1. Die yen Ovie Solomọn yono avwanre vwẹ Aghwoghwo 7:20?

 OVIE Solomọn da ta: “O vwo ọvwata ọvuọvo vwẹ akpọ na ro jẹ imwemwu e ruo-o.” (Aghwo. 7:20) Aphro herọ-ọ, avwanre eje irumwemwu. (1 Jọn 1:8) Ọtiọyena, avwanre eje guọnọ evwoghovwo rẹ Ọghẹnẹ vẹ ọ rẹ ihworakpọ.

2. Mavọ yen oma ruẹ ohwo siẹrẹ ugbeyan rọ kẹrerẹ de vwo ghovwo?

² Aphro herọ-ọ nẹ wọ karophiyọ ọke wo vwo gbe ugbeyan rọ kẹrẹ owẹ ku. Wọ guọnọ rhuẹrẹ ẹdia na phiyọ rere ovwan sa vwọ rhoma dia igbeyan, eriyina wo de yovwunu kẹ ugbeyan wẹn na. Mavọ yen oma ru uwe ọke rẹ ugbeyan wẹn na vwọ reyọ vwo ghovwo uwe? Oma vwerhen owẹ? O muẹro nẹ oma ghene vwerhen owẹ dẹn!

3. Die yen a cha fuẹrẹn vwẹ uyono nana?

³ Avwanre guọnọre nẹ Jihova dia Ugbeyan rọ ma kẹrẹ avwanre, ẹkẹvuọvo, ọkievo a ta eta yẹrẹ ruẹ erọnvwọn ri tuoma. Die yen kẹ avwanre imuẹro nẹ Jihova ghene guọnọ vwo ghovwo avwanre? Idjerhe vọ yen evwoghovwo roghẹresan ri Jihova na vwọ fẹnẹ ọ rẹ ihworakpọ shesheri? Ọ rọ koba, ono yen Ọghẹnẹ vwo ghovwo?

4. Diesorọ o vwo mu avwanre ẹro nẹ Jihova muegbe rọ vwọ reyọ vwo ghovwo avwanre?

⁴ Baibol na kẹ avwanre imuẹro nẹ Jihova muegbe rọ vwọ  reyọ vwo ghovwo avwanre. Ọke rẹ Jihova vwo dje oma kẹ Mosis vwẹ Ugbenu ri Sinae, Ọ da vuẹ Mosis womarẹ amakashe: “Ọrovwohwo, Ọrovwohwo, Ọghẹnẹ rọ ria ehrọre vẹ arodọvwe, ọ fobọ muophu-u ọ vẹ ẹguọnọ vẹ uyota. Ẹguọnọ ro jẹrhẹriẹ rọye herọ vwọ kẹ ihwo uriori vwo ghovwo orukuruku vẹ urhiegbe vẹ umwemwu.” (Eyan. 34:6, 7) Jihova ọyen Ọghẹnẹ ro ruẹse ro gbe arodọnvwẹ, o muegbe rọ vwọ reyọ imwemwu rẹ ihwo ri kurhẹriẹ vwo ghovwo ayen.—Neh. 9:17; Une 86:15.

5. Vwo nene obo rehẹ Une Rẹ Ejiro 103:13, 14, die yen Jihova ruẹ kidie nẹ ọ riẹn avwanre fiotọ?

⁵ Jihova yen Ọmemama rẹ avwanre, ọtiọyena ọ nabọ riẹn avwanre dẹn. Gbe di roro! Ọ riẹn avwanre ohwo ọvuọvo fiotọ. (Une 139:15-17) Eriyina, Ọ riẹn jẹgba rọhẹ oma rẹ avwanre ra riuku rọyen mie ọsẹ vẹ oni avwanre na. Ọ tobọ riẹn obo re phiare vwẹ akpeyeren avwanre rọ nẹrhẹ avwanre dia oka rẹ ihwo rẹ avwanre hepha nonẹna. Die yen Jihova ruẹ kidie nẹ ọ riẹn avwanre fiotọ? Ọnana muo vwo gbe arodọnvwẹ kẹ avwanre.—Une 78:39; se Une Rẹ Ejiro 103:13, 14.

