Utẹ rẹ ọke awanre, eyen erọnvwọn itete re vwo phi oka phiyọ erọnvwọn elọlọhọ kerẹ ọphiẹn yẹrẹ ame ro dje re se wax. Utẹ evo vwo igogo ẹne, efa de rhe vwo uyovwin rẹ eranvwe. A sa vwẹ utẹ vwo djephia nẹ eta na eje re si phiyọ evunrẹ ọbe uyota, a je sa reyọ ayen vwo rhurhu ekpu je kanre ẹchẹ rẹ asan re shi ohwo phiyọ ra guọnọre nẹ ihwo efa rua-a.

 Ekuakua sansan yen e vwo ruẹ utẹ, ekuakua kerẹ ibeku, limestone, utehru, ibieragha eghanghanre, yẹrẹ urhe. Ihwo evo siẹ edẹ rayen vẹ e rẹ esẹ rayen phiyọ utẹ rayen. Utẹ evo tobọ vwo odova rẹ ohwo ro vwo ayen.

 Ohwo ro vwo utẹ cha nyẹ phiyọ ọphiẹn, ame rẹ ikandoro, yẹrẹ orọnvwọn ọlọlọhọ ọfa ra vwọ tanmu ọbe, rere o se vwo djephia nẹ eta na eje re si phiyọ evun rọyen uyota. (Job 38:14) Orọnvwọn ọlọlọhọ na da ya muo nu, ohwo vuọvo rhe che se wene obo re si phiyọ ọbe na ọfa-a.

 Ohwo sa vwẹ uturhi rẹ ohwo ọfa vwọ wian siẹrẹ ohwo yena da kẹ utẹ rọyen. Udje ọvo kẹ ọ rẹ Fẹro ro sun Ijipt vwẹ ọke awanre, kugbe Josẹf rọ dia ohwo ri Hibru, ọmọ ri Jekọp. Josẹf ọviẹn vwẹ ijipt. Ọke vwọ yanran, e de muo phiyọ uwodi ekueku. Ukuko na, Fẹro de sio nẹ uwodi na, o de vwo mu ẹdia rode. Baibol na da ta: “Fero da ghwiẹ isa nẹ obọ rọye o de kuo phihọ obọ ri Josef.” (Jẹnẹsis 41:42) Kidie nẹ e ru utẹ rẹ ovie na phiyọ isa na, Josẹf de rhi vwo ogangan ro vwo ruiruo ọghanghanre ra vwọ kẹ.

 Jezibẹl rọ dia aye Ovie vwẹ Izrẹl rẹ ọke awanre vwẹ utẹ rẹ ọshare rọyen vwo ruero ji hwe ọshare ọvo re se Nebọt. Ọ vwẹ odẹ rẹ Ovie Ehab vwo si ovuẹ rhe ekpako evo nẹ ayen gun efian nyẹ Nebọt nẹ ọ hanrhe Ọghẹnẹ. Ọ da nyẹ oka rẹ utẹ rẹ ovie na phiyọ ọbe na, ekpako na de ru nene obo ro siri.—1 Ivie 21:5-14.

 Ovie ri Pẹsha re se Ahasuerus vwẹ isa rọyen vwọ tamuẹ ẹbe urhi eje ro siri.—Ẹsta 3:10, 12.

 Nehemaya rọ dia ọvo usun rẹ ihwo ri si Baibol na tare nẹ isun rẹ Izrẹl, ihwo ri Livae, kugbe irherẹn na vwẹ utẹ rayen vwo te ọbe rẹ ọphọ siẹrẹ ayen da rhọnvwephiyọ obo re si phiyọ.—Nehemaya 1:1; 9:38.

 Baibol na djunute ẹdia ivẹ ra da vwẹ utẹ vwo huhu ẹchẹ. E vwo do ọmraro Daniẹl phiyọ unu rẹ ikpohrokpo, e de mu “oragha rhe e de muo nyẹ unu rẹ ikpohrokpo na.” Etiyin, Ovie Darius ro sun Midia kugbe Pẹsha “da reyọ oroka rọye vẹ ọ rẹ ehọnvwọre rọye vwọ tamuo, rere e vwo jẹ emu ọvuọvo ẹrhẹriẹ vwẹ ẹkuoma ri Daniẹl.”—Daniẹl 6:17.

 Re vwo shi Jesu nu, ivwighrẹn rọyen da vwẹ utẹ vwo te oragha re vwo din ushi na, ra vwọ “phare unu rẹ ushi na di kokoroko.” (Matiu 27:66) Vwo nene idjedje rẹ David L. Turner vwọphia kpahen ọbe ri Matiu vwẹ ọbe re se Bible commentary, utẹ re vwo te oragha na da dia ọ rẹ osun ri Rom, kọyen ọ cha dia “ọphiẹn yẹrẹ obo re họhọ ame rẹ ikandoro yen ayen nyẹ phiyọ iphrophro rọhẹ uvwre rẹ . . . oragha na vẹ unurhoro rẹ asan ra wan ruẹ ushi na.”

 Kidie nẹ utẹ rẹ ọke awanre se yono avwanre erọnvwọn buebun kpahen obo re phiare vwẹ ikpe buebun re wanre, igbikuegbe vẹ ihwo ri ruẹ ehiahiẹ ki vwo omavwerhovwẹn rẹ ayen vwọ fuẹrẹn ayen. Enẹna sigillography rọ dia uyono ro shekpahen utẹ, ọyen orọnvwọn ọghanghanre ọvo rẹ ihwo yono kpahan vwẹ isikuru.