E VWIẸ vwẹ vwẹ orere rẹ Graz, vwẹ ẹkuotọ rẹ Austria. Me vwọ hẹ ẹgbukpe ighwrẹn, a da reyọ ovwẹ kpo uyono rẹ ẹga vwẹ isikuru ọvo. Ẹkẹvuọvo, fikirẹ ọfanrhiẹn egbe ri mi rhiẹromrẹ vwẹ uvwre rẹ irherẹn vẹ nọn na, me rha sa tobọ dia isikuru na te ẹgbukpe ọvo tavwen oni mẹ ke rhọnvwe nẹ mi vrẹn no-o.

Ọke vwọ yanran na, e de mu vwe kpo bọdin sku. Vwẹ ason ọvo, Ọsẹ mẹ da djẹ rhe reyọ ovwẹ, kidie e do ibọmbu phiyọ orere rẹ Graz. Avwanre da djẹ kpo orere rẹ Schladming. Ugege rẹ avwanre ghwa vwọ wanvrẹ agbada ọvo nu, ibọmbu re do rhe de tueghe agbada na phiyotọ. O ji vwo ọke ọfa rẹ aropleni vwọ sa egbọlọ nene uvwe vẹ oni mẹ rode vwẹ egodo rẹ avwanre. Ofovwin na nẹrhẹ a mrẹvughe nẹ ishọshi vẹ usuon na ku ihwo phiyotọ.

MI RHI VUGHE OHWO RỌ SA YỌNREN OBỌ MẸ KOKOROKO

Vwẹ ukpe rẹ 1950, ọvo usun rẹ Iseri rẹ Jihova da ton uyono rẹ Baibol phiyọ vẹ ọni mẹ. Me nabọ kerhọ ọke rẹ ayen de yono, me je tobọ nene oni mẹ kpo uyono ọke evo. Oni mẹ rhi vwo vwo imuẹro nẹ Iseri rẹ Jihova yen yono uyota na, o de bromaphiyame vwẹ ukpe rẹ 1952.

Vwẹ ọke yena, mi niro nẹ ukoko rọhẹ ekogho rẹ avwanre na, ghwa ukoko rẹ emare. Ọke vwọ yanran na, vwẹ asan ọvo rẹ avwanre rare, avwanre da vwomaba ukoko ọvo rẹ ighene vọnre, rọ fẹnẹ ukoko rẹ eya re kpakore rẹ avwanre nurhe! Avwanre vwo rhivwin kpo Graz, ke me rhe ton uyono ẹra rẹ ọkieje phiyọ; o kriri-i, mi de ji rhi vwo imuẹro nẹ obo re yono uvwe na yen uyota na. Me da je rhe mrẹvughe nẹ Jihova yọnren obọ rẹ idibo rọyen kokoroko. Avwanre da tobọ hirharoku ẹdia re roro nẹ a cha sa vabọ rọye-en, Jihova ji che siobọnu avwanre-e.​—Une 3:5, 6.

Mi vwo ẹwẹn mi vwo ghwoghwo ota kẹ ihwo efa. Me da vwẹ iniọvo mẹ vwọ tuọnphiyọ. Iniọvo mẹ emetẹ ẹne, re je dia ekpako mẹ, vrẹn nẹ uwevwin re. Ayen wian kerẹ iyono vwẹ isikuru  rehẹ asan rẹ ayen kua ra. Me da kọn bru ayen ra vwẹ ọko sansan rẹ ayen dia, ra vwẹ uchebro kẹ ayen nẹ ayen ji yono Baibol na. Ukuotọ rọyen, iniọvo mẹ eje de yono Baibol ji bromaphiyame kerẹ Iseri rẹ Jihova.

