Ohwo vuọvo vwo ifoto rẹ Jesu-u. O vwo ọke vuọvo rọ vwọ reyọ ifoto yẹrẹ ka kare oma rọye-en. Dedena, a mrẹ uhoho rọyen vwẹ iruo rẹ ihwo re ya ihoho vwẹ ikpe uriorin buebun rhi re na.

Vwọrẹ uyota, ihwo re ya ihoho na riẹn oka rẹ ohwo rẹ Jesu ghene hepha-a. Iruemu re titẹ, esegbuyota rẹ ẹga, kugbe oborẹ ihwo ra cha ya uhoho na kẹ tare nẹ a ya phiyotọ yen ihwo re ya ihoho na ruẹ nene. Dedena, ihoho rayen na se djobọte, yẹrẹ nẹrhẹ ihwo vwo ẹro rọ chọre vwo ni Jesu vẹ iyono rọyen.

Ihwo re ya ihoho evo ya Jesu kerẹ ọvwiẹrẹ vẹ ẹton ogrongron kugbe ẹtoegban yẹrẹ kerẹ ohwo ro muomaphiyọ. Vwẹ ẹdia efa, ayen ya Jesu kerẹ amakashe rọ dia evunrẹ otọrakpọ na, rẹ urinrin riariẹ uyovwin rọyen phiyọ, yẹrẹ kerẹ ohwo rọ davwerhọ rẹ ihwo efa-a. Ihoho tiọyena ghini dje Jesu gbagba? Mavọ avwanre sa vwọ riẹn? Idjerhe ọvo ọyen a vwọ fuẹnrẹn oborẹ Baibol ta kpahọn rere e se vwo vwo ẹruọ rẹ oka ohwo rọ hepha. Ọ je sa vwẹ ukẹcha kẹ avwanre vwọ vwẹ ẹro rọ gbare vwo ni Jesu.

Ọhọhọre nẹ ọyen ota rẹ Jesu tare vwẹ ẹrhovwo ọke ro vwo bromaphiyame. (Hibru 10:5; Matiu 3:13-17) Mavọ yen ugboma yena hepha? Omarẹ ẹgbukpe 30 re wanre, amakashe re se Gabrẹl da ta kẹ Meri: “Wọ cha mrevun ku wo che vwiẹ ọmọshare, . . . ọmọ rẹ Ọghẹnẹ.” (Luk 1:31, 35) Ọtiọyena, Jesu ohwo ọgbagba kirobo rẹ Adam hepha ọke rẹ Ọghẹnẹ vwọ ma. (Luk 3:38; 1 Kọrẹnt 15:45) Kọyen Jesu nabọ te ọshare, ọ je họhọ nẹ ọ vwẹ iruemu evo vwọ họhọ Meri rọ dia oni rọyen.

Jesu vwo ẹtoegban kirobo rẹ uruemu rẹ ihwo rẹ Ju hepha ọke yena, rọ fẹnẹ ọ rẹ ihwo rẹ Rom. Ẹton egban tiọyena, ọyen oka rẹ ọghọ, i ghwe gro-on, a je nabọ vwẹrote. Imuẹro herọ nẹ Jesu nabọ vwẹrote ẹtoegban, vẹ ẹton rẹ uyovwin rọyen. Ihwo ra vwọ kpahotọ kẹ iruo rẹ Ojigbo, kerẹ Samson, yen jẹ ẹton rayen ebro.​—Ukeri 6:5; Iguẹdjọ 13:5.

Jesu ghwọrọ ọke buebun vwẹ ẹgbukpe 30 na vwo ruiruo rẹ kapẹnta, ọke yena, o vwo ekuakua re vwo ruiruo rẹ kapẹnta kirobo rọ hepha nonẹna-a. (Mak 6:3) Ọtiọyena, kọyen Jesu ọyen ohwo rọ hepha gbọphiẹ. Vwẹ ọtonphiyọ rẹ aghwoghwo rọyen, ọyen ọvo “djẹ ayen ejobi, te igodẹ te irhuẹn, nẹ uwevwi rẹ ẹga na; o de rhurie igho rẹ iwene-igho na she ọ da bọnvwọn imẹjẹ rayen rhu.” (Jọn 2:14-17) Ohwo ro vwo ogangan yen se ru emu ọtiọyen. Jesu reyọ ugboma rẹ Ọghẹnẹ rhuẹrẹ kẹ vwo ruiruo rẹ Ọghẹnẹ vwọ kẹ: “Mi ji re gbe ikun esiri rẹ uvie rẹ Ọghẹnẹ kẹ irere efa rhe; fiki rẹ ọnana e vwo ji vwe rhe.” (Luk 4:43) Ọ guọnọ ẹgba ohwo ke sa vwẹ owọ yan Palestine eje, jẹ o ghwoghwo.

