1, 2. Ukẹcha vọ yen Rom 5:12 vwọ kẹ Iseri rẹ Jihova?

VWẸ ẹro roro nẹ wọ guọnọ kere ẹkpo rẹ Baibol rẹ Iseri rẹ Jihova vwo ruiruo mamọ. Ọbe rẹ Rom 5:12 cha dia ọrẹsosuọ? Roro kpahen ọke sansan wọ vwọ rionbọ kpo ota nana: “Kirobo rẹ umwemwu wan oma rẹ ohwo ọvo rhe akpọ rẹ ughwu da wan oma rẹ umwemwu rhe na, ọtiọye na ughwu da hrabọ ro ihwo ejobi fikiridie ihwo ejobi ru umwemwu.”

² A vwẹ ẹkpo rẹ Baibol yena vwo ruiruo abọ buebun vwevunrẹ ọbe re se Die Yen Baibol na se Yono Avwanre? Wọ da vwẹ ọbe nana vwo yono emọ wẹn yẹrẹ ihwo efa, ọkiọvo wo che se Rom 5:12 siẹrẹ ovwan de yono kpahen ọhọre rẹ Ọghẹnẹ vwọ kẹ otọrakpọ na, ọtanhirhe na, vẹ obo re phia kẹ ohwo siẹrẹ o de ghwu rehẹ uyovwinrota 3, 5, vẹ 6. Jẹ, abọ ibro yen wọ vwẹ Rom 5:12 vwo roro kpahen oyerinkugbe wẹn vẹ Jihova, iruemu wẹn, kugbe iphiẹrophiyọ wẹn?

3. Die yen ofori nẹ avwanre mrẹvughe?

³ Ofori nẹ avwanre eje mrẹvughe nẹ avwanre irumwemwu. E ruẹchọ kẹdẹ kẹdẹ. Dedena, avwanre vwo imuẹro nẹ Ọghẹnẹ karophiyọ nẹ avwanre ekpẹn, o ji muegbe ro vwo gbe arodọnvwẹ kẹ avwanre. (Une 103:​13, 14) Vwẹ ẹrhovwo rẹ  udje na, Jesu da yare Ọghẹnẹ: “Vwẹ imwemwu rẹ avwanre ghovwo avwanre.” (Luk 11:​2-4) Eriyin na, o rhe fo nẹ imwemwu rẹ Ọghẹnẹ vwo ghovwo avwanre nure kpokpo avwanre ẹwẹ-ẹn. Dedena, avwanre je sa mrẹ erere siẹrẹ e de roro kpahen idjerhe rẹ Jihova vwo ghovwo avwanre.

4, 5. (a) Die yen chọn avwanre uko vwo vwo ẹruọ rẹ Rom 5:12? (b) Die yen “ẹserọphẹ” re djunute vwẹ Rom 3:24 mudiaphiyọ?

⁴ Avwanre mrẹ evuẹ eghanghanre vwo nẹ iyovwinreta re riariẹ eta rẹ Pọl rehẹ Rom 5:​12, ma rho vwẹ uyovwin 6. Ọnana cha chọn avwanre uko vwo vwo ẹruọ rẹ oborẹ Jihova se vwo ghovwo avwanre. Vwẹ uyovwin 3, avwanre de se: “Kidie ihwo ejobi ru umwemwu . . . , ẹkẹvuọvo ase rẹ avwanre kẹ ọphẹ, vwẹ oma rẹ ẹserọphẹ rẹ ẹtanhirhe rẹ iruo ride ri Jesu Kristi ru kẹ avwanre.” (Rom 3:​23, 24) Die yen Pọl mudiaphiyọ rọ vwọ tanẹ “ẹserọphẹ”? Kirobo rẹ ọbe ọvo tare, ubiota rẹ Grik rẹ Pọl vwo ruiruo na churobọ si “ẹse re ruru ọphẹ, a rhẹro rẹ osaẹhwa-a.” Avwanre muwan rọye-en.

