Enọ rẹ Ihwo ri se Ẹbe Avwanre Nọre

Diesorọ Iseri ri Jihova vwọ kẹnoma kẹ ra vwọ kpara iganasi rẹ udi kpenu vwo muọghọ kẹ ohwo yẹrẹ orọnvwọn, dede nẹ Baibol na ta ota kpahọ-ọn?

O krakpọ re rẹ uruemu ra vwọ kpara iganasi rẹ udi kpenu vwo muọghọ kẹ ohwo yẹrẹ orọnvwọn vwọ hẹ otọ, ọ je hrabọ ro asan buebun re, jẹ obo re ruo wan vwẹ asan sansan sa fẹnẹ ohwohwo. Ọkievo ihwo ri vwobọ vwẹ uruemu na sa reyọ iganasi rẹ udi rayen vwo dje ohwohwo. Vwẹ irueru na, ohwo ọvo nẹrhovwo rẹ omavwerhovwẹn, omakpokpọ, otọnvwe vẹ efa ọtiọyen vwọ kẹ ohwo ra vwẹ ifiki rọyen vwo ruẹ irueru na. Ihwo efa rehẹ etiyin me rhọnvwephiyọ ẹrhovwo na womarẹ ayen vwo kwenu kuẹgbe yẹrẹ kpara iganasi rẹ udi rayen je da udi na. Ihwo buebun roro nẹ ra vwọ kpara iganasi rẹ udi kpenu kẹ ohwo ọyen idjerhe re vwo dje ọghọ phia, ẹkẹvuọvo, o vwo oboresorọ Iseri ri Jihova rhọnvwa vwobọ vwọ-ọ.

Ọ dianẹ Inenikristi guọnọ nẹ ohwo jẹ omakpokpọ yẹrẹ omavwerhovwẹn evwo-o. Ileta rẹ ẹko rọvwẹrote vwẹ ẹgbukpe ujorin rẹsosuọ si rhe ikoko na kuphiyọ vẹ eta nana ra sa fan phiyọ, “we yeren eghwerẹo,” “ovwan sẹro rẹ oma ovwan o,” yẹrẹ “kẹsiẹfao.” (Iruo Rẹ Iyinkọn Na 15:29) Inenikristi rẹ uyota evo da rha ta kẹ ivie rẹ ọke awanre: “Jẹn ọrovwovwe . . . tọn bẹde” yẹrẹ “Jẹn ovie re rhiri bẹdẹ.”​—1 Ivie 1:​31; Nehemaya 2:⁠3.

Kẹ, tivọ yen uruemu ra vwọ kpara iganasi rẹ udi vwo muọghọ kẹ ohwo yẹrẹ orọnvwọn na nurhe? Uwevwin Orhẹrẹ ri January 1, 1968, djunute The Encyclopædia Britannica (1910), Ukori 13, aruọbe 121 rọ vwọ ta: “Ọ sa dianẹ ẹkuruemu ra vwọ vwẹ iganasi rẹ udi vwọ nẹrhovwo rẹ omakpokpọ kẹ ohwo, nẹ irueru rẹ ẹga rẹ ọke awanre rhe, re vwo ze izobo kẹ eghẹnẹ yẹrẹ ihwo ri ghwure womarẹ udi rẹ ayen da kẹ ayen. Ọke rẹ ihwo ri Grik vẹ ihwo ri Rom da riemu yẹrẹ ruẹ orẹ, kẹ ayen kuẹ udi kuotọ je kpara iganasi rẹ udi kpenu vwo muọghọ kẹ eghẹnẹ rayen vẹ ihwo ri ghwure.” Encyclopedia na da je tanẹ: “Ọkiọvo, ayen da udi je nẹrhovwo rẹ omakpokpọ kẹ ihworakpọ siẹrẹ ayen de ze izobo na.”

Uruemu nana jehẹ otọ? Ọbe re se International Handbook on Alcohol and Culture ri 1995 da ta: “Dede nẹ ọ dia ẹga yen muẹ ihwo vwọ kpara iganasi rẹ udi kpenu nonẹna-a, jẹ ẹkuruemu rẹ ẹga awanre yen o nurhe, ra vwọ vwẹ udi yẹrẹ ọbara vwo ze izobo kẹ eghẹnẹ fikirẹ omakpokpọ! ”

Ẹkuruemu yẹrẹ erọnvwọn evo re họhọ e re vwo ruiruo vwẹ ẹga rẹ efian vwẹ ọke awanre, ghwa chọ-ọ. Roro kpahen pomegranate. Baibol rẹ encyclopedia ọvo da ta: “Ẹga rẹ efian rẹ ọke awanre je reyọ pomegranate na vwo ruiruo vwẹ ẹga rayen.” Ẹkẹvuọvo, Ọghẹnẹ vuẹ ihwo rẹ Izrẹl nẹ ayen reyọ pomegranate na vwo bru eka phiyọ ewun rẹ orherẹn rode na, ọtiọyen ji te egbada rẹ uwevwin rẹ ẹga na. (Eyanno 28:33; 2 Ivie 25:17) Ọ sa dianẹ ẹkuruemu re vwo kuẹ ubiosa rẹ orọnvwe phiyọ churobọ si ẹga rẹ efian rẹ ọke awanre. Jẹ, nonẹna ihwo buebun roro nẹ e vwo kuẹ ubiosa rẹ orọnvwe phiyọ churobọ si irueru rẹ ẹga-a, ayen no nẹ ọnana odjephia nẹ ohwo rọvwọn re.