6. Mavọ yen Jihova vwo djephia nẹ ọyen vwo owenvwe rọ vwọ reyọ vwo ghovwo avwanre?

⁶ Jihova djerephia nẹ ọyen vwo owenvwe rọ vwọ reyọ vwo ghovwo. Ọ riẹnre nẹ umwemwu rẹ Adam rọ dia ọshare rẹsosuọ yen nẹrhẹ avwanre dia irumwemwu ji ghwẹ. (Rom 5:12) O vwo idjerhe vuọvo rẹ avwanre sa vwọ tan oma rẹ avwanre yẹrẹ ohwo ọfa vwo nẹ abọ rẹ ekan nana-a. (Une 49:7-9) Ẹkẹvuọvo, Ọghẹnẹ rẹ avwanre ro vwo ẹguọnọ na, dje erorokẹ phia womarẹ o vwo ru ọrhuẹrẹphiyotọ ro vwo si avwanre vwo nẹ abọ rẹ ekan yena. Die yen o ruru? Jọn 3:16 djerephia nẹ, Jihova ji Ọmọ ọghanghanre vuọvo rọyen nẹ o rhi ghwu vwọ kẹ avwanre. (Mat. 20:28; Rom 5:19) Jesu rioja rẹ ughwu fikirẹ avwanre, rere kohwo kohwo ro sere gbuyota sa vwọ vrabọ rẹ ekan na. (Hib. 2:9) Omuẹro nẹ ọ miavwẹ Jihova oma rọ vwọ mrẹ Ọmọ rọyen ro vwo ẹguọnọ kpahen ọke ro vwo ghwu ughwu rẹ oja! Vwọrẹ uyota, Jihova vwẹ uphẹn vwọ kẹ Ọmọ rọyen nẹ o ghwu kidie Ọ guọnọ vwo ghovwo avwanre.

7. Erhọ yen idje rẹ ihwo evo vwẹ Baibol na ri Jihova vwo ghovwo?

⁷ Baibol na vọnre vẹ idje rẹ ihwo rẹ Jihova  reyọ vwo ghovwo. (Ẹfe. 4:32) Ono vwẹ usun rayen wọ karophiyọ? Ọkiọvo, wọ karophiyọ Ovie Manasse. Orharhe ọshare yena ru umwemwu vwọso Jihova vwẹ idjerhe ebrabra. Ọ ga eghẹnẹ rẹ efian je riẹriẹ ihwo efa vwo ru ọtiọyen. O hwe emọ rọyen vwo ze izobo vwọ kẹ eghẹnẹ rẹ efian. Ọ tobọ ji mu ema rẹ eghẹnẹ rẹ efian phiyọ uwevwin rẹ ẹga ri Jihova. Baibol na ta kpahọn nẹ “o ru emu imiomiovwi buebu vwẹ obaro rẹ Ọrovwohwo, re kpaerọ ophu.” (2 Ikun 33:2-7) Ẹkẹvuọvo, ọke rẹ Manasse vwo kurhẹriẹ vwo nẹ otọ rẹ evun rhe, Jihova de ghini vwo ghovwo. Ọghẹnẹ da rhọnvwe nẹ ọ rhoma dia ovie. (2 Ikun 33:12, 13) Ọkiọvo, wo ji roro kpahen Ovie Devid ro ru umwemwu ọgangan vwọso Jihova ọke ro vwo gbe igberadja ji hwe ohwo. Dedena, ọke rẹ Devid ghini vwo kurhẹriẹ je rhọnvwe imwemwu rọyen, Jihova de ji vwo ghovwo. (2 Sam. 12:9, 10, 13, 14) Ofori nẹ e vwo imuẹro nẹ Jihova vwo owenvwe rọ vwọ reyọ vwo ghovwo avwanre. Kirobo ra cha mrẹ, evwoghovwo roghẹresan ri Jihova na fẹnẹ ọ rẹ ihworakpọ shesheri.

8. Mavọ yen ẹdia ri Jihova kerẹ Oguẹdjọ sa nẹrhẹ nẹ o vughe ohwo ro che vwo ghovwo?

⁸ Jihova yen Oguẹdjọ yẹrẹ, “Obrohiẹ rẹ akpọ na.” (Jẹn. 18:25) Ofori nẹ omamọ rẹ oguẹdjọ nabọ vwo ẹruọ rẹ urhi na. Jihova nabọ vwo ẹruọ rẹ irhi na, kidie ọ dia Oguẹdjọ ọvo yen o ruẹ-ẹ, ọyen jehẹ Ojurhi rẹ avwanre. (Aiz. 33:22) O vwo ohwo ọfa rọ riẹn obo ri yovwirin vẹ obo re brare vrẹ Jihova-a. Die ọfa yen a guọnọ mie omamọ rẹ oguẹdjọ? Ofori nẹ ọ guọnọ uyota na eje tavwen o ki brorhiẹn. Ọtiọyena, Jihova yen Oguẹdjọ ro me yovwin, kidie ọkieje yen ọ vwọ riẹn uyota na eje.

