1. Mavọ yen idibo rẹ Ọghẹnẹ vwo dje ẹguọnọ kẹ ohwohwo?

IHWO rẹ Jihova rehẹ akpọ na eje orua ọvuọvo ri vwo ẹguọnọ rẹ ohwohwo. (1 Jọn 4:16, 21) Ọkiọvo ayen vwẹ erọnvwọn ride vwo ze rere ayen se vwo se dje ẹguọnọ nana phia. Jẹ, ọke buebun ayen djephia womarẹ eta esiri vẹ uruemu. Avwanre de dje erorokẹ phia kẹ ihwo efa, ka sa “vwẹ ẹro kere Ọghẹnẹ, kere emọ re ghare.”​—Ẹfe. 5:1.

2. Idjerhe vọ yen Jesu vwọ vwẹrokere Jihova vwo dje ẹguọnọ phia?

² Jesu nabọ vwẹrokere Ọsẹ rọyen gbagba. Jesu da ta: “Bru vwe rhe ihwo rẹ owian kugbe oghwa bẹn, Me kẹ [ovwan] ufuoma. . . . Me pha vworovworo fuefu vwẹ udu mẹ.” (Mat. 11:28, 29) Avwanre da vwẹrokere Jesu vwo “roro ovwiogbere,” yẹrẹ dje erorokẹ phia, ke e se vwo ẹroesiri rẹ Ọsẹ rẹ avwanre rọhẹ obo odjuvwu, ji riavwerhen rẹ uvi rẹ omavwerhovwẹn. (Une 41:1) E jẹ a ta ota kpahen oborẹ avwanre se vwo dje erorokẹ phia vwevunrẹ orua, ukoko na, kugbe aghwoghwo.

3. Mavọ yen eshare se vwo nene eya rayen yerin vẹ ẹruọ kugbe erorokẹ? (Ni uhoho rẹsosuọ na.)

³ E jẹ eshare dje erorokẹ phia rere orua na eje sa vwọ vwẹrokere ayen. (Ẹfe. 5:25; 6:4) Kerẹ udje, e bru ayen uche nẹ ayen vwẹ “iroro nene eya” rayen yerin. (1 Pita 3:7) Ẹruọ vẹ erorokẹ churobọ si ohwohwo. Ọshare ro vwo ẹruọ, riẹnre nẹ dede nẹ ọ vẹ aye rọyen fẹnẹre vwẹ ẹdia buebun, jẹ ọ dia ọyen o che vwo no kueku-u. Ọ riẹnre nẹ ọchuko yen aye na hepha vwọ kẹ. (Jẹn. 2:18) Eriyina, ko che dje erorokẹ phia, ji nene yerin vẹ ọghọ. Vwọ kpahen ọshare rọyen, aye ọvo vwẹ Canada da ta: “Ọ vwẹ eta mẹ vwọ jehwẹ yẹrẹ vuẹ vwẹ nẹ, ‘Wo roro iroro tiọye-en.’ Ọ nabọ kerhọ mẹ. Ọ je nabọ kpọ iroro mẹ viẹ vwẹ idjerhe re dẹndẹn.”

4. Mavọ yen ọshare se vwo dje erorokẹ kẹ aye rọyen womarẹ obo ro nene eya efa yerẹn wan?

⁴ Ọshare ro vwo ẹruọ che vwo oniso rẹ oborẹ otaẹtakuẹgbe rọyen vẹ eya efa se djobọte aye rọyen. Ọ frẹfrẹ nene eya efa-a. O ji ruẹ ọtiọyen vwẹ wẹbsaiti re de muẹ igbeya-an. (Job 31:1) Ọ fuevun kẹ aye rọyen fikirẹ ẹguọnọ ro vwo kpahọn kugbe Jihova. O ji che ru ọtiọyen fikirẹ utuoma ro vwo kpahen obo re brare.​—Se Une Rẹ Ejiro 19:14; 97:10.

