1, 2. (a) Die yen esẹ vẹ ini evo ruẹ siẹrẹ emọ rayen da tanẹ ayen guọnọ bromaphiyame? (b) Diesorọ a vwọ nọ ihwo re guọnọ bromaphiyame sẹ ayen vwomakpahotọ kẹ Jihova re? (Ni uhoho rẹsosuọ na.)

ỌSẸ vẹ oni rẹ ọmọtẹ ọvo rẹ avwanre che se Maria vwẹ etinẹ, tẹnrovio ọke ro vwo vrẹn mudia vwẹ ohri rẹ ihwo re che bruphiyame. Vẹ upho gorigori, ọ da kpahenphiyọ enọ ivẹ rẹ ọtota na nọre. O kriri-i, e de bro phiyame.

² Oma vwerhen ọsẹ vẹ oni rẹ Maria mamọ fikirẹ orhiẹn ro bruru rọ vwọ vwomakpahotọ kẹ Jihova ji bromaphiyame. Ẹkẹvuọvo, oshọ ke mu oni rọyen, ọ da nọ oma rọyen enọ tiọna: ‘Maria rha hanvwe nọ vwọ kẹ omaebrophiyame? Ọ riẹn ọghanrovwẹ rẹ obo ro ruẹ na? Ọ da hẹrhẹ emerha tavwen ọ ke jowọ nana, ọ dia ọyen che me yovwin?’ Enana enọ rẹ esẹ vẹ ini ri vwo ẹguọnọ rẹ emọ rayen nọ, siẹrẹ emọ na da tanẹ ayen guọnọ bromaphiyame. (Aghwo. 5:5) Ọ chọre re vwo roro kpahen enọ tiọna-a, kidie omaẹvwọkpahotọ kugbe omaebrophiyame, eyen owọẹjẹ re ma ghanre kparobọ vwẹ akpeyeren rẹ Onenikristi.​—Ni ekpeti na “ Wọ Vwẹ Oma Wẹn Kpahotọ kẹ Jihova Re?”

3, 4. (a) Idjerhe vọ yen ọyinkọn Pita vwọ kanrunumu ọghanrovwẹ rẹ omaebrophiyame? (b) Die nẹrhẹ Pita vwẹ omaebrophiyame vwọ vwanvwe owain rẹ Noa wianre rọ vwọ kare okọ?

 ³ Pita vwọ ta ota vwọ kpahen omaebrophiyame, ọ da rionbọ phiyọ ọke rẹ Noa vwọ kare okọ: “[“Omaebrophiyame,” NW ] rẹ ọ vẹ ọnana shephihọ na, o sivwẹ ovwan vwẹ asakiephana.” (Se 1 Pita 3:20, 21.) Owian ọgangan rẹ Noa wianre rọ vwọ kare okọ na, djerephia nẹ ọ vwomakpahotọ vwo ru ọhọre rẹ Ọghẹnẹ. Ọ nabọ fuevun ruiruo rẹ Jihova vwọ kẹ. Oborẹ esegbuyota ọgangan rọyen na muro vwo ru, da nẹrhẹ o se sivwin oma rọyen kugbe ihwo rẹ orua rọyen ọke rẹ Oghwe vwo ku akpọ na. Ẹkẹvuọvo, ẹkpo vọ yen Pita guọnọre nẹ avwanre niso?

⁴ Okọ rẹ ihwo na mrẹre vwẹ ọke yena, nẹrhẹ ayen riẹn nẹ Noa vwo esegbuyota kpahen Ọghẹnẹ. Ọtiọyena, ihwo da je mrẹ Onenikristi ro bromaphiyame, ka ghwa riẹn nẹ ọ vwomakpahotọ kẹ Jihova re, fikirẹ esegbuyota ro vwo kpahen izobo rẹ Jesu ra rhọvwọn nushi rhe na. Kerẹ Noa, Inenikristi ri vwomakpahotọ kẹ Ọghẹnẹ nure, nabọ fuevun ruiruo rẹ Jihova vwọ kẹ ayen. Kirobo rẹ Jihova sivwin Noa wan Oghwe na, ọtiọyen o ji che sivwin ihwo ri bromaphiyame ri ji fuevun, ọke rọ da cha ghwọrọ eyeren nana. (Mak 13:10; Ẹvwọ. 7:9, 10) Ọnana yen sorọ omaẹvwọkpahotọ vẹ omaebrophiyame vwọ dia obo re ghanre mamọ. Ohwo ro siomauko vwọ kẹ omaebrophiyame vwẹ iphiẹrophiyọ rẹ arhọ rẹ bẹdẹ bẹdẹ rọyen vwọ heha.

