1, 2. (a) Diesorọ o rhe gbe avwanre unu-u siẹrẹ a da ro ẹnwan? (Ni uhoho rẹsosuọ na.) (b) Die yen a cha fuẹrẹn vwẹ uyono nana?

AVWANRE yerẹn vwẹ ọke ọgangan. Ivun miovwo Idẹbono gangan, ọ je “rhẹrẹ kerẹ okpohrokpo rọ guan, ro guọnọ obo rọ rọ.” (1 Pita 5:8; Ẹvwọ. 12:17) Kọyensorọ o rhe gbe ohwo unu-u nẹ idibo rẹ Ọghẹnẹ dede je ro ẹnwan. O vwo ọke evo rẹ idibo rẹ Jihova rẹ ọke awanre re fuevun, kerẹ Ovie Devid, je vwọ mrẹ “odjadja.” (Une 13:2) Je karophiyọ nẹ ọyinkọn Pọl ro “enwan” rẹ ikoko na eje. (2 Kọr. 11:28) Ẹkẹvuọvo, die yen e se ru siẹrẹ ẹnwan de mu avwanre rọ?

² Ọsẹ avwanre ro vwo ẹguọnọ na vwẹ ukẹcha kẹ idibo rọyen ọke awanre, ọ je chọn avwanre uko nonẹna e se vwo yerin ghene ebẹnbẹn vẹ ẹnwan. Baibol na vuẹ avwanre nẹ, “Vwẹ ẹnwan wẹn ejobi vwọ ya, kidie ọye re vwẹ ẹro te we.” (1 Pita 5:7) Mavọ wo se vwo ru ọyena? E jẹ a fuẹrẹn idjerhe ẹne wo se vwo ruo​—ẹrhovwo ro nẹ otọ rẹ ubiudu rhe, isese rẹ Baibol e mi ji roro kpahọn, yare ukẹcha rẹ ẹwẹn ọfuanfon rẹ Jihova, je ta ọdavwẹ wẹn kẹ ugbeyan wọ sa vwẹroso. Ra cha vwọ fuẹrẹn idjerhe ẹne nana, davwẹngba sẹ wọ sa mrẹ owọẹjẹ evo re cha chọn wẹ uko.

3. Mavọ wo se vwo “mu oghwa wẹn nyẹ Ọrovwohwo”?

³ Owọẹjẹ ẹsosuọ yen a vwọ nẹrhovwo rhe Jihova. Wo de hirharoku ebẹnbẹn rọ nẹrhẹ oshọ mu we yẹrẹ rọ nẹrhẹ wọ ro ẹnwan, ta ọdavwẹ wẹn ejobi kẹ Ọsẹ wẹn ro vwo ẹguọnọ na. Ọbuine Devid da rẹ Jihova: “Kerhọn rẹ ẹrhovwo mẹ, E Ọghẹnẹ.” Ọ da je ta vwẹ une yena: “Mu oghwa wẹn nyẹ Ọrovwohwo, kọ sẹro wẹ.” (Une 55:​1, 22) Wọ da davwẹngba wẹn eje wọ vwọ rhuẹrẹ ebẹnbẹn na phiyọ nu, ẹrhovwo ro nẹ otọ rẹ ubiudu rhe cha chọn wẹ uko ukperẹ wọ vwọ ro ẹnwan. Jẹ mavọ yen ẹrhovwo sa vwọ chọn wẹ uko rere ẹnwan vẹ ebẹnbẹn na vwo jẹ uwe emuo rọ?​—Une 94:​18, 19.

4. Diesorọ ẹrhovwọ vwọ dia obo re ghanre siẹrẹ a da ro ẹnwan?

⁴ Se Filipae 4:​6, 7. Jihova sa kpahenphiyọ oyare rẹ avwanre rẹ ọkieje. Vwẹ idjerhe vọ? Ọ sa kẹ avwanre ẹwẹn rẹ doe vwo nẹ ẹnwan ro kpokpo ubiudu avwanre na. Ihwo buebun se gbikun rẹ oborẹ ọnana phia wan vwẹ akpeyeren rayen. Ukperẹ ẹnwan vẹ udubruvwe, Ọghẹnẹ kẹ ayen ẹwẹn rẹ doe vẹ ufuoma rọ vrẹ ẹruọ rẹ ohworakpọ. Ọyena je sa phia kẹ wẹ. Ọtiọyena, “ufuoma rẹ Ọghẹnẹ” se phi ebẹnbẹn wo hirharokuẹ eje kparobọ. Wọ sa vwẹroso uve rẹ Jihova nana: “Wo jẹ ofu dje we-e, kidie Mẹvwẹ Ọghẹnẹ wẹn; Me ke wẹ ogangan, Me cha wẹ uko.”​—Aiz. 41:10.

