Pho kpẹ obo revun rọyen

Pho kpẹ ẹrhuẹrẹhọ robo rehẹ evun rọyen

“Nyo Uyono Rere Wọ Ghwanre”

“Nyo Uyono Rere Wọ Ghwanre”

“Emọ mẹ, . . . nyo uyono rere wọ ghwanre.”​—ISẸ 8:32, 33.

UNE: 56, 89

1. Mavọ yen avwanre se vwo vwo aghwanre, kẹ erere vọ yen che norhe?

JIHOVA yen Esiri rẹ aghwanre, ọ choma rọ vwọ vwẹ aghwanre kẹ kohwo kohwo rọ nọrọ miẹ. Jems 1:5 da ta: “Ohwo ro rhe vwo aghwanre vwẹ usun rẹ ovwa-an, e jọ nọ vwẹ obọ rẹ Ọghẹnẹ, ọye ri se siobọ nẹ kemu kemu kẹ ohwo, ọ ghwọ kuẹ ohwo-o.” Idjerhe ọvo re se vwo vwo aghwanre rẹ Ọghẹnẹ, ọyen ra vwọ rhiabọreyọ ọghwọku rọ vwọ kẹ avwanre. Aghwanre tiọyena sa nẹrhẹ a kẹnoma kẹ obo re brare, ri se miovwo oyerinkugbe rẹ avwanre vẹ Jihova. (Isẹ 2:10-12) Ọ me je chọn avwanre uko vwọ “sẹro rẹ oma rẹ [avwanre] vwẹ evun rẹ ẹguọnọ rẹ Ọghẹnẹ . . . hẹrhẹ arhọ rọye ri bẹdẹ na.”​—Jude 21.

2. Mavọ yen ọdavwaro re vwo kpahen ọghwọku rẹ Ọghẹnẹ sa vwọ ganphiyọ?

2 Jẹgba, asan ra dia ghwanre, vẹ erọnvwọn efa sa nẹrhẹ ọ bẹn kẹ avwanre ra vwọ rhiabọreyọ ọghwọku, yẹrẹ vwẹ ẹro abavo vwo no. Ẹkẹvuọvo, siẹrẹ a da mrẹ erere norhe, ọ cha nẹrhẹ e vwo ọdavwaro kpahọn, ji vwo imuẹro nẹ ọyen odjephia rẹ ẹguọnọ rẹ Jihova vwo kpahen avwanre. Isẹ 3:11, 12, da ta: “Ọmọ mẹ, wọ jẹ uchebro rẹ Ọrovwohwo na fia-a, . . . kidie ohwo rẹ Ọrovwohwo guọnọre ọye ọ ghwọ kuẹ.” E ja karophiyọ nẹ Jihova vwo ọdavwẹ rẹ avwanre. (Se Hibru 12:5-11.) Kidie nẹ Jihova riẹn avwanre fiotọ, ọghwọku rọyen gan nọ-ọ, e vrẹka-a. E gbe ja fuẹrẹn erọnvwọn ẹne ri churobọ si ọghwọku: (1) omaẹriẹnsuon, (2) ọghwọku ro nẹ obọ rẹ emiọvwọn cha, (3) ọghwọku vwevunrẹ ukoko na, kugbe (4) emuọvo rọ bra vrẹ ọghwọku.

OMAẸRIẸNSUON DJE AGHWANRE PHIA

3. Mavọ yen ọmọ se vwo vwo uruemu rẹ omaẹriẹnsuon? Djudje rọyen.

3 Omaẹriẹnsuon churobọ si ẹgbaẹdavwọn re vwo sun uruemu vẹ iroro rẹ ohwo. E vwiẹ ohwo vwiẹ uruemu rẹ omaẹriẹnsuo-on. Ẹkẹvuọvo, e yono. Kerẹ udje: Siẹrẹ ọmọ de yono obo ra djẹ idjighere, ọsẹ yẹrẹ oni na me yọnrọn idjighere na kẹ. Ọke vwọ yanran na, o de no nẹ obọ rẹ ọmọ na gan cha re, o mi siobọno vwẹ ọmọke tavwen ọ ke rhoma yọnrọn. Jẹ, obọ ọmọ na da nabọ gan re, o mi rhi siobọno karekare. Vwẹ idjerhe vuọvo na, siẹrẹ emiọvwọn da vwẹ ọkeneje vwo yono emọ rayen “vwẹ ẹghwọ kuo kugbe uyono rẹ Ọrovwohwo,” kẹ ayen sa chọn ayen uko vwo vwo uruemu rẹ omaẹriẹnsuon vẹ aghwanre.​—Ẹfe. 6:4.

