1. Ọke vọ yen ọ cha ma vwọ bẹn ra vwọ ga Jihova?

ỌKE vọ yen wo rori nẹ ọ cha ma bẹn ra vwọ ga Jihova? Ọke wo de nene ebẹnbẹn muabọ, gbanẹ ọke rẹ oma vwo fun we? Ọ lọhọre ra vwọ vwẹroso Jihova ọke re de hirharoku ebẹnbẹn. Ẹkẹvuọvo, die yen avwanre ruẹ siẹrẹ oma de fun avwanre? Ẹga ri Jihova chọrọ avwanre ẹro ọkiọvo? Jihova si ihwo rẹ Izrẹl orhọ kpahen ọnana.—Urhi 6:10-12.

2. Udje vọ yen Ovie Asa phi phiyotọ?

² Ovie Asa dje aghwanre phia rọ vwọ vwẹroso Jihova karekare. Ọ ga Jihova vwẹ ọke ọbrabra kugbe ọke rẹ ufuoma. Asa ga Jihova vwẹ akpeyeren rọyen eje. (1 Ivie 15:14) Idjerhe ọvo rẹ Asa vwo ru ọtiọyen, ọyen ro vwo si ẹga rẹ efian nẹ Juda. Baibol na tare nẹ o “ku egbada erhorha kugbe esan ri kpenu na kufia, o de kporo isusu na she ọ da gbọ ighriki na brotọ.” (2 Ikun 14:3, 5) Ọ tobọ si Maakah oni rọyen rode nẹ ẹdia rẹ oni rẹ ovie vwẹ uvie na. Diesorọ? Kidie o titi ẹga rẹ ema.—1 Ivie 15:11-13.

3. Die yen a cha ta ota kpahen vwẹ uyono nana?

³ Vwọba ẹga rẹ efian ro si nẹ otọ na, Asa ji ru emu efa. O titi ẹga rẹ uyota, rọ vwọ chọn uvie ri Juda uko vwo rhivwin bru Jihova. Jihova bruba kẹ Asa kugbe ihwo rẹ Izrẹl rọ vwọ kẹ ayen ufuoma. * Ọke rẹ Asa vwo suẹn, “otọ na vwo omaerovwo” vwẹ uvwre rẹ ẹgbukpe ihwe. (2 Ikun  14:1, 4, 6) Vwẹ uyono nana, a cha ta ota kpahen oborẹ Asa ruru vwẹ ọke rẹ ufuoma yena. A je cha fuẹrẹn udje rẹ Inenikristi rẹ ẹgbukpe ujorin ẹsosuọ re je vwẹ ọke rẹ ufuoma vwo ru obo ri yovwirin kirobo rẹ Asa ruru. Ukuotọ rọyen, ka cha kpahenphiyọ onọ nana: Mavọ yen wọ sa vwọ vwẹ aghwanre vwo ruiruo vwẹ ọke rẹ ufuoma ọ da dianẹ wo vwo ugbomọphẹ rẹ ẹga vwẹ ẹkuotọ wọ dia?

4. Vwo nene obo rehẹ 2 Ikun Rivie 14:2, 6, 7, die yen Asa ruru vwẹ ọke rẹ ufuoma?

⁴ Se 2 Ikun Rivie 14:2, 6, 7. Asa vuẹ ihwo na nẹ Jihova yen kẹ ayen “ufuoma vwi kabọ kabọ.” Ọ reyọ ọke rẹ ufuoma na phiyọ ọke rẹ omaerovwo-o. Ukperẹ ọtiọyen, ọ da reyọ ọke na vwọ bọn irere, igbẹhẹ, ohẹrhẹ, kugbe ẹchẹ. Ọ da ta kẹ ihwo ri Juda: “Otọ na jẹ ọ rẹ avwanre.” Die yen ota rẹ Asa yena mudiaphiyọ? O mudiaphiyọ nẹ ihwo na sa yan je bọn odedede vwẹ otọ rẹ Ọghẹnẹ vwọ kẹ ayen na, ọvweghrẹn vuọvo herọ ro che kpokpo aye-en. Ọ vwẹ uchebro kẹ ihwo na nẹ ayen vwẹ ọke rẹ ufuoma na ru obo ri yovwirin.

