Diesorọ Oborẹ Iseri ri Jihova Ruẹ Emu Ovwọnvwọn rẹ Ọrovwori na Vwọ Fẹnẹ Oborẹ Ẹga Efa Ruo Wan?
Odjekẹ ri Baibol na ọvo yen avwanre nene ọke rẹ avwanre de ruẹ Emu Ovwọnvwọn rẹ Ọrovwori na ra je riẹnphiyọ Emu Ovwọnvwọn rẹ Ọrovwohwo, Emu Ovwọnvwọn Rọkoba, kugbe Ẹkarophiyọ rẹ ughwu ri Jesu. (1 Kọrẹnt 11:20) Vwọ fẹnẹ avwanre, imuẹro rẹ ẹga efa vwo kpahen irueru nana kugbe oborẹ ayen ruo wan nẹ Baibol na rhe-e.
Oboresorọ e vwo ruo
E ruẹ Emu Ovwọnvwọn rẹ Ọrovwori na rere a vwọ karophiyọ Jesu, ji dje ọdavwaro phia vwọ kẹ fikirẹ ughwu ro ghwu vwọ kẹ avwanre na. (Matiu 20:28; 1 Kọrẹnt 11:24) Ihwo buebun roro nẹ irueru rẹ Ẹkarophiyọ na nẹrhẹ Ọghẹnẹ vwẹ ẹroesiri nẹ ohwo, je vwẹ imwemwu vwo ghovwo ohwo, ọ dia ọtiọyen yen Baibol na yonori-i. Baibol na yono avwanre nẹ ọ dia irueru rẹ ẹga yen cha nẹrhẹ Ọghẹnẹ reyọ imwemwu rẹ avwanre vwo ghovwo avwanre-e, ẹkẹvuọvo fikirẹ esegbuyota re vwo kpahen Jesu ọvo.—Rom 3:25; 1 Jọn 2:1, 2.
Bro ọke yen ọ reyọ e ki ruo?
Jesu vwẹ iji vwọ kẹ idibo rọyen nẹ ayen ru ẹkarophiyọ rẹ Emu Ovwọnvwọn rẹ Ọrovwori na, ẹkẹvuọvo ọ vuẹ ayen uchọke ọ reyọ ayen ki ruo-o. (Luk 22:19) Ihwo evo roro nẹ e se ruo kemeranvwe kemeranvwe, efa ruo kudughwrẹn kudughwrẹn, kẹdẹ kẹde, abọ buebun vwẹ ẹdọke, yẹrẹ uchọke rẹ ohwo guọnọ vwo ruo eje. a Ẹkẹvuọvo, e ja fuẹrẹn erọnvwọn evo ro fori nẹ e roro kpahen.
Jesu vwẹ irueru rẹ Emu Ovwọnvwọn rẹ Ọrovwori na vwo mu vwẹ ẹdẹ rẹ ihwo ri Ju vwo ruẹ Orẹ rẹ Ọwanvrẹn na, o de ji ghwu vwẹ ẹdẹ ọvuọvo na. (Matiu 26:1, 2) Ọ dia ọnana di mu phia-a. Baibol na vwẹ izobo ri Jesu vwo dje omogodẹ re vwo ruẹ Orẹ rẹ Ọwanvrẹn na. (1 Kọrẹnt 5:7, 8) Obọvo ẹgbukpe yen e ruẹ Orẹ rẹ Ọwanvrẹn na. (Eyanno 12:1-6; Livitikọs 23:5) Vwẹ idjerhe vuọvo na, obọvo ẹgbukpe yen Inenikristi rẹ ẹgbukpe ujorin ẹsosuọ vwo ruẹ Ẹkarophiyọ rẹ ughwu ri Jesu na, b ọtiọyena, Iseri ri Jihova ke vwẹrokere udje ri Baibol yena.
