1, 2. (a) Iruo ọghanghanre vọ yen a vwọ kẹ Solomọn? (b) Oshọ vọ yen mu Devid kpahen Solomọn?

JIHOVA kẹ Solomọn iruo rọ vwọ vwẹrote ebanbọn rẹ uwevwin rẹ ẹga rọhẹ Jerusalẹm. Ọnana yen iruo rẹ ebanbọn rọ ma ghanre kparobọ. Uwevwin na cha “dia uwevwi yoyovwi gangan, ọ rẹ usi vẹ urinrin vwẹ otọ na ejobi.” Ma rho, ọ cha dia “uwevwi rẹ Ọrovwohwo Ọghẹnẹ.”​—1 Ikun 22:1, 5, 9-11.

² Ovie Devid vwo imuẹro nẹ Ọghẹnẹ cha vwẹ ukẹcha kẹ Solomọn, dede nẹ “ọmọtete o ruẹ ọ riẹn emuọvo-o.” O se ghini fiudugberi bọn uwevwin rẹ ẹga na? Gbanẹ ẹdia rẹ eghene rọ hepha na, kugbe jẹ ona rẹ ebanbọn evwo cha dia egbabọse kẹ? Tavwen Solomọn ki se phikparobọ, ko che fiudugberi ruiruo na.

3. Diesorọ a sa vwọ tanẹ Solomọn yono uduefiogbere mie ọsẹ rọyen?

³ O muẹro nẹ Solomọn yono uduefiogbere mie ọsẹ rọyen. Ọke rẹ Devid vwọ hẹ eghene, o nene eranvwe re djoma re guọnọ muẹ igegede rẹ ọsẹ rọyen họnre. (1 Sam. 17:34, 35) O ji fiudugberi họnre arhuaran ọvo rọ dia ọgba ofovwin. Womarẹ ukẹcha rẹ Jihova kugbe ubioragha ọvo, o de hwe Golayat.​—1 Sam. 17:45, 49, 50.

4. Diesorọ Solomọn vwọ guọnọ uduefiogbere?

 ⁴ Kọyensorọ Devid se vwo bru Solomọn uche nẹ o fiudugbere bọn uwevwin rẹ ẹga na! (Se 1 Ikun Rivie 28:20.) Solomọn rhe fiudugberi-i, oshọ che jẹ o se ruiruo na kakaka-a. Ọyena bra vrẹ o de ruiruo na te ubro.

5. Diesorọ avwanre vwọ guọnọ uduefiogbere?

⁵ Kerẹ Solomọn, avwanre guọnọ ukẹcha rẹ Jihova rere e se vwo fiudugberi ruiruo rọ vwọ kẹ avwanre. Asaọkiephana, a cha fuẹrẹn udje rẹ ihwo evo ri dje uduefiogbere phia ọke awanre. E ji che roro kpahen obo ra sa vwọ vwẹrokere ayen vwo fiudugberi ruiruo ra vwọ kẹ avwanre.

6. Die yen vwerhen owẹ oma kpahen uduefiogbere rẹ Josẹf?

⁶ Roro kpahen uduefiogbere rẹ Josẹf djephia ọke rẹ aye rẹ Potifa vwọ guọnọ riẹriẹ vwo gbe ọfanrhiẹn. Ọ riẹnre nẹ oja se norhe siẹrẹ ọ da sen. Ẹkẹvuọvo, ukperẹ o vwo she ufi rẹ ọfanrhiẹn, o de fiudugberi siọn.​—Jẹn. 39:10, 12.

7. Djisẹ rẹ uduefiogbere rẹ Rehab djephia. (Ni uhoho rẹsosuọ na.)

⁷ Rehab ji dje uduefiogbere phia. Eshare rẹ Izrẹl ri rhi bẹbẹ ni otọ na vwo te uwevwin rọyen vwẹ Jẹriko, ọ djẹ ayen fikirẹ oshọ-ọ. Ẹroẹvwọsuọ ro vwo kpahen Jihova da nẹrhẹ o fiudugberi si eshare na nu, o de ji dje idjerhe kẹ ayen rere ayen se vwo nẹ orere na. (Jos. 2:4, 5, 9, 12-16) Rehab vwo imuẹro nẹ Jihova yen Ọghẹnẹ rẹ uyota na, o ji vwo imuẹro nẹ o vwo obo rọ wanre-e, ọ cha vwẹ otọ na kẹ ihwo rẹ Izrẹl. Ọ djoshọ rẹ ihworakpọ-ọ. Ọ djoshọ rẹ ovie rẹ Jẹriko vẹ isodje rọye-en. Ukperẹ ọtiọyen, o de ru obo rọ rhe nẹrhẹ ọ vẹ orua rọyen sivwin rhọ.​—Jos. 6:22, 23.