9. Die yen Jihova riẹnre rọ chọn uko vwo brorhiẹn sẹ o vwo ghovwo ohwo?

⁹ Vwọ fẹnẹ iguẹdjọ rẹ ihworakpọ, Jihova riẹn uyota rẹ kota kota re mu bru ra eje. (Jẹn. 18:20, 21; Une 90:8) Ọ dia oborẹ ihworakpọ mrẹ yẹrẹ nyo yen o vwo brorhiẹ-ẹn. Ọ nabọ vwo ẹruọ rẹ erọnvwọn kerẹ, iruemu ra riuku rọyen vwo mie ọsẹ vẹ oni, asan re yono ẹbe kodo te, asan ra dia ghwanre, iroro kugbe omakpokpọ rẹ ohwo ro muo vwo ruẹ eka rẹ erọnvwọn evo. Jihova mrẹ ubiudu na. Ọ nabọ vwo ẹruọ rẹ iroro kugbe owenvwe ro muẹ ohwo vwo ruẹ erọnvwọn. O vwo orọnvwọn vuọvo rọ djahen vwọ kẹ Jihova-a. (Hib. 4:13) Ọtiọyena, Jihova vwo ghovwo ohwo kidie ọ riẹn uyota na eje.

10. Diesorọ a sa vwọ tanẹ ọkieje yen Jihova vwo brorhiẹn abavo? (Urhi Rivẹ 32:4)

¹⁰ Ọkieje yen ẹdjọeguo ri Jihova vwọ dia ọsoso. Ọ ghwẹ oma phiyọ ẹbẹre ọvo kakaka-a. Ọ dia oborẹ ohwo hepha, efe, ọrho yẹrẹ ena rọ tẹnre yen o nẹ vwọ reyọ vwo ghovwo-o. (1 Sam. 16:7; Jems 2:1-4) O vwo ohwo vuọvo rọ sa jẹ udi kẹ yẹrẹ gba Jihova vwo ru orọnvwọ-ọn. (2 Ikun 19:7) Ọ dia ophu yẹrẹ ẹro rẹ avwanre vwo nẹ erọnvwọn yen o muẹ orhiẹn-ebro rọyen kpaha-an. (Eyan. 34:7) Aphro herọ-ọ, Jihova yen Oguẹdjọ ro me yovwin kparobọ kidie o vwo ẹruọ rẹ erọnvwọn vẹ ẹdia eje.—Se Urhi Rivẹ 32:4.

11. Idjerhe vọ yen evwoghovwo ri Jihova vwo dia ọ roghẹresan?

¹¹ Ihwo ri siẹ Ẹbẹre ri Hibru vwẹ Baibol na mrẹvughe nẹ evwoghovwo ri Jihova ọ roghẹresan. Ehiahiẹ ọvo re ruru ta kpahen ota ri Hibru rẹ ayen vwo ruiruo vwẹ ẹdia evo nẹ, “evwoghovwo rẹ Ọghẹnẹ ọvo yen ayen reyọ ota na vwo djisẹ rọyen, o vwo ọke vuọvo ayen vwọ reyọ vwo djisẹ rẹ evwoghovwo rẹ  ihworakpọ-ọ.” Jihova ọvo yen vwo ẹgba ro se vwo ghovwo orumwemwu ro kurhẹriẹ karekare. Die yen nẹ obuko rẹ evwoghovwo ri Jihova cha?

12-13. (a) Die yen ohwo riavwerhen rọyen siẹrẹ Jihova de vwo ghovwo? (b) Mavọ yen erere rẹ evwoghovwo ri Jihova krẹ te?

¹² A riavwerhen rẹ “eyeren rẹ ufuoma,” ọnana mudiaphiyọ nẹ e vwo ẹwẹn ri dọe kugbe ẹwẹn obrorhiẹn rọ fonro siẹrẹ e de rhiabọreyọ uyota na nẹ Jihova vwo ghovwo avwanre re. “Obọ ri Jihova” ọvo yen evwoghovwo tiọyena se nurhe. (Iruo 3:19, NW.) Jihova de vwo ghovwo avwanre nu, kẹ ọ kẹ avwanre uphẹn ra vwọ rhoma dia igbeyan rọyen kerẹsiẹ ra da mrẹ nẹ a tobọ ru umwemwu vuọvo jovwo-o.