5. Die yen a cha fuẹrẹn vwẹ uyono nana?

⁵ Ra vwọ riẹn ọghanrovwẹ rẹ omaebrophiyame nure na, e gbe jẹ a fuẹrẹn enọ erha nana: Die yen Baibol na ta kpahen omaebrophiyame? Die yen a guọnọ mie ohwo tavwen e ki bro phiyame? Diesorọ o vwo fo nẹ a karophiyọ ọghanrovwẹ rẹ  omaebrophiyame ọke ra da vwẹ Baibol vwo yono emọ rẹ avwanre yẹrẹ ihwo efa?

6, 7. (a) Djisẹ rẹ oborẹ omaebrophiyame rẹ Jọn mudiaphiyọ. (b) Ọrhọ yen omaebrophiyame rọ ma ghanre kparobọ rẹ Jọn ruru?

⁶ Omaebrophiyame rẹsosuọ ra niyẹnrẹn rọyen vwẹ Baibol na, ọyen ọ rẹ Jọn ro bru ihwo phiyame ruru. (Mat. 3:1-6) Jọn bru ihwo phiyame vwọrẹ odjephia nẹ ayen kurhẹriẹ nẹ imwemwu rẹ ayen ru vwọso Urhi rẹ Mosis. Ẹkẹvuọvo, karophiyọ nẹ omaebrophiyame rọ ma ghanre kparobọ rẹ Jọn ruru, dia ọ rẹ okurhẹriẹ-ẹ. O bru Jesu rọ dia ọmọ rẹ Ọghẹnẹ phiyame. (Mat. 3:13-17) Jesu dia orumwemwu-u, ọ guọnọ okurhẹriẹ-ẹ. (1 Pita 2:22) Omaebrophiyame rọyen, ọyen odjephia nẹ ọ vwomakpahotọ ro vwo ru ọhọre rẹ Ọghẹnẹ.​—Hib. 10:7.

⁷ Ọke rẹ Jesu vwọ hẹ akpọ, idibo rọyen ji bru ihwo phiyame. (Jọn 3:22; 4:1, 2) Kerẹ omaebrophiyame rẹ Jọn ruru, idibo rẹ Jesu bru ihwo phiyame vwọrẹ odjephia nẹ ihwo na kurhẹriẹ nẹ imwemwu rẹ ayen ru vwọso Urhi rẹ Mosis. Ẹkẹvuọvo, Jesu de ghwu ji vrẹnushi kpo obo odjuvwu nu, obo ri muẹ ihwo vwo bromaphiyame kọ cha fẹnẹ.

8. (a) Iji vọ yen Jesu vwọ kẹ idibo rọyen ọke ro vwo vrẹnushi nu? (b) Djisẹ rẹ oborẹ omaebrophiyame rẹ Inenikristi mudiaphiyọ.

⁸ Vwẹ ukpe 33 rẹ ọke rẹ avwanre na, Jesu ro vrẹnushi rhe da vwomaphia kẹ otu buebun. Ihwo rehẹ etiyin ẹdẹ yena da dia eshare re vrẹ 500, eriyin ji te eya, ọkiọvo ji te emọ dede. Ọ sa dianẹ ọke yena yen ọ vwọ vwẹ iji nana phia: “Ọvwan gba yanran re we re yono ihwo rẹ akpọ na ejobi, wa vwẹ ame kẹ ayen vwẹ odẹ rẹ Ọsẹ vẹ ọ rẹ Ọmọ kugbe [“ẹwẹn ọfuanfon.” NW ] We yono ayen vwọ riẹn otọ rẹ imu na ejobi re dje kẹ ovwan na.” (Mat. 28:19, 20; 1 Kọr. 15:6) Ọ sa dianẹ buebun rẹ idibo na hẹ etiyin ọke rẹ Jesu vwọ vwẹ iji na phia nẹ e re ru idibo rẹ ihwo. Jesu nabọ kanrunumu omaebrophiyame kerẹ emuọvo kiriguo ra guọnọ mie ihwo re guọnọ mu urhekpe rọyen je yan nene. (Mat. 11:29, 30) Kohwo kohwo rọ guọnọ ga Jihova vwẹ idjerhe ro shephiyọ, ko vwo ọmrẹvughe rẹ ẹdia rẹ Jesu kare vwẹ orugba rẹ ọhọre rẹ Ọghẹnẹ. O de vwo ọmrẹvughe yena nu, ke se bro phiyame. Ọnana yen omaebrophiyame ọvuọvo rẹ Jihova rhiabọreyọ. Ikuegbe rẹ Baibol sansan djerephia nẹ idibo kpokpọ re vwomaba ukoko na vwẹ ẹgbukpe ujorin ẹsosuọ, siomauko vwọ kẹ omaebrophiyame-e. Ayen je nabọ vwo ẹruọ rẹ obo ro mudiaphiyọ.​—Iruo 2:41; 9:18; 16:14, 15, 32, 33.

