Iparadaisi! Avwanre da mrẹ ẹbe re si ihoho rẹ “iparadaisi” phiyọ, ke vwo ẹwẹn re vwo kpo asan tiọyen ra riakpọ rere a sa vwọ kpairoro vrẹ ẹnwan vẹ ebẹnbẹn rẹ avwanre eje. Vwọrẹ uyota, avwanre riẹnre nẹ siẹrẹ e de rhivwin vwo nẹ akpọẹriọ na rhe, ẹnwan vẹ ebẹnbẹn ra djẹ jovwo na je hẹrhẹ avwanre.

Dedena, urhurusivwe ra vwọ dia iparadaisi ganre mamọ. Ọnana ko mu avwanre vwọ nọ nẹ: ‘ “Iparadaisi” ghini evwerhẹn ghevweghe? Ọ da dia evwerhẹn ghevweghe, kẹ diesorọ e vwo vwo urhurusivwe ọgangan kpahọn? Akpọ na ghene sa dia iparadaisi?’

Ikpe ujorin buebun rhire yen ihwo vwo vwo omavwerhovwẹn kpahen iparadaisi. Ihwo buebun vwo omavwerhovwẹn kpahọn fikirẹ oborẹ Baibol na tare nẹ Ọghẹnẹ voro “udju phihọ Idẹn vwẹ ẹbẹre rẹ ọnre da vacha.” Die yen nẹrhẹ udju yẹrẹ ogba yena vọn vẹ erhuvwu? Baibol na da ta: “Ọrovwohwo Ọghẹnẹ tare nẹ urhe kurhe ro yovwiri fẹro ji fẹriọ gba djẹrhe.” Ogba na, ọyen asan ro yovwirin ro ji fo ẹdia jovwo. “Urhe rẹ arhọ na rọ ji uherevie rẹ udju na” kọyen tobọ nẹrhẹ o yovwin mamọ.​—Jẹnẹsis 2:8, 9.

Vwọba, iyẹnrẹn rẹ Jẹnẹsis na djunute urhie rọ jẹn eghọn ẹne re djẹ vwo nẹ ogba na. A je riẹn urhie ivẹ vwẹ usun rayen nonẹna, urhie rẹ Tigris (yẹrẹ, Hidikel) kugbe urhie rẹ Yufretis. (Jẹnẹsis 2:10-14) Urhie ivẹ nana djẹ wan asan ra riẹn phiyọ Iraq asaọkiephana ro Urhie rẹ Pẹsha.

A gbe ta-a, ọyensorọ ra vwọ mrẹ erọnvwọn sansan ri djisẹ rẹ iparadaisi vwẹ akpeyeren rẹ ihwo rẹ Pẹsha. A mrẹ irọgu rẹ ihwo rẹ Pẹsha ọvo re ruru vwẹ ẹgbukpe ujorin ihwegbesan vwẹ Philadelphia Museum of Art, rọhẹ Pennsylvania, U.S.A., e si ihoho rẹ iparadaisi rọ vọnre vẹ irhe kugbe idodo phiyọ. E si ihoho nana phiyọ irọgu na vwo nene idjedje rẹ oborẹ Baibol na djisẹ rẹ ogba rẹ Idẹn.

Vwọrẹ uyota, ọ dia ihwo rẹ Pẹsha ọvo yen vwo ẹkuruemu re vwo djisẹ rẹ ihoho rẹ iparadaisi-i, a je mrẹ vwẹ asan efa vwẹ akpọ na ejobi. Ihworakpọ vwọ hrabọ nene akpọ na, jẹ ayen gbikun rẹ iyẹnrẹn rẹ Jẹnẹsis na, ememerha na ayen da rhe vwẹ esegbuyota re efian vẹ ikuegbe rẹ esia efa vwọ gua. Nonẹna dede, ihwo buebun da mrẹ asan ro vwo erhuvwu, ayen ke tanẹ asan na iparadaisi.

Ihwo evo tare nẹ ayen mrẹ iparadaisi ra djẹ Adam vẹ Ivi nu na re. Kerẹ udje, ọke rẹ Charles Gordon rọ dia ohwo rode vwẹ isodje rẹ Britain vwo te Seychelles vwẹ ukpe rẹ 1881, o gbe re unu mamọ rọ vwọ mrẹ erhuvwu rẹ Vallée de Mai, rọ dia ọvo vwẹ usun rẹ asan ri titiri mamọ vwẹ akpọ na nonẹna, te ẹdia ro de se nẹ ogba rẹ Idẹn. Vwẹ ẹgbukpe ujorin ihwiorin, Christopher Columbus rọ dia ohwo rẹ Italy rorori nẹ ọyen mrẹ ogba rẹ Idẹn na re ọke ro vwo te ẹkuotọ rẹ Hispaniola ra riẹn phiyọ Dominican Republic vẹ Haiti nonẹna.