4, 5. (a) Diesorọ omaẹriẹnsuon vwọ dia ẹbẹre ọghanghanre ọvo rẹ uruemu “ohwo ọkpokpọ” na? (b) Diesorọ ofu vwo jẹ avwanre edje, ọ da tobọ dianẹ e sheri “asiẹ ighwrẹ”?

4 Ọtiọyen ọ je hepha vwọ kẹ ihwo ri te imiragua tavwen ayen ki mrẹ ukoko na vughe. Ọ da tobọ dianẹ ayen vwo uruemu rẹ omaẹriẹnsuon jovwo, ọ dia ọyen ayen vwo yerin tedje re-e. Ẹkẹvuọvo, ayen se yerin tedje siẹrẹ ayen de ku “ohwo ọkpokpọ” na phiyọ oma, je davwẹngba vwọ vwẹrokere Jesu. (Ẹfe. 4:23, 24) Omaẹriẹnsuon sa chọn avwanre uko vwo “siobọ nẹ egagọ rẹ ofian kugbe ẹguọnọ rẹ akpọ ofefe na, rere avwanre yere akpọ rẹ avwanre dẹndẹn yoyovwi vwẹ evun rẹ akpọ na.”​—Taitọs 2:12

5 Ẹkẹvuọvo, avwanre ejobi irumwemwu. (Aghwo. 7:20) Ọtiọyena, siẹrẹ e de ru chọ, ọ dia ọyen o vwo mudiaphiyọ nẹ avwanre rhe vwo uruemu rẹ omaẹriẹnsuo-on. Isẹ 24:16 da ta: “Kidie ọvwata she asiẹ ighwrẹ ọ me rhoma vrẹn; ẹkẹvuọvo ukpokpogho ri gere uruimwemwu she.” Die yen sa chọn avwanre uko? Ọ dia ẹgba romobọ rẹ avwanre-e, ẹkẹvuọvo womarẹ ukẹcha rẹ ẹwẹn ọfuanfon rẹ Ọghẹnẹ. (Se 2 Kọrẹnt 4:7) Omaẹriẹnsuon, ọyen ẹbẹre ọvo rẹ omamọ rẹ ẹwẹn ọfuanfon na.

6. Die yen sa chọn avwanre uko vwo muomaphiyọ uyono rẹ Baibol? (Ni uhoho rẹsosuọ na.)

6 Ofori nẹ e muomaphiyọ ẹrhovwo ẹnẹ ro nẹ otọ rẹ ubiudu rhe, uyono rẹ Baibol romobọ, kugbe erorokpahọn, siẹrẹ a da guọnọ vwo uruemu rẹ omaẹriẹnsuon. Uyono rẹ Baibol da bẹn wẹ eruo vwo? Ọkiọvo wo se no nẹ wo ghwe vwo ẹguọnọ rẹ ẹbe ese-e. Ẹkẹvuọvo, karophiyọ nẹ Jihova sa chọn wẹ uko siẹrẹ wọ da yarẹ ukẹcha rọyen. Ọ sa nẹrhẹ “urhuru” rẹ Ota rọyen si we. (1 Pita 2:2) Ẹsosuọ, nẹrhovwo rhe Jihova nẹ ọ chọn wẹ uko vwo sun oma wẹn ọke ru da guọnọ yono Ota rọyen. Wo de ru ọtiọyen nu, gbe ru nene ẹrhovwo wẹn, wo jẹ uyono na gron nọ-ọ. Ọke vwọ yanran na, kọ cha riẹnriẹn owẹ oma, wọ me je riavwerhen rọyen! Vwọrẹ uyota, wọ sa riavwerhen rẹ ọke ru wọ ghwọrọ vwo roro kpahen Ota rẹ Ọghẹnẹ.​—1 Tim. 4:15.