Vwẹ udughwrẹn rivẹ me vwọ ton aghwoghwo phiyo nu, me da mrẹ aye ọvo rọ vrẹ ẹgbukpe 30 re, me da vwẹ uyono rẹ Baibol mu kẹ. O de yerin te ẹdia rẹ omaebrophiyame; ukuotọ rọyen, ọshare rọyen vẹ emeshare rọyen ivẹ de ji ru ọtiọyen. Uyono mi vwo mu kẹ ayen na, nẹrhẹ esegbuyota mẹ ganphiyọ. Diesorọ? Kidie a je rhe vwẹ uyono rẹ Baibol mu kẹ vwẹ dẹvo-o. Ọtiọyena, ke me nabọ muegbe phiyotọ rere mi se vwo yono ayen. Otọ rọyen, mi ke yono oma mẹ tavwen mi ki yono ihwo efa! Ọyena nẹrhẹ ọdavwaro mẹ kpahen uyota na kodophiyọ. Mi de bromaphiyame vwẹ April 1954.

Vwẹ 1955, mi de kpo ọghwẹkoko rẹ akpọeje vwẹ ẹkuotọ rẹ Germany, France, kugbe England. Me vwọ hẹ London yen me vwọ mrẹ oniọvo Albert Schroeder rọ dia oyono vwẹ Isikuru rẹ Gilead. Ukuko na, Oniọvo Schroeder da je ga kerẹ ọvo usun rẹ Ẹko Rọvwẹrote na. Ọke rẹ avwanre vwọ kiẹn British Museum, Oniọvo Schroeder de dje isiesi rẹ Baibol awanre evo kẹ avwanre, ọ da je vuẹ avwanre oborẹ ayen ghanre te. A vwẹ ibiẹbe rẹ Hibru vwo si odẹ rẹ Ọghẹnẹ phiyọ ayen. Ọnana te vwe ẹwẹn mamọ, ọ bọn esegbuyota mẹ gan, ọ da je nẹrhẹ oruru mi vwo ghwoghwo Ota rẹ Ọghẹnẹ kẹ ihwo ganphiyọ.

Mi ton iruo ọkobaro ọkieje phiyọ vwẹ January 1, 1956. Emeranvwe ẹne vwọ wan nu, e de ji vwe kpo Austria ra ga kerẹ ọkobaro oghẹresan. Vwẹ ọke yena, Oseri rẹ Jihova vuọvo hẹ orere rẹ Mistelbach re me da ga na-a. Ẹkẹvuọvo, me rhiẹromrẹ egbabọse ọvo. Uruemu mẹ vẹ ọ rẹ ọkobaro me vẹ ọyen gba ga na fẹnẹre. Mi joma te ẹgbukpe 19 re, orere rode yen mi nurhe; oniọvo ochekọ na hẹ ẹgbukpe 25, ọko yen o nurhe. Me fobọ vrẹn vwẹ urhiọke-e, jẹ ọrivẹ mẹ na fobọ vrẹn mamọ. Mi fobọ sherhẹn vwẹ aso-on, ẹkẹvuọvo ọrivẹ mẹ fobọ sherhẹn mamọ. Dede nẹ avwanre ihwo ivẹ na fẹnẹre, uchebro rẹ Baibol rẹ avwanre neneri, chọn avwanre uko vwọ riavwerhen rẹ iruo rẹ ọkobaro na.

Vworẹ uyota, avwanre hirharoku egbabọse efa re gan vrẹ ọyena. A tobọ mu kpahen avwanre, ẹkẹvuọvo “a sen avwanre-e.” (2 Kọr. 4:7-9) Ẹdẹ ọvo, avwanre vwo ghwoghwo vwẹ ọko ọvo, ihwo rehẹ ọko na de siobọ nẹ eranko rayen. Eranko na da gba riariẹ avwanre phiyọ; ayen ghan ako phiyọ, jẹ ayen gbọ. Mẹ vẹ ọrivẹ mẹ da yọnrọn ohwohwo obọ, me da tobọ nẹrhovwo nẹ, “Jihova, biko jẹ avwanre fobọ ghwu, siẹrẹ eranko na da rhọvwọ avwanre!” Eranko na vwo sikẹrẹ avwanre, ayen da domaji, ayen vwo kpogho urhurhu rayen emerha nu, ayen da yanran. Avwanre ghene mrẹ ochọnvwe rẹ Jihova ẹdẹ yena. Ọyena vwọ wan nu, avwanre de ghwoghwo ota vwẹ ọko na odedede, ihwo na da je nabọ kerhọ. Ọkiọvo o gbe ayen unu nẹ eranko na wan avwanre oma-a, yẹrẹ nẹ avwanre ji se fiudugberi ghwoghwo ota kẹ ihwo, dede nẹ a davwẹngba vwo djuguegue mu avwanre. Evo da rhe dia Iseri rẹ Jihovah.

