Ẹbe efuanfon 66 yen evunrẹ Baibol na. Omarẹ ẹgbukpe 1,600 yen e vwo sio. “Ota rẹ Ọghẹnẹ” yen evunrẹ Baibol na​—1 Tẹsalonaika 2:13.

Vwẹ uyovwinrota nana

•  Obo ro fori nẹ a riẹn kpahen Baibol na

•  Die yen Baibol na ta ota kpahen?

•  E wene ovuẹ rọhẹ Baibol na?

•  Diesorọ efanfan ri Baibol buebun vwọ herọ?

•  Ono yen brorhiẹn rẹ obo re che si vwẹ Baibol na?

•  Ẹbe evo ghwru nẹ Baibol na?

•  Obo wọ sa vwọ guọnọ awọreta ri Baibol

•  Ẹbe rehẹ Baibol na

•   Ono yen si Baibol na? Ọghẹnẹ yen vwo Baibol na, ẹkẹvuọvo ọ reyọ omarẹ eshare 40 vwo sio. Mosis, Ovie Devid, Matiu, Mak, Luk kugbe Jọn, eyen evo usun rẹ eshare na. a Ọghẹnẹ phi iroro rọyen phiyọ ẹwẹn rẹ ihwo ri si Baibol na rere ayen se vwo si ovuẹ rọyen phiyotọ.​—2 Timoti 3:16.

   Kerẹ udje: Ọneki da vuẹ osiọbe rọyen nẹ ọ chọn uko vwo si ovuẹ ọvo, ọkiọvo dede ọneki na vuẹrẹ obo ro che si kpahen, ọneki na yen ji vwo ovuẹ na. Vwẹ idjerhe vuọvo na, dede nẹ Ọghẹnẹ reyọ ihwo vwo si ovuẹ rọyen, ọyen yen ji vwo Baibol na.

•   Die yen ota na “Baibol” mudiaphiyọ? Ota na “Baibol” nẹ ota ri Grik na biblia rhe, ro mudiaphiyọ “ẹbe itete.” Ọke vwọ yanran, a da rhe vwẹ ota na biblia vwo se okugbe rẹ ẹbe itete re dia Baibol na.

•   Ọke vọ yen e vwo si Baibol na? A ton esio ri Baibol na phiyọ vwẹ 1513 B.C.E., e de rhe kuophiyọ vwẹ 98 C.E, kọyen ọ reyọ ikpe re vrẹ 1,600 e ki sio re.

•   Tivọ yen Baibol rẹsosuọ re ke si na hepha? O vwo ẹbẹrẹ rẹ Baibol rẹsosuọ rọ herọ te ọke nana. Kidie erọnvwọn re ghwọrọ re herọ vwẹ ọke yena yen ihwo ri si Baibol na vwo ruiruo, erọnvwọn kẹrẹ papairọs vẹ ukpirhin ra vwẹ ophiẹn rẹ eranvwe vwo ru. Ẹkẹvuọvo, isiẹbe re tẹn ona jomaotọ vwanriẹn si vwẹ ikpe buebun rere a sa vwọ mrẹ se vwẹ obaro na.

•   Die yen “Ọphọ rẹ Awanre” kugbe “Ọphọ Kpokpọ” na? Ẹbẹre ri Baibol re se Ọphọ rẹ Awanre na yen ẹbẹre re siri vwẹ Hibru b, re ji se Ẹbẹre ra Vwe Hibri si. Ọphọ Kpokpọ na kọyen rha hẹ ẹbẹre re siri vwẹ Grik, re ji se Ẹbẹrẹ ra Vwẹ Grik si. E ku ẹbẹre ivẹ na kugbe vwọ dia ọbe ọvọ, ra riẹnphiyọ Isiesi Ọfuanfon Na. c

•   Die yen evunrẹ Baibol na? Ẹbẹre sansan rehẹ Baibol na ta ota kpahen ikuegbe rẹ ihworakpọ, irhi, aroẹmrẹ, inẹ rẹ aghwanre, isẹ, ine kugbe ileta.​—Ni “ Ẹbe rehẹ Baibol na.”

 Baibol na tonphiyọ vẹ ọdjẹkoko rẹ oborẹ Ọghẹnẹ ro me Kpenu na vwọ ma idjuvwu vẹ otọrakpọ na. Womarẹ Baibol na yen o vwo dje oma rọyen kẹ avwanre ro vwo durhie avwanre nẹ e rhi vughe phiyọ rọ vwọ vuẹ avwanre odẹ rọyen.​—Une rẹ Ejiro 83:18.

 Baibol na dje kẹ avwanre nẹ e gun efian bare Ọghẹnẹ, ọ jẹ vuẹ avwanre oborẹ Ọghẹnẹ che vwo ru odẹ rọyen fon.

 Baibol na vuẹ avwanre ọhọre rẹ Ọghẹnẹ vwọ kẹ ihworakpọ vẹ otọrakpọ na. O dje kẹ avwanre oborẹ Ọghẹnẹ che vwo si ojaẹriọ rẹ ihworakpọ no vwẹ obaro na.

 Baibol na vwo uchebro re se vwo yerin akpọ ri kẹdi kẹdẹ. Enana yen idje evo:

•   Obo ra sa vwọ sẹro rẹ omamọ oyerinkugbe. “Erọnvwọn eje rẹ ovwan guọnọre nẹ ihwo ru kẹ ovwan, ovwan ji ru ọtiọyen kẹ ayen.”​—Matiu 7:12.

