen vwọ  rọvwọn nu. Baibol na ghwa vuẹ avwanre sẹ Anna vwiẹre-e. Ẹkẹvuọvo, die yen Anna ji ruẹ, dede nẹ o te ẹgbukpe 84 re? Luk 2:37 da ta: “Owọ rọye nẹ uwevwi rẹ ẹga na-a, owẹvwe echiro vẹ ẹrhovwo ẹnẹ ọ vwọ ga te ason te uvo.” Vwọrẹ uyota, Anna mrẹ uchebro vẹ omavwerhovwẹn vwẹ ẹga rẹ Jihova.

13. Djunute udje ọvo ro djerephia nẹ omamọ ugbeyan sa chọn ohwo uko siẹrẹ ihwo rẹ orua de ku ohwo phiyotọ.

¹³ Avwanre da nabọ nene iniọvo na yerin kugbe, kẹ ayen cha dia omamọ igbeyan kẹ avwanre. (Isẹ 18:24) Paula tare nẹ ọ darọ mamọ ọke rẹ oni rọyen vwo she nẹ ukoko na, jẹ ọyen hẹ ẹgbukpe iyorin ọke yena. Ọ nama lọhọ kẹ-ẹ. Ẹkẹvuọvo, oma nabọ vwerhọn ọke rẹ Ann rọ dia ọkobaro vwẹ ukoko na vwo bicha, je chọn uko vwọ yan obaro vwẹ ukoko na. Paula da ta: “Dede nẹ me vẹ oniọvo Ann firi-i, jẹ ọdavwẹ ro djephia kẹ vwẹ chọn vwẹ uko mamọ. Ọ nẹrhẹ me sa dia odibo rẹ Jihova.” Paula je nabọ ga Jihova te nonẹna. Oma je vwerhọn nẹ oni rọyen rhivwin rhe ukoko na re. Oma je vwerhen Ann, kidie ọ rhe họhọ oni vwọ kẹ Paula.

14. Ebruphiyọ vọ yen ihwo re vwẹ ukẹcha kẹ ihwo efa se rhiẹromrẹ?

¹⁴ A rhe mrẹvughe nẹ ukẹcha ra vwọ kẹ ihwo efa sa nẹrhẹ a kpairoro vrẹ ebẹnbẹn evo re hirharokuẹ. Iniọvo eya re rọvwọnre vẹ e re je rọvwọ-ọn,  mrẹ omavwerhovwẹn siẹrẹ ayen de vwobọ vwẹ iruo aghwoghwo na, kidie ayen nene Ọghẹnẹ wian kuẹgbe. Ayen guọnọ ru ọhọre rẹ Ọghẹnẹ, je vwẹ urinrin kẹ. Evo tobọ tanẹ iruo aghwoghwo na kẹ ayen omakpokpọ. Vwọrẹ uyota, avwanre eje toroba oyerinkugbe rẹ ukoko na siẹrẹ a da vwẹ ukẹcha kẹ ihwo efa, te iniọvo rehẹ ukoko na kugbe ihwo ra mrẹ vwẹ aghwoghwo. (Fil. 2:4) Ọyinkọn Pọl phi omamọ udje phiyotọ vwẹ ẹdia nana. Ọ pha kerẹ ọsẹ kugbe “ọmiọvwọ” vwọ kẹ iniọvo rehẹ ukoko rẹ Tẹsalonaika.—Se 1 Tẹsalonaika 2:7, 11, 12.

15. Amono yen vwo oghwa re vwo yono emọ na Ota rẹ Ọghẹnẹ?

¹⁵ Ẹdia ọvo ro fori nẹ e niso yen uchebro vẹ ukẹcha ra vwọ kẹ ihwo rẹ orua. Ọkiọvo ihwo kpokpọ sa vuẹ iniọvo ri tedje vwẹ ukoko na nẹ ayen yono emọ rayen. Vwo nene oborẹ Baibol na tare, ọsẹ vẹ oni yen vwo oghwa rẹ ayen vwo yono emọ rayen. (Isẹ 23:22; Ẹfe. 6:1-4) Jẹ, ọkiọvo a ghene sa guọnọ ukẹcha rẹ ihwo efa vwẹ ẹdia nana. Dedena, ọ dia ọyen e vwo mie ọsẹ vẹ oni oghwa raye-en. O ji fo nẹ ayen nene emọ rayen ta ota kugbe ọkieje.