5. Mavọ yen Baibol na sa vwọ kẹ avwanre ufuoma rẹ ubiudu?

⁵ Idjerhe rivẹ re se vwo vwo ufuoma rẹ ubiudu na yen isese rẹ Baibol na e mi ji roro kpahọn. Diesorọ ọnana vwọ ghanre? Baibol na vwo odjekẹ sansan re sa vwẹ ukẹcha kẹ wẹ vwọ vrabọ ẹnwan, si obọ rọyen kpotọ yẹrẹ yerin ghene. Karophiyọ nẹ Ota rẹ Ọghẹnẹ kẹ ohwo aghọghọ vẹ ukẹcha kidie eta rẹ aghwanre rẹ Ọmemama na yehẹ evun rọyen. Wọ vwọ karophiyọ eta rẹ Ọghẹnẹ kẹdẹ kẹdẹ, ji roro kpahen obo wọ sa vwọ reyọ uchebro rọyen vwo ruiruo na, ọnana cha bọn wẹ gan mamọ. Jihova djerephia nẹ isese rẹ Baibol na sa chọn ohwo uko vwo nene eta nana: “Goma wo yivwaro gangan; wọ phariẹ-ẹ.”​—Jos. 1:​7-9.

6. Erhuvwu vọ yen eta rẹ Jesu se ru vwẹ oma wẹn?

⁶ A mrẹ eta rẹ ọbọngan rẹ Jesu vwevunrẹ Baibol na. Eta rẹ uyono rọyen vwẹ omavwerhovwẹn vwọ kẹ ihwo re kerhọ kẹ. Ihwo buebun brora kidie ọ vwẹ ukẹcha kẹ otu rẹ ẹwẹn bẹn, ọ bọn otu re vwiẹrẹ gan, ọ vwẹ uchebro kẹ otu rẹ ẹwẹn rayen kuọrọnre. (Se Matiu 11:​28-30.) O ru ọdavwẹ rẹ ihwo kẹ ayen. (Mak 6:​30-32) Uve rẹ Jesu na ji djobọte avwanre nonẹna. Ọ sa bọn avwanre gan kirobo rọ bọn iyinkọn rọyen gan ọke yena. Ọ diẹ e che nene Jesu dia vwọrẹ ugboma tavwen a ke mrẹ ọnana-a. Kerẹ Ovie vwẹ odjuvwu, Jesu ọyen ohwo ro gbe arodọnvwẹ rhi te nonẹna. Ọtiọyena, a da ro ẹnwan, ọ “sa dia ọchuko” wẹn, je ‘chọn wẹ uko vwẹ ọke ro fori.’ Vwọrẹ uyota, Jesu sa chọn wẹ uko vwo yerin ghene ebẹnbẹn, ọ sa je kẹ wẹ iphiẹrophiyọ vẹ uduefiogbere.​—Hib. 2:​17, 18; 4:16.

7. Wọ da nokpẹn rẹ ẹwẹn ọfuanfon na, erere vọ yen che te we obọ siẹrẹ Ọghẹnẹ da kpahenphiyọ oyare na?

⁷ Jesu veri nẹ Jihova cha vwẹ ẹwẹn ọfuanfon vwọ kẹ ihwo re nokpẹn rọyen  mie. (Luk 11:​10-13) Ọnana yen orọnvwọn rerha, rọ cha chọn wẹ uko mamọ vwo yerin ghene ẹnwan, ọyehẹ omamọ rẹ ẹwẹn ọfuanfon na. Iruemu nana re se vwo womarẹ ẹwẹn ọfuanfon rẹ Ọghẹnẹ na ghwe dje oka rẹ ohwo Jihova hepha. (Se Galesha 5:​22, 23; Kọl. 3:10) Omamọ rẹ ẹwẹn ọfuanfon na cha chọn wẹ uko vwo vwo omamọ oyerinkugbe vẹ ihwo efa. Ọtiọyena, ẹdia sansan re sa so ẹnwan jovwo rha cha vwomaphia-a. E jẹ e roro kpahen oborẹ omamọ rẹ ẹwẹn ọfuanfon na sa vwọ vwẹ ukẹcha kẹ wẹ.

8-12. Mavọ yen omamọ rẹ ẹwẹn ọfuanfon rẹ Ọghẹnẹ sa vwọ chọn wẹ uko vwọ yerin ghene ẹnwan yẹrẹ vrabọ rọyen?

