1, 2. (a) Die yen sa phia siẹrẹ e rhe vwo uruemu rẹ omaẹriẹnsuo-on? (b) Nonẹna, diesorọ o vwo fo nẹ a ta ota kpahen omaẹriẹnsuon?

OMA-ECHIRO yẹrẹ omaẹriẹnsuon, ọyen ọvo usun rẹ iruemu re vwo vughe Inenikrisiti. (Gal. 5:22, 23) Jihova vwo uruemu rẹ omaẹriẹnsuon ọgbagba. Ẹkẹvuọvo, kọke kọke yen avwanre pharha fikirẹ jẹgba rere e se vwo sun oma rẹ ohwo. Jẹ omaẹriẹnsuon evwo, yen sua ebẹnbẹn buebun ra mrẹ nonẹna. Ọ nẹrhẹ ihwo evo dia evwiẹrẹ vwọ kẹ iruo romobọ yẹrẹ e rẹ isikuru. O ji toroba erọnvwọn kerẹ, ekan ẹhanrọ, udi ẹda vroma, ozighi egbe, orọnvwe ẹfan, kugbe ra vwọ riesa te ohọre; jẹ omaẹriẹnsuon evwo, nẹrhẹ ihwo evo mrevun rẹ ayen guọnọre-e, kpo ekarọn, yẹrẹ rioja rẹ uguegue fikirẹ obo re phia kẹ ayen, efa tobọ mu ega ri nene ọfanrhiẹn, yẹrẹ ayen rioja vwẹ idjerhe efa.​—Une 34:11-14.

² Vwọrẹ uyota, ihwo ri jẹ uruemu rẹ omaẹriẹnsuon evwo, rhoma buẹnphiyọ. Ayen sua ebẹnbẹn kẹ oma rayen vẹ ihwo efa. A fuẹrẹn oborẹ uruemu nana bra te vwẹ ikpe re kpahen 1940, ẹkẹvuọvo ọ rhoma rhe braphiyọ enẹna. Jẹ, ọnana che se gbe avwanre unu-u kidie Baibol na tarọ phiyotọ jovwo nẹ, “vwẹ oba rẹ ẹdẹ na,” ihwo “ke vẹn ro umwemwu.”​—2 Tim. 3:1-3.

3. Diesorọ avwanre vwọ guọnọ omaẹriẹnsuon?

³ Diesorọ avwanre vwọ guọnọ omaẹriẹnsuon? Fikirẹ  erọnvwọn ivẹ. Ẹsosuọ, e rhi noso nẹ omaẹriẹnsuon nẹrhẹ ihwo buebun vrabọ rẹ ebẹnbẹn ride rẹ ihwo efa rioja rọyen. Ihwo ri vwo uruemu rẹ omaẹriẹnsuon riavwerhen rẹ uvi rẹ oyerinkugbe, ayen je kẹnoma kẹ ophu, ẹnwan rẹ okamuka, kugbe omaemuophiyọ ọgangan. Ọrivẹ, ohwo rọ kẹnoma kẹ edavwini, vẹ erharhe rẹ urhurusivwe rẹ ugboma, yen sa mrẹ ẹroesiri rẹ Ọghẹnẹ. Obo re phia kẹ Adam vẹ Ivi, dje ọnana phia. (Jẹn. 3:6) Nẹ ọke yena rhe yen a vwọ mrẹ ihwo buebun re rioja, kidie ayen vwo uruemu rẹ omaẹriẹnsuo-on.

4. Die yen se phiuduphiyawọ rẹ ihwo re davwẹngba rere ayen se vwo vwo uruemu rẹ omaẹriẹnsuon?

⁴ Ohworakpọ ro jẹgba che se sun oma rọyen kọke kọke-e. Jihova riẹn oborẹ idibo rọyen davwan te, ọ guọnọ chọn ayen uko vwo phi urhurusivwe rẹ ugboma kparobọ. (1 Ivie 8:46-50) Kerẹ uvi rẹ Ugbeyan, Jihova phiuduphiyawọ rẹ idibo rọyen re davwẹngba mamọ rere ayen se vwo sun oma rayen. E gbe jẹ a fuẹrẹn udje ọgbagba rẹ Jihova. E de ru ọtiọyen nu, ka cha ta ota kpahen ihwo re dia uvi rẹ udje, vẹ e re dia orharhe udje vwẹ Baibol na. Ukuotọ rọyen, a je cha mrẹ iroroẹjẹ sansan re sa chọn avwanre uko vwo vwo uvi rẹ omaẹriẹnsuon.

