1. Die yen gbe we unu ọke rẹ wo tu vwọ vuẹ ihwo efa kpahen uyota na?

WỌ KAROPHIYỌ ọke wọ vwọ mrẹ uyota na vughe? Wọ nabọ vwo ẹruọ rẹ oborẹ wo yono vwo nẹ Baibol na cha. Wo rorori nẹ ihwo eje che rhiabọreyọ uyono ru wo vwo imuẹro kpahen na. Wo vwo imuẹro dẹn nẹ ovuẹ ri Biabol na cha nẹrhẹ ayen yeren omamọ rẹ akpọ enẹna, ayen mi ji vwo uvi rẹ iphiẹrophiyọ kpahen obaro na. (Une 119:105) Ọtiọyena, wọ da vuẹ igbeyan kugbe ihwo rẹ orua wẹn kpahen oborẹ wo yonori. Ẹkẹvuọvo, die kọyen phiare? O gbe we unu mamọ nẹ buebun rayen sen ovuẹ na.

2-3. Ẹro vọ yen ihwo buebun vwo ni Jesu ọke rọ vwọ hẹ otọrakpọ na?

² Ofori nẹ o gbe avwanre unu siẹrẹ ihwo da sen ovuẹ rẹ awanre ghwoghwo na-a. Ọke rẹ Jesu vwọ hẹ otọrakpọ na, ihwo buebun sen uyono rọyen, dede nẹ o ru igbevwunu vwo djephia nẹ Ọghẹnẹ vẹ ọyen herọ. Kerẹ udje, ihwo re vwọso Jesu riẹnre nẹ ọ rhọvwọn Lazarọs nushi. Dedena, Ilori rẹ ẹga rẹ ihwo ri Ju rhọnvwe rhiabọreyọ kerẹ Mesaya na-a. Ukperẹ ọtiọyen, ke ayen tobọ jiroro rẹ oborẹ ayen ru teyọn vẹ Lazarọs hwe!—Jọn 11:47, 48, 53; 12:9-11.

³ Jesu riẹnre nẹ ihwo buebun cha rhọnvwe rhiabọreyọ kerẹ Mesaya na-a. (Jọn 5:39-44) Ọ ta eta nana kẹ idibo ri Jọn ro brẹ ihwo phiyame: “Ebruba kẹ ohwo rọ mrẹ emu rẹ ogbeku vwẹ obọ mẹ-ẹ.” (Mat. 11:2, 3, 6) Diesorọ ihwo buebun vwọ sen Jesu?

4. Die yen a cha ta ota kpahen vwẹ uyono nana?

⁴ Vwẹ uyono nana kugbe ọ rọ vwọ kpahọn, a cha fuẹrẹn erọnvwọn evo re sorọ ihwo buebun vwọ sen Jesu vwẹ ẹgbukpe ujorin ẹsosuọ. A je cha ta ota kpahen oboresorọ ihwo buebun je vwọ sen ovuẹ rẹ avwanre nonẹna. Ma rho  kparobọ, a je cha ta ota kpahen oborẹsorọ e vwo vwo esegbuyota kokoroko kpahen Jesu rere avwanre vwọ jẹ uyono rọyen ẹsiọn.

5. Die yen sa suọ, rẹ ihwo evo vwo roro nẹ Jesu cha sa dia Mesaya re veri na-a?

⁵ Ihwo buebun sen Jesu fikirẹ asan ro nurhe. Ayen rhọnvwere nẹ omamọ rẹ oyono yen o ruẹ, o ji ruẹ emu igbunu. Ẹkẹvuọvo, ayen niro nẹ Jesu ghwa ọmọ rẹ ọkarirhe ghevweghe. Orere ri Nazarẹt yen o nurhe. Ọ sa dianẹ ihwo buebun ni orere yena fiemu-u. Nataniẹl rọ rhe dia odibo rọyen, ta eta nana ẹsosuọ: “Kẹ emu esiri se nẹ Nazarẹt rhe?” (Jọn 1:46) Ọ sa dianẹ orere rẹ Jesu nurhe na je re-e. Yẹrẹ ọ je sa dianẹ o roro kpahen aroẹmrẹ rọhẹ Maika 5:2 rọ tare nẹ Bẹtlẹhẹm yen e de che vwiẹ Mesaya na, ọ dia Nazarẹti-i.

