Ofovwin na vwoba vwẹ 1945, ẹkẹvuọvo akpeyeren je pha gangan. Avwanre ihwo ri Germany, ọtiọyena a da djẹ avwanre vwo nẹ Czechoslovakia kpo Germany, ọnana asan ra guọghọ irere rọyen totọ rẹ ihwo buebun da je dia igbere. Ọkievo, iniọvo rẹ oni mẹ mudia urhiẹ kọkirhie rere ememu se vwo te ayen obọ. Vwẹ ọke efa, avwanre kpo oghwaghwo ra guọnọ irhurhu vẹ itu rẹ avwanre che vwo wene ibrẹdi. Ọkanrovwẹ rẹ emu gan tẹdia rẹ uchuru rẹ ihwo ki ghwrẹ​—⁠ihwo cho ayen vwọ ghẹrẹ oma rayen. Ọke buebun, avwanre riemu sherhẹ-ẹn.

 Ẹga rẹ ifada yen ọsẹ vẹ oni mẹ rode ra, ẹkẹvuọvo, avwanre vwo Baibol na-a. Orherẹn rẹ ishọshi na rhọvwen shẹ Baibol kẹ ọsẹ mẹ rode-e, ọ tare nẹ obo ri te ihwo rẹ ishọshi na yen ayen vwọ kerhọ. Ọyena da nẹrhẹ ọsẹ mẹ vwo enọ buebun kpahen Ọghẹnẹ re guọnọ ẹkpahọnphiyọ.

 Ẹgbukpe ighwrẹn yen me hepha ọke rẹ Iseri ri Jihova ivẹ vwọ rhe uwevwin rẹ avwanre. Ayen vwẹ Baibol na vwọ kpahenphiyọ enọ rẹ ọsẹ mẹ rode vwori kpahen eghẹnẹ erha ri kuomakugbe dia ọvo, ẹtẹrhe rẹ erhanre kugbe ẹdia rẹ ihwo ri ghwuru hepha. Ọsẹ mẹ rode niro nẹ ẹkpahọnphiyọ ri Baibol na phẹnre ọ je vwerhoma. O de muo ẹro nẹ ọ mrẹ uyota na vughe re. Ọyena vwọ wan nu, orua rẹ avwanre eje de rhiabọreyọ uyono ri Baibol rẹ ọkieje vwo mie aye gbẹ ọshare ọvo re dia Iseri ri Jihova.

 Mi vwo ẹguọnọ ri Jihova ọke me vwọ hẹ omotete. Ọ vwerhan ovwẹ oma ri mi vwo se kpahan imishọnare re ra ga vwẹ asan ri sherabọ. Ki mi roro, ‘Mavọ yen akpeyeren hepha kẹ ayen vwẹ oboyin? Mavọ yen ọ dia siẹrẹ e de ghwoghwota kẹ ihwo ri ji nyo odẹ ri Jihova dẹvo-o?’

 Me vwọ hẹ ẹgbukpe 12, mi de brorhiẹn nẹ me guọnọ dia imishọnare, ke me wian kpahan obo re me sa vwọ yanmu ẹkẹn ri bru kẹ oma na. Ẹsosuọ, me davwẹngba vwọ dia oghwoghwota rẹ iyẹnrẹn esiri na vẹ oruru. Vwẹ December 12, 1954, mi de bromaphiyame je dia ọkobaro ọkieje. Me yanmuẹ ẹkẹn mi bru kẹ oma na ememerha re!

 Me riẹnre nẹ ofori nẹ mi yono obo ra jẹ oyibo mi ki se kpo Isikuru ri Giliẹd rẹ imishọnare ra, me davwẹngba mamọ vwo yono ejajẹ na. Mi rori nẹ mi se yono vẹ isodje rẹ America rehẹ Germany vwẹ ọke yena. Mi vwo bru isodje ọvo ra vwẹ ẹdẹ ọvo me da vuẹ nẹ, “mẹvwẹ Kristi.” O de ni vwe je kpahen kẹ vwẹ vẹ upho bọrọ bọrọ, “Mi rori nẹ wọ guọnọ ta nẹ ‘mẹvwẹ Onenikristi.’ ” Me je rhe tẹn ona rẹ oyibo ẹjẹ te obo ri mi rori jovwo-o!