⁵ Ohwo ro yono ẹbe kodo re se John Parkhurst da je ta: “Ọke buebun a da reyọ [ubiota rẹ Grik yena] vwọ ta ota kpahen Ọghẹnẹ vẹ Kristi, o churobọ si ẹse vẹ aroesiri rayen, yẹrẹ uruemu esiri ro mu ayen vwo sivwin ohworakpọ.” Ọtiọyena, “ẹserọphẹ” re vwo ruiruo vwẹ Baibol na ghwe shephiyọ. Idjerhe vọ yen Ọghẹnẹ vwo dje uruemu nana phia? Kẹ mavọ yen o vwo churobọ si iphiẹrophiyọ wẹn kugbe oyerinkugbe wẹn vẹ Ọghẹnẹ? E jẹ a mrẹ ẹkpahọnphiyọ rẹ enọ nana.

6. Erere vọ yen ihwo sa mrẹ vwo nẹ ẹserọphẹ rẹ Ọghẹnẹ?

⁶ Adam yen “ohwo ọvo” na rẹ umwemwu vẹ ughwu wan oma rọyen “rhe akpọ” na. Ọtiọyena, “fiki rẹ urhi ẹchọ rẹ ohwo ọvo na, ughwu da vwẹ fiki rẹ ohwo ọvo na rhe.” Pọl da je vwọba nẹ, a mrẹ “ẹserọphẹ obuebu [rẹ Ọghẹnẹ] . . . vwẹ oma rẹ ohwo ọvo na Jesu Kristi.” (Rom 5:​12, 15, 17) Ẹserọphẹ yena nẹrhẹ ihworakpọ ejobi mrẹ erere. “Ọghọemuo rẹ ohwo ọvo rhe ru ihwo buebu phihọ ọvwata.” Ẹserọphẹ rẹ Ọghẹnẹ kọyen sa nẹrhẹ e vwo “arho ri bẹdẹ vwẹ oma ri Jesu Kristi Ọrovwavwanre.”​—Rom 5:​19, 21.

7. Diesorọ a sa vwọ tanẹ ọtanhirhe na ọyen ẹserọphẹ re muwan rọye-en?

⁷ Jihova yen vwẹ ẹwẹn robọ rọyen vwo ji Ọmọ rọyen rhe akpọ na rhe tan avwanre hirhe. Vwọba, ihworakpọ ri jẹgba muwan rẹ oborẹ Ọghẹnẹ vẹ Jesu ruru na-a; ayen vwọ tan avwanre hirhe a sa vwọ mrẹ evwoghovwo. Evwoghovwo rẹ imwemwu avwanre vẹ iphiẹrophiyọ rẹ arhọ rẹ bẹdẹ, eyen ẹse re muwan rọye-en. Ofori nẹ e ni ẹserọphẹ rẹ Ọghẹnẹ nana ghanghanre, o mi ji djobọte akpeyeren avwanre rẹ kẹdẹ kẹdẹ.

8. Iroro ọchọchọ vọ yen ihwo evo se vwo kpahen umwemwu?

⁸ Umwemwu hẹ oma avwanre kidie avwanre ihwo ri jẹgba ri nẹ uvwiẹ rẹ Adam rhe. Dedena, ọyen ororochọ mamọ e de roro nẹ a sa gbomavwra umwemwu eruo fikirẹ ẹserọphẹ rẹ Ọghẹnẹ, kerẹ udje ohwo se roro nẹ, ‘Me da tobọ ru obo re chọre, orọnvwọn rọ dia umwemwu vwẹ obaro rẹ Ọghẹnẹ, o che kpokpo ẹwẹn mẹ-ẹ. Jihova che vwo ghovwo uvwe.’ Ọ da ohwo mamọ nẹ Inenikristi evo ji vwo ẹwẹn tiọyen ọke rẹ iyinkọn na vwọ hẹ akpọ. (Se Jude 4.) Ọ sa dianẹ avwanre cha sa ta oka rẹ ota tiọyen phia-a, jẹ e se vwo iroro tiọyen yẹrẹ  ihwo sa nẹrhẹ e vwo oka rẹ ẹwẹn tiọyen, ọ me je rhe tan awọ muotọ.

9, 10. Mavọ yen Pọl vẹ ihwo efa sa vwọ vrabọ rẹ umwemwu vẹ ughwu?