8. Mavọ yen udje rẹ uduefiogbere rẹ Jesu djobọte iyinkọn na?

⁸ Iyinkọn rẹ Jesu jẹ omamọ rẹ udje rẹ uduefiogbere. Ayen rhiẹromrẹ uduefiogbere rẹ Jesu. (Mat. 8:28-32; Jọn 2:13-17; 18:3-5) Ọyena chọn ayen uko vwo fiudugberi. Dede nẹ ihwo rẹ Sadiusi vwọso ayen, ayen ji yono ihwo kpahen Jesu ghene.​—Iruo 5:17, 18, 27-29.

9. Mavọ yen 2 Timoti 1:7 vwọ chọn avwanre uko vwọ riẹn ohwo rọ dia esiri rẹ uduefiogbere?

⁹ Josẹf, Rehab, Jesu, kugbe iyinkọn na, choma rẹ ayen vwo ru obo ri yovwirin. Uduefiogbere rayen na dia fikiridie nẹ ayen vwẹroso omobọ raye-en. Jihova yen ayen vwẹroso. Avwanre ji hirharokuẹ ẹdia sansan ra da guọnọ uduefiogbere. Ofori nẹ a vwẹroso Jihova, ukperẹ a vwọ vwẹroso omobọ avwanre. (Se 2 Timoti 1:7.) E jẹ a fuẹrẹn ẹdia ivẹ nana ra da guọnọ uduefiogbere: orua rẹ avwanre kugbe ukoko na.

10. Diesorọ ighene re dia Inenikristi vwọ guọnọ uduefiogbere?

¹⁰ Ighene re dia Inenikristi hirharokuẹ ẹdia sansan ra da guọnọ nẹ ayen fiudugberi ga Jihova. Ayen sa vwẹrokere Solomọn ro fiudugberi jẹ ojẹ rẹ aghwanre, rọ vwọ bọn uwevwin rẹ ẹga na re. Dede nẹ ofori rẹ ighene vwọ guọnọ odjekẹ vwo mie esẹ vẹ ini rayen, ayen vwo oghwa rẹ ayen vwo brorhiẹn komobọ. (Isẹ 27:11) Ọ guọnọ uduefiogbere ayen se vwo bru omamọ orhiẹn kpahen igbeyan, erọnvwọn ra vwọ diotọ, ẹfuọn, kugbe omaebrophiyame. Kidie orhiẹn-ebro tiọyena vwọso Eshu, rọ dia ohwo rọ vwẹ Ọghẹnẹ vwọ jehwẹ.

11, 12. (a) Idjerhe vọ yen Mosis vwọ dia omamọ rẹ udje rẹ uduefiogbere? (b) Idjerhe vọ yen ighene sa vwọ vwẹrokere udje rọyen?

 ¹¹ Orhiẹn-ebro ọvo rọ pha ghanghanre rẹ ighene se bru, churobọ si oboratẹnrovi. Vwẹ ẹkuotọ evo, e jiro kẹ ighene nẹ ayen kpo isikuru ride, ji ruiruo ra da hwa okposa kẹ ayen. Fikirẹ uweren ọgangan rọhẹ ẹkuotọ efa, ighene buebun ki roro nẹ ofori ayen vwọ wian rere ayen sa chọn orua rayen uko. Wọ da mrẹ oma wẹn vwẹ ẹdia tiọyen, roro kpahen udje rẹ Mosis. Mosis rha sa tẹnrovi ẹvwọtua rẹ efe vẹ obo ro se vwo titi, kidie ọmọtẹ rẹ Fero yen vwẹrote ghwanre. Vwẹro roro ọnyẹ ro hirharoku vwo nẹ obọ rẹ ihwo rẹ orua, iyono, vẹ ibruche rọyen vwẹ Ijipt. Ẹkẹvuọvo, Mosis fiudugberi jẹ ojẹ rọ vwọ ga Jihova. Ugege rẹ Mosis vwo chukoku efe rẹ Ijipt, ọ da vwẹroso Jihova. (Hib. 11:24-26) Fikirẹ ọyena Jihova de bruba kẹ, aphro herọ-ọ, ebruphiyọ efa je hẹrhẹ vwẹ obaro na.