5, 6. Udje vọ yen Jihova phi phiyotọ kpahen omaẹriẹnsuon?

⁵ Jihova nabọ dje uruemu rẹ omaẹriẹnsuon phia gbagba, kidie iruo rọyen eje gbare. (Urhi 32:4) Ẹkẹvuọvo, avwanre gbare-e. Dedena, ofori nẹ a fuẹrẹn udje rẹ Jihova rere e se vwo vwo ẹruọ rẹ oborẹ uruemu nana hepha, ji mrẹ obo ra sa vwọ vwẹrokere. Erhọ yen ẹdia evo kiriguo rẹ Jihova de dje uruemu rẹ omaẹriẹnsuon phia?

⁶ Roro kpahen oborẹ Jihova dje uruemu rẹ omaẹriẹnsuon phia ọke rẹ Eshu vwo gbe vwọsuọ. Ẹvwọsuọ rẹ Idẹbono ghene nẹrhẹ ophu mu emekashe rẹ Jihova ri fuevun. Ọkiọvo, ọtiọyen ophu ji mu we, wo de roro kpahen ojaẹriọ eje rẹ Eshu soro. Ẹkẹvuọvo, Jihova brokpakpa kpahen kẹ-ẹ. Ọyena nẹrhẹ ọ sa vwẹ uvi ẹkpahọnphiyọ kẹ Eshu. Rhanvwẹ ọke yena rhe yen Jihova vwo suẹn ophu rọyen, o de ji brorhiẹn abavo kpahen ẹvwọsuọ rẹ Eshu. (Eyan. 34:6; Job 2:2-6) Diesorọ? Ọ fọ kẹ Idẹbono vwẹ ikpe nana eje, kidie ọ guọnọre nẹ ohwo vuọvo ghwọrọ-ọ, ẹkẹvuọvo ọ guọnọre nẹ “ihwo ejobi kurhẹriẹ.”​—2 Pita 3:9.

7. Die yen udje rẹ Jihova yono avwanre?

⁷ Uruemu rẹ omaẹriẹnsuon rẹ Jihova djephia, yono avwanre nẹ ofori nẹ a nobọ roro kokodo tavwen a ke ta ota yẹrẹ ru obo ra guọnọ ru; e brokpakpa-a. E de hirharoku orhiẹn ọgangan re che bru, ofori nẹ e roro kokodo tavwen e ki bro. Nẹrhovwo vwọ kẹ aghwanre, rere wọ sa vwọ ta yẹrẹ ru obo ro yovwirin. (Une 141:3) Okpakpa cha nẹrhẹ e brorhiẹn chọ. Buebun rẹ avwanre viẹ idiekpọvwẹ fikirẹ obo re brokpakpa ta, yẹrẹ brokpakpa ru!​—Isẹ 14:29; 15:28; 19:2.

8. (a) Tivọ yen a da sa mrẹ udje rẹ ihwo ri dje uruemu rẹ omaẹriẹnsuon phia? (b) Die yen chọn Josẹf uko vwọ sen ọdavwini rẹ aye rẹ Potifa? (Ni uhoho rẹsosuọ na.)

⁸ Udje rẹ Baibol vọ yen kanrunumu ọghanrovwẹ rẹ omaẹriẹnsuon? Aphro  herọ-ọ, wọ sa karophiyọ idibo rẹ Jihova sansan ri dje uruemu rẹ omaẹriẹnsuon phia vwẹ ọke rẹ ọdavwini. Ọvo rayen yen ọmọ rẹ Jekọp re se Josẹf. Josẹf riẹn oma sun ọke rọ vwọ wian vwẹ uwevwin rẹ Potifa, rọ dia olori rẹ ihwo re rhẹrẹ Fero. Kidie nẹ Josẹf vwo “erhuvwu gangan,” aye rẹ Potifa kọ guọnọ riẹriẹ rere ayen gbe ọfanrhiẹn kugbe. Die yen chọn Josẹf uko vwọ siọn? Ọ nabọ roro kpahen obo ri che nẹ obuko rọyen rhe siẹrẹ o de nene vwerhẹn. Ukpokpoma na rhe vwọ gan mamọ re, ọ da djẹ. O roriro nẹ, “Komavọ mi ru emu ọbrabra nana, ri mi ru umwemwu kpahe Ọghẹnẹ?”​—Jẹn. 39:6, 9; se Isẹ 1:10.

