Avwanre vwo yono kpahan iruemu rẹ ohwo kpobarophiyọ ye, jẹ avwanre riẹn ohwo na phiyọ, ọnana me rhe nẹrhẹ ugbeyan na kpẹkpẹ phiyọ. Vwẹ idjerhe vuọvo na, avwanre vwọ riẹn iruemu rẹ Jihova kpobarophiyọ ye, jẹ avwanre riẹn oka ohwo rọ hepha, ọnana me rhe nẹrhẹ ugbeyan na kpẹkpẹ phiyọ. Vwẹ iruemu rẹ Ọghẹnẹ eje, ẹne teyenphia: ẹgba, aghwanre, orhiẹn abavo vẹ ẹguọnọ rọyen.

“E Ọrovwohwo Ọghẹnẹ! Wọwẹ vwẹ ogangan wẹn rode na vẹ obọ wẹn rọ riẹnre na ma odjuvwu vẹ akpọ na!”—JERIMAYA 32:17.

A mrẹ odjephia rẹ ẹgba rẹ Ọghẹnẹ vwẹ emama. Kerẹ udje, wo de mudia otafe vwẹ ọke rẹ uvo da rhọvwan, mavọ yen oma ru we? Ọrhorho rẹ ọnre na mu we. Vwọrẹ uyota, ẹgba rẹ emama rẹ Jihova yen mu we na. Mavọ yen ọnre na vwo ẹgba te? A tare nẹ otuabọ rẹ ọnre na te Ifarehaiti 27,000,000 (15,000,000°C). Kẹroẹbrẹ kẹroẹbrẹ, ẹgba rọ ọnre na te ẹgba rẹ ibọmbu oduduru buebun re sare siẹvuọvo.

Dedena, ọnre na havwenre mamọ siẹrẹ a da reyọ vwọ vwanvwen isio iduduru buebun efa re se keri-i. Egba erianriẹn tare nẹ ọvo usun rẹ isio re ma rho, re se UY Scuti, vwẹ abọ 1,700 vwọ rho nọ ọnre na. A da vwẹ isio re se UY Scuti na vwo wene ọnre na, o che rhurhu akpọ na ejobi, tobọ re te asan rẹ iplanẹti re se Jupiter hepha, je wanvrẹn yanran. Ọkiọvo, ọyena sa vwẹ ukẹcha kẹ avwanre vwo vwo ẹruọ rẹ ota rẹ Jerimaya nẹ Jihova Ọghẹnẹ yen ma  idjuvwu na vẹ otọrakpọ na womarẹ ẹgba rode rọyen.

Mavọ yen avwanre vwọ mrẹ erere vwo nẹ ogangan rẹ Ọghẹnẹ? Erọnvwọn rẹ Ọghẹnẹ mare, kerẹ ọnre na vẹ erọnvwọn efa rehẹ akpọ na yen nẹrhẹ arhọ rẹ avwanre dia. Vwọba, avwanre ohwo vuọvo mrẹ erere vwo nẹ ẹgba rẹ Ọghẹnẹ. Vwẹ idjerhe vọ? Vwẹ ẹgbukpe ujorin rẹsosuọ, Ọghẹnẹ vwẹ ẹgba kẹ Jesu ro vwo ru emu rẹ igbunu. Avwanre de se: “Orhuẹro mrẹ orẹ, ukpolo yanre, ehọnvwoti e sivwi ayen, idierhọ nyo ẹme, irivwi varhe, iyẹnrẹ esiri na a tarọ kẹ igbere.” (Matiu 11:5) Kẹ nonẹna vwo? Baibol na da ta “Ọ vwẹ ogangan kẹ ohwo rẹ oma rhọ; . . . ihwo re hẹrhẹ Ọrovwohwo cha rhiọ ogangan rayen.” (Aizaya 40:29, 31) Ọghẹnẹ sa kẹ avwanre “ọrho rọ basa-an” yẹrẹ ẹgba rọ vrẹ ẹgba rere e se vwo chirakon rẹ ebẹnbẹn vẹ edavwini. (2 Kọrẹnt 4:7) O muẹro nẹ wọ guọnọ dia ugbeyan rẹ Ọghẹnẹ ro vwo ẹguọnọ rẹ avwanre te asan rọ da vwẹ ẹgba rọyen vwọ vwẹ ukẹcha kẹ avwanre.