¹² Ọtiọyen Jihova ji che bruba kẹ ighene ri fiudugberi phi ọdavwẹ rẹ Uvie na phiyọ ẹdia ẹsosuọ vwẹ akpeyeren rayen. Ọ cha chọn ayen uko vwọ vwẹrote ọdavwẹ rẹ orua rayen. Timoti rọ diarọ vwẹ ẹgbukpe ujorin rẹsosuọ, tẹnrovi ọdavwẹ rẹ Uvie na, wo ji se ru ọtiọyen. *​—Se Filipae 2:19-22.

13. Mavọ yen uduefiogbere vwọ vwẹ ukẹcha kẹ oniọvo aye ọvo, vwo yerin mu obo rọ tẹnrovi?

¹³ Oniọvo aye ọvo vwẹ orere rẹ Alabama vwẹ ẹkuotọ rẹ U.S.A., guọnọ udufiogbere rọ sa vwọ tẹnrovi ọdavwẹ rẹ Uvie na. O de si: “Ọke me vwọ ghwanran cha, oma vo vwẹ mamọ. Me sa ta ota kẹ ohwo vuọvo vwẹ Ọguan Ruvie, siẹvo kẹ hworo ẹchẹ rẹ ohwo re me je mrẹ dẹvo-o.” Womarẹ ukẹcha rẹ ọsẹ vẹ oni rọyen kugbe iniọvo rẹ ukoko na, o de yerin te ẹdia rọ vwọ ga kerẹ ọkobaro ọkieje. Ọ da ta: “Akpọ rẹ Eshu titi ẹbe eyono ride, otitivwe, efe, kugbe ekuakua rẹ akpeyeren buebun. Jẹ ọke buebun na, erọnvwọn yena hwarhiẹ ofudjevwe cha. Ẹkẹvuọvo, ẹga rẹ Jihova kẹ vwẹ omavwerhovwẹn.”

14. Ẹdia vọ yen a da guọnọ nẹ emiọvwọn re dia Inenikristi fiudugberi?

¹⁴ Emiọvwọn re dia Inenikristi je guọnọ uduefiogbere. Kerẹ udje, ọga wẹn sa vuẹ wẹ nẹ wọ wian ọke vrẹ vwẹ ẹdẹ wọ rhuẹrẹ kẹ ẹga orua, aghwoghwo, kugbe uyono. Ọ guọnọ uduefiogbere wọ vwọ sen, je dia omamọ rẹ udje kẹ emọ wẹn. Ọ je guọnọ uduefiogbere siẹrẹ esẹ vẹ ini evo vwevunrẹ ukoko wẹn da vwẹ uphẹn vwọ kẹ emọ rayen nẹ, i ru erọnvwọn evo ru wọ guọnọre nẹ emọ wẹn ru-u. Emiọvwọn tiọyena sa nọ wẹ oboresorọ emọ wẹn vwo jẹ erọnvwọn tiọyena eruo. Wo se fiudugberi, je vwẹ ona vwo dje oboresorọ wo vwo brorhiẹn yena?