7. Mavọ yen omaẹriẹnsuon sa vwọ chọn avwanre uko vwọ yanmu obo ra tẹnrovi vwẹ ẹga rẹ Jihova?

7 Omaẹriẹnsuon sa nẹrhẹ a yanmu oboratẹnrovi vwẹ ẹga rẹ Jihova. Kerẹ udje, ọgbuyovwin rẹ orua ọvo vwo no nẹ oruru rọyen kpahen iruo rẹ ẹga na shekpotọ ememerha, o de bru ẹkẹn kẹ oma, rọ vwọ ga kerẹ ọkobaro ọkieje. Vwọba, ko se iyovwinreta ra vwọphia kpahen iruo rẹ ọkobaro vwẹ imagazini rẹ avwanre. Ọnana vẹ ẹrhovwo ẹnẹ rẹ ọkieje, keyen chọn rọ uko vwọ bọn oyerinkugbe rọyen vẹ Jihova gan. Oruru rọyen da je rhe ganphiyọ kpahen iruo rẹ ẹga na. Kọ je davwẹngba vwọ ga kerẹ ọkobaro ubrọke kọke kọke rẹ uphẹn na vwo rhiephiyọ. Die kọyen rhi nẹ obuko rọyen rhe? Dede nẹ o hirharoku egbabọse sansan, ọ rhọnvwe si ẹwẹn nẹ iruo rẹ ọkobaro ọkieje rọ tẹnrovi na-a, ukuotọ rọyen, ọ da rhe dia ọkobaro.

CHỌN EMỌ WẸN UKO VWỌ RIẸN JIHOVA

O vwo ọmọ vuọvo re vwiẹre vẹ ẹgba ro vwo brorhiẹn rẹ obo re gbare vẹ obo re chọre-e; emọ eje guọnọ uyono (Ni ẹkorota 8)

8-10. Die yen sa chọn emiọvwọn uko vwo yono emọ rayen vwẹ idjerhe rẹ Jihova? Djudje rọyen.

8 Emiọvwọn rehẹ evunrẹ ukoko na vwo oghwa rẹ ayen vwo yono emọ rayen “vwẹ ẹghwọ kuo kugbe uyono rẹ Ọrovwohwo.” (Ẹfe. 6:4) Ọyena okpowian dẹn, marho fikirẹ akpọ ọbrabra nana rẹ avwanre de yerẹn na. (2 Tim. 3:1-5) O vwo ọmọ vuọvo re vwiẹre vẹ ẹgba ro se vwo vughe obo ri yovwirin vẹ obo re brare-e. Dede nẹ e vwiẹ ọmọ vẹ ẹwẹn obrorhiẹn, jẹ ofori nẹ e yono ẹwẹn obrorhiẹn na tavwen ọ ke sa nabọ riẹn wian. (Rom 2:14, 15) Ehiahiẹ rẹ Baibol ọvo djere nẹ ubiota rẹ Grik ra fan phiyọ “ọghwọku” na, a je sa fan phiyọ “uyono rẹ emọ.”

9 Oma se fun emọ siẹrẹ esẹ vẹ ini da ghwọkuẹ ayen vwẹ idjerhe rẹ ẹguọnọ. Ọghwọku tiọyena cha nẹrhẹ ayen riẹn nẹ o vwo asan rẹ egbomọphẹ rẹ ayen bare. Ayen je cha riẹn nẹ orhiẹn rẹ ayen brẹ vẹ uruemu rẹ ayen djephia sa ghwa erhuvwu yẹrẹ umiovwo rhe. Ọtiọyena, o che yovwin siẹrẹ emiọvwọn de nene odjekẹ rẹ Jihova ọke rẹ ayen de yono emọ rayen. Karophiyọ nẹ obo ra yọnrọn emọ wan fẹnẹre vwẹ asan sansan, o ji wene nẹ ọke ra ruọke. Emiọvwọn re vwẹ aghwanre rẹ Jihova vwo ruiruo, cha sa vwẹ aghwanre rẹ akpọ nana yẹrẹ iroro romobọ rayen vwo yono emọ-ọ.

10 Kerẹ udje, e se yono emuọvo nẹ udje rẹ Noa. Ọ dia erianriẹn romobọ rọyen yen Noa vwo ruiruo ọke rẹ Jihova vwọ vuẹ nẹ ọ kare okọ-ọ. Kidie nẹ ọ je rhe kare okọ dẹvo-o, o de nene odjekẹ rẹ Jihova, ro vwo “ru emu ejobi” rẹ Ọghẹnẹ dje kẹ. (Jẹn. 6:22) Kẹ die yen nẹ obuko rọyen rhe? Okọ na sivwin arhọ rẹ Noa kugbe orua rọyen. Noa ji ruiruo rọyen fiotọ kerẹ ọmiọvwọn, kidie ọ vwẹroso aghwanre rẹ Ọghẹnẹ. Ọ nabọ yono emọ rọyen, ji phi uvi rẹ udje phiyotọ kẹ ayen, dede nẹ ọyena egbabọse rode vwẹ ọke ọbrabra yena, tavwen a ke rhe mrẹ Oghwe na.​—Jẹn. 6:5.

