Ofori nẹ wọ hwa​—Osa rẹ uyovwin?

IMIHWO yen hwosa rẹ uyovwi-in. Ihwo buebun niro nẹ a reyọ osa uyovwin rayen vwo ruiruo vwẹ idjerhe ro shephiyọ-ọ. Vwẹ orere ọvo, ihwo evo hwosa rẹ uyovwi-in kidie ayen tanẹ: “Avwanre cha sa vwẹ igho kẹ igọmẹti ayen me dẹ egbọlọ vwọ sa emọ rẹ avwanre hwe-e.”

Ihwo buebun rhọnvwephiyọ nẹ ayen guọnọre nẹ a vwẹ osa uyovwin rayen vwo ruẹ umiovwo-on. Osun ọvo vwẹ India re se Mohandas K. Gandhi ta oboresorọ ẹwẹn obrorhiẹn rọyen cha sa rhọvwen kẹ nẹ ọ hwa osa rẹ uyovwi-in: “Kohwo kohwo ro bicha ẹkuotọ re reyọ ekuakua rẹ ofovwin vwo ruiruo vwobọ vwẹ umwemwu vẹ ayen. Te ọ dia ọmare yẹrẹ eghene, kohwo kohwo rọ hwosa rẹ uyovwin kẹ igọmẹti vwobọ vwẹ umwemwu rayen.”

Ogbu-ẹbe ọvo re se Henry David Thoreau je sen osa rẹ uyovwin ra hwa vwo biẹcha ofovwin. O niro nẹ ọ dia obo ri shephiyọ ihwo ri vwo ẹgba rẹ usuon vwọ gba ihwo vwo bicha orọnvwọn rẹ ayen niri nẹ ọ chọre-e, nẹ ofori ọ vwọ dia orhiẹnbro romobọ vwo nene ẹwẹn obrorhiẹn rẹ avwanre.

Ọnana shekpahen Inenikristi, kidie Baibol na yonori nẹ a sẹro rẹ ẹwẹn obrorhiẹn rọ fonro vwẹ kẹdia kẹdia. (2 Timoti 1:3) Baibol na je tanẹ ihwo ri suẹn na vwo uturhi ayen vwọ reyọ osa rẹ uyovwin, ọ da ta: “E jẹ kohwo kohwo vwomakpotọ kẹ otu ri vwo ogangan rẹ usuon, kidie ogangan rẹ usuon vuọvo herọ-ọ, jokpanẹ ọ rẹ Ọghẹnẹ rhọnvwe kẹ; ogangan rẹ usuon re herọ na hẹ ẹdia rayen kidie Ọghẹnẹ vwẹ uphẹn kẹ ayen. Ọtiọyena, o vwo oboresorọ o vwo fo nẹ wọ vwomakpotọ, ọ dia fikirẹ ophu yena ọvo-o, ẹkẹvuọvo ji te ẹwẹn obrorhiẹn wẹn. Ọyensorọ ovwan je vwọ hwosa uyovwin, kidie ayen idibo rẹ Ọghẹnẹ ri ruiruo nana ọkieje. Ru obo ri fori vwọ kẹ kohwo kohwo: ọ rọ guọnọ osa uyovwin, hwa kẹ.”​​—Rom 13:​1, 5-7, NW.

Fikirẹ iroro nana, Inenikristi ẹgbukpe ujorin rẹsosuọ ke hwosa rẹ uyovwin dede nẹ a ghwọrọ ighọ rayen buebun phiyọ iruo rẹ isodje. Ọtiọyen ọ je pha vwọ kẹ Iseri ri Jihova vwẹ ọke avwanre na. * Diesorọ avwanre vwọ hwosa rẹ uyovwin, jẹ a riẹnre nẹ a cha vwẹ igho tiọyena vwo ru erọnvwọn rẹ avwanre rhọnvwephiyọ-ọ? Ofori nẹ Onenikristi gbobọnyẹ ẹwẹn obrorhiẹn rọyen ọke ra da cha hwosa rẹ uyovwin?