“E Ọrovwohwo, mavọ iruo wẹn bu te! Ẹghwanre wọ vwọ ma ayen ejobi.” —UNE RẸ EJIRO 104:24.

Avwanre de yono kpahan erọnvwọn rẹ Ọghẹnẹ mare, aghwanre rọyen che gbe avwanre unu. Vwọrẹ uyota, ọ tobọ vwo oka rẹ uyono re se biomimetics, yẹrẹ biomimicry, womarẹ uyono nana, egba erianriẹn fuẹrẹn erọnvwọn rẹ Jihova mare, ayen ke vwẹ oborẹ ayen yono vwo nẹ emama rẹ Jihova vwo ru erayen. Ayen vwẹ ona nana vwo ru erọnvwọn itete vẹ iride kerẹ aropleni.

Udje rẹ aghwanre rẹ Ọghẹnẹ ro me gbe ohwo unu yen ugboma rẹ ohworakpọ. Kerẹ udje, roro kpahen oborẹ ọmọ tuanphiyọ wan. Ọ tuanphiyọ vẹ ukẹn ọvo, ukẹn nana yen e si evuẹ ra guọnọre eje phiyọ rere ọmọ na sa vwọ dia. Ukẹn nana me rhe ghare oma phiyọ ikẹn buebun re họhọ ọ rẹsosuọ na. Ẹkẹvuọvo, ọke ọvo de rhi te, ikẹn na ke ghare oma phiyọ ujorin buebun re fẹnẹ ohwohwo, kerẹ ikẹn rẹ ọbara, ikẹn rẹ iriẹn, vẹ ikẹn rẹ ibeku. Ọmọke da wan nu, ẹbẹre sansan rẹ oma na kerẹ ẹro, uwen, erhọ vẹ efa me rhe vwomaphia, je ton owian phiyọ. Vwẹ emeranvwe irhirin ọvo, ukẹn rẹsosuọ na rhi hirhephiyọ ohworakpọ ro vwo ikẹn oduduru buebun re. Aghwanre rọhẹ evunrẹ obo ra ma ohwo wan nẹrhẹ ihwo buebun rhọvwenphiyọ eta rẹ Baibol nana: “Mi jiri uwe, kidie wọ vọnre vẹ oshọ kugbe igbunu.”—Une Rẹ Ejiro 139:14.

Mavọ yen avwanre vwọ mrẹ erere vwo nẹ aghwanre rẹ Ọghẹnẹ? Ọmemama na riẹn oborẹ avwanre guọnọre rere oma sa vwọ vwerhen avwanre. Kidie nẹ o vwo erianriẹn vẹ ẹruọ mamọ na, ọ sa kẹ avwanre uchebro rẹ aghwanre vwo nẹ Ota rọyen Baibol na. Kerẹ udje, ọ vuẹ avwanre: “Ohwohwo vwo ghovwo ohwohwo.” (Kọlose 3:13) Aghwanre hẹ uchebro yena? E! Idọktọ tare nẹ a vwọ reyọ vwo ghovwo nẹrhẹ ohwo sa nabọ vwerhẹn, je nẹrhẹ ọbara rẹ oma na riẹn djẹ. O ji se si oshọ rẹ omaemuophiyọ ọgangan kpotọ, vẹ ega efa. Ọghẹnẹ họhọ ugbeyan vẹ aghwanre rọ vwẹ uchebro vẹ ukẹcha ro shephiyọ vwọphia ọkieje.  (2 Timoti 3:16, 17) Wọ guọnọ vwẹ oka rẹ ohwo ọtiọyen vwo mu ugbeyan?

“Ọrovwohwo guọnọ ọsoso.”—UNE RẸ EJIRO 37:28.