Avwanre je rhoma mrẹ emu ọfa rọ nẹrhẹ oshọ mu avwanre. Ẹdẹ ọvo, ọshare ro vwo egodo rẹ avwanre dia na vwọ da udi vroma nu, ọ da  tanẹ ọyen cha teyen avwanre hwe, kidie avwanre kpokpo ekogho na. Dede nẹ aye rọyen bruro uche, jẹ o nyori-i. Uvun rẹ avwanre rọhẹ obenu egenege na yen avwanre de nyo eta na eje. Avwanre da vwẹ egbara vwọ cha ẹchẹ rẹ avwanre, jẹ avwanre brokpakpa krun eghwa rẹ avwanre cha vwọ djẹ. Avwanre vwo rhie ẹchẹ, avwanre da mrẹ vwẹ anurhoro vẹ aphia rode rọ vwọ yọnren obọ. Ọtiọyena, avwanre da wan ẹchẹ obuko djẹ ro otafe. Avwanre de mu ekuakua rẹ avwanre eje vwọ djẹ wan imidjerhe ogrongron re ru phiyọ udju na. Kẹ avwanre brorhiẹn nẹ, avwanre rhe che rhivwin kpo uwevwin na ọfa-a.

Avwanre de krun eghwa rẹ avwanre kpo hotẹl ọvo. Etiyin rẹ avwanre diare joma te ẹgbukpe ọvo na, de ji fierere kẹ iruo rẹ aghwoghwo rẹ avwanre. Vwẹ idjerhe vọ? Hotẹl na hẹ uherevie rẹ orere na; evo usun rẹ ihwo rẹ avwanre vwẹ Baibol vwo yono, guọnọ nẹ e ru uyono rayen vwẹ etiyin. O kriri-i, avwanre da ton uyono rẹ evwruwevwin vẹ ọ rẹ Uwevwin Orhẹrẹ phiyọ vwẹ uvun rẹ avwanre vwẹ hotẹl na. Omarẹ ihwo 15 yen cha.

Avwanre dia Mistelbach vrẹ ẹgbukpe ọvo tavwen a ke rhoma ji vwe kpo Feldbach, rọhẹ uherevie rẹ obohwẹre vẹ obuko ọnre na vwẹ Graz. A kẹ vwẹ ọkobaro ọfa me vẹ ọyen gba wian, ẹkẹvuọvo ukoko hẹ asan na-a. Uvun otutuno yen avwanre dia, vwẹ obenu rẹ egenege ra vwẹ irhe bọn. Avwanre davwẹngba vwọ vwẹ ẹbẹre ẹbe vwo din inu rehẹ uvwre rẹ irhe na, kidie edo rẹ odju na wan inu na ro uwevwin na. Orhare yen avwanre de vo ame. Ẹkẹvuọvo, Jihova bruphiyọ kẹ ẹgbaẹdavwọn rẹ avwanre. Emeranvwe evo vwọ wan nu, a da vwẹ ẹko ọvo vwo mu. Ukuotọ rọyen, omarẹ ihwo 30 vwẹ orua ọvo rẹ avwanre nene yono Baibol da rhe mrẹ uyota na vughe!

