Ọke re vwo vwiẹ vwẹ, ọsẹ vẹ oni mẹ vwo aghwa otete ọvo vwẹ ọko rọhẹ Galicia vwẹ uherevie obohwẹre ọnre vẹ ẹbẹre ọnre shera ri Spain. Mẹvwẹ yen ọmọ rẹne vwẹ usun rẹ emọ ẹrenren rehẹ orua na. Avwanre riavwerhen rẹ orua rẹ avwanre. Vwẹ ọke yena vwẹ Spain, ọyen ẹkuruemu ọ da hanvwe rẹ ọmọ ọvo vwẹ orua na vwo kpo isikuru re de yono eya re se nun yẹrẹ asan rẹ nun dia. Vwẹ orua rẹ avwanre, avwanre ihwo erha yen kpo isikuru na.

Me vwọ hẹ ẹgbukpe 13, me da vwomaba oniọvo me vwẹ asan rẹ nun dia vwẹ Madrid. Vwẹ asan na, dohwo dẹ ọrọyen yen gbe ruẹ. E muẹ igbeyan vwọ-ọ—irhi, ẹrhovwo vẹ akpọ ọgangan ọvo yen herọ. Edegburhiọke, avwanre ihwo eje ki siomakoko vwẹ ishọshi na vwo roro iroro okokodo, dedena mi roro emuvuọvo-o. Ukuotọ rọyen, kẹ avwanre suine rẹ ẹga ji se Imasi vwẹ ejajẹ ri Latin. Mi vwo ẹruọ rẹ emuvuọvo-o, mi roro nẹ Ọghẹnẹ sheri vwọ kẹ vwẹ. Ọsoso rẹ ẹdẹ na a vẹ ohwo sa ta ota kugbe-e. Me vẹ oniọvo mẹ da tobọ yan kanre ohwohwo dede, avwanre di ghwe yeren ohwohwo, “Hail purest Mary.” Eya re se nun na kẹ avwanre ibrẹro 30 avwanre vwọ ta ota ọke rẹ avwanre da re emu nu. Ọnana ghwa fẹnẹ oborẹ orua mẹ hepha! Mi no nẹ me hẹ ẹdia ọruvwohwo je viẹ ọkieje.

Dedena mi ji sikẹrẹ Ọghẹnẹ-ẹ, mi de ve ive me vwọ dia nun ọke me vwọ hẹ ẹgbukpe 17. Vwọrẹ uyota, mi ghwe ru obo re rhẹro rọyen mie vwe, ẹkẹvuọvo, okriri-i ki mi roro sẹ Ọghẹnẹ guọnọ nẹ me dia ọgọghẹnẹ. Ọkieje yen nun na vwọ tanẹ ihwo ri vwo ẹwẹn ivivẹ che kpo orho erhanre! Dedena, mi ji vwo iroro ivivẹ. Me riẹnre nẹ Jesu siomareyọ vwọ kẹ ihwo-o; ukperẹ ọtiọyen ọkieje yen o vwo yono ihwo je chọn ayen uko. (Matiu 4:23-25) Oke me vwọ hẹ ẹgbukpe 20, me vwọ dia nun rhe je vwe-e. O gbevwunu rẹ nun rọ dia onini vwẹ etiyin vwọ vuẹ vwẹ nẹ mi de vwo ẹwẹn ivivẹ kpahen iruo rẹ nun, mi se rhivwin kpo. Ki mi roro nẹ ọkiọvo oshọ yen muo nẹ me cha vwẹ uruemu mẹ na vwo ghworo ihwo efa. Ọtiọyena mi de vrẹn nẹ asan rẹ nun dia na.

Ọke mi vwo te uwevwin, ọsẹ vẹ oni mẹ fobọ vwo ẹruọ rẹ ohwo mamọ. Ẹkẹvuọvo, ọ vwọ dianẹ iruo vuọvo herọ vwẹ ọko na-a, me da kua kpo Germany, asan rẹ oniọvo mẹ ọmọshare otete dia. Oniọvo mẹ na hẹ ẹko re se Communist re dia ihwo re guọno ugbomọphẹ romobọ vwẹ Spain. Ẹwẹn mẹ totọ me vwọ hẹ uvwre rẹ ihwo nana re họnra vwọ kẹ uturhi rẹ ihwo ri ruiruo vẹ a vwọ reyọ ẹro abavo vwo ni eya. Eriyina, me da rhe vwomaba ẹko ri Communist na. Ukuotọ rọyen, me da rọvwọn ohwo ọvo rọ jehẹ ẹko na. Mi roro nẹ omamọ rẹ orọnvwọn yen mi ruẹ rhabae, me vwọ ghara ẹbe rẹ Communist ji vwobọ vwẹ udje eno.

