Vwẹ asọn rọ koba o ki rhi ghwu, Jesu da vuẹ iyinkọn rọyen nẹ ayen kẹnoma kẹ uruemu ra vwọ guọnọ ẹdia rode vwẹ ohri rẹ iniọvo rayen. Ọ da ta: “Ovie ri Keferi vwẹ ọrho nyẹ ayen; otu ri vwo ogangan vwẹ enu rẹ ayen ke se ayen iruẹse. Ẹkẹvuọvo ọ dia ọtiọye kẹ ovwa-an.”​—Luk 22:25, 26.

Amono yen Iruẹse rẹ Jesu ta ota kpahen? Obo re si phiyọ igho, ẹbe, vẹ asan efa, djerephia nẹ ihwo rẹ Grik vẹ Rom vwo ẹkuruemu rẹ ayen vwọ vwẹ odova rẹ Euergetes yẹrẹ Iruẹse vwo se isun rayen vẹ ihwo ride re muọghọ kẹ. Ayen muọghọ tiọyena kẹ ayen, kidie ihwo nana ru erọnvwọn ri fierere kẹ ẹkuotọ rayen.

vie buebun herọ re mu odova rẹ Iruẹse kẹ. Evo rayen yen ivie rẹ Ijipti ra riẹn phiyọ Ptolemy III Euergetes (c. 247-222 B.C.E.) kugbe Ptolemy VIII Euergetes II (c. 147-117 B.C.E.). E ji mu odova na kẹ Julius Caesar (48-44 B.C.E.) vẹ Augustus (31 B.C.E.–14 C.E.) re dia isun rẹ Rom, eriyin ji te Hẹrọd Rode na, rọ dia ovie rẹ Judia. E mu odova nana kẹ Hẹrọd, kidie ọ fa irosu rhe ihwo rọyen ọke rẹ owẹnvwe vwo fi, kugbe emwa vwo rhe ivwiogbere rehẹ ohri rayen.

Oborẹ Adolf Deissmann rọ dia ohwo rẹ Germany ro yono Baibol kodo tare, djerephia nẹ odova rẹ Iruẹse na titiri mamọ ọke yena. Ọ da ta: “Wọ da guọnọ koko ekuakua ujorin [re si odova nana phiyọ], ọ cha reyọ ọke kakaka-a.”

Kẹ, die yen ota rẹ Jesu mudiaphiyọ, rọ vwọ vuẹ idibo rọyen nẹ, “Ọ dia ọtiọye kẹ ovwa-an”? Kẹ, Jesu jiro kẹ ayen nẹ ayen gbi ruẹse yẹrẹ vwo ọdavwẹ rẹ ihwo rẹ ẹkuotọ raye-en? Ẹjo kakaka. Ẹwẹn rẹ ihwo na vwo ruẹse yen Jesu tẹnrovi.

Ọke rẹ Jesu vwọ hẹ otọrakpọ na, edafe buebun vwẹ igho rayen vwọ vwẹ ukẹcha kẹ ihwo ri vwobọ vwẹ irueru rẹ ehẹha, ayen bọn afieha, asan rẹ ihwo de rovwonma, vẹ iwevwin rẹ ẹga sansan. Ẹkẹvuọvo, ayen ruẹ enana fikirẹ ujiri vẹ otitivwe romobọ, rere ihwo se vwo phiobọ phiyọ ekpeti kẹ ayen. Ehiahiẹ ọvo re ruru da ta: “Dede nẹ ihwo buebun nabọ ruẹse kẹ ihwo, jẹ ọdavwẹ rẹ ayen vwo sun yen mu ayen vwo ruo.” Ẹwẹn rẹ urhurusivwe romobọ tiọyena yen Jesu vuẹ idibo rọyen nẹ ayen kẹnoma kẹ.

Ikpe evo vwọ wan nu, ọyinkọn Pọl da kanrunumu uyota ọghanghanre vuọvo yena, kpahen ẹwẹn ro fori nẹ e vwo ruẹse. Vwevunrẹ ọbe ro si vwo rhe Inenikristi rehẹ Kọrẹnt, ọ da ta: “Ohwo ọvuọvo mi ru kirobo rẹ udu rọye dje kẹ, ọ dia ọ rẹ iguegu-u eyẹ ẹgbahọ-ọ, kidie Ọghẹnẹ guọnọ okẹ rẹ ivun avwerhe.”​—2 Kọr. 9:⁠7.