Enana nẹrhẹ ovwẹ vwo ọdavwaro kpahen ukẹcha rẹ Jihova vwọ kẹ ihwo re vwẹ ọdavwẹ rẹ Uvie na vwọ kobaro. Ihworakpọ rha sa chọn avwanre uko dede-e, Jihova choma rọ vwọ chọn avwanre uko ọkieje.​—Une 121:1-3.

Vwẹ 1958 e de ru ọghwẹkoko rẹ akpọeje vwẹ Yankee Stadium kugbe Polo Grounds vwẹ New York City. Mi vwo si ọbe kpo oghọn ukoko rọhẹ Austria nẹ me guọnọ ra, ayen da nọ vwẹ sẹ mi se kpo iklasi 32 rẹ Isikuru rẹ Gilead. Me cha sa sen uphẹn oghẹresan tiọye-en. Kpakpata kọyen me vwọ kpahen nẹ, “E!”

 Oniọvo Martin Poetzinger ro chirakon rẹ omukpahen ọgangan vwẹ uwodi rẹ oja rẹ Nazi, yen me vẹ ọyen gba chidia asan ọvo vwẹ iklasi na. Ukuko na, ọ da ga kerẹ ọvo usun rẹ Ẹko Rọvwẹrote na. Avwanre vwọ hẹ iklasi, ọkiọvo oniọvo Martin mi ghwe dju ota phiyọ ovwẹ orhọ, “Erika, die yen ọyena mudiaphiyọ vwẹ ephẹrẹ rẹ German?”

E vwo yono avwanre te asan ọvo, Oniọvo Nathan Knorr de ghwoghwo asan re che ji ohwo ọvuọvo ra. Paraguay kọyen e ji vwe ra. A guọnọre nẹ ọsẹ mẹ rhọnvwe kẹ vwẹ tavwen me ke sa ro ẹkuotọ na, kidie ọke yena mẹvwẹ eghene. Ọsẹ mẹ vwọ rhọnvwe kẹ vwẹ nu, mi de kpo Paraguay vwẹ March 1959. Uwevwin ra bọn kẹ imishọnare vwẹ orere rẹ Asunción, kọyen me vẹ ọrivẹ mẹ dia.

O kriri-i, mi de rhi vughe Oniọvo Walter Bright rọ je dia imishọnare. O wontọ nẹ iklasi 30 rẹ Gilead. Ọke vwọ yanran na, avwanre da rọvwọn. Kẹ avwanre chọn ohwohwo uko vwo yerẹn ghene ebẹnbẹn rẹ akpeyeren. Ebẹnbẹn da rhe, avwanre mi se ọbe rẹ Aizaya 41:10: “Wọ djẹ oshọ-ọ, kidie me vẹ owẹ herọ, wo jẹ ofu dje we-e, kidie Mẹvwẹ Ọghẹnẹ wẹn; Me kẹ wẹ ogangan.” Ọyena kẹ avwanre imuẹro nẹ siẹrẹ avwanre da fuevun ga Jihova je vwẹ Uvie rọyen vwọ kobaro, o vwo ọke vuọvo ro che vwo chukoku avwanre-e.

Ọke vwọ yanran na, e de ji avwanre kpo asan rọ kẹrẹ ughwru rẹ Brazil. O rhi vwo te ọke ọvo, Ilori rẹ ẹga rehẹ oboyin na da vuẹ emọ evo nẹ ayen vwẹ ikuta vwo phi uwevwin rẹ imishọnare rẹ avwanre hepha na, rọ joma guọghọ re. Ukuko na, Walter da rhe vwẹ uyono rẹ Baibol vwo mu kẹ ohwo rode rẹ elọkpa rehẹ etiyin. Ọshare na da rhẹrẹ uwevwin rẹ avwanre ọsoso udughwrẹn ọvo. Nẹ ọke yena yanran, ayen rhe kpokpo avwanre ọfa-a. O kriri-i, a da tanẹ avwanre kua kpo uwevwin ro yovwin vrẹ ọ rẹ avwanre dia na, vwẹ ẹbẹre ochekọ rẹ ughwru rẹ Brazil. Erere nuro rhe, kidie ọ nẹrhẹ avwanre se ru uyono vwẹ ẹkuotọ rẹ Paraguay kugbe Brazil. Ikoko ivẹ yen e vwo mu vwẹ ekogho yena tavwen avwanre ki vrẹn no.