9, 10. Die yen omaebrophiyame rẹ ọshare rẹ Etiopia na kugbe ọ rẹ ọyinkọn Pọl yono avwanre?

⁹ Se Iruo Rẹ Iyinkọn Na 8:35, 36. Roro kpahen obo re phiare ọke rẹ ọshare rẹ Etiopia ro kpo ẹga vwẹ Jerusalẹm jovwo, vwo rhivwin kpo. Vwo nene odjekẹ rẹ amakashe rẹ Jihova, Filip de bru ohwo rẹ Etiopia na ra, o de “gbe ikun rẹ iyẹnrẹ esiri ri Jesu vwọ kẹ.” Kẹ, die yen ọshare na ruru? Kidie nẹ o vwo ọdavwaro kpahen obo re yoniro, o ji vwo owenvwe ro vwo nene ọrhuẹrẹphiyotọ rẹ Jihova, o rhe hwọke-e, o de bromaphiyame.

¹⁰ Udje ọfa ra cha ta ota kpahen, kẹ ọ rẹ ọshare ọvo ro mukpahen idibo rẹ Jesu mamọ. E vwiẹrẹ phiyọ ẹgborho rẹ Ju ra vwọ kpahotọ kẹ Jihova nure. Ẹkẹvuọvo, ihwo rẹ Ju kpare oyerinkugbe oghẹresan rẹ ayen vẹ Jihova vwori kufia. Ọshare na mu ẹwẹn kpahen ẹkuruemu rẹ ẹga rẹ ihwo rẹ Ju mamọ, jẹ ukuko na, ọ da mrẹ ẹga ọfa  ro yovwin vrẹ ọyena. Jesu ra rhọvwọn nushi kpo odjuvwu yen soseri kẹ. Kẹ, die yen ọshare na ruru? O rhiabọreyọ ukẹcha rẹ Ananayas. Vwọ kpahen ọshare yena, Baibol na da ta: “Etiyin o de vrẹn, [“o de bromaphiyame,” NW ].” (Iruo 9:17, 18; Gal. 1:14) O muẹro nẹ wọ riẹnre dẹn nẹ ọshare rẹ Ju yena, yen a rhe riẹn phiyọ ọyinkọn Pọl. Ẹkẹvuọvo, noso nẹ Pọl jowọ ro fori ugege ro ghwe vwo vwo ẹruọ rẹ ẹdia rẹ Jesu kare vwẹ ọrhuẹrẹphiyotọ rẹ Jihova. O hwọke-e, o de bromaphiyame.​—Se Iruo Rẹ Iyinkọn Na 22:12-16.

11. (a) Die yen mu ihwo ra vwẹ Baibol yono vwo bromaphiyame? (b) Mavọ yen oma ruẹ avwanre siẹrẹ a da mrẹ ihwo kpokpọ ri bromaphiyame?