6. Die yen rha chọn ihwo rẹ ọke yena uko vwọ riẹn nẹ Jesu yen Mesaya na?

⁶ Die yen Biabol na tare? Ọmraro Aizaya tarọ phiyotọ nẹ ivwighrẹn ri Jesu cha davwerhọn rẹ evuẹ ri shekpahen “uvwie” ri Mesaya na-a. (Aiz. 53:8) A mraro rẹ evuẹ buebun tiọyen phiyotọ. Ọ da dianẹ ihwo na nabọ fuẹrẹn evuẹ yena eje, ayen rha riẹn nẹ Betlẹhẹm yen e de vwiẹ Jesu, kugbe tanẹ uvwiẹ rẹ Ovie Devid yen o nurhe. (Luk 2:4-7) Kọyen orere ra mraro rọyen phiyotọ vwẹ Maika 5:2 na yen e de vwiẹ Jesu. Die kọyen ebẹnbẹn na? Ihwo na fobọ brorhiẹn nọ. Kidie nẹ ayen ghwa riẹn otọ rẹ emu na eje-e, ayen da sen Jesu.

7. Diesorọ ihwo buebun vwọ sen idibo rẹ Ọghẹnẹ nonẹna?

⁷ Ebẹnbẹn tiọyena je herọ nonẹna? E. Iseri ri Jehova ghwa dia ihwo ri titiri-i, ihwo buebun niro nẹ “e yono aye-en ihwo ghevweghe.” (Iruo 4:13) Ihwo evo niro nẹ ofori idibo rẹ Ọghẹnẹ vwo yono ihwo Baibol na-a, kidie ayen kpo isikuru rẹ ẹga vuọvo ra nabọ riẹ-ẹn. Efa tare nẹ Iseri ri Jihova ọyen “ẹga rẹ ihwo rẹ America,” dede nẹ omarẹ ohwo 1 vwẹ uvwre rẹ Iseri ri Jihova 7 yen dia United States. O ji vwo ihwo evo ra vuẹre nẹ Iseri ri Jihova vwo esegbuyota kpahen Jesu-u. Vwẹ ikpe buebun rhire na, e se ihwo ri Jihova edẹ kerẹ “evwuvunmwemwu,” “e re hra orua,” kugbe “e re gare Baibol vi otọ.” Eta tiọna rẹ ihwo buebun nyo, kugbe uyota rẹ ayen jẹ riẹn kpahen Iseri ri Jihova yen nẹrhẹ ihwo buebun sen nẹ ayen guọnọ dia Iseri ri Jihova-a.

8. Vwo nene obo rehẹ Iruo 17:11, die yen ofori nẹ ihwo ru siẹrẹ ayen da guọnọ vughe idibo rẹ Ọghẹnẹ nonẹna?

⁸ Die yen cha nẹrhẹ e jẹ avwanre ẹphiẹn? Ofori nẹ ihwo nabọ riẹn uyota na. Ọyena yen oborẹ Luk rọ dia ọvo usun rẹ ihwo ri si ẹbe rẹ Ikuegbe rẹ akpeyeren ri Jesu davwẹngba vwo ru. Ọ ghwọrọ ọke vwọ fuẹrẹn erọnvwọn eje kokodo, rere ọ sa vwọ “riẹn ayen gbagba,” kidie ọ guọnọre nẹ ihwo ri che se ọbe na nabọ “riẹn uyota” rẹ oborẹ ayen nyo kpahen Jesu. (Luk 1:1-4) Ihwo ri Ju re dia Biria rẹ ọke awanre pha kerẹ Luk. Kidie ayen vwo tu nyo iyẹnrẹn esiri na, ayen da hiẹ Ọbe Ọfuanfon na sẹ obo ra vuẹ ayen na ghini uyota. (Se Iruo Rẹ Iyinkọn Na 17:11.) Ọtiọyen o ji fo nẹ ihwo guọnọ otọ rẹ oborẹ ayen nyori nonẹna. Ofori nẹ ayen vwẹ oborẹ ayen yonori vwọ vwanvwe oborẹ Baibol na tare. O ji fo nẹ ayen fuẹrẹn ikuegbe rẹ ihwo rẹ Ọghẹnẹ rẹ ọke rẹ avwanre nana. Ayen da nabọ hiẹ kodo, utuoma vẹ eta ebrabra rẹ ayen nyori rhe che se miovwo ẹwẹn raye-en.