⁹ Pọl kanrunumuo nẹ a kẹnoma kẹ iroro nana kare kare, iroro kerẹ, ‘O, Ọghẹnẹ riẹn ẹdia me hepha. Ọ cha kpairoro vrẹ imwemwu mẹ.’ Diesorọ? Kidie, kirobo rẹ Pọl tare, Inenikristi “ghwu kẹ umwemwu” nure. (Se Rom 6:​1, 2.) Diesorọ a sa vwọ tanẹ ayen “ghwu kẹ umwemwu” nure, jẹ ayen ji yerẹn vwẹ otọrakpọ na?

¹⁰ Pọl vẹ ihwo efa vwẹ ọke rọyen je mrẹ erere vwo nẹ ọtanhirhe na. Ọna yen nẹrhẹ Jihova vwo ghovwo imwemwu rayen, ọ da vwẹ ẹwẹn ọfuanfon na jẹ ayen reyọ, o de ji se ayen emọ rọyen. Ayen de rhi vwo iphiẹrophiyọ rẹ odjuvwu. Ayen da yọnregan te oba, ayen che nene Kristi sun vwẹ odjuvwu. Ẹkẹvuọvo, Pọl tare nẹ ayen “ghwu kẹ umwemwu” dede nẹ ayen je ga Ọghẹnẹ vwẹ akpọ na. Ọ reyọ udje rẹ Jesu vwo ruiruo, ohwo ro ghwuru kerẹ ohworakpọ, a da kparọ kerẹ ohwo rẹ ẹwẹn kpo odjuvwu. Ughwu rha dia onini rẹ Jesu-u. Ọtiọyen ọ je hepha kẹ Inenikristi ra jẹreyọ na, ri ni oma rayen nẹ ayen “ghwu kẹ umwemwu jovwo, ẹkẹvuọvo [ayen] da rha rhọ fiki ri Kristi Jesu vwọ kẹ Ọghẹnẹ.” (Rom 6:​9, 11) Ayen rhe yeren akpọ kirobo ri jovwo-o. Ayen rhe nene urhurusivwe rẹ ugboma raye-en. Ayen ghwu kẹ oka rẹ akpọ yena nure.

11. Ọhọ vọ yen a sa vwọ tanẹ avwanre re cha vwẹ akpọ na riuku ji “ghwu kẹ umwemwu” nure?

¹¹ Kẹ avwanre nonẹna vwo? A ke rhe dia Inenikristi, avwanre ru umwemwu ọkieje, ọ sa dianẹ avwanre tobọ riẹn oborẹ imwemwu na bra te vwẹ ẹro rẹ Ọghẹnẹ-ẹ. Ọtiọyena, a sa tanẹ avwanre “eviẹn rẹ umwemwu.” (Rom 6:​19, 20) Avwanre da rhe mrẹ uyota na vughe, e de ru ewene vwẹ akpeyeren avwanre, vwomakpahotọ kẹ Ọghẹnẹ, ji bromaphiyame. Nẹ ọke yena rhe, e de rhi vwo ẹwẹn a vwọ vwẹ “udu” avwanre vwo muọghọ kẹ iyono vẹ irhi rẹ Ọghẹnẹ. Kọyen avwanre “nẹ obọ rẹ umwemwu nure,” a rhe dia “ọviẹn kẹ ọvwata.” (Rom 6:​17, 18) Ọtiọyena ka sa tanẹ avwanre ji “ghwu kẹ umwemwu” nure.