Ọkieje yen Ọghẹnẹ vwo ruẹ obo ri shephiyọ. Vwọrẹ uyota, “ọ bẹbẹ kẹ Ọrovwoẹgba na re o vwo ru chọ.” (Job 34:10) O brorhiẹn abavo yẹrẹ ọsoso kirobo rẹ ọbuine na tare ọke rọ vwọ ta ota kpahen Jihova: “Wo guẹdjọ rẹ ihwo abavo.” (Une Rẹ Ejiro 67:4) Kidie “Ọrovwohwo nẹ evun rẹ udu,” a cha sa phiẹn vẹ omeru-u, ukperẹ ọtiọyen, ọ riẹn uyota na, ji brorhiẹn rọ gbare. (1 Samuẹl 16:7) Vwọba, Ọghẹnẹ mrẹ oshenyẹ vẹ umiovwon re phia vwẹ akpọ na, o ji ve nẹ o rhe che kri-i, “a cha nyavwe iruimwemwu kufia nẹ evun rẹ otọ na.” —Isẹ 2:22.

Ẹkẹvuọvo, Ọghẹnẹ dia oguẹdjọ rọ djoma, ro vwo omavwerhovwẹn ro vwo gboja kẹ ihwo-o. O gbe arodọnvwẹ siẹrẹ o de shephiyọ. Baibol na tare: “Ọrovwohwo vọnre vẹ arodọvwẹ vẹ ehrọre,” tobọ vwọ kpahen irumwemwu siẹrẹ ayen de kurhẹriẹ. Ọyena dia orhiẹn ebro rẹ uyota?—Une Rẹ Ejiro 103:8; 2 Pita 3:9.

Mavọ yen avwanre vwọ mrẹ erere vwo nẹ orhiẹn abavo rẹ Ọghẹnẹ? Ọyinkọn Pita tare: “Ọghẹnẹ ghwẹ oma hẹ abọvo jẹ ọvo vwo-o; ẹkẹvuọvo vwẹ ẹgborho kẹgborho ohwo rọ djẹ oshọ rọye ro de ru obo ri shehọ ọye ọ reyọ.” (Iruo Rẹ Iyinkọn Na 10:34, 35) Avwanre mrẹ erere vwo nẹ orhiẹn abavo rẹ Ọghẹnẹ kidie ọ ghwa oma phiyọ ẹbẹre ọvo yẹrẹ nẹ ohwo ruẹ-ẹ. Otoro asan re nurhe, asan re yono ẹbe te yẹrẹ ẹdia ra hepha-a, o se rhiabọreyọ avwanre nẹ a dia idibo rọyen.

Ọghẹnẹ kẹ avwanre ẹwẹn obrorhiẹn kidie ọ guọnọre nẹ avwanre vwo ẹruọ, je mrẹ erere vwo nẹ orhiẹn abavo rọyen. Baibol na djisẹ rẹ ẹwẹn obrorhiẹn na kerẹ urhi re ‘si phiyọ udu rẹ avwanre,’ ro ‘se oseri’ kpahen uruemu rẹ avwanre owenẹ o yovwirin  yẹrẹ miovwirin. (Rom 2:15) Mavọ yen ọnana vwo fierere kẹ avwanre? Siẹrẹ a da nabọ yono ẹwẹn obrorhiẹn na, o se mu avwanre vwọ kẹnoma kẹ uruemu rẹ oshenyẹ yẹrẹ obo re sa kon ohwo oma. Emu da chọ avwanre obọ, o se mu avwanre vwo kurhẹriẹ, je kpọ oma vi. Vwọrẹ uyota, avwanre che sikẹre Ọghẹnẹ siẹrẹ e de vwo ẹruọ rẹ orhiẹn ebro abavo rọyen!

“Ọghẹnẹ hẹ ẹguọnọ.”​—1 JỌN 4:8.