Vwevunrẹ ọbe rẹ ikuegbe rẹ ọke nana re se Mapping Paradise, a mrẹ imapu awanre re vrẹ 190 re si ihoho rẹ Adam vẹ Ivi rehẹ evunrẹ ogba rẹ Idẹn phiyọ. Ọvo usun rẹ imapu na ro gbe ohwo unu yen ọ rẹ Beatus vwẹ Liébana rẹ ẹgbukpe ujorin ihwerha. O vwo emekpeti ọvo vwẹ obenu rẹ ọbe na, re si uhoho rẹ iparadaisi phiyọ. A mrẹ urhie rọ jẹn eghọn ẹne re djẹ vwo nẹ ogba na, re se “Tigris,” “Euphrates,” “Indus,” kugbe “Jordan,” a tare nẹ ọvuọvo rayen mudiaphiyọ ẹga rẹ Inenikristi rọ hrabọ ro igogo ẹne rẹ akpọ na. Eka rẹ ihoho tiọyena djerephia nẹ dede nẹ a riẹn asan rẹ Iparadaisi rẹsosuọ na hepha-a, jẹ ihwo je nabọ karophiyọ obo re djisẹ rọyen yẹrẹ oborẹ asan na hepha.

 John Milton ọyen ohwo ro roro ine, o yerin vwẹ ẹgbukpe ujorin ihwegbighwrẹn, ọyen ri si ẹbe re se Paradise Lost, ro mu kpahen ikuegbe rẹ Jẹnẹsis. Ọbe na ta ota kpahen umwemwu rẹ Adam ruru vẹ obo ra vwọ djẹ nẹ ogba rẹ Idẹn. Ọ ta ota kpahen ive ra cha vwọ rhoma kẹ ihworakpọ arhọ rẹ bẹdẹ vwẹ otọrakpọ na, ọ da ta: “Vwẹ ọke yena, akpọ na eje cha dia iparadaisi.” Ọke vwọ yan obaro, ọ da rhoma si ọbe ọfa ro gbikun na kpobarophiyọ re se Paradise Regained.

Vwọrẹ uyota, nẹ awanre rhe yen ihwo ta ota kpahen ikuegbe rẹ iparadaisi ro ghwruru. Diesorọ a rha vwọ kpairoro vrẹ enẹna? Kirobo ọbe re se Mapping Paradise tare, “ihwo ri yono kpahen ẹga . . . rha davwerhọn rẹ asan rẹ iparadaisi hepha jovwo-o.”

E yono ihwo buebun ri kpo ishọshi nẹ odjuvwu yen asan rẹ ayen cha dia, ọ dia iparadaisi vwẹ otọrakpọ-ọ. Dedena, Baibol na tare vwẹ Une Rẹ Ejiro 37:29: “Ọvwata cha re ughwẹ rẹ otọ na, kọ dia enu rọye bẹdẹ.” Rọ vwọ dianẹ otọrakpọ na dia iparadaisi nonẹna-a, die yen kẹ avwanre imuẹro nẹ ive nana che rugba? *

Jihova Ọghẹnẹ rọ ma Iparadaisi na vwẹ ẹsosuọ jovwo veri nẹ ọ cha rhoma reyọ iparadaisi ro ghwruru na rhivwin rhe. Vwẹ idjerhe vọ? Karophiyọ nẹ Jesu yono avwanre nẹ a nẹrhovwo enẹ: “Jẹn uvie wẹn rhe, ru ẹguọnọ wẹn vwẹ akpọ na kirobo re ruẹ vwẹ obo ojuvwu.” (Matiu 6:10) Uvie na ọyen usuon rẹ akpọeje ra vwọ kẹ Jesu Kristi ro che vwo wene isuon rẹ ihworakpọ eje. (Daniẹl 2:44) Vwẹ Uvie yena, Ọghẹnẹ che “ru ẹguọnọ” yẹrẹ ọhọre rọyen kpahen iparadaisi gba.

Vwẹ obuko, ẹwẹn ọfuanfon na mu ọmraro Aizaya vwo djisẹ rẹ oborẹ Iparadaisi re veri na cha dia. Ọ tare nẹ ebẹnbẹn ejobi rẹ ihworakpọ rhiẹromrẹ nonẹna che no. (Aizaya 11:6-9; 35:5-7; 65:21-23) Biko, wọ sa guọnọ ọke vwo se ẹkpo rẹ Baibol na komobọ wẹn. Wo de ru ọtiọyen, imuẹro wẹn kpahen oborẹ Ọghẹnẹ che ru kẹ ihworakpọ ri nyẹme cha rhoma ganphiyọ. Ọke yena, ihwo ke cha riavwerhen rẹ iparadaisi, je mrẹ ẹroesiri rẹ Ọghẹnẹ rẹ Adam kpare kufia.​—Ẹvwọphia 21:3.

Diesorọ avwanre se vwo vwo imuẹro nẹ iphiẹrophiyọ rẹ Iparadaisi dia emu rẹ evwerhẹ-ẹn, nẹ ọyen obo re cha ghene phia? Kidie Baibol na vuẹ avwanre nẹ: “Idjuvwu na idjuvwu rẹ Ọrovwohwo na, ẹkẹvuọvo otọ na kọye ọ vwọ kẹ emọ rẹ ihwo.” “Ọghẹnẹ rẹ uyota na ve phihọ rhabae rhe,” nẹ ọyen che ru akpọ na phiyọ Iparadaisi. (Une Rẹ Ejiro 115:16; Taitọs 1:2) A mrẹ vwo dje iphiẹrophiyọ ra vwọ dia otọrakpọ bẹdẹ vwẹ Iparadaisi-i!