Osa rẹ Uyovwin vẹ Ẹwẹn Obrorhiẹn

Vwẹ ọke rẹ Inenikristi rẹ ẹgbukpe ujorin rẹsosuọ, ẹkẹn ro me bun kparobọ vwẹ osa rẹ uyovwin rẹ ayen hwa na, yen ayen reyọ vwo bicha iruo rẹ isodje. Ọnana yen sorọ Gandhi vẹ Thoreau ra ta ota kpahen vwẹ obenu jovwo re, rha guọnọ hwosa rẹ uyovwi-in.

Noso nẹ Inenikristi nene iji rọhẹ Rom uyovwin 13 na ‘fikirẹ ẹwẹn obrorhiẹn rayen,’ ọ dia ayen ruo rere ayen vwọ vrabọ rẹ oja re che gbe kẹ aye-en. (Rom 13:​5, NW ) Ọtiọyena, ọ da tobọ dianẹ obo ra reyọ osa rẹ uyovwin na ruẹ je Onenikristi-i, ọ je hwosa na rere o se vwo vwo ẹwẹn rẹ obrorhiẹn rọ fọnro. E se vwo vwo ẹruọ rọyen fiotọ, ofori nẹ a riẹn oborẹ ẹwẹn obrorhiẹn na wian wan, ọ pha kerẹ upho rọ ta ota kẹ avwanre vwẹ obevun sẹ obo re ruẹ na shephiyọ yẹrẹ ọ chọre.

Ihwo ejobi vwo ẹwẹn rẹ obrorhiẹn kerẹ oborẹ Thoreau niso, ẹkẹvuọvo, a cha sa vwẹrosuọ ọkieje-e. E se vwo ru obo re vwerhen Ọghẹnẹ oma, ofori nẹ e yono ẹwẹn obrorhiẹn rẹ avwanre vwo nene oborẹ Ọghẹnẹ guọnọre. O ji fo nẹ e wene iroro avwanre o vwo shephiyọ vẹ ọ rẹ Ọghẹnẹ, kidie iroro rẹ Ọghẹnẹ kpenu nọ ọ rẹ avwanre shesheri. (Une Rẹ Ejiro 19:7) Ọnana yen sorọ ọ vwọ dia obo re ghanre ra vwọ davwẹngba vwọ riẹn iroro rẹ Ọghẹnẹ kpahen isuesun rẹ ihworakpọ. Iroro vọ yen o vwo kpahọn?

Noso nẹ ọyinkọn Pọl se usuon rẹ ihworakpọ “igbe-odibo rẹ Ọghẹnẹ.” (Rom 13:6) Die yen ọnana mudiaphiyọ? O mudiaphiyọ nẹ ayen sẹro rẹ ọrhuẹrẹphiyotọ ji ruẹ emu esiri vwọ kẹ ihwo rẹ ayen suẹn. Evo usun rẹ ihwo rẹ igọmẹti re tobọ ma bra dede vwo ọrhuẹrẹphiyotọ re sa sẹro rẹ ihwo vwo nẹ erhanre, ọtiọyen ji te isukuru vẹ elọkpa rẹ ayen vwo mu. Dede nẹ Ọghẹnẹ mrẹ umwemwu rẹ ayen ruẹ ọkievo, ọ vwẹ uphẹn kẹ ayen nẹ ayen sun, ọ je guọnọ nẹ e muọghọ kẹ ọrhuẹrẹphiyotọ na womarẹ a vwọ hwosa rẹ uyovwin.

Ọghẹnẹ vwẹ uphẹn kẹ isuesun rẹ ihworakpọ nẹ e dia ọmọke. Ọ cha vwẹ Uvie rọyen rọhẹ obodjuvwu vwo wene ayen eje ji si umiovwo eje rẹ usuon rẹ ihworakpọ soro no. (Daniẹl 2:​44; Matiu 6:​10) Tavwen Uvie rọyen ke rhe, Ọghẹnẹ guọnọre nẹ avwanre muọghọ vwọ kẹ ihwo ri suẹn je hwosa rẹ uyovwin.