11. Mavọ yen udje rẹ emiọvwọn ghanre te vwẹ uyono rẹ emọ?

11 Kerẹ ọmiọvwọn, mavọ yen wo se vwo “ru emu ejobi” rẹ Ọghẹnẹ dje kẹ wẹ? Kerhọ rẹ Jihova. Jẹ ọ vwẹ Ota rọyen vẹ ukoko na, vwọ kẹ wẹ odjekẹ kpahen oborẹ wo che yono emọ wẹn wan. Ọke vwọ yanran na, emọ wẹn cha kpẹvwẹ owẹ fikirẹ ukẹcha rẹ wọ vwọ kẹ ayen! Oniọvo ọvo de si: “Oma vwerhen ovwẹ fikirẹ oborẹ ọsẹ vẹ oni mẹ yọnrọn ovwẹ wan. Oborẹ ayen yono uvwe, te vwe ubuidu. Ẹgbaẹdavwọn rayen yen nẹrhẹ ovwẹ sa yan obaro vwevunrẹ ukoko na.” Dede nẹ emiọvwọn evo davwan, jẹ emọ evo rhọnvwa ga Jihova-a. Ẹkẹvuọvo, ẹwẹn obrorhiẹn rẹ emiọvwọn tiọyena che se kpokpo aye-en, kidie ayen riẹnre nẹ ayen davwẹngba rayen eje vwo yono emọ na. Ayen ji se vwo iphiẹrophiyọ nẹ emọ na che “rhivwin” bru Jihova rhe ẹdẹ ọvo.

12, 13. (a) Mavọ yen emiọvwọn se vwo djephia nẹ ayen nyupho rẹ Ọghẹnẹ siẹrẹ a da djẹ ọmọ rayen nẹ ukoko? (b) Erere vọ yen orua ọvo mrẹre fikirẹ ẹmienyo rẹ ọsẹ vẹ oni na?

12 Obo re ma davwẹn ẹmienyo rẹ emiọvwon, kẹ ọke ra da djẹ ọmọ rayen nẹ ukoko. Roro kpahen oborẹ oniọvo aye ọvo ra djẹ ọmọtẹ rọyen nẹ ukoko tare ọke rẹ ọmọ na vwo vrẹn nẹ uwevwin. Oniọvo na da ta: “Ke me guọnọ asan me vwọ yọnrọn obọ vwẹ ẹbe rẹ ukoko na, rere me vẹ ọmọtẹ mẹ kugbe emọ rọyen sa vwọ ghwọrọ ọke kugbe. Ẹkẹvuọvo, ọshare mẹ da chọn vwẹ uko vwọ mrẹvughe nẹ ọmọtẹ rẹ avwanre hẹ obọ rẹ Jihova, ọtiọyena, o rhe fo nẹ avwanre gbowọphiyọ ọrhuẹrẹphiyotọ rọye-en.”

13 Ikpe evo vwọ wan nu, a da reyọ rhivwin. Oni na da ta: “Enẹna, kẹdẹ kẹdẹ yen ọ vwọ vwẹ ifonu se vwe, ji siẹ ovuẹ rhe vwe! Ọ nabọ muọghọ kẹ vwẹ vẹ ọshare mẹ, kidie ọ riẹnre nẹ avwanre nyupho rẹ Jihova. Avwanre nabọ yerẹn kuẹgbe asaọkiephana.” Wo de vwo ọmọ ra djẹ nẹ ukoko, davwen rere wọ “vwẹ udu wẹn ejobi vwọ kpahe Ọrovwohwo, wọ vwẹ ẹro suọ oma obọ wẹ-ẹn.” (Isẹ 3:5, 6) Karophiyọ nẹ ọghwọku rẹ Jihova, ọyen odjephia rẹ aghwanre vẹ ẹguọnọ rọyen ra mrẹ vwo dje-e. Wọ me je karophiyọ nẹ Jesu ghwu kẹ avwanre eje, ji te ọmọ wẹn. Ọghẹnẹ guọnọre nẹ ohwo vuọvo ghwọrọ-ọ. (Se 2 Pita 3:9.) Oborẹ Jihova tare nẹ wo ru na da tobọ da wẹ dede, vwẹroso ọghwọku vẹ odjekẹ rọyen. Ofori nẹ wo rhiabọreyọ ọghwọku rẹ Jihova, ukperẹ wọ vwọ reyọ vwọsuọ.