Ọghẹnẹ dje ẹgba, aghwanre, kugbe orhiẹn rẹ abavo phia, ẹkẹvuọvo Baibol na vwẹ ọke vuọvo vwọ tanẹ Ọghẹnẹ yen ẹgba, aghwanre, yẹrẹ orhiẹn rẹ abavo-o. Ọ tare nẹ ọyen hẹ ẹguọnọ. Diesorọ? Kidie a sa ghene tanẹ ẹgba rẹ Ọghẹnẹ yen nẹrhẹ o ruẹ emu, orhiẹn abavo kugbe aghwanre kọyen rhe suon vwẹ obo ro ruẹ. Ẹkẹvuọvo, ẹguọnọ rẹ Jihova yen muo vwo ruẹ emu. Ẹguọnọ yen muo vwo ruẹ kemu kemu.

Dede nẹ emu vuọvo kanre Jihova-a, ẹguọnọ rọyen ri muro vwọ ma emekashe vẹ ihworakpọ vwẹ obodjuvwu vẹ otọrakpọ, re sa mrẹ erere, je riavwerhen rẹ ẹguọnọ kugbe ẹroevwote rọyen. Ọ nabọ muegbe rẹ akpọ na rere ọ dia uwevwin kẹ ihworakpọ rọ mare. O ji dje ẹguọnọ rẹ ọkieje vwọ kẹ ihworakpọ rọ vwọ nẹrhẹ “uvo rọye muẹ ọbo vẹ ogbori, osio rọye hwe ọvwata vẹ oruimwemwu.”—Matiu 5:45.

Vwọba, Jihova “nẹ arodọvwẹ,” ọ je vọn vẹ ẹguọnọ. (Jems 5:11) O dje ẹguọnọ kẹ ihwo re ghene jowọ rẹ ayen vwọ riẹn, ji sikẹrẹ. Ọghẹnẹ mrẹ ohwo ọvuọvo ro ru ọtiọyen. Vwọrẹ uyota, ọ “vwẹ ẹro te we.”—1 Pita 5:7.

Mavọ avwanre vwọ mrẹ erere vwọ nẹ ẹguọnọ rẹ Ọghẹnẹ? Erhuvwu rẹ ọnre na ọke ro de she, je avwanre. Avwanre da mrẹ ọmọ rọ mwavwe ehwẹ yẹrẹ kara ako ehwẹ, oma vwerhen avwanre. Ohwo rẹ orua de dje ẹguọnọ kẹ avwanre, ọ vwerhen avwanre oma. Ọ sa dianẹ erọnvwọn nana ghwa ghanre-e, ẹkẹvuọvo i toroba akpeyeren rẹ avwanre vwẹ idjerhe rhuarho.

Avwanre je mrẹ erere vwo nẹ odjephia rẹ ẹguọnọ rẹ Ọghẹnẹ ọfa: ẹrhovwo. Baibol na vuẹ avwanre: “Wa ro ẹnwan rẹ emuọvo-o, ẹkẹvuọvo vwi kemu kemu orẹ kugbe oyare kugbe ẹkpẹvwẹ ta ọdavwẹ wẹn kẹ Ọghẹnẹ.” Kerẹ ọsẹ ro vwo ẹguọnọ, ọ guọnọre nẹ avwanre bro rhe siẹrẹ a da guọnọ ukẹcha. Avwanre de bru Jihova ra, fikirẹ ẹguọnọ rọyen, o veri nẹ ọ cha kẹ avwanre “ufuoma rẹ Ọghẹnẹ rọ nọ ẹruọ ejobi.”​—Filipae 4:6, 7.

Odjefiotọ kprẹn nana ra vwọ phia kpahen iruemu rẹ Ọghẹnẹ re ma rho kerẹ ẹgba, aghwanre, orhiẹn abavo, kugbe ẹguọnọ na, chọn wẹn uko vwọ nabọ riẹn oka rẹ ohwo rẹ Ọghẹnẹ hepha? Wo se vwo vwo ọdavwaro kpahen Ọghẹnẹ kpobarophiyọ, avwanre durhie uwe nẹ wo yono kpahen obo ro rure vẹ obo ro che ru fikirẹ erere wẹn.