5. Diesorọ Asa vwo muegbe rẹ ituofovwin rọyen phiyotọ?

⁵ Asa je vwẹ ọke rẹ ufuoma na vwọ nabọ muegbe rẹ ituofovwin rọyen phiyotọ. (2 Ikun 14:8) Ọyena ko mudiaphiyọ nẹ Asa vwẹroso Jihova kakaka-a? Ẹjo. Ukperẹ ọtiọyen, Asa riẹnre nẹ kerẹ Ovie, ọyen vwo oghwa ro vwo muegbe rẹ ihwo na hẹrhẹ ukpokpoma re cha vwẹ obaro. Asa riẹnre nẹ ufuoma rẹ ihwo ri Juda riavwerhen rọyen na cha dia bẹdẹ-ẹ, ufuoma na ghini vwoba ukuotọ rọyen.

6. Die yen Inenikristi rẹ ẹgbukpe ujorin ẹsosuọ ruru vwẹ ọke rẹ ufuoma?

⁶ Dede nẹ e mu kpahen Inenikristi rẹ ẹgbukpe ujorin ẹsosuọ na mamọ, ayen ji vwo ufuoma vwẹ ọke sansan. Die yen ayen vwẹ ọke yena vwo ru? Ayen reyerọ vwo ghwoghwo iyẹnrẹn esiri na ọkieje. Ọbe rẹ Iruo rẹ Iyinkọn Na tare nẹ ayen “yan vwẹ evun rẹ oshọẹdjẹ rẹ Ọrovwohwo.” Ayen muomaphiyọ aghwoghwo rẹ iyẹnrẹn esiri na mamọ, ayen “de rhi bu phihọ.” O muẹro dẹn nẹ Jihova ku ebruphiyọ ku aghwoghwo rayen vwẹ ọke rẹ ufuoma yena.—Iruo 9:26-31.

7-8. Die yen Pọl vẹ ihwo efa ruru ọke rẹ uphẹn vwo rhiephiyọ? Djekpahọn.

⁷ Inenikristi rẹ ẹgbukpe ujorin ẹsosuọ reyọ kuphẹn kuphẹn ro rhiephiyọ vwo ghwoghwo iyẹnrẹn esiri na. Kerẹ udje, ọyinkọn Pọl vwo noso nẹ uphẹn rhiẹphiyọ rẹ ọyen vwo ghwoghwo ota kẹ ihwo buebun vwẹ Ẹfesọs, o de ghwoghwo ji yono ihwo vwẹ orere na.—1 Kọr. 16:8, 9.

⁸ Uphẹn ọfa rhoma rhiephiyọ kẹ Pọl vẹ Inenikristi efa ọke ra vwọ rhuẹrẹ ota ro sheri kpahen oyavwe vwẹ 49 C.E. (Iruo 15:23-29) A vwọ vwẹ orhiẹn na phia kẹ ikoko na nu, idibo na da davwẹngba mamọ vwo ghwoghwo iyẹnrẹn esiri rẹ “ota rẹ Ọrovwohwo na.” (Iruo 15:30-35) Erere vọ yen nuro rhe? Baibol na tare nẹ “esegbuyota rẹ ishọshi na da rhe ghwaotọ, ke ayen buẹ phihọ kẹdẹ kẹdẹ.”—Iruo 16:4, 5.