12. Ojẹ vọ yen avwanre ohwo ọvuọvo vwori?

¹² Asaọkiephana, gba vwẹ eta rẹ Pọl nana vwọ fuẹrẹn oma wẹn: “We rhe je umwemwu dia ugboma rẹ ovwan ọfa-a, rere ojevwe rẹ ugboma na vwo jẹ ovwan esio ghwro.” (Rom 6:12) Avwanre sa nẹrhẹ “umwemwu dia ugboma” avwanre siẹrẹ e de ruẹ kemu kemu rẹ ugboma na vuẹ avwanre nẹ e ru. Ọ vwọ dianẹ avwanre yen cha “jẹ” sẹ umwemwu sun avwanre yẹrẹ o jẹ avwanre esuon na, onọ na kẹ ọna, Die yen avwanre ghene guọnọ vwẹ ubiudu avwanre? Nọ oma wẹn: ‘Ọkiọvo, mi ghwe nene urhurusivwe rẹ ugboma mẹ siẹrẹ ọ da guọnọ nẹ mi ru umwemwu? Gbanẹ mi ghwu kẹ umwemwu nure? Mi yerẹn akpọ mẹ kẹ Ọghẹnẹ womarẹ Jesu Kristi?’ Ẹkpahọnphiyọ rẹ enọ nana cha nẹrhẹ a mrẹ oborẹ ọdavwaro avwanre gan te kpahen ẹserọphẹ rẹ Ọghẹnẹ ra mrẹvughe womarẹ evwoghovwo na.

13. Die yen kẹ avwanre imuẹro nẹ e se chukoku umwemwu?

¹³ Idibo rẹ Jihova chukoku orharhe “erere ri te [ayen]” tavwen ayen ke rhe riẹn Ọghẹnẹ, vwo ẹguọnọ kpahọn, je ga. Akpọ rẹ ayen yerẹn jovwo sa vọn vẹ “uruemu rẹ omaẹvuọ” rọ rha nẹrhẹ e brorhiẹn rẹ ughwu hwe ayen. (Rom 6:21) Ayen de kurhẹriẹ. Ọtiọyen ihwo rehẹ  Kọrẹnt ruru, rẹ Pọl si ileta rhe. Evo egọẹdjọ, igberadja, eshare ri duẹ eshare, iji, igbaidi, vẹ erọnvwọn efa tiọyen. Dedena, e ru ayen “fon,” ayen da “rease.” (1 Kọr. 6:​9-11) Ọ sa dianẹ ọtiọyen yen ihwo evo rehẹ ukoko rẹ Rom je hepha jovwo. Ẹwẹn ọfuanfon de mu Pọl vwo si rhe ayen nẹ, “Ovwan rha vwẹ oma rẹ ovwan ru iruo rẹ umwemwu-u, ẹkẹvuọvo ovwan ru oma rẹ ovwan fuanfon kẹ Ọghẹnẹ kerẹ ihwo ri vrẹn nẹ ughwu kpo arhọ nure, re ovwan rha vwẹ ekuakua rẹ oma rẹ ovwan ru iruo rẹ ọvwata kẹ Ọghẹnẹ.” (Rom 6:13) Pọl vwo imuẹro nẹ ayen sa dia fuanfon ọkieje vwọrẹ ẹwẹn, rere ayen vwọ mrẹ erere vwo nẹ ẹserọphẹ rẹ Ọghẹnẹ.

14, 15. Die yen a nọ oma avwanre kpahen ra vwọ “vwẹ udu rẹ [avwanre] mu ọghọ” kẹ Ọghẹnẹ?

¹⁴ Ọtiọyen ọ je hepha nonẹna. Ọ sa dianẹ iniọvo evo ji vwo uruemu rẹ iniọvo rehẹ Kọrẹnt vwori jovwo. Ẹkẹvuọvo ayen de ji kurhẹriẹ. Ayen siobọnu imwemwu rayen, e de ru ayen “fon.” Ọ da dianẹ ọtiọyen wọ hepha jovwo, mavọ yen wọ hepha vwẹ obaro Ọghẹnẹ enẹna? Ọ vwọ dianẹ ẹserọphẹ rẹ Ọghẹnẹ vẹ evwoghovwo herọ asaọkiephana, wo muegbe wọ vwọ kẹnoma kẹ a vwọ ‘vwẹ oma vwo ruiruo rẹ umwemwu’? Wo che ‘ru oma wẹn fuanfon kẹ Ọghẹnẹ kerẹ ohwo ro vrẹn nẹ ughwu kpo arhọ nure’?