⁸ “Ẹguọnọ, aghọghọ, ufuoma.” Wo se si ẹnwan kpotọ siẹrẹ wọ da davwẹngba vwo muọghọ kẹ ihwo. Mavọ ọnana sa vwọ phia? Wo vwo dje ẹguọnọ vẹ ọghọ kẹ iniọvo wẹn yen, ku wọ cha kẹnoma kẹ ẹdia sansan re sa so ẹnwan.​—Rom 12:10.

⁹ “Ako echiro, ufuefu, uyoyovwi.” Wo che toroba omamọ oyerinkugbe siẹrẹ wo de nene uchebro nana: “Ni arodọvwẹ kẹ ohwohwo, we siẹ ohwo aro-o, vwo ghovwo ohwohwo.” (Ẹfe. 4:32) Wo de ru ọtiọyen, wọ rha cha sa mrẹ ẹdia ro sa so ẹnwa-an. Vwọba, wo se yerin ghene ẹdia re vwomaphia fikirẹ jẹgba rẹ ohworakpọ.

¹⁰ “Esegbuyota.” Nonẹna, igho vẹ ekuakua rẹ akpeyeren yen ma so ẹnwan kẹ avwanre. (Isẹ 18:11) Ọtiọyena, esegbuyota ọgangan e vwo kpahen ẹroevwote rẹ Jihova sa chọn wẹ uko vwo yerin ghene ẹnwan na yẹrẹ vrabọ rọyen. Vwẹ idjerhe vọ? Wọ sa vrabọ ẹnwan ọgangan siẹrẹ wo de nene uchebro rẹ Pọl nana; “Jẹn obo ri wo vwori da wẹ ẹro.” Ọ da je ta: “Kidie [Ọghẹnẹ] tarọ nure nẹ, Me sa phiẹn wẹ-ẹ eyẹ me sa sen wẹ-ẹ. Kẹ avwanre sa vwẹ obọ saudu nẹ, Ọrovwohwo hẹ ọchuko mẹ, oshọ gbi mu uvwe-e; kidie ohwo se ru kẹ vwẹ?”​—Hib. 13:​5, 6.

¹¹ “Dẹndẹn, oma echiro.” Vwẹ ẹro roro erere ro che no rhe wo de dje iruemu nana phia. E cha nẹrhẹ wọ kẹnoma kẹ erọnvwọn re sa so ẹnwan kẹ wẹ, wọ je cha mrẹ erere wo de siomanẹ “ivuemiovwo kugbe ẹghwọ kugbe ophu kugbe oseghe kugbe ọphọphọvwe.”​—Ẹfe. 4:31.

¹² Vwọrẹ uyota, wọ guọnọ omaevwokpotọ wọ ke sa dia otọ rẹ “obọ ọgangan rẹ Ọghẹnẹ,” je vwẹ “ẹnwan wẹn ejobi vwọ ya.” (1 Pita 5:​6, 7) Omaevwokpotọ cha nẹrhẹ wọ mrẹ ebruphiyọ rẹ Ọghẹnẹ. (Maika 6:8) Wo de vwo ọmrẹvughe rẹ asan rẹ ẹgba wẹn teri vwẹ kẹdia kẹdia eje, ẹnwan rhe che mu we rọ-ọ, kidie wọ cha vwẹroso Ọghẹnẹ.

13. Die yen Jesu mudiaphiyọ rọ vwọ tanẹ “ovwan gbe ro ẹnwan” kakaka-a?

¹³ Vwẹ ọbe rẹ Matiu 6:34 (se), Jesu kẹ avwanre uchebro nana: “Ovwan gbe ro ẹnwan” kakaka-a. Ọ sa bẹn re vwo nene uchebro yena. Die yen uchebro rẹ Jesu nana mudiaphiyọ? O muẹro nẹ ọ diẹ ọ tanẹ odibo rẹ Ọghẹnẹ rha cha ro ẹnwan vwẹ akpeyeren kakaka-a; a je mrẹ oborẹ Devid vẹ Pọl ta kpahen ota nana re. Ẹkẹvuọvo, Jesu chọn idibo rọyen uko vwọ mrẹ nẹ ẹnwan ọgangan yẹrẹ ọ rẹ okamuka, cha sa rhuẹrẹ ebẹnbẹn phiyọ-ọ. Ẹdẹ ọvuọvo vwo ebẹnbẹn rọyen, ọtiọyena o rhe fo nẹ Onenikristi vwẹ ẹnwan rẹ obo re wanre yẹrẹ obo re je phia-a vwọba ọ rẹ  nonẹ-ẹ. Mavọ wo se vwo nene uchebro rẹ Jesu na rere wọ sa vwọ vrabọ rẹ ẹnwan ọgangan?