¹³ Jihova de vwo ghovwo avwanre nu, o rhe gbugbon yẹrẹ gboja kẹ avwanre fikirẹ umwemwu na ọfa-a. (Aiz. 43:25; Jer. 31:34) Jihova ji siẹ imwemwu avwanre sherẹ kẹ avwanre “kirobo rẹ obaro ọnre sheri te kẹ obuko ọnre.” * (Une 103:12) O gbe avwanre unu mamọ, vwẹ ọke vuọvo na, ọ je kẹ avwanre omavwerhovwẹn siẹrẹ e de roro kpahen oborẹ evwoghovwo ri Jihova rho te. (Une 130:4) Kẹ, ono yen Jihova vwo ghovwo?

14. Die yen avwanre yonore kpahen oborẹ Jihova brorhiẹn rẹ evwoghovwo rọyen wan?

¹⁴ Kirobo re yonore na, ọ dia oborẹ umwemwu rẹ ohwo vwo ọkpan te yẹrẹ hanvwe te yen Jihova muẹ evwoghovwo rọyen kpaha-an. E ji yono nẹ ọ reyọ erianriẹn ro vwori kerẹ Ọmemama, Ojurhi, kugbe Oguẹdjọ vwo brorhiẹn rẹ ohwo ro che vwo ghovwo. Erọnvwọn vọ yen Jihova fuẹrẹn tavwen o ki vwo ghovwo ohwo?

15. Vwo nene obo rehẹ Luk 12:47, 48, die yen emu ọvo rẹ Jihova fuẹrẹn tavwen o ki vwo ghovwo?

¹⁵ Orọnvwọn ọvo rẹ Jihova fuẹrẹn yen, sẹ orumwemwu na riẹnre nẹ obo ro ruru na chọre. Jesu dje ọnana fiotọ vwẹ Luk 12:47, 48. (Se.) Ohwo rọ vwẹ arogba vwo ruẹ obo re brare, rọ riẹnre nẹ obo rẹ ọyen ruẹ na tuẹ Jihova oma, o ru umwemwu ọgangan. Jihova se brorhiẹn nẹ ọyen che vwo ghovwo ohwo tiọyena-a. (Mak 3:29; Jọn 9:41) Ọyen obo ri fori ra vwọ rhọnvwe nẹ avwanre riẹnre  nẹ obo re ruru vwẹ ọkievo chọre. Vwẹ ẹdia ọtiọyena, avwanre ji se rhẹro rẹ evwoghovwo rẹ Ọghẹnẹ? E! Kidie emu ọfa je herọ rẹ Jihova fuẹrẹn tavwen o ki vwo ghovwo.

16. Die yen okurhẹriẹ, kẹ diesorọ ọ vwọ dia obo re ghanre siẹrẹ a da guọnọ nẹ Jihova vwo ghovwo avwanre?

¹⁶ Emu ọfa rẹ Jihova fuẹrẹn yen, sẹ orumwemwu na ghini kurhẹriẹ nẹ otọ ẹwẹn rhe. Die yen o mudiaphiyọ e vwo kurhẹriẹ? O mudiaphiyọ nẹ ohwo na che “wene iroro, uruemu, yẹrẹ ọhọre rọyen.” O churobọ si ra vwọ viẹ idiekpọvwẹ ji muomaphiyọ gangan kpahen obo re brare re ruru, yẹrẹ kpahen obo ri yovwirin re rhe ru jovwo. Ohwo tiọyena muomaphiyọ, ọ dia fikirẹ obo ro ruchọ na ọvo-o, ẹkẹvuọvo fikirẹ oyerinkugbe rọyen vẹ Jihova ro doghori rọ nẹrhẹ o ru umwemwu na. Karophiyọ nẹ Ovie Manasse kugbe Ovie Devid ru imwemwu egangan vwọso Jihova, ẹkẹvuọvo Jihova vwo ghovwo ayen kidie ayen kurhẹriẹ vwo nẹ otọ ẹwẹn rayen rhe. (1 Ivie 14:8) Ọtiọyena, Jihova cha mrẹ obo ri djerephia nẹ oborẹ ohwo na ruru na ghene da tavwen o ki vwo ghovwo. Jẹ o teri a de vwọ viẹ diekpọvwe kpahen obo re ruru-u. O ji fo nẹ a jowọ a vwọ rhuẹrẹ ẹdia na phiyọ. * Ọnana yen orọnvwọn ọfa rẹ Jihova je fuẹrẹn tavwen o ki vwo ghovwo ohwo.