9. Die phiare ọke rẹ Jesu vwọ sen nẹ ọyen cha vwẹ oka vuọvo nẹ odjuvwu rhe-e?

⁹ Ihwo buebun vwo ọdavwaro kpahen uvi rẹ uyono rẹ Jesu vwọphia kẹ aye-en. Ayen guọnọ orọnvwọn ọfa. Ayen vuẹrẹ nẹ ọ “vwẹ oka nẹ obo odjuvwu rhe,” rere o vwo djephia nẹ ọyen Mesaya na. (Mat. 16:1) Ọ sa dianẹ ayen ru ọtiọyen fikirẹ ororochọ rẹ ayen vwo kpahen obo rehẹ Daniẹl 7:13, 14. Ẹkẹvuọvo, ọke rẹ Jihova ta phiyotọ nẹ aroẹmrẹ yena che vwo rugba ji rhi te-e. Uyono ri Jesu ọvo sa nẹrhẹ ayen vwo imuẹro nẹ ọyen Mesaya na. Ẹkẹvuọvo, ayen senrọ kidie nẹ ọ rhọnvwe ru oka vuọvo kẹ aye-en.—Mat. 16:4

10. Mavọ yen Jesu vwo ru orugba rẹ oborẹ Aizaya ta kpahen Mesaya na?

¹⁰ Die yen Biabol na tare? Ọmraro Aizaya ta eta nana kpahen Mesaya na: “O che kperi-i eyẹ o che rhie unu-u, e che nyo umri rẹ ekpere rọye vwẹ evun rẹ urhuvwu-u.” (Aiz. 42:1, 2) Jesu nabọ ruiruo rẹ aghwoghwo rọyen dẹndẹn vẹ omaevwokpotọ. Ọ bọn iwevwin rẹ ẹga ride-e, o ku iwun ride phiyọ-ọ, o ji mu okpo odẹ kẹ oma rọye-en. Ọke ro vwo hirharoku ọdavwini, Jesu rhọnvwe ru igbevwunu vwọ kẹ Ovie Hẹrọd mrẹ-ẹ. (Luk 23:8-11) Vwọrẹ uyota, Jesu ru igbevwunu evo ọke rọ vwọ hẹ otọrakpọ na, ẹkẹvuọvo ọdavwẹ rọyen ọyen o vwo ruiruo rẹ aghwoghwo rẹ iyẹnrẹn esiri na. Ọ ta kẹ idibo rọyen nẹ, “ọna me vwọ rhe.”—Mak 1:38.