   Obo ro mudiaphiyọ: Avwanre nene ihwo efa yerin kirobo ra guọnọre nẹ e nene avwanre yerin.

•   Obo re se vwo yerin ghene ẹnwan. “Ovwan vwẹ ọke vuọvo vwọ rua ẹnwan kpahan odẹ rọ cha na-a, kidie odẹ rọ cha na che vwo ẹnwan romobọ rọyen.”​—Matiu 6:34.

   Obo ro mudiaphiyọ: Ukperẹ a vwọ ro ẹnwan rọ vrẹka kpahen obaro na, o che yovwin siẹrẹ a da tẹnrovi ebẹnbẹn rọhẹ obọ rẹ avwanre asaọkiephana.

•   Oborẹ orua se vwo vwo omavwerhovwẹn. “E jẹ ovwan ohwo ọvuọvo vwo ẹguọnọ rẹ aye rọyen kirobo ro vwo ẹguọnọ rẹ oma rọyen, ọtiọyen aye ji muọghọ okokodo vwọ kẹ ọshare rọyen.”​—Ẹfesọs 5:33.

   Obo ro mudiaphiyọ: Ẹguọnọ vẹ ọghọ, eyen obo re ghanre mamọ orọnvwe se vwo phikparobọ.

 Ẹjo. Ihwo ri yono ẹbe kodo vwọ vwẹ Baibol ri manuskripti rẹ awanre vwọ vwanvwe Baibol re herọ nonẹna, ayen da rhe mrẹvughe nẹ ovuẹ rọhẹ Baibol na ji rhi wene-e. A ghene sa ta ọtiọyen​—kidie ọ da dianẹ Ọghẹnẹ guọnọre nẹ e se ovuẹ rọyen ji vwo ẹruọ rọyen, omuẹro nẹ ọ cha davwẹngba rere e vwo jẹ ovuẹ na e wene. d​—Aizaya 40:8.

 Buebun rẹ ihwo nonẹna ghwe vwo ẹruọ rẹ ejajẹ re vwo si Baibol awanre-e. Dedena, Baibol na vwẹ “iyẹnrẹn esiri” vwọ kẹ “kẹgborho kẹgborho kugbe uvwiẹ kugbe ejajẹ.” (Ẹvwọphia 14:​6, eta rehẹ obotọ na) Eriyina, ihwo guọnọ efanfan ri Baibol vwẹ ephẹrẹ rẹ ayen vwo ẹruọ rọyen rere ayen se vwo se ji vwo ẹruọ rẹ ovuẹ rẹ Ọghẹnẹ fiotọ.

 Oka rẹ efanfan ri Baibol erha rọ herọ:

•   Efanfan rẹ ota ọvuọvo kirobo rọ hepha dẹn vwẹ ejajẹ re vwo sio ẹsosuọ.

•   Efanfan ra da fan ọhọ rẹ ota na reyọ eta ro mu ọhọ rẹ ejajẹ re vwo si Baibol na ẹsosuọ vwo ruiruo.

•   Efanfan ra fan nene obo re rorori na rhoma rhuẹrẹ eta na rere ọ vwọ vwerhen oma ese. Ẹkẹvuọvo, kidie nẹ efanfan ra fan nene obo re rorori na rhuẹrẹ eta na vwo nene idjerhe ro vwo je se na, kọ nẹrhẹ ọhọ rẹ eta na evo ghwrẹ.

 Omamọ rẹ efanfan ri Baibol fan eta na gbagba vwo nene obo re ghini sio wan rere ovuẹ rẹ Ọghẹnẹ vwọ kẹ avwanre se vwo te avwanre obọ gbagba vwẹ ejajẹ re se vwo vwo ẹruọ rọyen nonẹna. e

 Ọ vwọ dianẹ Ọghẹnẹ yen vwo Baibol na, ọyen vwo uturhi o vwo brorhiẹn ro obo re cha dia evun rọyen. Ẹsosuọ, ọ jẹ ẹgborho rẹ Izrẹl awanre, ọ da “vwẹ evuẹ ri nẹ obọ rẹ Ọghẹnẹ rhe vwọ kẹ” ayen. Ọtiọyena, ayen da rhe dia ihwo re cha sẹro rẹ Ẹbẹre ra vwẹ Hibru si vwẹ Baibol na.​—Rom 3:2.

 Ẹjo. Baibol na gbare, o vwo ẹbẹre vuọvo ro “ghwru” no-o. Ihwo evo tanẹ o fori a vwọ vwẹ ẹbe awanre evo ri krotọ re vwọba Baibol na. f Ẹkẹvuọvo, evunrẹ Baibol na yen a da sa mrẹ obo ri djerephia nẹ eta rehẹ evun rọyen pha gbagba. (2 Timoti 1:13) Womarẹ ọnana, ẹbe rehẹ Baibol na eje rẹ Ọghẹnẹ reyọ ẹwẹn ọfuanfon rọyen vwo mu ihwo vwo si na da rhe rhọnvwephiyọ ohwohwo. A cha sa ta ọnana kpahen ẹbe awanre eje rẹ ihwo evo tanẹ a vwọba Baibol na-a. g