17. Die yen ewene, kẹ diesorọ ọ vwọ dia obo re ghanre siẹrẹ a rha guọnọ vwariẹn imwemwu re ru wanre? (Aizaya 55:7)

¹⁷ Emu ọghanghanre ọfa rẹ Jihova je fuẹrẹn yen ewene. Ewene mudiaphiyọ “re vwo gbobọnyẹ umiovwo re ruẹ jovwo.” Kọyen a sa tanẹ, ohwo na che siobọnu obo re brare ro ruẹ jovwo, o mi yeren akpọ vwo nene oborẹ Jihova guọnọre. (Se Aizaya 55:7.) Ohwo na che wene iroro rọyen rere ọ vwọ vwẹ uphẹn kẹ Jihova nẹ o sun akpeyeren rọyen. (Rom 12:2; Ẹfe. 4:23) Ofori nẹ o vwo owenvwe ro vwo gbobọnyẹ iroro vẹ iruemu re chọre ro vwobọ vwọ jovwo. (Kọl. 3:7-10) Vwọrẹ uyota, esegbuyota re vwo kpahen izobo ri Kristi yen emu ọvo kiriguo rọ nẹrhẹ Jihova vwo ghovwo avwanre, ọyen je hworhẹ avwanre fuan vwo nẹ imwemwu. Jihova che vwo  ghovwo avwanre fikirẹ izobo yena siẹrẹ ọ da mrẹ nẹ a ghene davwẹngba re vwo wene oka rẹ ohwo rẹ avwanre hepha jovwo.—1 Jọn 1:7.

18. Die yen e yono kpahen evwoghovwo ri Jihova re?

¹⁸ E gbe jẹ a rhoma fuẹrẹn ẹkpo eghanghanre evo ra ta ota kpahen vwẹ uyono nana. Jihova yen Ohwo ro me vwo ghovwo te akpọ te odjuvwu. Diesorọ a sa vwọ ta ọtiọyen? Ẹsosuọ, o muegbe rọ vwọ reyọ vwo ghovwo ọkieje. Ọrivẹ, ọ nabọ riẹn avwanre fiotọ. O riẹn oka rẹ ihwo rẹ avwanre hepha, ọtiọyena ọyehẹ ohwo ro se vughe ohwo ro ghini kurhẹriẹ. Ọrerha kẹ, Jihova de vwo ghovwo avwanre nu, ọ rha karophiyọ imwemwu na-a, kọ ghwa họhọ nẹ o phoro imwemwu na eje kufia. Ọnana nẹrhẹ e vwo ẹwẹn obrorhiẹn rọ fonro je mrẹ aroesiri rọyen.

19. Die yen sa kẹ avwanre omavwerhovwẹn dede nẹ jẹgba nẹrhe avwanre ruẹ umwemwu?

¹⁹ Vwọrẹ uyota, ọkieje yen e vwo ruẹ umwemwu, kidie avwanre gbare-e. Ẹkẹvuọvo, avwanre sa mrẹ ọbọngan vwo nẹ obo re si phiyọ Insight on the Scriptures, Ukori 2, aruọbe 771 rọ tare nẹ, “Jihova gbe arodọnvwẹ, Ọ riẹnre nẹ idibo rọyen gbare-e, ọtiọyena o rhe fo rẹ ayen vwo muomaphiyọ ọkieje fikirẹ jẹgba rọ nẹrhẹ ayen ruẹ obo re chọre-e. (Une 103:8-14; 130:3) Oma sa vwerhen ayen siẹrẹ ayen da davwẹngba vwo yeren akpọ rayen vwo nene iwan rẹ Ọghẹnẹ. (Fil. 4:4-6; 1 Jọn 3:19-22).” Ọnana ghene sa kẹ avwanre omavwerhovwẹn dẹn!

20. Die yen e che yono vwẹ uyono rọ vwọ kpahen ọnana?

²⁰ Oma vwerhen avwanre nẹ Jihova muegbe rọ vwọ reyọ vwo ghovwo avwanre siẹrẹ umwemwu re ruru da ghene da avwanre mamọ. Kẹ, mavọ yen a sa vwọ vwẹrokere evwoghovwo ri Jihova? Idjerhe vọ yen evwoghovwo rẹ avwanre vwọ họhọ ọ ri Jihova, kẹ mavọ yen e je vwọ fẹnẹ? Diesorọ ọ vwọ dia obo re ghanre e vwo vughe ofẹnẹ na? Uyono rọ vwọ kpahen ọnana cha kpahenphiyọ enọ nana.