 Me vwọ vrẹ ẹgbukpe 20 emerha re, me da kua kpo England, asan rẹ me vẹ orua ọvo re dia Iseri da wian owian ra vwọ vwẹrote imitete kurhiọke kurhiọke. Oghẹruvo kọyen mi rhe vwo kpo iruo rẹ aghwoghwo rẹ nuwevwin kpuwevwin, ro rhie obọdẹn rẹ uphẹn phiyọ kẹ vwẹ mi se vwo yono ejajẹ rẹ oyibo na. Ọke me vwọ dia England vrẹ ẹgbukpe ọvo re, me da rhe tẹn ona rẹ oyibo ẹjẹ na vrẹ obo ri jovwo.

 Mi de rhivwin kpo Germany, vwẹ October 1966 e de durhie uvwe ne me ra ga kerẹ ọkobaro rẹ oghẹresan vwẹ Mechernich. Ẹkẹvuọvo, kirobo rẹ aruọke rẹ ẹkuotọ na hepha djidjiro na, ọtiọyen yen ihwo na je hepha djidjiro vwọ kẹ ovuẹ rẹ avwanre ghwoghwo na. Dede nẹ aruọke na hepha djidjiro mamọ, jẹ o vwo ọke vuọvo rẹ ayen vwo se avwanre ro uwevwi-in. Ọke buebun yen me vwọ rẹ Jihova vwẹ ẹrhovwo, “Ọ da dianẹ wo che rhie uphẹn phiyọ kẹ vwẹ re me vwọ ga kerẹ imishọnare ẹdẹ ọvo, biko ji uvwe kpo asan rọ rhorhoro.”

 Re me vwọ ga kerẹ ọkobaro rẹ oghẹresan vwẹ emeranvwe evo nu, Jihova da kẹ vwẹ obo re me guọnọre! E de durhie uvwe kpo iklasi 44 rẹ Isikuru ri Giliẹd, avwanre de wontọ vwẹ September 10, 1967. Asan vọ yen e ji vwe ra? Nicaragua ẹkuotọ ro vwo erhuvwu mamọ, rọhẹ Central America! Imishọnare rehẹ oboyin jovwo da nabọ dede uvwe vẹ iniọvo eya erha re me vẹ ayen gba hẹ usun na ghwologhwolo. Oma de ru vwẹ kerẹ ọyinkọn Pọl, rọ “kpẹvwẹ Ọghẹnẹ udu rọye da ga” ọke rọ vwọ mrẹ iniọvo na ri bruro rhe.​—⁠Iruo rẹ Iyinkọn Na 28:⁠15.

 Orere ri León rọ dia asa ro fuoma yen e ji vwe ra, rọ nẹrhẹ mi brorhiẹn ri mi vwo yono ejajẹ ri Spanish kpakpata. Ọ bẹn kẹ vwẹ mi vwo yono ejajẹ na, dede nẹ emeranvwe ivẹ vwẹ inọke 11 kẹdẹ kẹdẹ yen mi yonori!

 Me karophiyọ ẹdẹ rẹ aye ọvo kẹ vwẹ fresco rọ dia oborẹ ihwo ri Nicaragua se udi ra vwẹ emamọ vwo ru. Mi rori nẹ me vuẹrẹ nẹ “ame ra rhẹre” ovọ yen me da. Ẹkẹvuọvo, o de gbe aye na unu. Ẹdẹ evo vwọ wan nu, me da rhe mrẹvughe nẹ ejajẹ ri Spanish re me jẹ kẹ aye na gbare-e, Me vuẹrẹ ne “ame ọfuanfọn” ọvo yen me da! Me kpẹvwẹ Ọghẹnẹ nẹ ọke vwọ yanran na, me da rhe tẹn ona rẹ ejajẹ ri Spanish na vrẹ obo ri jovwo.

 Ọke buebun na, me vwẹ Baibol na vwo yono orua sansan. Ọ vwọ dianẹ León fuvwe oma na, ko je vwe me vẹ ihwo vwo yono Baibol na vwẹ ovwọnvwọn, ọkiọvo o te ughọjọ 10 rẹ ason. Me joma riẹn edẹ rẹ ihwo rehẹ orere na eje re. Mi de rhivwin kpo obuwevwin re, ki mi yeren ihwo ri chidia otafe, re reyọ odju rẹ ovwọnvwọn ji nene ayen gbikun.