15. Mavọ yen Une Rẹ Ejiro 37:25 vẹ Hibru 13:5 sa vwẹ ukẹcha kẹ emiọvwọn?

¹⁵ Siẹrẹ a da chọn emọ na uko vwo bru ẹkẹn kẹ oma rayen vwẹ ẹga rẹ Jihova, jẹ avwanre dje uduefiogbere phia. Kerẹ udje, ọ sa dia bẹnbẹn vwọ kẹ esẹ vẹ ini evo rẹ ayen vwo jiri iruo rẹ ọkobaro, re vwo kpo asan ra da ma guọnọ ukẹcha, ẹga rẹ bẹtẹl, yẹrẹ iruo rẹ ebanbọn, vwọ kẹ emọ rayen. Oshọ se mu ayen nẹ siẹrẹ ayen da ghwo re, a cha mrẹ ohwo rọ cha vwẹrote aye-en. Ẹkẹvuọvo, esẹ vẹ ini ri vwo aghwanre, che fiudugberi vwo esegbuyota kpahen ive rẹ Jihova. (Se Une Rẹ Ejiro  37:25; Hibru 13:5.) Idjerhe ọfa rẹ esẹ vẹ ini se vwo djephia nẹ ayen fiudugberi je vwẹroso Jihova, ọyen ayen vwọ chọn emọ rayen uko ji vwo ru ọtiọyen.​—1 Sam. 1:27, 28; 2 Tim. 3:14, 15.

16. Mavọ yen emiọvwọn evo vwọ vwẹ ukẹcha kẹ emọ rayen vwo bru ẹkẹn kẹ oma vwẹ ẹga rẹ Jihova, erere vọ kọyen nu ro rhe?

¹⁶ Aye gbẹ ọshare ọvo vwẹ United States chọn emọ rayen uko vwo bru ẹkẹn kẹ oma vwẹ ẹga rẹ Jihova. Ọshare na da ta: “Tavwen emọ rẹ avwanre ke riẹn obo ra yan je ta ota, avwanre vuẹ ayen aghọghọ rọ herọ siẹrẹ a da dia ọkobaro, ji muomaphiyọ iruo rẹ ẹga na. Asaọkiephana, ọnana yen oborẹ ayen tẹnrovi. Ẹkẹn rẹ emọ rẹ avwanre bru kẹ oma rayen vwẹ ẹga rẹ Jihova, chọn ayen uko vwọ sen ọnyẹ rẹ akpọ na, je tẹnrovi Jihova rọ dia ohwo rọ ma ghanre.” Oniọvo ọshare ọvo ro vwo emọ ivẹ de si: “Emiọvwọn buebun ghwọrọ ọke vẹ igho rere emọ rayen vwo ru yovwinphiyọ vwẹ omaẹsasọ, akpọẹriọ, kugbe ẹbe eyono. Ẹkẹvuọvo, obo ro me yovwin, ọyen ra vwọ ghwọrọ ọke vẹ igho vwọ chọn emọ na uko vwo vwo omamọ rẹ oyerinkugbe vẹ Jihova. Ẹyan-obaro rẹ emọ rẹ avwanre vwevunrẹ ukoko na, kẹ avwanre omavwerhovwẹn, oma je vwerhen avwanre nẹ avwanre chọn ayen uko.” Vwo imuẹro nẹ Ọghẹnẹ che bruba kẹ emiọvwọn re vwẹ ukẹcha kẹ emọ rayen vwo bru ẹkẹn kẹ oma vwẹ ẹga rẹ Jihova.

17. Djunute ẹdia sansan re de se dje uduefiogbere phia vwẹ ukoko na.

¹⁷ A je guọnọ uduefiogbere vwevunrẹ ukoko na. Kerẹ udje, ekpako guọnọ uduefiogbere siẹrẹ ayen de guẹdjọ rẹ ohwo ro ru umwemwu yẹrẹ ayen da vwẹ ukẹcha kẹ ohwo rọ guọnọ omaesivwo rẹ okpakpa. Ekpako evo vwẹ Ota rẹ Ọghẹnẹ vwo yono ihwo rehẹ uwodi. Kẹ iniọvo eya vwo? Uphẹn rẹ ẹga buebun rhiephiyọ kẹ ayen vwevunrẹ ukoko na; ayen se ruiruo rẹ ọkobaro, kpo asan ra da ma guọnọ ukẹcha, ruiruo rẹ  ebanbọn, yẹrẹ kpo Isikuru rẹ Ihwo ri Ghwoghwo Uvie Na. Evo se tobọ kpo Isikuru rẹ Gilead.