¹¹ Ọtiọyen ọ je hepha vwọ kẹ ihwo rẹ avwanre vwẹ Baibol vwo yono, te imitete te imiragua. Ihwo ri vwo esegbuyota kugbe uvi rẹ ọdavwaro kpahen uyota na, choma rẹ ayen vwọ vwomakpahotọ ji bromaphiyame. Vwọrẹ uyota, oma vwerhen avwanre ọke ra da ta ota rẹ omaebrophiyame na kẹ ayen vwẹ isikoko vẹ eghwẹkoko rẹ avwanre. Oma vwerhen Iseri rẹ Jihova siẹrẹ ohwo rẹ ayen vwẹ Baibol vwo yono da rhiabọreyọ uyota na, ji yan obaro te ẹdia ro vwo bromaphiyame. Ọtiọyen oma je vwerhen emiọvwọn siẹrẹ ayen da mrẹ emọ rayen vwẹ usun rẹ ihwo kpokpọ re che bru phiyame. Vwẹ ukpe rẹ ẹga rẹ 2017, ihwo re vrẹ 284,000 re guọnọ “arhọ ri bẹdẹ na” yen vwomakpahotọ kẹ Jihova, ji bromaphiyame. (Iruo 13:48) O muẹro nẹ idibo kpokpọ yena riẹn oborẹ omaebrophiyame ghanre te vwọ kẹ Inenikristi. Owọẹjẹ vọ yen ayen reyọre tavwen e ki bru ayen phiyame?

12. Owọẹjẹ vọ yen ohwo ra vwẹ Baibol vwo yono cha reyọ tavwen e ki bro phiyame?

¹² Ohwo ra vwẹ Baibol yono che vwo esegbuyota re mu kpahen erianriẹn ọgbagba rẹ Ọghẹnẹ, ọhọre rọyen, kugbe ọrhuẹrẹphiyotọ rẹ usivwin ro ru vwọ kẹ ihworakpọ, tavwen e ki bro phiyame. (1 Tim. 2:3-6) Esegbuyota tiọyena cha nẹrhẹ o siobọnu erharhe iruemu ro vwori jovwo, rere o se vwo yeren akpọ nene iji rẹ Baibol na. (Iruo 3:19) Ọnana pha ghanghanre mamọ, kidie ohwo cha sa vwomakpahotọ kẹ Ọghẹnẹ siẹrẹ o de ruẹ obo re sa nẹrhẹ o jẹ Uvie rẹ Ọghẹnẹ ẹruọ-ọ. (1 Kọr. 6:9, 10) Ẹkẹvuọvo, vwọ vrẹ ọ ro vwo yeren akpọ nene iji rẹ Baibol na, o ji vwo erọnvwọn efa ra guọnọ mie. Ohwo rọ guọnọ ọvwata, cha davwẹngba vwo kpo uyono ọkieje, ji vwobọ vọnvọn vwẹ iruo rẹ aghwoghwo na. Jesu tare nẹ idibo rọyen che muomaphiyọ iruo nana. (Iruo 1:8) Ohwo re yono na de ru enana eje nu, kọ sa vwẹ oma rọyen kpahotọ kẹ Jihova womarẹ ẹrhovwo, ji bromaphiyame.

13. Ọke re de yono ihwo efa, diesorọ o vwo fo nẹ a karophiyọ nẹ omaebrophiyame yen sa nẹrhẹ ohwo dia uvi Onenikristi?

¹³ Ọke re de yono emọ rẹ avwanre kugbe ihwo efa oborẹ ayen se vwo ru enana eje, ofori nẹ a karophiyọ nẹ omaebrophiyame jehẹ usun rẹ erọnvwọn re sa nẹrhẹ ohwo dia uvi Onenikristi. Avwanre da karophiyọ ọnana, ke se yono ayen vwẹ idjerhe ro fiotọ. Ọ je cha nẹrhẹ a guọnọ ọke ro fori ra vwọ vuẹ ayen kpahen ọghanrovwẹ rẹ omaẹvwọkpahotọ kugbe omaebrophiyame. Kidie avwanre guọnọre nẹ ayen yan obaro te ẹdia re vwo bru ayen phiyame!

14. Diesorọ o vwo fo nẹ a gba ohwo vuọvo vwo bromaphiyame-e?

¹⁴ E jẹ avwanre gba emọ rẹ avwanre yẹrẹ ihwo rẹ avwanre vwẹ Baibol vwo yono, vwo bromaphiyame-e. Kidie Jihova gba ohwo vuọvo vwọ ga-a. (1 Jọn 4:8) Ukperẹ ọyena, e jẹ a chọn ayen uko vwọ riẹn obo  rọ ghanre te, re vwo vwo uvi oyerinkugbe vẹ Jihova. Ọdavwaro kpahen oborẹ ayen yonori vẹ owenvwe re vwo ru obo ra guọnọ mie Inenikristi, yen che mu ayen vwo bromaphiyame.​—2 Kọr. 5:14, 15.