 Me vwẹ ukẹcha ke ihwo buebun vwọ mrẹ uyota na vughe vwẹ León. Ọvo usun rayen yen Nubia, rọ dia oni ro vwo emeshare ẹrenren. Avwanre yonori re te ọke ra vwọ rhoma ji vwe kpo Managua vwẹ 1976. Vwẹ ọsoso ẹgbukpe 18 mẹvwẹ vẹ Nubia vẹ emọ rọyen sa mrẹ ohwohwo-o, re te ọke rẹ mi vwo kpo ọghwẹkoko vwẹ León. Vwẹ ọke rẹ omaerovwon, ẹko rẹ ighene evo de mudia riariẹ ovwẹ phiyọ​—⁠emọ ri Nubia! Oma vwerhen ovwẹ mamọ nẹ Nubia se phikparobọ rọ vwọ yọnrọn emeshare rọyen ghwanre vwẹ uyota na.

 Vwẹ uvwre rẹ ukpe ri 1975 fiẹ 1979, ihwo ri Nicaragua de hirharoku ewene rọ hrabọ ro asan eje fikirẹ ẹghwọ rọ vwomaphia vwẹ uvwre rẹ usuon vẹ ihwo na. Jẹ avwanre ji ghwoghwo te asan rẹ ẹgba rẹ avwanre teri. Ọke buebun yen avwanre vwọ yan kanra ihwo ri nudje vẹ ihwo ri gbozighi vwẹ Masaya, rọ dia asan re ji vwe ra de re ghwoghwo, rọhẹ obọrhen ọnre rẹ otorere na. Ason rẹ ẹdẹ ọvo rẹ avwanre vwọ hẹ uyono, avwanre eje de sherhẹn otọ rẹ Ọguan Ruvie na, kidie ihwo ri Sandinista vẹ isodje họnra omoma rayen rẹ ayen vwọ sa ihwunu. a

 Vwẹ ẹdẹ ọfa me vwọ hẹ iruo rẹ aghwoghwo na, me da yan kanre ohwo ri Sandinista ọvo ro rhurhu opharo rọyen rọ vwọ sa isodje ọvo. Me da davwẹngba me vwọ djẹ vabọ, ẹkẹvuọvo, ihwo efa ri ji rhurhu opharo rayen da vwomaphia. Me guọnọ asan me sa djẹ ro, jẹ me sa djẹ vabọ-ọ. Jẹ egbọnọ rẹ isodje rhọ kerẹ osio vwo nẹ enu rẹ hẹlikọpta cha. Siẹvuọvo na, ọshare ọvo de rhie ẹchẹ rẹ uwevwin rọyen ji si vwe ro obevun. Mi niro nẹ Jihova yen sivwin uvwe na!

 Me dia Masaya da ga re te March 20, 1982, rọ dia ẹdẹ rọ cha sa chọrọ ovwẹ ẹro-o. Vwẹ urhiọke rẹ ẹdẹ yena, avwanre imishọnare esan na vwọ guọnọ riemu, avwanre da mrẹ isodje ri Sandinista vẹ ihwunu ride, ri chiyẹn yanran kpo obuko rẹ uwevwin rẹ imishọnare na. Siẹvuọvo na, ayen da ro asan rẹ avwanre da riemu, ọvo usun rayen da ta: “Unọke ọvo yen ovwan vwori rẹ ovwan vwo mu ekpu ọvuọvo ji nene avwanre.”

 Isodje na de mu avwanre kpo aghwa, etiyin kọyen avwanre diare vwẹ inọke buebun. Ọyena vwọ wan nu ayen de mu avwanre ihwo ẹne phiyọ ibọsu rẹ otete vwo kpo ughwru ri Costa Rica, ayen da djẹ avwanre nẹ ẹkuotọ na. Ọke vwọ yanran na, imishọnare ra djẹ nẹ ẹkuotọ na da dia 21.

 Iniọvo rehẹ Costa Rica de phi avwanre phiyọ uwevwin, ẹdẹ rọ vwọ kpahọn, avwanre de kpo oghọn ukoko ri San José. Avwanre dia etiyin kri-i. Omarẹ ẹdẹ ihwe re kpaherọ, avwanre imishọnare ẹrenren de kpo asan kpokpọ re ji avwanre ra re ghwoghwo vwẹ Honduras.

 Tegucigalpa yen e ji vwe ra re ghwoghwo vwẹ Honduras. Vwẹ uvwre rẹ ẹgbukpe 33 re me ga vwẹ orere yena, avwanre de bun vwo nẹ ukoko ọvo kpo ẹrenren. Ọ da ohwo mamọ nẹ vwẹ ikpe yena ozighi egbe je rhe ganphiyọ vwẹ Tegucigalpa. Iji buebun yen herọ, ayen ji gborho uvwe abọ buebun. O ji vwo ẹko rẹ inogbozighi evo re herọ, re nokpẹn rẹ igho yẹrẹ “osa uyovwin rẹ ofovwin” mie vwe kirobo rẹ ayen se. Ke me vuẹ ayen, “Mi vwo obo re ghanre vrẹ igho shesheri,” ke me vwẹ itrati yẹrẹ imagazini vwọ kẹ ayen. Ọkieje yen ayen vwo siobọ nẹ uvwe!