5. Mavọ yen aye se vwo dje erorokẹ phia kẹ ọshare rọyen?

⁵ Ọshare da vwẹrokere Jesu Kristi rọ dia ọgbuyovwin rọyen, ọ cha nẹrhẹ ọ lọhọ rẹ aye rọyen vwọ “vwẹ oma kpotọ” ji muọghọ kẹ. (Ẹfe. 5:22-25, 33) Ọghọ tiọyena cha nẹrhẹ aye na se dje erorokẹ phia, ọke rẹ ọshare rọyen da ghwọrọ ọke vwọ vwẹrote owian ra vwọ kẹ vwevunrẹ ukoko na, yẹrẹ vwẹ ọke ro de vwo ebẹnbẹn. Ọshare ọvo vwẹ Britain da ta: “Ọke evo, aye mẹ de ghwe ni opharo mẹ, kọ ghwa riẹn nẹ emu ọvo kpokpo uvwe ẹwẹn. Ọ me vwẹ ọbe rẹ Isẹ 20:5 vwo ruiruo, ọ da dia oborẹ avwanre ihwo ivẹ na sa ta ota kpahen. Ọ tobọ hẹrhẹ te ọke ro shephiyọ rere o se vwo “vo” obo rehẹ ẹwẹn mẹ reyọ kerẹ ame.”

6. Mavọ yen avwanre eje se vwo jiro uruemu rẹ erorokẹ vwọ kẹ emọ, kẹ erere vọ yen che te ayen obọ?

⁶ Emiọvwọn de dje erorokẹ phia kẹ ohwohwo, kẹ ayen sa dia uvi rẹ udje vwọ kẹ emọ rayen. Ayen vwo oghwa rẹ ayen vwo yono emọ na oborẹ ayen se vwo dje erorokẹ phia kẹ ihwo efa. Kerẹ udje, emiọvwọn se yono emọ rayen nẹ ayen muẹ djẹ vwẹ Ọguan Ruvie-e. Ayen se yono emọ na nẹ ayen jẹ ihwo re kpakore kobaro kẹ ayen ọke rẹ ayen da ro urhie ra da ghare emu vwẹ ipati. Ẹkẹvuọvo, kohwo kohwo vwevunrẹ ukoka na je sa vwẹ ukẹcha phia. Kerẹ udje, ọmọ de rhie ẹchẹ kẹ avwanre, ofori nẹ e jiro. Ọ cha nẹrhẹ ọmọ na riẹn nẹ “[omavwerhovwẹn ghini] herọ kẹ ọkokẹ nọ ohwo ra kẹ.”​—Iruo 20:35.

7. Idjerhe vọ yen Jesu vwo dje erorokẹ phia kẹ odierhọn ọvo, kẹ die yen avwanre yono mie Jesu?

⁷ Ẹdẹ ọvo rẹ Jesu vwọ hẹ “Dikapolis,” e de mu “odierhọn ọvo vwo rhe e ji bru awẹrẹnvwe rọye-e.” (Mak 7:31-35) Ukperẹ Jesu vwo sivwon vwẹ azagba, o de “sio nẹ ohri rẹ otu na” re sivwin vwẹ odjahọn. Diesorọ? Ọ sa dianẹ o niroso nẹ oma vo ọshare na fikirẹ ẹdia rọyen. Oniso nana yen nẹrhẹ Jesu muo kpo asan rọ djahenre re sivwin. Vwọrẹ uyota, avwanre che se sivwin ihwo vwọrẹ igbevwunu-u. Jẹ, e se dje erorokẹ phia  kpahen ọdavwẹ rẹ iniọvo rẹ avwanre. Ọyinkọn Pọl de si: “E gbe jẹ avwanre roro obo re jeje ohwohwo oma vwẹ ẹguọnọ kugbe iruo esiri.” (Hib. 10:24) Jesu dje erorokẹ kẹ ọshare na, kidie o vwo oniso rẹ ọdavwẹ rọyen. Ọyena uvi rẹ udje kẹ avwanre.

8, 9. Mavọ yen e se vwo dje erorokẹ phia kẹ iniọvo re kpakore kugbe e rẹ oma rayen jẹ gan? (Djunute udje evo.)

⁸ Dje erorokẹ phia kẹ ihwo re kpakore vẹ otu rẹ oma rayen ganre-e. Ẹguọnọ yen e vwo vughe ukoko rẹ Inenikristi rẹ uyota, ọ dia uvi rẹ ọrhuẹrẹphiyotọ rẹ ayen vwori-i. (Jọn 13:34, 35) Ẹguọnọ yena yen nẹrhẹ avwanre sa vwẹ ukẹcha kẹ ihwo re kpakore kugbe otu rẹ oma rayen ganre-e, vwo kpo uyono vẹ aghwoghwo. Avwanre chọn ayen uko vwo ruẹ te asan rẹ ẹgba rayen teri. (Mat. 13:23) Michael ro se vrẹn nẹ idjighere rẹ ukpono rọ vwọ yan na-a, nabọ dje ọdavwaro phia kpahen ukẹcha rọ ihwo rẹ orua rọyen vẹ iniọvo rehẹ ẹko rẹ aghwoghwo rọ hepha vwọphia. Ọ da ta: “Ukẹcha rẹ ayen vwọ kẹ vwẹ na nẹrhẹ mi se kpo uyono vẹ aghwoghwo ọkieje. Aghwoghwo rẹ azagba yen me je vwe.”