11. Iroro ọchọchọ vọ yen buebun ihwo vwori nonẹna?

¹¹ Ebẹnbẹn tiọyena je herọ nonẹna? E. Nonẹna ihwo buebun vwo omavwerhovwẹn kpahen uwevwin rẹ ẹga ride ra rhuẹrẹ fia, ilori rẹ ẹga ra vwẹ okpo odẹ vwo se, kugbe irueru vẹ erẹ rẹ ihwo buebun riẹn ọtonphiyọ rọye-en. Die yen ihwo ri kpo irueru rẹ ẹga tiọyena riẹn kpahen Ọghẹnẹ kugbe ọhọre rọyen? Ẹkẹvuọvo, e yono ihwo re cha emẹvwa avwanre oborẹ Jihova guọnọ mie ayen,  kugbe obo re se vwo ru ọhọre rọyen. Eguan Ruvie rẹ avwanre pha fuanfon yoyovwin, dede nẹ ọ dia ekuakua eghanghanre yen a vwọ rhuẹrẹ ayen fia-a. Ihwo re vwẹrote irueru rẹ ẹga rẹ avwanre kuẹ iwun ride phiyọ, yẹrẹ mu okpo odẹ kẹ oma rayen rere e vwo ni ayen ghanghanre-e. Baibol na yen e mu iyono vẹ esegbuyota rẹ avwanre kpahen. Dedena, ihwo buebun sen ovuẹ rẹ avwanre kidie ẹga rẹ avwanre churobọ si erẹ ride-e. Vwọba, iyono rẹ avwanre fẹnẹ oborẹ ayen guọnọ nyo.

12. Kirobo re djere vwẹ Hibru11:1, 6, die yen ofori nẹ e mu esegbuyota avwanre kpahen?

¹² Die yen cha nẹrhẹ e jẹ avwanre ẹphiẹn? Ọyinkọn Pọl ta eta nana kẹ Inenikristi re dia Rom: “Esegbuyota kẹ ẹme-enyo o nẹ cha, ẹme-enyo ke rha vwẹ iyẹnrẹ esiri ri Kristi re ghwoghwori na o nẹ cha.” (Rom 10:17) Ọtiọyena, uyono ri Baibol yen cha nẹrhẹ esegbuyota rẹ avwanre ganphiyọ, ọ dia erẹ vẹ irueru rẹ ẹga re vwọso Baibol na-a, o toro oborẹ erẹ vẹ irueru tiọyena vwerhen te-e. Ofori nẹ avwanre vwo esegbuyota ọgangan re mu kpahen erianriẹn ọgbagba, kidie “ọ dia esegbuyota-a yọ epha bẹnbẹn re vwo ru obo ri je.” (Se Hibru 11:1, 6.) Ọ dia avwanre cha mrẹ igbevwunu yẹrẹ oka ọvo kiriguo vwo nẹ odjuvwu rhe tavwen a ke riẹn nẹ e vwo uyota na-a. Avwanre da nabọ fuẹrẹn Ota rẹ Ọghẹnẹ rọ sa bọn esegbuyota rẹ ohwo gan na, ọyena cha chọn avwanre uko vwo vwo imuẹro nẹ avwanre vwo uyota na, e rhe che vwo ẹwẹn ivivẹ-ẹ.

13. Diesorọ ihwo buebun vwọ sen Jesu?

¹³ O gbe idibo ri Jọn ro brẹ ihwo phiyame unu mamọ nẹ idibo ri Jesu chiri owẹnvwe-e. Jesu da vuẹ ayen nẹ idibo rọyen che se chiri owẹnvwe rẹ ọyen je vwọ hẹ akpọ na-a. (Mat 9:14-17) Vwọba, otu ri Farisi kugbe ihwo efa vwọsuọ kidie o nenesi rẹ irueru vẹ ẹkuruemu  raye-en. Ivun miovwo ayen mamọ ọke ro vwo sivwin ihwo vwẹ ẹdẹ Urovwoma na. (Mak 3:1-6; Jọn 9:16) Ayen tare nẹ ayen yọnre urhi rẹ ẹdẹ Urovwoma na, jẹ ayen chueki vwẹ uwevwin rẹ ẹga na. Ivun miovwo ayen mamọ ọke rẹ Jesu vwọ ghwọku ayen fikirẹ orharhe uruemu rayen na. (Mat. 21:12, 13, 15) Ophu mu ihwo rẹ Jesu ghwoghwo ota kẹ vwẹ sinagọg rọhẹ Nazarẹt, kidie ọ vwẹ uruemu rayen vwọ vwanvwe ọ rẹ ihwo rẹ Izrẹl rẹ ọke awanre re dia evwurhuru ri jẹ esegbuyota evwo. (Luk 4:16, 25-30) Ihwo buebun sen Jesu kidie o ru oborẹ ayen rhẹro rọye-en.—Mat. 11:16-19.