O rhe kri-i, ofu kọ rhoma dje vwe. Ọkieje mi vwo roro nẹ ẹko ri Communist na ruẹ oborẹ ayen tare-e. Iroro ivivẹ mẹ na kọ rhe vwẹ owọ muotọ vwẹ 1971 ọke rẹ ighene evo rehẹ ẹko re me hepha na vwọ torhẹ ọfisi rẹ ihwo rẹ Spain ọvo rọhẹ Frankfurt. Ayen nudje fikirẹ oshenyẹ rọhẹ Spain. Ẹkẹvuọvo, mi vwo imuẹro nẹ ọnana dia idjerhe ro fori re vwo dje ivun emiovwo na phia-a.

Ọke mi vwo vwiẹ ọmọkpako mẹ, me da vuẹ ọshare mẹ nẹ mi rhe che kpo omẹvwa rẹ Communist ọfa-a. Me hẹ ẹdia ọruvwohwo kidie o vwo igbeyan mẹ awanre vuọvo re rhe nokpẹn mẹ vẹ ọmọ mẹ-ẹ. Ki mi roro, die yen otọ rẹ akpeyeren? Ọhọ ghene herọ a da davwẹngba vwo wene orere rẹ ohwo?

Vwẹ 1976, Iseri ivẹ re dia ihwo ri Spain da vwẹ obọ hworo ẹchẹ avwanre je kẹ avwanre ẹbe evo re me reyọre. Ayen vwo rhivwin rhe obọ rivẹ, me da nọ ayen enọ buebun kpahen ojaẹriọ, a vwọ ghwẹ oma phiyọ ẹbẹre ọvo kugbe oshenyẹ. O gbevwunu ayen vwọ reyọ Baibol na vwọ kpahenphiyọ enọ mẹ eje! Mi de rhiabọreyọ uyono ri Babiol.

Ẹsosuọ, ọdavwẹ mẹ yen mi di vwo yono ẹbe. Ẹkẹvuọvo, erọnvwọn de rhi wene ọke mẹ vẹ ọshare mẹ vwọ tuẹn uyono ẹra phiyọ vwẹ Ọguan Ruvie rẹ Iseri ri Jihova. Vwẹ ọke yena, avwanre vwiẹ emọ ivẹ re. Iseri na nabọ dede avwanre je chọn avwanre uko vwọ vwẹrote emọ rẹ avwanre vwẹ uyono na. Mi de rhi vwo omamọ ẹwẹn kpahen Iseri na.

Dedena, mi ji vwo ẹwẹn ivivẹ kpahen ẹga. Mi de brorhiẹn me vwọ ra mrẹ ihwo rẹ orua mẹ vwẹ Spain. Oniọvo ọsẹ mẹ ọshare, rọ dia orherẹn, da davwẹngba ọ vwọ dobọ rẹ uyono ri Baibol mẹ na ji. Ẹkẹvuọvo, Iseri na chọn vwẹ ukoko mamọ. Ayen da vwẹ Baibol na vwọ kpahenphiyọ enọ mẹ, kirobo Iseri rehẹ Germany ji ru. Mi de brorhiẹn me vwọ rhoma tuẹn uyono ri Baibol phiyọ ọke mi de rhivwin kpo Germany. Dede nẹ ọshare mẹ brorhiẹn nẹ ọyen rhe che yono Baibol na-a, jẹ me tuẹn uyono ri Baibol na phiyọ. Vwẹ 1978, mi de bromaphiyame kerẹ Oseri ri Jihova.

Erianriẹn ọgbagba rẹ uyota ri Baibol nẹrhẹ me riẹn ọhọre vẹ odjekẹ rẹ akpeyeren. Kerẹ udje, 1 Pita 3:1-4 vwẹ uchebro vwọ kẹ eya nẹ ayen “vwẹ oma kpotọ” vwọ kẹ eshare rayen womarẹ “ọghọ” rere ayen ru “dẹndẹn bọrọ bọrọ, rọ ghare gangan vwẹ obaro rẹ Ọghẹnẹ.” Uchebro yena chọn vwẹ uko vwọ dia omamọ rẹ Onenikristi kugbe omamọ rẹ oni.

Ẹgbukpe 35 wanvrẹ re re me vwọ dia Oseri re. Oma vwerhen ovwẹ me vwọ hẹ ohri rẹ iniọvo rẹ akpọeje re ga Ọghẹnẹ, emọ mẹ ẹne vwẹ usun rẹ iyori je ga Jihova.