Kerẹ Gandhi, wo de rhe no nẹ a vwọ hwosa rẹ uyovwin vwo bicha ofovwin umwemwu vwo? E jẹ a karophiyọ nẹ Ọghẹnẹ vwo aghwanre vẹ erianriẹn nọ avwanre shesheri, ọtiọyena, ofori nẹ e wene iroro rẹ avwanre. Womarẹ ọmraro Aizaya, Ọghẹnẹ da ta: “Kirobo rẹ odjuvwu kpenu nọ akpọ na, Ọtiọye idjerhe mẹ kpenu nọ idjerhe wẹn rẹ iroro mẹ ji kpenu nọ iroro wẹn..”​​—Aizaya 55:​8, 9.

Ono Yen Vwo Ogangan ro me Kpenu?

Dede nẹ Biabol na tare nẹ a hwosa rẹ uyovwin, ọ dia ọyen o vwo mudiaphiyọ nẹ a cha kerhọ rẹ ihwo ri suẹn vwẹ kemu kemu-u. Jesu yono avwanre nẹ o vwo asan ẹgba rayen teri. Ọke ra vwọ nọ Jesu sẹ ofori vwẹ ẹro rẹ Ọghẹnẹ ra vwọ hwosa rẹ uyovwin kẹ usuon ri Rọm rẹ ọke yena, Jesu da kpahen kẹ ayen: “Vwẹ emu rẹ Siza kẹ Siza, re a vwẹ emu rẹ Ọghẹnẹ” vwọ kẹ Ọghẹnẹ.​​—Mak 12:​13-​17.

Ihwo ri suẹn​​—rọ dia “Siza”​—yen teyan igho, ayen mi ji ruo vwẹ idjerhe rẹ ihwo de no ghanghanre. Ọtiọyena, vwo nene ẹro Ọghẹnẹ vwo no, ayen vwo uturhi rẹ ayen vwọ nokpẹn rẹ igho rayen rhivwin kerẹ osa rẹ uyovwin. Ẹkẹvuọvo Jesu djerephia nẹ Ọghẹnẹ ọvo yen a ga ji vwẹ arhọ avwanre kpahotọ kẹ. Siẹrẹ irhi rẹ ihworakpọ da vwọso ọ rẹ Ọghẹnẹ, Inenikristi ki “mu ọghọ kẹ Ọghẹnẹ nọ ihwo rẹ akpọ.”​​—Iruo Rẹ Iyinkọn Na 5:​29.

Inenikristi rẹ ọke nana se vwo utuoma kpahen oborẹ a reyọ osa rẹ uyovwin rayen vwo ruẹ, ẹkẹvuọvo, ayen vwọso ihwo ri suẹ-ẹn, ayen je sian nẹ ayen cha hwosa rẹ uyovwi-in. Ayen de ru ọtiọyen, jẹ ayen djephia nẹ ayen vwẹroso Ọghẹnẹ nẹ ọ cha rhuẹrẹ ebẹnbẹn rẹ avwanre phiyọ-ọ. Ukperẹ ọtiọyen, ayen hẹrhẹ ọke rẹ Ọghẹnẹ cha vwọ rhuẹrẹ ebẹnbẹn rẹ ihworakpọ phiyọ womarẹ usuon rẹ ọmọ rọyen Jesu, rọ tare nẹ, “Uvie mẹ dia ọ rẹ akpọ nana-a.”​​—Jọn 18:36.