9. Mavọ yen ẹkuotọ buebun hepha nonẹna, kẹ onọ vọ yen ohwo sa nọ oma rọyen?

⁹ Nonẹna, avwanre ghwoghwo vwẹ ẹkuotọ buebun odedede. Wo vwo ugbomọphẹ rẹ ẹga vwẹ ẹkuotọ wọ dia? Ọ da dia ọtiọyen, gba nọ oma wẹn, ‘Die yen me vwẹ ugbomọphẹ na vwo ruẹ?’ Vwẹ ọke rẹ oba nana, vwẹ akpọneje ukoko ri Jihova vwobọ vwẹ iruo rẹ aghwoghwo vẹ eyono ra je mrẹ ọkpọ rọyen dẹvo-o. (Mak 13:10) Uphẹn buebun rhiephiyọ kẹ ihwo ri Jihova.

10. Die yen 2 Timoti 4:2 bru avwanre uche nẹ e ru?

¹⁰ Mavọ yen wọ sa vwọ vwẹ ọke rẹ ufuoma vwo ru obo ri yovwirin? (Se 2 Timoti 4:2.) Diesorọ wọ rha fuẹrẹn ẹdia wẹn ni sẹ owẹ yẹrẹ ohwo ọvo vwẹ orua wẹn sa hẹre iruo rẹ aghwoghwo rọyen phiyọ yẹrẹ ga kerẹ ọkobaro-o? Ọnana dia ọke re vwo koko efa kugbe ekuakua rẹ akpeyeren ri che se nene avwanre wanvrẹ ukpokpogho rode na-a.—Isẹ 11:4; Mat. 6:31-33; 1 Jọn 2:15-17.

11. Die yen iniọvo evo ruru rere ayen se vwo ghwoghwo iyẹnrẹn esiri na kẹ ihwo buebun?

¹¹ Ighwoghwota buebun yono ephẹrẹ kpokpọ rere ayen se vwo ghwoghwo ji yono ihwo. Ukoko rẹ Ọghẹnẹ biẹcha ayen womarẹ ẹbe vẹ erọnvwọn efa buebun rẹ ayen ruru vwẹ ephẹrẹ sansan. Kerẹ udje, a fan ẹbe rẹ avwanre vwo kpo ephẹrẹ ri te omarẹ 500 vwẹ 2010. Nonẹna, ephẹrẹ ra fan ayen phiyọ vrẹ 1,000 re!

12. Erere vọ yen ihwo mrẹ siẹrẹ ayen de nyo ovuẹ rẹ Uvie na vwẹ ephẹrẹ rayen? Djudje ọvo.

¹² Mavọ yen o djobọte ihwo wan siẹrẹ ayen de nyo Ota rẹ Ọghẹnẹ vwẹ ephẹrẹ rayen? Roro kpahen erere rẹ oniọvo aye ọvo mrẹre ọke ro vwo kpo ọghwẹkoko rẹ ubrotọ ọvo vwẹ Memphis, Tennessee, U.S.A. Ephẹrẹ ri Kinyarwanda rẹ ihwo buebun jẹ vwẹ Rwanda, Congo (Kinshasa) kugbe Uganda yen e vwo ru ọghwẹkoko na. Ọghwẹkoko na vwo kuphiyọ  nu, oniọvo aye na rọ jẹ Kinyarwanda da ta: “Ọnana yen obọrẹsosuọ mi tu vwo ẹruọ rẹ ọrhuẹrẹphiyotọ rẹ oghwẹkoko vọnvọn rhanvwe ẹgbukpe 17 me vwọ hẹ United States na.” O phẹnre dẹn nẹ eta na rẹ oniọvo aye na nyori vwẹ ephẹrẹ obọ rọyen na te re ẹwẹn mamọ. Ọ da dia oborẹ wo se ru, wo se yono ephẹrẹ ọfa rere wọ chọn ihwo evo uko vwẹ ekogho wọ dia? O vwo ihwo evo vwẹ ekogho rẹ ukoko wẹn de ghwoghwo, re cha nabọ kerhọ siẹrẹ wọ da vwẹ ephẹrẹ rayen vwo ghwoghwo ota kẹ ayen? Ẹgbaẹdavwọn wẹn che fierere kẹ wẹ.