Opharo rẹ Jesu rọ nabọ sasa vẹ omamọ rẹ uruemu rọyen nẹrhẹ edurhie na dia ọ rọ vwerhoma kẹ “ihwo rẹ owian kugbe oghwa bẹn.” (Matiu 11: 28-30) Uruemu esiri rọyen nẹrhẹ ive rẹ ufuoma ro ve kẹ ihwo re guọnọ yono mie na dia ọ ro muẹro. Tobọ ighene guọnọ sikẹre Jesu, kidie Baibol na tare: “O de mu ayen [emọ na] phihọ obọ rọye.”​—Mak 10:13-16.

Dede nẹ Jesu rhiẹromrẹ oja tavwen o ki ghwu, jẹ ọ dia ohwo ro muomaphiyọ-ọ. Kerẹ udje, o toroba omavwerhovwẹn rẹ orọnvwe vwẹ Kena ọke ro vwo wene ame kpo udi ovwevwerhe. (Jọn 2:1-11) Vwẹ asan efa re de siomakoko, o yono erọnvwọn re cha sa chọrọ ihwo na ẹro-o.​—Matiu 9:9-13; Jọn 12:1-8.

Ọ rọ ma rho, aghwoghwo rẹ Jesu nẹrhẹ ihwo re kerhọ kẹ vwo iphiẹrophiyọ rẹ arhọ rẹ bẹdẹ. (Jọn 11:25, 26; 17:3) Ọke rẹ idibo rọyen 70 na vwọ niyẹnrẹn rẹ oborẹ ayen rhiẹromrẹ vwẹ aghwoghwo rayen kẹ, ọ da “ghọghọ,” ọ da ta: “Ghọghọ nẹ e si odẹ rẹ ovwan phihọ odjuvwu.”​—Luk 10:20, 21.

Isun rẹ ẹga vwẹ ọke rẹ Jesu hworo ona rere ihwo vwo ni ayen so, je riẹn oka rẹ uturhi rẹ ayen vwori. (Ukeri 15:38-40; Matiu 23:5-7) Vwọ fẹnẹ ayen, Jesu vuẹ iyinkọn rọyen nẹ ayen “vwẹ ọrho nyẹ” ihwo efa-a. (Luk 22:25, 26) Vwọrẹ uyota, Jesu si ayen orhọ: “Ovwan kẹnoma kẹ isiẹbe na, re guọnọ iwun igrogro kuẹhọ, kugbe uyere rẹ afieki.”​—Mak 12:38.

Vwọ fẹnẹ isiẹbe na, Jesu vẹ otu na ru kugbe, ọkiọvo dede, ayen se vughe-e. (Jọn 7:10, 11) Tobọ vwẹ uvwre rẹ iyinkọn 11 rọyen na, ọ je bẹn e se vwo vughe. Ọyensorọ, Judas rọ shẹ Jesu vwọ “vwẹ oka kẹ” ihwo re guọnọ muo na womarẹ ọ vwọ fiọnfiọn unu rọyen rere ayen se vwo vughe.​—Mak 14:44, 45.

Dede nẹ a riẹn erọnvwọn buebun kpahen Jesu-u, o muẹro nẹ ọ dia oborẹ ihwo dje ọke buebun na yen ọ hepha-a. Ẹkẹvuọvo, oborẹ avwanre niro phiyọ enẹna yen ma ghanre vrẹ oborẹ ugboma rọyen hepha.

O kriri-i rẹ Jesu ghwa vwọ ta ota yena nu, o de ghwu, e de ji sho. (Jọn 14:19) Ọ vwẹ arhọ rọyen vwọ “tan ihwo buebu.” (Matiu 20:28) Vwẹ ẹdẹ rerha, Ọghẹnẹ da rhọnvwọ kerẹ ohwo rẹ [“ẹwẹn,” NW ] je “vwọ phia” kẹ idibo rọyen. (1 Pita 3:18; Iruo Rẹ Iyinkọn Na 10:40) Mavọ yen Jesu hepha ọke rọ vwọ vwomaphia kẹ idibo rọyen? Omuẹro nẹ ọ dia obo rọ hepha jovwo-o, kidie idibo rọyen re tobọ ma kẹrẹ se vughe ugege yena-a. Meri Magdala vwẹ Jesu roro ohwo rọ vwẹrote udju; idibo ivẹ ri kpo Emaọs ji vwo roro ọrhorha.​—Luk 24:13-18; Jọn 20:1, 14, 15.

Mavọ yen avwanre ni Jesu nonẹna? Omarẹ ẹgbukpe 60 rẹ Jesu vwo ghwu nu, ọyinkọn Jọn da mrẹ emramrẹ rẹ Jesu. Ọ dia ohwo ro ghwuru vwẹ agbagba yen Jọn mrẹre-e. Ukperẹ ọtiọyen, ọ mrẹ “Ovie rẹ ivie kugbe Ọrovwohwo ro vwo ihwo,” Ovie rẹ Uvie rẹ Ọghẹnẹ, rọ dia ohwo ro che si ivwighrẹn rẹ Ọghẹnẹ no, owenẹ ayen dia emekashe rẹ Idẹbono yẹrẹ ihworakpọ, ọ me hwarhiẹ ebruphiyọ rẹ bẹdẹ vwo rhe ihworakpọ.​—Ẹvwọphia 19:16; 21:3, 4.