 Ihwo buebun vwẹ Tegucigalpa dje uruemu esiri phia, ayen jẹ ihwo rẹ ufuoma, me vwẹ ukẹcha kẹ evo usun rayen vwo yono uyota na. Kerẹ udje, me karophiyọ Betty, ohwo re me vwẹ Baibol yono rọ nabọ yanphiaro, jẹ ẹdẹ ọvo vwo te, ọ da vuẹ vwẹ nẹ ọyen guọnọ ra vwomaba ishọshi rẹ ẹvanjẹlizim. Obo ro ruru na da vwẹ mamọ, ẹkẹvuọvo, ẹgbukpe ivẹ vwọ wan nu, oma vwerhen ovwẹ nẹ Betty vrẹn nẹ ishọshi na, me vẹ ọyen da rhoma ton uyono ri Baibol phiyọ. Diesorọ o vwo rhivwin rhe? Betty mrẹ ohwo ro dje obọdẹn rẹ ẹguọnọ rẹ Iseri na dje kẹ-ẹ. (Jọn 13:​34, 35) Ọ da vuẹ vwẹ: “Ovwan nabọ dede ihwo eje re rhe emẹvwa rẹ ovwan, owenẹ ayen igbere yẹrẹ edafe. Ovwan fẹnẹre.” Ọke vwọ yanran na, Betty de bromaphiyame.

 A kanre uwevwin rẹ imishọnare rọhẹ Tegucigalpa vwẹ 2014, ọyena vwọ wan nu, a da rhoma ji vwẹ kpo Panama. Asaọkiephana, mẹvwẹ vẹ imishọnare ẹne efa re ga krẹ re keyen gba dia.

 Asaọkiephana, o te omarẹ ikpe 55 re yen me vwọ hẹ ẹga rẹ imishọnanre. Asaọkiephana, mi rhe se ruẹ te obo ri mi ruẹ jovwo-o fikirẹ jẹ omakpokpọ evwo. Jihova chọn vwẹ uko ri mi vwo yono ihwo efa kpahọn ọkieje.

 Me rha sa vwẹ akpeyeren mẹ vwo ru orọnvwọn ọfa jovwo. Ẹkẹvuọvo ebruphiyọ buebun ra va vwẹ abọ! Mi vwo igbeyen buebun kugbe emọ ri bun vrẹ 50 vwẹ evunrẹ ukoko na re me vwẹ ukẹcha kẹ vwo yono uyota na. Vwọba “orua nana rọ pha rhuarho” ri mi vwori na, oniọvo rẹ oni mẹ re se Steffi rọ dia Germany dje ẹguọnọ kẹ vwẹ ji biẹcha vwẹ.

 Dede nẹ me rọvwọnre-e, jẹ me mrẹ oma mẹ vwẹ ẹdia rẹ ọruvwohwo-o. Jihova vẹ ovwẹ herọ ọkieje. Mi mu emamọ rẹ igbeyan, kẹrẹ Marguerite Foster, re me vẹ ọyen gbe ruiruo ri imishọnare kugbe, vwẹ ẹgbukpe 17. Avwanre riavwerhen rẹ erọnvwọn buebun kugbe, rhi te nonẹna, avwanre jẹ igbeyan re nabọ kpẹkpẹ.​—⁠Isẹ 18:⁠24.

 Obo re ma kẹ vwẹ omavwerhovwẹn yen me vwọ riẹn nẹ me vwẹ akpeyeren mẹ vwo ruiruo vwẹ idjerhe ro me yovwin​—⁠me vwọ ga Jihova vọnvọn. Mi yanmu oborẹ mi vwo vwẹ ẹwẹn vwẹ ọkiemọ nẹ mi che ru, ukuotọ rọyen me da rhe mrẹ erọnvwọn buebun re kẹ vwẹ omavwerhovwẹn! Mi vwo uvi rẹ omavwerhovwẹn, jẹ mi ji rhẹro rẹ ọke re me cha vwọ ga Jihova bẹdẹ bẹdẹ.