13. Die yen iniọvo rẹ avwanre rehẹ Russia ruru vwẹ ọke rẹ ufuoma?

¹³ Ọ dia iniọvo rẹ avwanre eje yen vwo ugbomọphẹ rẹ ayen vwo ghwoghwo vwẹ azagba-a. Ọke evo ughwru rẹ usuon rẹ ẹkuotọ evo gberi kẹ avwanre se djobọte iruo rẹ aghwoghwo na mamọ. Kerẹ udje, roro kpahen iniọvo rẹ avwanre rehẹ Russia. E vwo mu kpahen ayen vwẹ ikpe buebun nu, usuon rẹ ẹkuotọ na da ghwobọphiyọ iruo rayen vwẹ March 1991. Ọke yena, ighwoghwota ri te omarẹ 16,000 yehẹ Russia. Ẹgbukpe uje vwọ wan nu, ighwoghwota na da rhe vrẹ 160,000! O phẹnre dẹn nẹ iniọvo rẹ avwanre vwẹ aghwanre vwo ruiruo ọke rẹ uphẹn vwo rhiephiyọ rẹ ayen vwo ghwoghwo odedede. Jẹ, ọke rẹ ufuoma yena kriri-i. Dedena, ẹdia rayen ro weneri na se dogho oruru rẹ ayen vwo kpahen ẹga rẹ uyota-a. Ayen je reyọ kuphẹn kuphẹn ro rhiephiyọ vwọ ga Jihova.

14-15. Mavọ yen Jihova vwẹ ẹgba rọyen vwọ chọn Asa uko wan?

¹⁴ Ukuko na, ọke rẹ ufuoma rẹ ọke rẹ Asa na de rhi vwoba. Ituofovwin  oduduru ọvo nẹ Itiopia rhe. Zerah rọ dia onotu ro sun ayen rhe na vwo imuẹro kokoroko nẹ ọ vẹ ituofovwin rọyen che phi Juda kua. Ẹkẹvuọvo, Ovie Asa vwẹroso ituofovwin buebu-un, Jihova rọ dia Ọghẹnẹ rọyen yen ọ vwẹroso. Asa da nẹrhovwo: “Cha avwanre uko, Ọrovwohwo Ọghẹnẹ rẹ avwanre, kidie ma vwẹ ẹro so owẹ, odẹ wẹn avwanre vwo bru urogho nana rhe.”—2 Ikun 14:11.

¹⁵ Dede nẹ ituofovwin rẹ Itiopia joma vwẹ ọhwọhwọ ivẹ vwo bun vrẹ e rẹ Izrẹl, Asa mrẹvughe nẹ Jihova vwo ẹgba rọ vwọ chochọn rẹ ihwo rọyen. Jihova ghene chọn ihwo rọyen uko, ayen de phi ihwo rẹ Itiopia kparobọ.—2 Ikun 14:8-13.

16. Mavọ yen avwanre ru riẹn nẹ ọke rẹ ufuoma na che vwoba?

¹⁶ Dede nẹ avwanre ghwa riẹn obo re cha phia kẹ avwanre ohwo vuọvo vwẹ ọke rọ cha obaro na-a, jẹ avwanre riẹnre nẹ ufuoma rẹ ihwo rẹ Ọghẹnẹ riavwerhen rọyen na cha dia bẹdẹ-ẹ. Jesu tobọ mraro phiyotọ nẹ ivun rẹ idibo rọyen che “miovwo ẹgborho ejobi” vwẹ ẹdẹ re koba na. (Mat. 24:9) Ọyinkọn Pọl je tanẹ “ihwo ejobi re guọnọ yere akpọ ọfuanfon rọ herọ vwi Kristi Jesu ke kpokpo” ayen. (2 Tim. 3:12) Eshu mu “ophu” gangan, ọtiọyena ọyen emu rẹ ẹkpa siẹrẹ e de roro nẹ a sa vrabọ rẹ ophu rọyen.—Ẹvwọ. 12:12.