Ẹdẹ vẹ ọke re vwo ruo
Udje rẹ oborẹ Jesu ru Emu Ovwọnvwọn rẹ Ọrovwori na wan chọn avwanre uko vwọ riẹn oborẹ okrite tavwen e ki ru Ẹkarophiyọ na kugbe ẹdẹ vẹ ọke re vwo ruo. Ọ ton irueru na phiyọ ọke ọnre vwo shekpotọ nu vwẹ ovwọnvwọn ri Nisan 14, 33 C.E., vwo nene ikekeri rẹ ikalẹnda rẹ ihwo ri Ju. (Matiu 26:18-20, 26) Avwanre ruẹ Ẹkarophiyọ na vwẹ ẹdẹ yena vuọvo na kukpe kukpe kirobo rẹ Inenikristi rẹ ọke rẹ awanre ruro. c
Dede nẹ Nisan 14, 33 C.E. shephiyọ Friday, jẹ, Ẹkarophiyọ na ji se shephiyọ ẹdẹ ọfa vwẹ udughwrẹn na vwẹ ikpe sansan. Ona rẹ ihwo ọke ri Jesu vwo kere ẹdẹ yen avwanre vwo vughe ẹdẹ rẹ Nisan 14 shephiyọ kukpe kukpe, ukperẹ a vwọ reyọ ona rẹ ikekeri rẹ ihwo ri Ju rẹ ọke nana vwo kere. d
Ibrẹdi vẹ wain re vwo ruo
Jesu reyọ ibrẹdi ro je phuo kugbe wain rẹ ayen vwo ru Orẹ rẹ Ọwanvrẹn na chekọ vwo ton irueru kpokpọ nana phiyọ. (Matiu 26:26-28) Avwanre vwẹrokere udje nana, keridie ibrẹdi ro je phuo ra vwẹ orọnvwọn ọvuọvo gua-a kugbe wain diodi ro vwo obo re miẹmiẹ-ẹ yen avwanre vwo ruo, ukperẹ wain ra guare yẹrẹ udi rẹ omamọ ri grape vwo ru.
Ihwo rẹ ẹga evo reyọ ibrẹdi ra vwẹ iphuephu (leaven yẹrẹ yeast) vwọ gua vwo ruẹ Ẹkarophiyọ na, ẹkẹvuọvo, vwẹ Baibol na, ọke buebun a reyọ iphuephu vwo dje umwemwu kugbe umiovwo. (Luk 12:1; 1 Kọrẹnt 5:6-8; Galesha 5:7-9) Ọtiọyena, ibrẹdi ra vwẹ iphuephu vẹ erọnvwọn efa vwọ gua-a ọvo yen se mudiaphiyọ ugboma ri Kristi rẹ umwemwu kanre na. (1 Pita 2:22) Emu ọfa rẹ ayen ruẹ rẹ Baibol na je rhọnvwephiyọ-ọ yen ayen vwọ vwẹ udi ra vwẹ grape ru vwo ruẹ Ẹkarophiyọ na ukperẹ wain diodi. Ẹga evo ruẹ ọtiọyen kidie nẹ ayen gha ẹreyọ rẹ udi ọgangan, ẹgha nana nẹ Baibol rhe-e.—1 Timoti 5:23.
Ibrẹdi vẹ wain na dia ugboma vẹ ọbara ri Jesu dẹ-ẹn
Ibrẹdi ro je phuo kugbe wain re muẹ vwẹ ẹdẹ rẹ Ẹkarophiyọ na mudiaphiyọ ugboma vẹ ọbara ri Jesu. O ji vwo igbevwunu vuọvo rọ nerhẹ ibrẹdi vẹ wain na gua yẹrẹ wene kpo ugboma vẹ ọbara ri Jesu kirobo rẹ ihwo evo roro-o. Roro kpahen oborẹ Baibol na ta kpahen ọnana.
Mane kẹ Jesu vwẹ iji kẹ idibo rọyen nẹ ayen da ọbara rọyen, kọyen ọ vuẹ ayen nẹ ayen churhi rẹ Ọghẹnẹ rọ tare nẹ a re ọbara-a. (Jẹnẹsis 9:4; Iruo Rẹ Iyinkọn Na 15:28, 29) Jẹ, ọ cha sa dia ọtiọye-en, kidie Jesu che se yono ihwo nẹ ayen churhi rẹ Ọghẹnẹ ro shekpahen ọghanrovwẹn rẹ ọbara na-a.—Jọn 8:28, 29.
Mane kẹ iyinkon rọyen na da ọbara ri Jesu jovwore, ọ rha sa tanẹ e ‘che ku [ọbara rọyen] kuotọ-ọ,’ ro mudiaphiyọ nẹ o ji rhi ze izobo na-a.—Matiu 26:28,NW
Jesu vwẹ oma rọyen vwo ze izobo “ẹsiẹvo nure.” (Hibru 9:25, 26) Ẹkẹvuọvo, ọ da dianẹ ibrẹdi vẹ wain na wene kpo ugboma vẹ ọbara rọyen vwẹ ọke rẹ Emu Ovwọnvwọn rẹ Ọrovwori na, kọyen ihwo re ria ibrẹdi na je da wain na rhoma vwariẹn izobo na.
Jesu tare nẹ, “we rhe ruẹ ọnana vwọ karophiyọ ovwẹ,” ọ dia ọ tare nẹ “vwọ vwẹ ovwẹ ze izobo-o.”—1 Kọrẹnt 11:24.