Erere ra Mrẹ Siẹrẹ e de ru Oborẹ Baibol na Tare

Erere buebun herọ siẹrẹ wo de nene iyono ri Baibol vwọ kpahen a vwọ hwosa rẹ uyovwin. Wọ cha vrabọ rẹ oja re gbe vwọ kẹ ihwo ri nene urhi-i, ọtiọyen ji te oshọ re vwo mu we. (Rom 13:​3-5) Ma rho, wo che vwo ẹwẹn obrorhiẹn rọ fonro vwẹ obaro rẹ Ọghẹnẹ je womarẹ uruemu wẹn kerẹ ohwo ro nene urhi vwo brọghọ phiyọ oma. Riẹn nẹ wọ sa vwẹroso ive rẹ Ọghẹnẹ nẹ ọ cha vwẹrote idibo rọyen re fuevun, ọ da tobọ dianẹ igho wẹn cha hanvwe a da reyọ vwọ vwanvwe ọ rẹ ihwo re hwosa rẹ uyovwi-in yẹrẹ ihwo re ghwa ihwo ria vwẹ osa rẹ uyovwin ẹhwa. Devid da ta: “Me dia omotete jovwo re, vwẹ asakiephana me rha ghwore; ẹkẹvuọvo me je mrẹ ọvwata ra senre-e eyẹ emọ rọye re yare emu re ke ria-a.”​​—Une Rẹ Ejiro 37:25.

Ọ rọ koba, wo che vwo ufuoma rẹ ẹwẹn siẹrẹ wo de vwo ẹruọ ji nene iji ri Baibol vwọ kẹ avwanre nẹ a hwosa rẹ uyovwin. Ọghẹnẹ cha yọnrọn owẹ so oborẹ ihwo rẹ igọmẹti reyọ osa rẹ uyovwin wẹn vwo ruẹ-ẹ, kirobo rẹ urhi cha sa yọnrọn owẹ so oborẹ ilanlọdu wẹn reyọ osa rẹ uwevwin wẹn vwo ruẹ-ẹ. Ọshare ọvo re se Stelvio, rọ dia obọrhen ọnre ri Europe davwẹngba vwọ họnre vwọso oshenyẹ vwẹ ẹkuotọ rọyen tavwen ọ ke rhe mrẹ uyota na vughe. Ro vwo dje obo ri muro vwọ dobọji, ọ da ta: “Me rhe mrẹvughe nẹ o vwo oborẹ ihworakpọ se ru rere orhiẹn ọsoso, ufuoma kugbe oyerinkugbe sa vwọ dia akpọ na-a. Uvie rẹ Ọghẹnẹ ọvo yen se ru ọnana.”

Kerẹ Stelvio, wọ da fuevun ‘vwẹ ẹkẹn rẹ Ọghẹnẹ vwọ kẹ Ọghẹnẹ,’ ko che muwẹro nẹ Ọghẹnẹ che brorhiẹn rẹ ọsoso. Wo che rhiẹromrẹ ọke rẹ Ọghẹnẹ cha vwọ vwẹ usuon rẹ ọvwata vwo mu vwẹ otọrakpọ na, ro che vwo si umiovwo vẹ orhiẹn rẹ ehuhu rẹ usuon rẹ ihworakpọ soro no.

[Eta rehẹ obotọ na]

[Ẹkpo rọ teyenphia vwẹ]

Ofori nẹ e wene iroro avwanre o vwo shephiyọ vẹ ọ rẹ Ọghẹnẹ, kidie iroro rẹ Ọghẹnẹ kpenu nọ ọ rẹ avwanre shesheri

[Ẹkpo rọ teyenphia vwẹ]

Inenikristi da hwosa rẹ uyovwin, ayen che vwo omamọ rẹ ẹwẹn obrorhiẹn vwẹ obaro rẹ Ọghẹnẹ je vwẹrosuọ nẹ ọ cha vwẹrote ọdavwẹ rayen

[Uhoho rọhẹ]

“Vwẹ emu rẹ Siza kẹ Siza, re a vwẹ emu rẹ Ọghẹnẹ” vwọ kẹ Ọghẹnẹ

[A kpẹvwẹ ihwo nana]

Copyright British Museum