⁹ Iniọvo re kpakore vẹ e rẹ oma rayen ghwa ga-an, hẹ evunrẹ orua rẹ Bẹtẹl buebun. Iniruo ri vwo ẹguọnọ dje erorokẹ phia, rẹ ayen vwọ kẹ ayen uphẹn rẹ ayen vwobọ vwẹ aghwoghwo rẹ ifonu vẹ ọ rẹ ileta. Bill rọhẹ ẹgbukpe 86 ro siẹ ileta rhe ihwo rehẹ asan oshesheri da ta: “Uphẹn rẹ aghwoghwo rẹ ileta esio nana, da avwanre aro mamọ.” Nancy rọ joma te ẹgbukpe 90 re da ta: “Vwọ kẹ vwẹ, ọnana ghwa dia ẹbe re keke phiyọ ẹnvẹlopu-u. Ghini aghwoghwo dẹn. Ofori nẹ ihwo riẹn uyota na!” Ethel re vwiẹre vwẹ 1921 da ta: “Kẹdẹ kẹdẹ yen oma vwọ miavwan ovwẹ. Ọkiọvo na, ọ dia ọmọrhiẹ owian mi ki se kuẹ ewun phiyọ-ọ.” Dedena, ọ je riavwerhen rẹ aghwoghwo rẹ ifonu ji kpo orhivwinbrura. Barbara rọhẹ ẹgbukpe 85 da ta: “Ọ ghwa dia ọkieje yen mi vwo kpo aghwoghwo-o, fikirẹ jẹ oma kpokpọ evwo. Ẹkẹvuọvo, aghwoghwo rẹ ifonu kọyen nẹrhẹ ovwẹ se ghwoghwo kẹ ihwo efa. Wẹ kobiruo Jihova!” O te ẹgbukpe ọvo-o, iniọvo evo re kpakore da ghwọrọ inọke 1,228 vwo ghwoghwo, si ileta 6,265 vwo rhe ihwo, ruẹ use vwẹ ifonu re vrẹ abọ 2,000, ayen de ji phi ẹbe 6,315 phiyọ ada! Ẹgbaẹdavwọn nana ghini ru ubiudu rẹ Jihova ghọghọ!​—Isẹ 27:11.

10. Mavọ yen avwanre sa vwọ chọn iniọvo rẹ avwanre uko vwọ mrẹ erere vwẹ emẹvwa rẹ avwanre?

¹⁰ Dje erorokẹ phia vwẹ emẹvwa. Avwanre guọnọre nẹ iniọvo rẹ avwanre nabọ mrẹ erere vwo nẹ emẹvwa rẹ avwanre. Erorokẹ yen sa chọn avwanre uko vwo ru ọtiọyen. Vwẹ idjerhe vọ? Idjerhe ọvo ọyen a vwọ fobọ te uyono rere e vwo jẹ ihwo efa ekpokpo. Ghini uyota nẹ obo re rhẹro rọye-en, sa nẹrhẹ e kruko ọkiọvo. Jẹ, ọ da rhe dia ẹkuruemu rẹ avwanre re, ofori nẹ e roro kpahen, e se vwo dje erorokẹ phia vwọ vrẹ obo ri jovwo. Je karophiyọ nẹ Jihova vẹ Ọmọ rọyen yen durhie avwanre. (Mat. 18:20) Ofori nẹ avwanre muọghọ okokodo kẹ ayen!