14. Mavọ wo se vwo yerin ghene ẹnwan rẹ imwemwu re wanre?

¹⁴ Umwemwu re ru wanre sa so ẹnwan kẹ ohwo. Ẹwẹn obrorhiẹn rọyen se kpokpo kpahen obo ro ruru tobọ vwẹ ikpe buebun re wanre. O vwo ọke ọvo rẹ Ovie Devid vwo no nẹ ‘orukuruku rọyen hẹ uyovwin rọyen.’ Ọ da ta: “Me ra guan vwi fiki rẹ oseghe rọ hẹ udu mẹ.” (Une 38:​3, 4, 8, 18) Vwẹ ẹdia nana, die yen ofori nẹ Devid ru? Die yen o ruru? Ọ vwẹroso arodọnvwẹ vẹ evwoghovwo rẹ Jihova. Ọ da ta vẹ imuẹro ọgangan: “Ebruba kẹ ohwo ra vwẹ ogbeku rọye rhovwo.”​—Se Une Rẹ Ejiro 32:​1-3, 5.

15. (a) Diesorọ o vwo fo nẹ wo ro ẹnwan kpahen obo wo rhiẹromrẹ asaọkiephana-a? (b) Owọẹjẹ vọ yen sa chọn wẹ uko vwo yerin ghene ẹnwan? (Ni ekpeti na, “Owọẹjẹ Evo Wo se Vwo si Ẹnwan Kpotọ.”)

¹⁵ Vwẹ ọke efa, wọ sa ro ẹnwan kpahen obo wo rhiẹromrẹ asaọkiephana. Kerẹ udje, ọke rẹ Devid vwo si Une Rẹ Ejiro 55 na, arhọ rọyen hẹ ẹdia rẹ imuoshọ. (Une 55:​2-5) Dedena, ọ vwẹ uphẹn kẹ ẹnwan nẹ ọ guọghọ ẹroẹvwọsuọ rọyen kpahen Jihova-a. Devid nẹrhovwo gangan kpahen ẹdia rọyen na, ọ je riẹn nẹ ofori ọyen ru erọnvwọn evo o se vwo yerin ghene ẹnwan na. (2 Sam. 15:​30-34) Yono nẹ udje rẹ Devid na. Ukperẹ ẹnwan na vwo mu we rọ, ru obo ẹgba wẹn muru wo se vwo yerin ghene ẹdia na, rere wọ yanjẹ erọnvwọn vwo vwẹ obọ rẹ Jihova vẹ imuẹro ọgangan.

16. Idjerhe vọ yen otọ rẹ odẹ rẹ Ọghẹnẹ sa vwọ bọn esegbuyota wẹn gan?

¹⁶ Onenikristi sa ro ẹnwan okamuka siẹrẹ o de roro gangan kpahen ebẹnbẹn re sa vwomaphia vwẹ obaro na. Ẹkẹvuọvo, ofori nẹ wo brudu yẹrẹ ro ẹnwan kpahen obo re je phia-a yẹrẹ orọnvwọn rẹ wọ riẹn emu vuọvo kpahe-en. Diesorọ? Kidie ọke buebun erọnvwọn phia kirobo re rorori nẹ e cha phia wa-an. Vwọba, o vwo ẹdia vuọvo rọ rho nọ Ọghẹnẹ-ẹ, ohwo rẹ wọ sa vwẹ ẹnwan wẹn eje vwọ ya. Odẹ rọyen mudiaphiyọ “Ọ ro se ru Kemu Kemu ro Rhere Ẹwẹn.” (Eyan. 3:14) Otọ rẹ odẹ rẹ Ọghẹnẹ kẹ avwanre imuẹro nẹ Ọghẹnẹ vwo ẹgba ro vwo ru kemu kemu ro vwo vwẹ ẹwẹn vwọ kẹ idibo rọyen. Imuẹro herọ nẹ Ọghẹnẹ sa hwosa kẹ idibo rọyen je chọn ayen uko vwo yerin ghene ẹnwan rẹ ayen rua kpahen obo re wanre, obo rẹ ayen rhiẹromrẹ enẹna, vẹ ọ rọ cha obaro na.

17, 18. Idjerhe vọ yen omamọ otaẹtakuẹgbe sa vwọ chọn wẹ uko vwo yerin ghene ẹnwan?