VWEVUNRẸ UKOKO NA

14. Mavọ yen a sa vwọ mrẹ erere nẹ uyono rẹ Jihova vwọ kẹ avwanre womarẹ “odibo rẹ esiri” na?

14 Jihova veri nẹ ọyen cha vwẹrote ukoko na, sẹro rọyen, ji yono ihwo rehẹ evun rọyen. O ghini ruẹ ọtiọyen vwẹ idjerhe buebun. Kerẹ udje, o phi ẹroevwote rẹ ukoko na phiyọ obọ rẹ Ọmọ rọyen. Jesu vwẹ “odibo rẹ esiri” na vwo mu, rere ọ vwẹ Ota rẹ Ọghẹnẹ vwọ ghẹrẹ avwanre vwẹ ọke ro fori. (Luk 12:42) Odibo esiri na kẹ avwanre uyono vẹ ọghwọku womarẹ Ota rẹ Ọghẹnẹ rọ vwọ ghẹrẹ avwanre. Nọ oma wẹn, ‘O vwo ọke ọvo rẹ eta mi nyori yẹrẹ oborẹ mi seri vwẹ ẹbe rẹ avwanre vwọ nẹrhẹ ovwẹ ru ewene vwẹ iroro yẹrẹ uruemu mẹ?’ Ẹkpahọnphiyọ wẹn da dia e, gbe jẹ oma vwerhen owẹ! Kidie ọyena odjephia nẹ wọ vwẹ uphẹn kẹ Jihova nẹ ọ ma wẹ yẹrẹ kẹ wẹ ọghwọku ro che fierere kẹ wẹ.​—Isẹ 2:1-5.

15, 16. (a) Mavọ yen avwanre sa vwọ mrẹ erere vwo nẹ iruo rẹ ekpako na? (b) Die yen avwanre se ru, rere iruo na sa vwọ pharhe kẹ ayen?

15 Jesu ji vwẹ ekpako vwo mu, nẹ ayen vwẹrote ukoko na. Baibol na se ayen “ẹse.” (Ẹfe. 4:8, 11-13) Mavọ yen avwanre sa vwọ mrẹ erere nẹ iruo rẹ ekpako na? Idjerhe ọvo ọyen ra vwọ vwẹrokere esegbuyota vẹ omamọ rẹ uruemu rayen. Idjerhe ọfa ọyen re vwo nene odjekẹ rẹ Baibol rẹ ayen vwọphia. (Se Hibru 13:7, 17.) Karophiyọ nẹ ekpako na vwo ẹguọnọ rẹ avwanre, ayen ji guọnọ nẹ oyerinkugbe rẹ avwanre vẹ Jihova ganphiyọ. Kerẹ udje, ayen brokpakpa vwẹ ukẹcha phia siẹrẹ ayen de noso nẹ oruru rẹ avwanre shekpotọ yẹrẹ avwanre gbẹdẹ rẹ uyono. Ayen nabọ kerhọ kẹ avwanre, je davwẹngba vwọ bọn avwanre gan vẹ Ota rẹ Ọghẹnẹ. Wo se noso nẹ ukẹcha rẹ ayen vwọphia na, ọyen odjephia rẹ ẹguọnọ rẹ Jihova kpahen owẹ?

16 Karophiyọ nẹ ọ ghwa lohọ vwọ kẹ ekpako na, rẹ ayen vwọ vwẹ uchebro kẹ avwanre-e. Vwẹ ẹro roro obo rọ bẹn kẹ Natan te, rọ vwọ ghwọku Ovie Devid fikirẹ umwemwu rọyen rọ guọnọ djahan. (2 Sam. 12:1-14) Ọtiọyen ọ je bẹn kẹ ọyinkọn Pọl, ro vwo fiudugberi ghwọku Pita rọ dia ọvo usun rẹ iyinkọn 12 na, kidie ọ kẹnoma kẹ otu ri keferi na. (Gal. 2:11-14) Ọtiọyena, mavọ yen wo se vwo ru oghwa rẹ ekpako rẹ ukoko wẹn pharhe? Dia ohwo ra sa rua, vwo uruemu rẹ omaevwokpotọ, wo mi ji jiri ayen. Noso nẹ odjekẹ rayen, ọyen odjephia rẹ ẹguọnọ rẹ Ọghẹnẹ vwo kpahen owẹ. Wo de ru enana eje, ku wọ sa mrẹ erere kẹ oma wẹn, oma kọ je vwerhen owẹ.