¹⁵ E se vwo ru ọtiọyen, ofori nẹ a kẹnoma kẹ a vwọ vwẹ imwemwu egangan vwo ruẹ ẹkuruemu kirobo rẹ ihwo rẹ Kọrẹnt evo ruẹ jovwo. A guọnọ ọnana a ke sa tanẹ avwanre rhiabọreyọ ẹserọphẹ rẹ Ọghẹnẹ, ‘umwemwu ji vwo ogangan vwẹ enu rẹ avwanre-e.’ Ẹkẹvuọvo, avwanre ji muegbe ra vwọ “vwẹ udu rẹ [avwanre] mu ọghọ” kẹ Ọghẹnẹ, ra vwọ davwẹngba vwọ kẹnoma kẹ imwemwu rẹ ihwo evo ghwe ni nẹ e ganre-e?​—Rom 6:​14, 17.

16. Mavọ yen avwanre ru riẹn nẹ ra vwọ dia Inenikristi vrẹ a de vwọ kẹnoma kẹ a vwọ vwẹ imwemwu egangan vwo ruẹ ẹkuruemu?

¹⁶ Roro kpahen obo re phia kẹ ọyinkọn Pọl. O mu avwanre ẹro nẹ o vwobọ vwẹ imwemwu egangan re djunute vwẹ 1 Kọrẹnt 6:​9-11 na-a. Dedena, ọ tare nẹ ọyen riabe rẹ umwemwu. O de si: “Mẹvwẹ ugboma, ra shẹ kẹ umwemwu. Mi vwo ẹruọ rẹ uruemu robọ mẹ-ẹ. Kidie mi ru obo re me guọnọ ru-u, ẹkẹvuọvo obo ri tu vwe oma kọye mi ruẹ.” (Rom 7:​14, 15) Ọnana djerephia nẹ o vwo erọnvwọn efa re dia umwemwu vwọ kẹ Pọl, ro ji nene muabọ. (Se Rom 7:​21-23.) E jẹ a vwẹrokere, a je davwẹngba vwọ “vwẹ udu rẹ [avwanre] mu ọghọ” kẹ Ọghẹnẹ.

17. Diesorọ wọ vwọ guọnọ dia ohwo rẹ uyota?

¹⁷ Kerẹ udje, e jẹ a ta ota kpahen uruemu ra vwọ dia ohwo rẹ uyota. A guọnọ uruemu nana vwo mie Inenikristi. (Se Isẹ 14:5; Ẹfesọs 4:25.) Idẹbono, ọyehẹ “ọsẹ rẹ ofian.” Ananayas vẹ aye rọyen ghwuru kidie ayen gun efian. Avwanre vwẹrokere aye-en, e jẹ a kẹnoma kẹ ofian. (Jọn 8:44; Iruo 5:​1-11) Ọnana ọvo ọyen ohwo vwọ dia ohwo rẹ uyota? Ofori nẹ a riẹn avwanre phiyọ ihwo rẹ uyota womarẹ ọdavwaro re vwo kpahen ẹserọphẹ rẹ Ọghẹnẹ.

18, 19. Idjerhe vọ yen a vwọ dia ohwo rẹ uyota vwọ vrẹ a de vwọ kẹnoma kẹ efian eguon?

¹⁸ Re vwo gun efian mudiaphiyọ re vwo jẹ uyota ẹta. Jihova guọnọre nẹ a kẹnoma kẹ efian eguon, ọ je guọnọ nẹ e ru vrẹ ọtiọyen. Ọ vuẹ ihwo rẹ Izrẹl nẹ, “Ovwan dia fuanfon kidie Mẹvwẹ Ọrovwohwo rẹ Ọghẹnẹ rẹ ovwan na pha fuanfon.” Ọ da je vuẹ ayen oborẹ ayen sa vwo dia fuanfon, rọ vwọ tanẹ, “We cho uji-i, ovwan je phiẹn ohwo-o, ovwan vwọrọ efian kohwo ohwo-o.” (Liv. 19: 2, 11) Ọ da ohwo nẹ, ohwo sa phiẹn ihwo dede nẹ o ghwe gun efia-an.