9. Mavọ yen wo se vwo muegbe phiyotọ hẹrhẹ ọdavwini?

⁹ Die yen udje rẹ Josẹf yono avwanre? Ofori nẹ a djẹ kẹ ọdavwini rere e vwo jẹ urhi rẹ Ọghẹnẹ ẹchọ. Tavwen ayen ki kurhẹriẹ, Iseri rẹ Jihova evo nene uruemu kerẹ, udi ẹda vroma, isigati ephopho, ihuvwun egangan ẹreyọ, ọfanrhiẹn egbe, kugbe erọnvwọn efa tiọyen muabọ. Ayen vwọ tobọ bromaphiyame nu, urhurusivwe rẹ iruemu awanre rayen na je cha ọkiọvo. Ọdavwini da rhe, nabọ roro kpahen oja ro che norhe siẹrẹ wọ da chọ urhi rẹ Ọghẹnẹ; ọyena cha chọn wẹ uko vwọ siọn. Roro kpahen ẹdia sansan rẹ ọdavwini da sa vwomaphia, wọ jiroro rẹ oborẹ wọ sa vwọ siọn. (Une 26:4, 5; Isẹ 22:3) Wo de hirharoku ọdavwini, nokpẹn rẹ aghwanre vẹ omaẹriẹnsion mie Jihova.

10, 11. (a) Ọdavwini vọ yen ighene buebun hirharokuẹ vwẹ isikuru? (b) Die yen sa chọn ighene uko vwọ sen edavwini?

¹⁰ Ighene buebun re dia Inenikristi, je rhiẹromrẹ oka rẹ ọdavwini ro te Josẹf oma. Roro kpahen udje rẹ Kim. Buebun rẹ emọ rẹ iklasi rọyen vwobọ vwẹ ọfanrhiẹn egbe, ayen je tobọ vwẹ ikuegbe na vwọ shoma. Jẹ Kim vwo ikuegbe tiọyen ro che gbe-e. Ọ da tanẹ ọyena nẹrhẹ ọ mrẹ oma rọyen vwẹ ẹdia rẹ “ọruvwohwo,” emọ icheko na ki ji no kueku, kidie o vwo bọifrẹni-i. Dedena, ọ riẹnre nẹ ọdavwini ọfanrhiẹn sa dia gangan vwẹ ọke rẹ eghene. (2 Tim. 2:22) Kọke kọke yen emọ rẹ isikuru rọyen vwọ nọ sẹ ọ jehẹ ọmọtobẹ. Kọ ghwa reyọ uphẹn na vwọ vuẹ ayen oboresorọ o che se vwobọ vwẹ ọfanrhiẹn egbe-e. Oma vwerhen avwanre, siẹrẹ a da mrẹ ighene ri se phi ọnyẹ rẹ otu kparobọ rẹ ayen vwọ kẹnoma kẹ ọfanrhiẹn. Ọtiọyen oma rayen ji vwerhen Jihova!

¹¹ Baibol na vọnre vẹ udje rẹ orhọ-esio ri shekpahen ihwo ri she phiyọ ufi rẹ ọfanrhiẹn, kidie ayen sa riẹn oma su-un. O ji djudje rẹ ojaẹriọ ro se nẹ uruemu tiọyen rhe. O che yovwin siẹrẹ kohwo kohwo ro hirharoku oka rẹ ọdavwini rẹ Kim hirharoku na, de roro kpahen obo re phia kẹ eghene re djisẹ rọyen vwẹ uyovwin 7 rẹ ọbe rẹ Ise. O mi ji roro kpahen oborẹ Amnọn ruru, kugbe obo re phia kẹ. (2 Sam. 13:1, 2, 10-15, 28-32) Ọke re de ruẹ ẹga orua, emiọvwọn sa vwẹ ẹkpo rẹ Baibol re djunute na, vwọ chọn emọ rayen uko vwo vwo aghwanre kugbe omaẹriẹnsuon kpahen oyerinkugbe rẹ ọmọtẹ vẹ ọmọshare.

12. (a) Mavọ yen Josẹf sun oma rọyen wan ọke rọ vwọ mrẹ iniọvo rọyen? (b) Ẹdia vọ yen avwanre da guọnọ omaẹriẹnsuon?