11. Diesorọ o vwo fo nẹ iniọvo ra ghare eta kẹ davwẹngba vwọ yanmu odjekẹ rọhẹ 1 Kọrẹnt 14:40?

¹¹ A da guọnọ dje erorokẹ phia kẹ iniọvo rẹ avwanre, ofori nẹ e nene odjekẹ nana: “Ru emu na ejobi dẹndẹn utute.” (1 Kọr. 14:40) Iniọvo eshare ra vwẹ eta kẹ vwẹ uyono se nene iji nana siẹrẹ ayen rhe ru ọke vrẹ-ẹ. Ọyena jẹ idjerhe ọvo rẹ  ayen se vwo dje erorokẹ phia kẹ ọtota rọ vwọ kpahen ayen, kugbe iniọvo rẹ ukoko na. Iniọvo evo nẹ asan oshesheri cha uyono. Efa rua ofa cha. Evo tobọ vwo irivẹ orọnvwe re ga Jihova-a, re hẹrhẹ ayen vwẹ obo uwevwin vẹ ivuemiovwo.

12. Diesorọ o vwo fo nẹ e “tete” ekpako re wian gangan “vwẹ evun re ẹguọnọ”? (Ni ekpeti na “ Dje Erorokẹ Phia kẹ Otu re Kobaro kẹ Ovwan.”)

¹² Ofori nẹ e dje erorokẹ phia kẹ ekpako re wian gangan vwevunrẹ ukoko na, ri ji kobaro rẹ iruo rẹ aghwoghwo na. (Se 1 Tẹsalonaika 5:12, 13.) O muẹro dẹn nẹ wo vwo ọdavwaro kpahen ẹgbaẹdavwọn rẹ ekpako na. Ọtiọyena, bicha ayen, wo ji nyupho rọyen. Kidie “ayen re sẹro re ẹnwẹn rẹ ovwan, ayen je hẹ ihwo re cha nẹ iyẹnrẹ kpahe ovwan.”​—Hib. 13:7, 17.

13. Die yen e se yono vwo nẹ oborẹ Jesu nene ihwo yerin wan?

¹³ Aizaya ta eta nana phiyotọ kpahen Jesu: “Ugbẹn rẹ eyareya dede o se vwirho-o, urhukpẹ rẹ evwri yẹreyẹre o se fuo-o.” (Aiz. 42:3) Jesu dje erorokẹ phia kidie o vwo ẹguọnọ rẹ ihwo. Ọ nabọ vwo ẹruọ rẹ ọdavwẹ rẹ otu re họhọ urhukpẹ rẹ evwri yẹrẹyẹrẹ rọ guọnọ fuẹn. Ọtiọyena, o de dje erorokẹ, ẹguọnọ, kugbe edirin phia kẹ ayen. Imitete dede vwo ẹguọnọ rẹ Jesu. (Mak 10:14) Vwọrẹ uyota, ọmrẹvughe vẹ ona rẹ uyono rẹ avwanre te ọ rẹ Jesu-u! Dedena, avwanre se dje erorokẹ kẹ ihwo rẹ avwanre ghwoghwo ota kẹ. Ọnana churobọ si oborẹ avwanre ta kẹ ayen, ọke rẹ avwanre vwọ ta, kugbe uche ọke ra cha dia etiyin kri te.

14. Diesorọ o vwo fo nẹ avwanre nabọ jomaotọ kpahen oborẹ avwanre ta ota kẹ ihwo wan?

 ¹⁴ Mavọ yen ofori nẹ avwanre vẹ ihwo ta ota wan? Nonẹna, oduduru rẹ ihwo buebun “ro ẹnwan” fikirẹ isun rẹ akpọ na, ilori ẹga, kugbe ineki ride re ghwa ihwo ria, ri vwo arodọnvwẹ-ẹ. (Mat. 9:36) Eriyina, ihwo buebun rha vwẹroso ohwo ọvo-o, ayen vwo iphiẹrophiyọ-ọ. Kọyensorọ o vwo fo nẹ avwanre nabọ roro te tavwen a ke ta ota, a me je ta vẹ upho dẹndẹn ro dje ẹguọnọ phia! Ọ ghwa dia erianriẹn rẹ Baibol na vẹ imuẹro ro rhe avwanre, yen sorọ ihwo buebun vwọ kerhọ rẹ avwanre-e. Ẹkẹvuọvo, fikirẹ uvi rẹ ẹguọnọ vẹ ọdavwẹ rẹ avwanre dje kẹ ayen.