17. Mavọ yen oniọvo aye ọvo mrẹ erere vwo nẹ ukẹcha rẹ ekpako na vwọphia?

17 Ọ bẹn kẹ oniọvo aye ọvo ro vwo vwo ẹguọnọ rẹ Jihova, fikirẹ umwemwu ro ru wanre. Ọ da ta: “Ọke rẹ imwemwu mi ru wanre vwọ so ẹnwan rode kẹ vwẹ, mi de bru ekpako na ra. Ayen vwẹ ovwẹ vwo guẹdjọ yẹrẹ ni vwe kueku-u. Ukperẹ ọtiọyen, ayen de phiuduphiyọ ovwẹ awọ, je bọn vwẹ gan. O vwo oborẹ iruo vọn ayen obọ te-e, uyono de kuphiyọ nu, ọvo usun rayen me rhe nọ vwẹ oborẹ ekuakua hepha. Mi niro nẹ Jihova che se vwo ẹguọnọ mẹ-ẹ, fikirẹ oka rẹ akpọ mi ke yerin jovwo. Ẹkẹvuọvo, Jihova vwẹ ekpako rẹ ukoko vẹ iniọvo na, vwo dje ẹguọnọ rọyen kẹ vwẹ. Me rẹ Ọghẹnẹ kọke kọke nẹ o juvwe chukokuo-o.”

EMUỌVO RỌ BRA VRẸ ỌGHWỌKU

18, 19. Die yen miavwan vrẹ ọghwọku? Djudje rọyen.

18 Dede nẹ ọghwọku sa miavwan ohwo oma, jẹ o vwo emuọvo rọ bra vrẹ ọghwọku. Ọyena yen ojaẹriọ ro se te ohwo oma siẹrẹ a rha rhiabọreyọ ọghwọku-u. (Hib. 12:11) Roro kpahen udje rẹ ihwo nana: Ken vẹ Ovie Zẹdikaya. Ọke rẹ Ken vwo vwo utuoma ọgangan kpahen Abel, Ọghẹnẹ da ta kẹ: “Die ivun vwo miovwo uwe, rẹ opharo wẹn vwọ dia tughẹ? Wọ riẹn ru nọ, ọ gbe rha jẹn wẹ reyọ? Wọ rha riẹn ru-u na, umwemwu fiọko vwọ anurhoro wẹn; wẹwẹ ọ guọnọ reyọ ẹkẹvuọvo pharhe wo phio kparobọ.” (Jẹn. 4:6, 7) Ẹkẹvuọvo, Ken davwerhọ-ọ. Ukuotọ rọyen, o de ru umwemwu. Vwẹ ẹro roro oja vẹ ọmiaovwẹ rẹ Ken so kẹ oma rọyen! (Jẹn. 4:11, 12) Mane kẹ ọ kerhọ rẹ Ọghẹnẹ jovwo, ọ rha vrabọ rẹ ọmiaovwẹ yena.

19 Ovie Zẹdikaya rọ dia ọvwiẹrẹ kugbe ohwo vẹ ọkon, sunru ọke rẹ erọnvwọn vwọ bra mamọ kẹ ihwo rehẹ Jerusalẹm. Ọkieje yen ọmraro Jerimaya vwọ vuẹ nẹ o siobọnu orharhe uruemu rọyen na, jẹ ọ rhọnvwa kerhọ-ọ. Oja kọyen rhi nẹ obuko rọyen rhe. (Jer. 52:8-11) Jihova ghene guọnọ sivwin avwanre vwo nẹ abọ rẹ oja okamuka!​—Se Aizaya 48:17, 18.

20. Die yen cha phia kẹ ihwo re rhiabọreyọ ọghwọku rẹ Ọghẹnẹ vẹ ihwo re senrọ?

20 Nonẹna, ihwo buebun vwẹ ẹro phovwin vwo nẹ uruemu rẹ omaẹriẹnsuon. O rhe che kri-i, ihwo re rhọnvwe rhiabọreyọ ọghwọku rẹ Ọghẹnẹ-ẹ, cha rioja rẹ obo ri che nẹ obuko rọyen rhe. (Isẹ 1:24-31) Ọtiọyena, gbe “nyo uyono rere wọ ghwanre.” Isẹ 4:13 da ta: “Nabọ mu ẹro phihọ uyono, wo siobọ no-o; sẹro rọye, kidie ọye arhọ wẹn.”