¹² O vwo ọke ọfa rẹ Josẹf ji vwo dje uruemu rẹ omaẹriẹnsuon phia. Ọ sa vwọ riẹn obo rọhẹ ubiudu rẹ iniọvo  rọyen, o rhe dje oma kẹ ayen ugege rọ vwọ mrẹ aye-en. Rọ vwọ guọnọ viẹ, o de sioma reyọ kpo asan rọ djahenre. (Jẹn. 43:30, 31; 45:1) E de gbe we ku, vwẹrokere udje rẹ Josẹf rere wọ kẹnoma kẹ oborẹ wọ cha viẹ idiekpọvwẹ kpahen ẹsiẹfa obọ. (Isẹ 16:32; 17:27) Ọ da dianẹ a djẹ ohwo rẹ orua wẹn nẹ ukoko, wọ me nabọ riẹn oma sun rere wọ sa kẹnoma kẹ. Ọ cha lọhọ ra vwọ riẹn oma sun, siẹrẹ a da riẹn nẹ omaẹriẹnsuon tiọyena shephiyọ vẹ udje kugbe uchebro rẹ Ọghẹnẹ.

13. Die yen e se yono nẹ ikuegbe rẹ Ovie Devid rhe?

¹³ E ji se yono nẹ udje rẹ Ovie Devid vwẹ Baibol na. Dede nẹ ọgba yen o ruẹ, jẹ ọ họnre Sọl vẹ Shimei ọke rẹ ayen vwo ru oborẹ ophu vwo muo-o. (1 Sam. 26:9-11; 2 Sam. 16:5-10) Ọ dia ọnana ko mudiaphiyo nẹ kọke kọke yen Devid vwọ riẹn oma rọyen su-un, kidie avwanre karophiyọ nẹ o nene Batsheba gbe ọfanrhiẹn, o de ji muophu ọgangan kpahen Nabal. (1 Sam. 25:10-13; 2 Sam. 11:2-4) Ẹkẹvuọvo, e se yono emu ọghanghanre nẹ ikuegbe rọyen rhe. Ẹsosuọ, ekpako ukoko rha riẹn oma su-un, ayen sa vwẹ ogangan rayen vwo ru obo ri je fo. Ọrivẹ, o vwo ohwo vuọvo rọ vrabọ rẹ ọdavwini-i.​—1 Kọr. 10:12.

14. Die yen phia kẹ oniọvo ọvo, kẹ diesorọ uruemu avwanre vwẹ ẹdia tiọyena vwọ ghanre?

¹⁴ Die yen wo se ru rere wọ sa vwọ riẹn oma sun? Roro kpahen udje nana. Imoto ọvo djẹ ro imotọ rẹ Luigi. Ukperẹ o vwo yovwunu, ohwo rọ djẹ ro imotọ rọyen na kọyen rhoma van kuo, kọ tobọ guọnọ nene Luigi họnra. Luigi da nẹrhovwo rhe Jihova rere ọ sa vwọ riẹn oma sun; ọ da je ta ota kẹ ọshare na vwẹ idjerhe rẹ ẹwẹn rọyen se vwo totọ, ẹkẹvuọvo ọshare na rhọnvwere-e. Rọ je vwọ van na, Luigi ko si inọmba rẹ imotọ rọyen reyọ, tavwen ọ ke yan jovwo. Udughwrẹn ọvo vwọ wan nu, Luigi vwo kpo orhivwinbrura vwẹ asan rẹ aye ọvo, o de rhi noso nẹ ọshare rẹ aye na yen djẹ ro imoto rọyen ẹdẹ yena! Oma da vo ọshare na mamọ, o de yovwunu kẹ Luigi. Ọ da tanẹ ọyen che se ikọpini rẹ ishọransi rẹ Luigi, rere ayen fobọ hwosa ra cha vwọ rhuẹrẹ imoto na kẹ. Ọshare na de vwobọ vwẹ uyono na, o de ji dje ọdavwaro phia kpahen obo ro yonori. Oma da nabọ vwerhen Luigi nẹ o se sun oma rọyen ẹdẹ yena.​—Se 2 Kọrẹnt 6:3, 4.

15, 16. Mavọ yen uyono rẹ Baibol sa vwọ vwẹ ukẹcha kẹ wẹ vẹ orua wẹn vwo vwo omaẹriẹnsuon?