Die yen Baibol na ta kpahen ra vwọ reyọ udi vwọba ga eghẹnẹ rẹ efian? Kerẹ udje, o vwo ọke ọvo rẹ eshare ri Shechem re ga Baal vwọ “yanran kpo uwevwi rẹ ẹdjọ rayen, ayen da re, ayen da da idi, ayen de duvwu iyori kẹ Abimẹlẹk,” ọmọ ri Gideon. (Iguẹdjọ 9:​22-​28) Wo rorori nẹ ohwo rọ fuevun ga Jihova cha da vwẹ udi yena, je nẹrhovwo nẹ Baal vwẹ oja re Abimelech? Ro vwo djisẹ rẹ ọke rẹ emọ rẹ Izrẹl buebun vwo gbevwọso Jihova, Amos da ta: “Ayen mi sherhẹ kẹrẹ kagbada kagbada iwun rẹ vwo viẹnwa keye ayen kuẹ phihọ vwerhẹ; evun rẹ uwevwi rẹ ọghẹnẹ rayen.” (Emọs 2:⁠8) Egọghẹnẹ rẹ uyota se vwobọ vwẹ irueru tiọyena, re vwo kuẹ udi kuotọ vwo ze izobo yẹrẹ da vwo muọghọ kẹ eghẹnẹ na? (Jerimaya 7:​18) Gbanẹ ọgọghẹnẹ rẹ uyota cha kpare iganasi rẹ udi kpenu vwọ nẹrhovwo kẹ eghẹnẹ rere ohwo sa vwọ mrẹ ebruphiyọ yẹrẹ yeren omamọ rẹ akpọ?

Vwọrẹ uyota, o ji vwo ọkievo rẹ idibo ri Jihova vwọ kpare abọ rayen kpenu vwọ nokpẹn rẹ obo ri yovwirin mie Jihova. Ayen kpare abọ rayen vwọ kẹ Ọghẹnẹ rẹ uyota na. Avwanre se mrẹ nẹ, “Solomọn de mudia vwẹ obaro rẹ agbada rẹ Ọrovwohwo na . . . ọ da bẹrẹ abọ sa odjuvwu; ọ da ta: ‘E Ọrovwohwo, Ọghẹnẹ rẹ Izrẹl, o vwo Ọghẹnẹ ọfa rọ họhọ owẹ-ẹ . . . nyo vwẹ obo odjuvwu vwẹ asan wọ dia; wo de nyo, gbe vwo ghovwo.’ ” (1 Ivie 8:​22, 23, 30) Vwẹ idjerhe vuọvo na, “Ezra de bruba kẹ Ọrovwohwo . . . ihwo na ejobi da kpahe, ‘Isẹ, Isẹ!’ yẹ ayen kpare abọ rayen kpenu; ayen de gbe iyovwi rayen kpotọ ayen da ga Ọrovwohwo.” (Nehemaya 8:6; 1 Timoti 2:⁠8) O phẹnre dẹn nẹ, ọ dia ihwo nana re fuevun na kpare obọ rayen kpenu vwọ nokpẹn rẹ ukẹcha mie ọghẹnẹ ọfa-a.​—Aizaya 65:11.

Ihwo buebun ri vwobọ vwẹ uruemu ra vwọ kpara iganasi rẹ udi kpenu nonẹna se roro nẹ, ọ dia ayen nokpẹn rẹ ukẹcha mie eghẹnẹ evo-o, jẹ ayen cha sa ta oboresorọ ayen vwọ kpara iganasi rẹ udi na kpenu-u. Ẹkẹvuọvo, kidie nẹ ayen riẹn otọ rẹ oborẹ ayen ruẹ na-a, ọ dia ọyen o vwo mudiaphiyọ nẹ avwanre cha vwẹrokere aye-en.

Kirobo rẹ ovwan ghwa riẹn, o vwo oka rẹ irueru ri titiri rẹ Iseri ri Jihova vwobọ vwọ-ọ. Kerẹ udje, ihwo buebun ri yeren aphiala na yẹrẹ re womarẹ irueru efa muọghọ kẹ ẹkuotọ rayen, riẹnre nẹ ẹga yen ayen vwọ kẹ ẹkuotọ rayen na-a. Avwanre da ihwo obọ jẹ ayen vwo jẹ oka rẹ irueru nana eruo-o, ẹkẹvuọvo avwanre ruẹ aye-en. Iseri na da riẹn ọke rẹ oka rẹ orọnvwọn ọtiọyen cha vwọ phia, kẹ ayen davwẹngba ayen vwo jẹ asan tiọyen ẹ dia. Ọ da dianẹ ayen cha sa kẹnoma kẹ oka rẹ asan ọtiọye-en, ayen choma ayen vwo jẹ obọ evwo vwẹ irueru rẹ ẹkuotọ re vwọso iyono ri Baibol na. (Eyanno 20:​4, 5; 1 Jọn 5:​21) Nonẹna, ihwo se no nẹ uruemu re vwo muẹ iganasi rẹ udi kpenu churobọ si ẹga-a. Ẹkẹvuọvo, o vwo oboresorọ Inenikristi vwo jẹ obọ evwo vwẹ uruemu ra vwọ kpara iganasi rẹ udi kpenu na, ro churobọ si ẹga, e ji se no phiyọ uruemu ra vwọ nokpẹn rẹ ukẹcha mie ‘odjuvwu’ vwọ kẹ ebruphiyọ kerẹsiẹ a da mrẹ nẹ a nokpẹn rẹ ukẹcha mie ọghẹnẹ ọfa.​—Eyanno 23:2.