14. Diesorọ Jesu vwọ sen ẹkuruemu rẹ akpọ na ri shephiyọ vẹ oborẹ Baibol na tare-e?

¹⁴ Die yen Biabol na tare? Womarẹ ọmraro Aizaya, Jihova da ta: “Ihwo nana vwẹ ugbunu rayen si kẹrẹ ovwẹ ayen da vwẹ ẹbẹrunu rayen mu ọghọ kẹ vwẹ, yẹ udu rayen sheri kẹ vwẹ, oshọ mẹ rayen djẹ da dia urhi rẹ ihwo rẹ akpọ re riẹnre rẹ ayen yono phihọ uyovwi.” (Aiz. 29:13) Oborẹ Jesu ruru na gbare rọ vwọ sen ẹkuruemu rẹ akpọ na ri shephiyọ vẹ oborẹ Baibol na tare-e, kidie ihwo ri rorori nẹ irhi vẹ ẹkuruemu rẹ akpọ na ghanre vrẹ Ota rẹ Ọghẹnẹ, sen Jihova kugbe Mesaya ro ji rhe.

15. Diesorọ ihwo buebun vwo vwo utuoma kpahen Iseri ri Jihova nonẹna?

¹⁵ Ebẹnbẹn tiọyena je herọ nonẹna? E. Ivun rẹ Isiri ri Jihova miovwo ihwo buebun siẹrẹ ayen rha rhọnvwe kuomakugbe ayen vwẹ irueru rẹ ẹdẹ rẹ evwiẹ kugbẹ Ikrismasi-i. Ivun ji miovwo ihwo efa kpahen avwanre, kidie avwanre vwobọ vwẹ erẹ rẹ ẹkuotọ yẹrẹ orivwin esho re vwọso Baibol na-a. Ihwo rẹ ivun rẹ avwanre miovwo na se roro nẹ ayen vwẹ ẹga ọsoso kẹ Ọghẹnẹ. Ẹkẹvuọvo, ayen che se ru ọtiọyen siẹrẹ ayen de vwo ẹguọnọ rẹ ẹkuruemu rẹ akpọ na vwọ vrẹ oborẹ Baibol na tare-e.—Mak 7:7-9.

16. Vwo nene obo rehẹ Une Rẹ Ejiro 119:97, 113, 163-165, die yen ofori nẹ avwanre ru, kẹ die yen a cha sen?

¹⁶ Die yen cha nẹrhẹ e jẹ avwanre ẹphiẹn? Ofori nẹ e vwo ẹguọnọ okokodo kpahen irhi vẹ odjekẹ ri Jihova. (Se Une Rẹ Ejiro 119:97, 113, 163-165.) Avwanre cha sen irueru vẹ ẹkuruemu rẹ akpọ na re vwọso Baibol na siẹrẹ e de vwo ẹguọnọ ri Jihova. Avwanre cha vwẹ uphẹn kẹ emu vuọvo nẹ o gbowọphiyọ oyerinkugbe rẹ avwanre vẹ Jihova-a.

17. Die yen ihwo ri Ju buebun rhẹro rọyen rọ nẹrhe ayen sen Jesu?

¹⁷ Ihwo buebun vwẹ ọke ri Jesu guọnọre nẹ e wene usuon rẹ ọke yena kpakpata. Ayen rhẹro rọyen nẹ Mesaya na che si ayen nẹ otọ rẹ usuon ri Rom ro shenyẹ ayen. Ẹkẹvuọvo, Jesu senre ọke rẹ ayen vwọ guọnọ reyọ vwo mu ovie. (Jọn 6:14, 15) Irherẹn na kugbe ihwo efa tobọ ro ẹnwan nẹ Jesu che wene usuon na, ọ me kpare ophu rẹ ihwo ri Rom re vwẹ ogangan kẹ ilori rẹ ẹga yena. Ọnana ọvo usun rẹ erọnvwọn re nẹrhe ihwo ri Ju buebun sen Jesu.