Ihwo vẹ esegbuyota nẹ ibrẹdi vẹ wain na hirhephiyọ ugboma vẹ ọbara ri Jesu mu esegbuyota ọtiọyena kpahen eta rehẹ ẹkpo rehẹ efanfan ri Baibol evo. Kerẹ udje, vwẹ efanfan ri Baibol evo, a fan eta rẹ Jesu ta kpahen wain na nẹ: “Ọnana ọbara mẹ.” (Matiu 26:28) Ẹkẹvuọvo, a je sa fan eta ri Jesu na vwẹ idjerhe ọtiọna: “Ọnana mudiaphiyọ ọbara mẹ.” e Kiribo ro ruẹ jovwo, Jesu reyọ udje vwo yono iyinkọn rọyen.—Matiu 13:34, 35.
Ono yen ria brẹdi na je da wain na?
Iseri ri Jihova de ruẹ irueru rẹ Emu Ovwọnvwọn rẹ Ọrovwori na, imihwo krẹn ọvo yen ria ibrẹdi na je da wain na. Diesorọ ọ vwọ dia ọtiọyen?
Ọbara ri Jesu na reyọ “ọphọ ọkpokpọ” vwo mu, ọphọ yena reyọ ẹdia rẹ ọphọ rẹ Jihova Ọghẹnẹ vẹ ihwo rẹ Izrẹl awanre re kugbe. (Hibru 8:10-13) Ihwo ri vwobọ vwẹ ọphọ ọkpokpọ na yen ria ibrẹdi na je da wain na vwẹ Ẹkarophiyọ na. Ọ dia Inenikristi eje yen ria ibrẹdi na je da wain na-a, ẹkẹvuọvo, “ayen otu re seri” vwẹ idjerhe roghẹresan ọvo. (Hibru 9:15; Luk 22:20) Ihwo nana che nene Jesu sun vwẹ odjuvwu, Baibol je tanẹ ihwo 144,000 ọvo yen vwo uphẹn nana.—Luk 22:28-30; Ẹvwọphia 5:9, 10; 14:1, 3.
Vwọ fẹnẹ “imigegede” na re seri ri che nene Kristi sun na, ihwo buebun re dia ẹbẹre rẹ “urogho rẹ ihwo buebun” na cha dia otọrakpọ na bẹdẹ bẹdẹ. (Luk 12:32; Ẹvwọphia 7:9, 10) Dede nẹ avwanre ihwo ri vwo uphẹn re vwọ dia otọrakpọ na ria vwẹ ibrẹdi na je da wain na-a, avwanre ji kuomagbe vwọ kpẹvwẹ Jihova ve Jesu fikire izobo ri Jesu vwomakpahotọ ze kẹ avwanre na.—1 Jọn 2:2.
a Kidie nẹ Efanfan ri Baibol evo reyọ eta na “ichọke rẹ ohwo guọnọ vwo ruo eje” vwo ruiruo ọke rẹ ayen vwọ ta ota kpahen Emu Ovwọnvwọn rẹ Ọrovwori na, ihwo buebun ki roro nẹ e se ru Ẹkarophiyọ na abọ buebun. Ẹkẹvuọvo, oborẹ eta yena ghini mudiaphiyọ vwẹ ejajẹ rẹsosuọ ra vwọ fan yen “ọke eje rẹ wo vwo ruo” yẹrẹ “kọke kọke wo vwo ruo.”—1 Kọrẹnt 11:25, 26; New International Version; Good News Translation.
b Ni ẹbe na The New Schaff-Herzog Encyclopedia of Religious Knowledge, Ukori IV, aruẹbe 43-44, kugbe McClintock and Strong’s Cyclopedia, Ukori VIII, aruọbe 836.
c Ni The New Cambridge History of the Bible, Ukori 1, aruọbe 841.
d Ọke rẹ emeravwen ọkpokpọ da vwomaphia ememerha re ọyen ihwo ri Ju rẹ ọke rẹ avwanre na reyọ vwo roro ọke rẹ emeranvwe ri Nisan vwọ tuanphiyọ, Vwọ fẹnẹ ona rẹ ihwo ri Ju rẹ ẹgbukpe ujorin ẹsosuọ vwo roro. Ukperẹ ọtiọyen, obọrẹsosuọ revwo tun mrẹ emeranvwe na vwẹ Jerusalem siẹrẹ ẹdẹ ọvo fiẹ ivẹ rẹ astronomical new moon rọ dia ọke rẹ ọnre na vwo rhurhu emeranvwe na da wan nu ọyen ọke ri Nisan vwọ tuanphiyọ. Ọna yen ofẹnẹ ọvo rọ herọ vwẹ ẹdẹ rẹ Iseri ri Jihova vwo ruẹ Ẹkarophiyọ na vẹ ẹdẹ rẹ ihwo ri Ju rẹ ọke rẹ avwanre na vwo ruẹ Orẹ rẹ Ọwanvrẹn na ọke evo.
e Ni A New Translation of the Bible, rẹ James Moffatt siri; The New Testament—A Translation in the Language of the People, rẹ Charles B. Williams siri; kugbe The Original New Testament, rẹ Hugh J. Schonfield siri.