15, 16. (a) O vwo edje rẹ ohwo che te tavwen o ki bromaphiyame? Djekpahọn. (b) Diesorọ ohwo vwo bromaphiyame kerẹ ọvo usun rẹ Iseri rẹ Jihova, ọ da tobọ dianẹ e bruro phiyame vwẹ ẹga rọ rare jovwo?

¹⁵ O vwo edje ohwo che te tavwen o ki bromaphiyame-e, kidie ihwo eje dia abavo-o, evo fobọ yan obaro vwọ vrẹ efa. Ihwo buebun bromaphiyame ọke rẹ ayen vwọ hẹ imighene, ayen ji fuevun ga Jihova te ọke na. Efa fobọ mrẹ ukoko na vughe-e, ayen rhe ji fobọ bromaphiyame-e. Evo tobọ vrẹ ẹgbukpe 100 tavwen ayen ki bromaphiyame!

¹⁶ Aye ọvo rọ kpakore da nọ oghwoghwota ro yono, sẹ o ghini fo rẹ ọyen vwọ rhoma bromaphiyame, kidie e bruro phiyame vwẹ ẹga sansan rọ rare jovwo. Oniọvo na de nene fuẹrẹn ẹkpo rẹ Baibol sansan re sa chọn uko. Ukuotọ rọyen, o de rhi vwo ẹruọ rẹ oborẹ Baibol jiri kẹ, o de bromaphiyame. Aye na kuẹrofia kẹ omaebrophiyame kidie nẹ ọ joma te ẹgbukpe 80 re-e. Vwọrẹ uyota, erianriẹn ọgbagba vwọ kpahen ọhọre rẹ Jihova yen sa nẹrhẹ omaebrophiyame rẹ avwanre dia ọ rẹ obọdẹn. Ọtiọyena, ihwo kpokpọ che bromaphiyame ọ da tobọ dianẹ e bru ayen phiyame vwẹ ẹga rẹ ayen rare jovwo.​—Se Iruo Rẹ Iyinkọn Na 19:3-5.

17. Die yen ofori nẹ ohwo roro kpahen vwẹ ẹdẹ ro bromaphiyame na?

¹⁷ Ẹdẹ rẹ ohwo bromaphiyame, ọyen ẹdẹ rẹ aghọghọ. Vwọba, ọyena jẹ ẹdẹ rọ vwọ nabọ roro kpahen oborẹ omaẹvwọkpahotọ vẹ omaebrophiyame churobọ si. Ọ guọnọ ẹgbaẹdavwọn e ki se yerin mu omaẹvwọkpahotọ rẹ avwanre. Kọyensorọ Jesu vwọ reyọ oghwa rẹ Onenikristi vwo dje urhekpe. Kidie ayen rha cha “dia kẹ omobọ rayen [ọfa-a,] ẹkẹvuọvo vwọ kẹ ohwo rọ vwi fiki rayen ghwu rọ da rhoma vrẹn.”​—2 Kọr. 5:15; Mat. 16:24.

18. Enọ vọ yen a cha kpahenphiyọ vwẹ uyono rọ vwọ kpahen ọnana?

¹⁸ Oghwa rẹ Onenikristi re vwo dje urhekpe na, yen mu oni rẹ Maria vwọ nọ enọ re djunute vwẹ ọtonphiyọ rẹ uyono nana. Wọ da dia ọmiọvwọn, ọ sa dianẹ o vwo ọke ọvo wọ vwọ nọ oma wẹn enọ tiọna: ‘Ọmọ mẹ nabọ choma vwọ kẹ omaebrophiyame re? O vwo erianriẹn ọgbagba rọ sa nẹrhẹ omaẹvwọkpahotọ rọyen dia ọ rẹ obọdẹn? Ofori nẹ ọ nabọ kpo isikuru sheri ji vwo iruo tavwen o ki bromaphiyame? Kẹ, o de rhe ru umwemwu ọgangan siẹrẹ o de bromaphiyame nu vwo?’ A cha kpahenphiyọ enọ nana vwẹ uyono rọ vwọ kpahen ọnana. A je cha fuẹrẹn oborẹ emiọvwọn re dia Inenikristi sa vwọ vwẹ ẹro abavo vwo ni omaebrophiyame.