18. Erhọ yen aroẹmrẹ evo ri shekpahen Mesaya na rẹ ihwo buebun chukoku?

¹⁸ Die yen Biabol na tare? Aroẹmrẹ buebun djere nẹ Mesaya na cha dia onotu rẹ ofovwin ro che phikparobọ, efa de rhe dje nẹ o che ghwu fikirẹ imwemwu rẹ avwanre tavwen. (Aiz. 53:9, 12) Kẹ, diesorọ ihwo ri Ju vwo vwo iroro echọchọ kpahen Mesaya na? Ihwo buebun vwẹ ọke ri Jesu chukoku aroẹmrẹ ri  djere nẹ ebẹnbẹn rayen che se no ichichiyin na-a.—Jọn 6:26, 27.

19. Ororochọ vọ yen nẹrhẹ ihwo buẹbun sen ovuẹ rẹ avwanre?

¹⁹ Ebẹnbẹn tiọyena je herọ nonẹna? E. Ivun avwanre miovwo ihwo buebun nonẹna kidie avwanre vwobọ vwẹ oseghe rẹ usuo-on. Ayen rhẹro rọyen nẹ avwanre che phiobọ phiyọ ekpeti vwọ kẹ ihwo re guọnọ sun. Ẹkẹvuọvo, avwanre riẹnre nẹ avwanre da kẹ ẹbẹre rẹ usuon rẹ ihworakpọ, kọyen avwanre sen Jihova. (1 Sam. 8:4-7) Ihwo ji se rhẹro rọyen nẹ avwanre cha bọn isikuru vẹ họsipito, ji ruẹse kẹ ihwo. Ayen sen ovuẹ rẹ avwanre kidie avwanre muomaphiyọ iruo rẹ aghwoghwo rẹ Uvie na, ukperẹ obo ra sa vwọ rhuẹrẹ ebẹnbẹn rẹ akpọ na phiyọ.

20. Kirobo rẹ Jesu tare vwẹ Matiu 7:21-23, die yen ofori nẹ ọ dia ọdavwẹ rẹ avwanre?

²⁰ Die yen cha nẹrhẹ e jẹ avwanre ẹphiẹn? (Se Matiu 7:21-23.) Ofori nẹ ọdavwẹ rẹ avwanre dia ọ rẹ avwanre vwo ruiruo rẹ Jesu vwọ kẹ avwanre. (Mat. 28:19, 20) E jẹ avwanre kẹnoma kẹ eta rẹ oseghe rẹ usuon vẹ ẹgbaẹdavwọn ra vwọ rhuẹrẹ ebẹnbẹn rẹ akpọ na phiyọ. Avwanre vwo ẹguọnọ rẹ ihwo, avwanre je guọnọ chọn ayen uko, jẹ avwanre riẹnre nẹ idjerhe ro me yovwin re se vwo ru ọtiọyen, ọyen re vwo yono ayen kpahen Uvie rẹ Ọghẹnẹ, je chọn ayen uko vwo vwo omamọ oyerinkugbe vẹ Jihova.

21. Die yen ofori nẹ e brorhiẹn re vwo ru?

²¹ Vwẹ uyono nana, avwanre fuẹrẹn erọnvwọn ẹne re nẹrhẹ ihwo buebun sen Jesu vwẹ ẹgbukpe ujorin ẹsosuọ, re je sa nẹrhẹ ihwo evo sen ovuẹ rẹ avwanre nonẹna. Ẹkẹvuọvo, enana ọvo yen erọnvwọn ro fori nẹ a kẹnoma kẹ? Ẹjo, kakaka. Vwẹ uyono rọ vwọ kpahen ọnana, avwanre cha fuẹrẹn erọnvwọn ẹne efa. E jẹ avwanre brorhiẹn ra vwọ kẹnoma kẹ erọnvwọn re sa nẹrhẹ a sen Jesu, rere e ru esegbuyota rẹ avwanre ganphiyọ ọkieje.