¹⁷ Idjerhe rẹne wo se vwo yerin ghene ẹnwan yen wọ vwọ ta ọdavwẹ wẹn kẹ  ugbeyan wọ sa vwẹroso. Ọshare yẹrẹ aye wẹn, ugbeyan rọ kẹrẹ owẹ mamọ, yẹrẹ ọkpako ukoko sa chọn wẹ uko vwo yerin ghene ẹnwan wẹn. “Ẹwan ẹruọ rọ hẹ evun rẹ ohwo ghwọrọ ohwo na oma, ẹkẹvuọvo ota esiri nẹrhẹ oma vwerhọn.” (Isẹ 12:25) Otaẹtakuẹgbe rọ nabọ nẹ otọ rẹ ẹwẹn rhe sa chọn ohwo uko vwo vwo ẹruọ rẹ ẹdia rọyen na vẹ obo ro se vwo yerin ghene. Baibol na da ta: “Ọvwiroro rha hẹ asa-an emu ejobi ko she chọ, ẹkẹvuọvo ọvwiroro da herọ emu ko she phihọ.”​—Isẹ 15:22.

¹⁸ Jihova je vwẹ ukẹcha kẹ Inenikristi ayen vwo yerin ghene ẹnwan womarẹ uyono ẹra kudughwrẹn kudughwrẹn. Vwẹ etiyin, wọ cha mrẹ iniọvo ri vwo ọdavwẹ wẹn re je guọnọ bọn wẹ gan. (Hib. 10:​24, 25) Ra vwọ bọn “esegbuyota rẹ ohwohwo” gan sa kẹ wẹ ẹgba, ọ je sa nẹrhẹ ọ lọhọ wo vwo yerin ghene ẹnwan na.​—Rom 1:12.

19. Diesorọ wọ se vwo vwo imuẹro nẹ oyerinkugbe wẹn vẹ Ọghẹnẹ sa bọn wẹ gan?

¹⁹ Roro kpahen oborẹ ọkpako ọvo vwẹ Canada vwọ mrẹ ọghanrovwẹ ra vwọ vwẹ ẹnwan vwọ ya Jihova. Ọyen ohwo rọ vwẹ uchebro kẹ ihwo kugbe oyono vwẹ isikuru ọvo, ewian nana ghwọrọ oma gangan, o ji vwo ebẹnbẹn rẹ ẹnwan. Mavọ yen oniọvo nana se vwo yerin ghene ẹdia rọyen na? Ọ da ta: “Ma rho, ẹgbaẹdavwọn mi vwo ru oyerinkugbe mẹ vẹ Jihova gan yen kẹ vwẹ ẹgba me guọnọre mi se vwo yerin ghene ẹdia mẹ na. A guọnọ obicha rẹ igbeyan vẹ iniọvo na mamọ vwẹ ọke rẹ ebẹnbẹn nana. Mi rhie evun kẹ aye mẹ mamọ. Ekpako na vẹ oniruo okinriariẹ avwanre je chọn vwẹ uko vwọ vwẹ ẹro abavo vwo ni ẹdia na. Mi bru idọktọ ra, mi ru ewene vwẹ oborẹ me ghwọrọ ọke mẹ wan, me je rhuẹrẹ ọke phiyọ vwọ kẹ omaerovwon vẹ omaẹsasọ. Ememerha na, ki mi se sun iroro mẹ. O de vwo erọnvwọn evo mi se ru-u, ki mi phi ayen phiyọ obọ rẹ Jihova.”

20. (a) Idjerhe vọ a sa vwọ vwẹ ẹnwan avwanre vwọ ya Ọghẹnẹ? (b) Die yen e che yono vwẹ uyono rọ cha na?

²⁰ Vwọrẹ ọdjekoko, avwanre rhe mrẹvughe nẹ ọ pha ghanghanre ra vwọ vwẹ ẹnwan avwanre vwọ ya Ọghẹnẹ womarẹ ẹrhovwo ẹnẹ kugbe isese rẹ Baibol na vẹ eroro kpahọn. Avwanre ji yono kpahen re vwo vwo omamọ rẹ ẹwẹn ọfuanfon na, ra vwọ ta ọdavwẹ avwanre kẹ ugbeyan ra sa vwẹroso, vẹ ukẹcha ra mrẹ vwẹ uyono avwanre. Uyono rọ vwọ kpahen ọnana che djekpahen oborẹ Jihova vwẹ ukẹcha kẹ avwanre womarẹ iphiẹrophiyọ rẹ osa na.​—Hib. 11:6.