¹⁵ Uyono rẹ Baibol rẹ ọkieje rọ nabọ ghwotọ, sa chọn avwanre uko vwo vwo uruemu rẹ omaẹriẹnsuon. Karophiyọ nẹ Ọghẹnẹ vuẹ Joshua nẹ, “Ọbe nana rẹ urhi na che nẹ uwe unu-u, ẹkẹvuọvo wọ vẹ ọye se umẹ te ason te uvo, rere wọ vwẹ oma kpotọ ru obo re si phihọ ejobi; kọ nẹrhẹ idjerhe wẹn yovwi, ko ji yovwi kẹ wẹ.” (Jos. 1:8) Ẹkẹvuọvọ, mavọ yen uyono rẹ Baibol sa vwọ chọn wẹ uko vwo vwo uruemu rẹ omaẹriẹnsuon?

¹⁶ Kirobo ra tare jovwo, Baibol na vọnre vẹ ikuegbe ri dje erhuvwu vẹ umiovwo rẹ ojẹ rẹ ohwo sa ghwa rhe. O vwo oboresorọ Jihova vwo phi ikuegbe tiọyen phiyọ Baibol na. (Rom 15:4) Aghwanre herọ siẹrẹ e de se ayen, roro kpahen ayen, ji yono ayen! Roro kpahen oborẹ wẹ vẹ orua wẹn se yono nẹ  ayen rhe. Yare ukẹcha rẹ Jihova rere wo se vwo ru nene Ota rọyen. Wo de noso nẹ wọ ghwa nabọ riẹn oma suẹn vwẹ ẹdia evo-o, wo guẹn oma riase-e. Nẹrhovwo kpahọn, wọ davwẹngba vwọ guọnọ idjerhe wo se vwo ru yovwinphiyọ. (Jems 1:5) Aphro herọ-ọ, wọ da hiẹ ẹbe rẹ ukoko na, wọ cha mrẹ iyovwinreta re sa chọn wẹ uko.

17. Idjerhe vọ yen emiọvwọn se vwo yono emọ rayen omaẹriẹnsuon?

¹⁷ Mavọ yen wọ sa vwọ chọn emọ wẹn uko vwo vwo omaẹriẹnsuon? Rọ vwọ dianẹ emiọvwọn riẹnre nẹ e vwiẹ ohwo vẹ uruemu nana-a, ko fori nẹ ayen dia omamọ rẹ udje vwọ kẹ emọ rayen. (Ẹfe. 6:4) Ọtiọyena, wo de noso nẹ ọ pha bẹnbẹn kẹ emọ wẹn rẹ ayen vwo sun oma rayen vwẹ ẹdia evo, gba nọ oma wẹn sẹ wo dje omamọ udje vwọ kẹ ayen. Wo de kpo uyono vẹ aghwoghwo ọkieje, wo de ji vwo omamọ ọrhuẹrẹphiyotọ rẹ ẹga orua rẹ ọkieje, ku wọ sa dia omamọ rẹ oniru vwọ kẹ ayen. Wo jẹ oshọ mu we wọ vwọ sen kẹ ayen siẹrẹ ayen da nokpẹn rẹ obo re sa so omaẹwan kẹ aye-en! Kirobọ rẹ Jihova jurhi kẹ Adam vẹ Ivi rere ayen se vwo muọghọ kẹ usun rọyen, ọtiọyen ọghwọku vẹ udje wẹn je sa chọn emọ wẹn uko vwọ riẹn oma sun. Ẹguọnọ rẹ urhi rẹ Ọghẹnẹ vẹ ọghọ-emuo vwọ kẹ iwan rọyen, eyen evo usun rẹ erọnvwọn eghanghanre rẹ wo se yono emọ wẹn.​—Se Isẹ 1:5, 7, 8.

18. Diesorọ o vwo mu avwanre ẹro nẹ uvi rẹ igbeyan cha ghwa ebruphiyọ vwo rhe avwanre?

¹⁸ Wọ rha tobọ dia ọmiọvwọn dede-e, o ji fo nẹ wọ vwẹ aghware sane igbeyan. Sikẹrẹ ihwo re cha chọn wẹ uko vwo vwo uvi rẹ oboratẹnrovi, ji kẹnoma kẹ okpetu. (Isẹ 13:20) Wo de mu ugbeyan vẹ ihwo ri vwo omamọ oyerinkugbe vẹ Ọghẹnẹ, ẹroevwokere rẹ udje rayen cha chọn wẹ uko vwọ riẹn oma sun. Aphro herọ-ọ, omamọ uruemu wẹn je cha nẹrhẹ oma vwerhen igbeyan wẹn. Omaẹriẹnsuon cha nẹrhẹ e se vwo ẹroesiri rẹ Ọghẹnẹ, e mi ji ru ẹse kẹ ohwohwo.