18. Mavọ yen iniọvo eya re kpakore se vwo dje uduefiogbere phia?

¹⁸ Iniọvo eya re kpakore jẹ ebruphiyọ vwọ kẹ ukoko na. Oma rayen vwerhen avwanre. Buebun rayen rha sa wian te obo ri jovwo vwevunrẹ ukoko na-a, dedena ayen se dje uduefiogbere phia je wian te asan rẹ ẹgba rayen teri. (Se Taitọs 2:3-5.) Kerẹ udje, oniọvo aye rọ kpakore guọnọ uduefiogbere siẹrẹ a da vuẹ nẹ ọ vwẹ uchebro kẹ eghene ọmọtẹ kpahen osẹnvwe rọyen. Ọ cha ghwọku ọmọtẹ na fikirẹ oka rẹ iwun ro kuẹphiyọ-ọ, ẹkẹvuọvo, ọ sa chọn uko vwo roro kpahen oborẹ osẹnvwe rọyen se djobọte ihwo efa. (1 Tim. 2:9, 10) Eta rẹ erorokẹ tiọyena sa ghwa erhuvwu rhe.

19. (a) Mavọ yen iniọvo eshare ri bromaphiyame re se vwo fiudugberi? (b) Ukẹcha vọ yen iniọvo eshare sa mrẹ vwo nẹ Filipae 2:13 kugbe Aizaya 40:29?

¹⁹ A je guọnọ nẹ iniọvo eshare ri bromaphiyame re, fiudugberi ruiruo. Ukoko na eje cha mrẹ erere siẹrẹ ayen de fiudugberi mu eghwa sansan vwevunrẹ ukoko na. (1 Tim. 3:1) Ẹkẹvuọvo, evo se sioma uko. Ọkiọvo, oniọvo ọshare ro ru umwemwu vwẹ ọke rọ wanre se roro nẹ ọyen fo ohwo rọ ga kerẹ odibo owian yẹrẹ ọkpako-o. Ọfa se roro nẹ ọyen muwa-an. Ọ da dianẹ iroro tiọyena ji rhe we, Jihova sa chọn wẹ uko vwo fiudugberi. (Se Filipae 2:13; Aizaya 40:29.) Karophiyọ nẹ Mosis ji ke no nẹ ọyen muwan rẹ iruo ra vwọ kẹ-ẹ. (Eyan. 3:11) Dedena, Jihova chọn rọ uko, ọke vwọ yanran, o de fiudugberi ruiruo na. Oniọvo ọshare ro bromaphiyame re, se vwo oka rẹ uduefiogbere tiọyena siẹrẹ ọ da nẹrhovwo rhe Ọghẹnẹ kọke kọke, ji muomaphiyọ isese rẹ Baibol re kẹdẹ kẹdẹ. O se roro kokodo kpahen udje rẹ ihwo ri dje uduefiogbere phia. Ọ je sa vwomakpotọ vuẹ ekpako na nẹ ayen yono, yẹrẹ o se rhiabọreyọ kiruo kiruo ra vwọ kẹ. Avwanre jiriro kẹ iniọvo eshare ri bromaphiyame re nẹ ayen fiudugberi wian gangan vwevunrẹ ukoko na!

20, 21. (a) Imuẹro vọ yen Devid vwọ kẹ Solomọn? (b) Imuẹro vọ yen avwanre se vwo?

²⁰ Ovie Devid karophiyọ Solomọn nẹ Jihova vẹ ọyen herọ bẹsiẹ rọ vwọ bọn uwevwin rẹ ẹga na re. (1 Ikun 28:20) Kidie nẹ Solomọn karophiyọ oborẹ ọsẹ rọyen vuẹrẹ, ọ rha vwẹ uphẹn kẹ ẹdia rẹ eghene rọ hepha na, kugbe jẹ ona rẹ ebanbọn evwo, nẹ e dia egbabọse kẹ-ẹ. O fiudugberi ruiruo na, Jihova da vwẹ ukẹcha kẹ vwọ bọn uwevwin rẹ ẹga rode na re vwẹ uvwre rẹ ẹgbukpe ighwrẹn gbẹ ubro.

²¹ Kirobo rẹ Jihova vwẹ ukẹcha kẹ Solomọn, ọ je sa chọn avwanre uko vwo fiudugberi ruiruo ra vwọ kẹ avwanre, owenẹ ọ dia evun rẹ orua yẹrẹ vwẹ ukoko na. (Aiz. 41:10, 13) Avwanre de dje uduefiogbere phia vwẹ ẹga rẹ Jihova, o muẹro nẹ o che bruba kẹ avwanre asaọkiephana kugbe ọke rọ cha obaro. Ọtiọyena, “gan oma . . . wo ruo.”