16. Die yen ofori nẹ avwanre karophiyọ siẹrẹ a da vwẹ ukẹcha kẹ emọ?

¹⁶ Ọsẹ vẹ oni na da tanẹ ohwo ọfa chọn ayen uko vwo yono emọ na, e jẹ ohwo na davwẹngba rọ vwọ reyọ ẹdia rẹ ọsẹ vẹ oni na-a. Ọkiọvo a sa vuẹ oniọvo ọvo nẹ o yono emọ, rẹ ọsẹ vẹ oni rayen hẹ ukoko na-a. E jẹ oniọvo tiọyena karophiyọ nẹ ọyen dia ọsẹ yẹrẹ oni rẹ ọmọ na-a, uyono ọvo yen owian ra vwọ kẹ. O ji fo nẹ o ru uyono na vwẹ uwevwin rẹ emọ na vwẹ irharo rẹ ọsẹ vẹ oni na yẹrẹ oniọvo ọfa ro tedje, yẹrẹ o se ruo vwẹ asan rọ nabọ rhiephiyọ. Ọtiọyena, ihwo rhe che vwo iroro ivivẹ kpahen obo ro ruẹ-ẹ. A je rhẹro rẹ ọke rẹ ọsẹ vẹ oni na che vwo muwan rẹ ayen vwo yono emọ na, kidie ọyen iruo rẹ Ọghẹnẹ vwọ kẹ ayen.

17. Idjerhe vọ yen emọ sa vwọ dia esiri rẹ ọbọngan kẹ orua rayen?

¹⁷ Emọ ri vwo ẹguọnọ rẹ Ọghẹnẹ ji nene uchebro rọyen, sa nẹrhẹ oma vwerhen ihwo rẹ orua rayen. Kidie emọ tiọyena che muọghọ kẹ esẹ vẹ ini rayen, je chọn ayen uko. Ayen je sa chọn emiọvwọn rayen uko vwọ riẹn uyota na. Tavwen a ke mrẹ Oghwe na, Lamẹk ro nẹ uvwiẹ rẹ Sẹt rhe, ga Jihova. Vwọ kpahen ọmọ rọyen Noa, Lamẹk da ta: “Vwẹ evun rẹ otọ rẹ Ọrovwohwo harhere na ọye ọnana che nurhe rhe kẹ avwanre omaerovwo nẹ iruo vẹ owian rẹ abọ rẹ avwanre.” Aroẹmrẹ yena rugba ọke re vwo si ekan ra hanrhe otọ na no. (Jẹn. 5:29; 8:21) Vwọba, emọ ri rhiabọreyọ ẹga rẹ Jihova sa dia esiri rẹ ọbọngan vwọ kẹ orua rayen, ayen sa chọn ihwo orua rayen uko vwo chirakon rẹ ebẹnbẹn je wanvrẹn ukpokpogho rode rọ cha na, rọ dia obo re rho vrẹ Oghwe rẹ Noa.

18. Die yen sa chọn avwanre uko vwo chirakon rẹ koka koka rẹ ukpokpogho?

¹⁸ Nonẹna, iduduru rẹ ihwo buebun mrẹ uchebro rẹ ayen se vwo yerin ghene ebẹnbẹn rayen womarẹ ẹrhovwo, emamọ igbeyan vwevunrẹ ukoko na, kugbe udje rẹ idibo rẹ Ọghẹnẹ vwẹ Baibol na. (Se Une Rẹ Ejiro 145:18, 19.) Avwanre de vwo imuẹro nẹ Jihova yen Esiri rẹ obọdẹn rẹ uchebro, ke se fiudugbere chirakon rẹ edavwini eje re hirharokuẹ asaọkiephana kugbe ọke rọ cha vwe obaro na.