15. Mavọ yen e se vwo dje erorokẹ phia kẹ ihwo vwẹ aghwoghwo?

¹⁵ O vwo idjerhe buebun re se vwo dje erorokẹ phia kẹ ihwo vwẹ aghwoghwo. Kerẹ udje, a sa nọ enọ ọke re de yono ihwo. Jẹ, ofori nẹ e ruo vwẹ idjerhe re dẹndẹn vẹ ọghọ. Ọkobaro ọvo rhọnvwa nọ enọ re sa nẹrhẹ oma vo ihwo rehẹ ekogho ro de ghwoghwo na-a, kidie oma vo ayen. Enọ egangan vẹ e rẹ ohwo sa kpahen chọ yen ọ kẹnoma kẹ. Kerẹ udje, ọ kẹnoma kẹ enọ kerẹ, ‘Wọ riẹn odẹ rẹ Ọghẹnẹ?’ yẹrẹ, ‘Wọ riẹn obo re se Uvie rẹ Ọghẹnẹ?’ Ukperẹ ọ vwọ nọ enọ tiọna, ọ sa vuẹ ohwo na nẹ, “Baibol na chọn vwẹ uko vwọ mrẹvughe nẹ Ọghẹnẹ vwo oderhi. Mi se dje odẹ na kẹ wẹ?” Vwọrẹ uyota, e che se phi urhi phiyotọ kpahen obo re ruo wa-an, kidie ẹkuruemu rẹ ihwo vẹ asan ayen nurhe fẹnẹre. Ẹkẹvuọvo, ofori nẹ avwanre vwẹ ọkieje vwo dje erorokẹ vẹ ọghọ phia. Jẹ, a cha nabọ vughe ẹkuruemu rẹ ihwo na tavwen e ki se ru ọtiọyen.

16, 17. Mavọ yen erorokẹ se vwo djobọte (a) ọke rẹ avwanre vwo kpo ghwoghwo? (b) uchọke rẹ avwanre ghwọrọ vwo ghwoghwo ota kẹ ohwo?

¹⁶ Ọke vọ yen ofori nẹ e vwo bru ihwo na ra? Avwanre de kpo aghwoghwo rẹ nẹ uwevwin kpo uwevwin, e mi noso nẹ ihwo na durhie avwanre-e. Eriyina, ofori nẹ e bru ayen ra vwẹ ọke rẹ ayen da sa nabọ kerhọ! (Mat. 7:12) Kerẹ udje, ihwo re dia ekogho wẹn vwerhẹn krẹ vwẹ oba rẹ udughwrẹn? Ọ da dia ọtiọyen, wọ sa vwẹ aghwoghwo rẹ urhuvwu yẹrẹ aghwoghwo rẹ azagba vwọ tonphiyọ, yẹrẹ kpo orhivwinbrura vwẹ asan wo rorori wọ da mrẹ ihwo.

¹⁷ Mavọ yen ofori nẹ a dia etiyin kri te? Vwẹ obọ rẹsosuọ, ofori nẹ aghwoghwo wẹn dia kprẹn, ukperẹ wọ vwọ ghwọrọ ọke ogrongron, kidie ewian vọn ihwo buebun obọ. (1 Kọr. 9:20-23) Ihwo na da mrẹvughe nẹ avwanre vwo noso rẹ ẹdia rayen vẹ oborẹ ayen ruẹ, kọ cha lọhọ rẹ ayen vwọ kerhọ kẹ avwanre ọkiọfa. Ofori nẹ omamọ rẹ ẹwẹn ọfuanfon na teyenphia vwẹ aghwoghwo rẹ avwanre. Ọyena cha nẹrhẹ a sa dia uvi rẹ “iruiruo rẹ Ọghẹnẹ,” rẹ Jihova sa reyọ vwo si ihwo rhe ukoko rọyen.​—1 Kọr. 3:6, 7, 9.

18. Ebruphiyọ vọ yen a sa rhẹro rọyen siẹrẹ avwanre de dje erorokẹ phia kẹ ihwo efa?

¹⁸ E gbe jẹ avwanre davwẹngba vwo dje erorokẹ phia vwevunrẹ orua rẹ avwanre, ukoko na, kugbe aghwoghwo. Ọyena cha nẹrhẹ avwanre vwo ebruphiyọ asaọkiephana kugbe ọke rọ cha na. Une Rẹ Ejiro 41:1, 2 da ta: “Ebruba kẹ ohwo ro roro ovwiogbere! Ọrovwohwo se sivwo vwẹ ọke rẹ ukpokpogho; . . . ke se ebruphihọ vwẹ evun rẹ otọ na.”