¹⁹ Kerẹ udje ohwo sa vuẹ ọga rọyen yẹrẹ ihwo rọ vẹ ọyen gba wiowian nẹ ọyen guọnọ ra mrẹ “idọktọ” ọtiọyena, ọ cha fobọ kpo nonẹna yẹrẹ ọ cha rhe iruo odẹ ọ cha na-a. Ọ sa ghene ra mrẹ “idọktọ” kidie ọ de guọnọ reyọ ihunvwun mie, yẹrẹ ọ de guọnọ hwosa rọ rere. Ọdavwẹ rọyen dẹn, ọ guọnọ kpo oyan ọvo, yẹrẹ ọ vẹ orua rọyen guọnọ kpo akpọẹriọ. Umuyota ghini hẹ ota yena rọ vwọ tanẹ ọ guọnọ ‘ra mrẹ idọktọ,’ jẹ a sa tanẹ ohwo yena ghini ohwo rẹ uyota? Ọ diẹ ọ phiẹn ihwo na? Wọ sa riẹn ẹdia efa rọ sa nẹrhẹ ohwo vwẹ arogba rọyen vwọ phiẹn ihwo. Ọkiọvo ihwo ru ọnana ayen sa vwọ vrabọ rẹ ojaẹriọ yẹrẹ vwo phi ohwo iwayo. Ọ da tobọ dianẹ ohwo na gun efian dẹ-ẹn, kẹ urhi rẹ Ọghẹnẹ rọ tare nẹ, “ovwan je phiẹn ohwo-o” vwo? Gbe ji roro kpahen ọbe rẹ Rom 6:​19, rọ tare nẹ, “Ovwan gba vwẹ oma rẹ ovwan kẹ ọvwata vẹ ẹfuọn.”

20, 21. Die yen ẹserọphẹ rẹ Ọghẹnẹ ji mu avwanre vwo ru?

²⁰ Obo ra ta na kẹ ọna, ọdavwaro re che vwo kpahen ẹserọphẹ rẹ Ọghẹnẹ vrẹ a vwọ kẹnoma kẹ igberadja, idi-ẹda vroma, yẹrẹ iruemu efa rẹ ihwo evo ruru vwẹ Kọrẹnt. Re vwo rhiabọreyọ ẹserọphẹ rẹ Ọghẹnẹ vrẹ a de vwọ kẹnoma kẹ ọfanrhiẹn, o ji churobọ si ra vwọ họnra vwọsua urhurusivwe re vwo ni orharhe rẹ ughe. Ra vwọ vwẹ oma rẹ avwanre vwọ kẹ ọvwata cha nẹrhẹ avwanre kẹnoma kẹ idi-ẹda vroma, ọ je cha nẹrhẹ e jẹ udi ẹda te asan rọ da joma mu avwanre. Ọ guọnọ ẹgbaẹdavwọn a ke sa họnre vwọso uruemu ọbrabra tiọyena; dedena, e se phi kparobọ vwẹ ohọnre na.

²¹ E jẹ a kẹnoma kẹ imwemwu egangan vẹ e re ghwa ga-an. E che se ghwe ru ọnana gbagba-a. Dedena, e jẹ a davwẹngba avwanre eje kerẹ Pọl. Ọ da vuẹ iniọvo rọyen: “We rhe je umwemwu dia ugboma rẹ ovwan ọfa-a, rere ojevwe rẹ ugboma na vwo jẹ ovwan esio ghwro.” (Rom 6:12; 7:​18-20) Siẹrẹ avwanre da họnre vwọso kumwemwu kumwemwu, kọyen avwanre dje ọdavwaro phia kpahen ẹserọphẹ rẹ Ọghẹnẹ womarẹ Kristi.

22. Die yen hẹrhẹ ihwo ri dje ọdavwaro phia kpahen ẹserọphẹ rẹ Ọghẹnẹ?

²² Ọghẹnẹ vwẹ imwemwu avwanre vwo ghovwo avwanre nure, o ji che vwo ghovwo avwanre kọke kọke fikirẹ ẹserọphẹ rọyen. E jẹ e dje ọdavwaro phia, a kẹnoma kẹ oborẹ ihwo se nẹ imwemwu itete. Pọl kanrunumu ọsa rọ hẹrhẹ avwanre, rọ vwọ ta: “Asakiephana re vwo si ovwan nẹ ọviẹn rẹ umwemwu nu na rẹ ovwan rha rhe vwọ dia ọviẹn rẹ Ọghẹnẹ na, osa rẹ ovwan kẹ orufuọn, oba rọye kẹ arhọ ri bẹdẹ.”​—Rom 6:22.