17. Oka rẹ edavwini vọ yen avwanre se hirharoku?

¹⁷ A cha davwen esegbuyota rẹ avwanre eje ni kẹrẹkpẹ. Ọmọke krẹn vwẹ etinẹ, akpọ na ko che rhiẹromrẹ ukpokpogho rode “ra je mrẹ oghẹre rọye dẹvo-o.” (Mat. 24:21) Vwẹ ọke yena, ihwo rẹ orua cha vwọso avwanre, a me je dobọ rẹ iruo rẹ avwanre ji. (Mat. 10:35, 36) Avwanre ohwo vuọvo sa vwẹroso ukẹcha vẹ ochọnvwe ri Jihova kirobo rẹ Asa ruru?

18. Vwo nene obo rehẹ Hibru 10:38, 39 die yen sa chọn avwanre uko vwo muegbe hẹrhẹ ọke rẹ ufuoma che vwo vwoba?

¹⁸ Jihova muegbe rẹ avwanre hẹrhẹ obo re cha vwẹ obaro. Ọ vwẹ “odibo esiri na” vwọ kẹ avwanre “emu” vwẹ ọke ro fori rere avwanre se vwo mudia gan.  (Mat. 24:45) Ẹkẹvuọvo, avwanre che ru ẹkẹn ro te avwanre rere a sẹro esegbuyota rọ pha kokoroko kpahen Jihova.—Se Hibru 10:38, 39.

19-20. Vwo nene obo rehẹ 1 Ikun Rivie 28:9, enọ vọ yen a sa nọ oma avwanre, diesorọ a vwọ nọ ayen?

¹⁹ Kerẹ Asa, ofori nẹ avwanre “guọnọ” Jihova. (2 Ikun 14:4; 15:1, 2) Vwo nẹ ọke rẹ avwanre vwọ ton uyono ri Baibol phiyọ re te ọke rẹ avwanre vwo bromaphiyame yen avwanre vwọ guọnọ Jihova. E jẹ avwanre reyọ kuphẹn kuphẹn vwo ru ẹguọnọ avwanre vwo kpahọn ganphiyọ. A vwọ riẹn asan avwanre ru te vwẹ ẹdia nana, ofori nẹ a nọ oma rẹ avwanre: ‘Mi kpo uyono ọkieje?’ Vwẹ uyono, avwanre nyo eta re bọn avwanre gan je mrẹ ọbọngan vwo nẹ abọ rẹ iniọvo avwanre cha. (Mat. 11:28) Avwanre je sa nọ oma rẹ avwanre: ‘Mi yono Baibol na ọkieje?’ Ọ da dianẹ wẹ vẹ ihwo rẹ orua wẹn yen dia uwevwin, ovwan se ruẹ ẹga orua kudughwrẹn kudughwrẹn? Ọ da dianẹ wẹwẹ ọvo yen dia uwevwin, wo vwo ọrhuẹrẹphiyotọ rẹ uyono romobọ? Vwọba, wọ davwẹngba wẹn eje vwẹ iruo rẹ aghwoghwo vẹ odibo egbe na?

²⁰ Diesorọ o vwo fo nẹ avwanre nọ enọ tiọyena? Baibol na vuẹ avwanre nẹ Jihova fuẹrẹn iroro vẹ obo rehẹ ubiudu avwanre, o ji fo nẹ avwanre ru ọtiọyen. (Se 1 Ikun Rivie 28:9.) Avwanre de noso nẹ ofori re vwo ru ewene evo vwẹ uruemu avwanre, e gbe jẹ a nokpẹn rẹ ukẹcha mie Jihova. Ọnana yen ọke re vwo muegbe oma rẹ avwanre vwọ kẹ edavwini re cha vwẹ obaro na. E jẹ avwanre vwẹ ọkieje vwọ vwẹ aghwanre vwo ruiruo vwẹ ọke rẹ ufuoma.