Idọktọ vuẹ vwẹ jovwo nẹ me cha sa mrevu-un, kọyensorọ o vwo gbe avwanre unu ọke me vwọ mrevun vwẹ 1962! Avwanre da kua kpo Hollywood, Florida, rọ kẹrẹ asan rẹ orua rẹ Walter dia. Fikirẹ ẹroevwote rẹ ọmọ na, me vẹ ọshare mẹ rha sa ga kerẹ ekobaro vwẹ uvwre rẹ ikpe evo-o. Dedena, avwanre je vwẹ ọdavwẹ rẹ Uvie na vwọ kobaro.​—Mat. 6:33.

Avwanre vwo te Florida vwẹ November 1962, o gbe avwanre unu mamọ nẹ uruemu rẹ omaẹfẹnẹ rọhẹ ubrotọ na djobọte iniọvo rehẹ ukoko na; iniọvo ibiebi vẹ i ri iyibo rhọnvwa ruẹ uyono yẹrẹ kpo aghwoghwo kuẹgbe-e. Ẹkẹvuọvo, Jihova fẹnẹ ihwo-o. Ọtiọyena, o rhe kri-i, ukoko na eje de rhi kuomakugbe. Avwanre ghene mrẹ ukẹcha rẹ Jihova, kidie ikoko buebun hẹ ekogho yena enẹna.

Ọ da vwẹ mamọ ọke rẹ ikansa afọrhe vwo hwe Walter vwẹ 2015. Walter rọ dia uvi ọshare mẹ vwẹ uvwre rẹ ikpe 55 rhire na, vwo ẹguọnọ rẹ Jihova, ọ je nabọ vwẹ ukẹcha kẹ iniọvo buebun. Me rhẹro rẹ ọke ra cha vwọ rhọvwọn nushi rhe, ke me cha rhoma mrẹ vẹ omakpokpọ.​—Iruo 24:15.

Oma vwerhen ovwẹ nẹ me hẹ ẹga rẹ ọkieje vwẹ ikpe re vrẹ 40 re; me je nabọ mrẹ aghọghọ vẹ ebruphiyọ vwẹ evun rọyen. Kerẹ udje, me vẹ ọshare mẹ Walter, mrẹ ihwo 136 rẹ avwanre vwẹ Baibol yono ri bromaphiyame. Vwọrẹ uyota, avwanre hirharoku ebẹnbẹn evo. Jẹ, e sa nẹrhẹ avwanre siomareyọ nẹ ega rẹ Jihova-a. Ukperẹ ọtiọyen, e nẹrhẹ avwanre sikẹrẹ Jihova, vẹ imuẹro nẹ ọ cha rhuẹrẹ erọnvwọn eje phiyọ vwẹ ọke vẹ idjerhe ro jere. O ghini ru ọtiọyen kẹ avwanre!​—2 Tim. 4:16, 17.

Me je karophiyọ Walter te ọke na, ẹkẹvuọvo iruo ọkobaro na chọn vwẹ uko vwo chirakon. Oma vwerhen ovwẹ ọke mi de yono ihwo efa, tobọ vwọ kpahen evrẹnushi na. Vwọrẹ uyota, mi che se kere erọnvwọn na eje rẹ Jihova ru kẹ vwẹ re-e, o ji rhi ku vwe phiyotọ dẹvo-o. O ru nene obo ro veri, ọ sẹro mẹ, ọ kẹ vwẹ ọgangan, ọ da je vwẹ “obọrhen” rẹ “ephio kparobọ” rọyen vwọ yọnrọn ovwẹ.​—Aiz. 41:10.