“Sexting” ọyen uruemu ra vwọ vwẹ evuẹ, ifoto, yerẹ ividio re rhanriẹn urhurusivwe rẹ ọfanrhiẹn vwo rhe ihwo vwẹ ifonu. Ọshare ọvo da ta: “Ọ ro asan eje re. Ọ tuanphiyọ vẹ evuẹ re siẹ vwo rhe ohwohwo, ememerha na, e mi rhi ruo fiẹ erharhe ifoto re vwo rhe ohwohwo.”

 Diesorọ ihwo vwo ruo? Vwọ kpahen ẹro rẹ ighene evo vwo no, ilọya rode ọvo da ta vwẹ imagazini rẹ The New York Times nẹ, “ọmọtẹ vẹ ọmọshare da vwẹ ifoto rẹ ẹban rayen vwo rhe ohwohwo vwẹ ifonu, ọyena odjephia nẹ ayen choma vwọ kẹ ọfanrhiẹn egbe. Ọ pha kerẹ unu ẹfiọnfiọn ọgangan ra vwẹ ifonu vwo ru.” Emeghene ọvo sere “ehware rọ vrabọ rẹ imuoshọ, kidie wọ cha sa mrevun yẹrẹ mu ega rẹ ọfanrhiẹn ghwa cha-a.”

 Enana erọnvwọn efa re nẹrhẹ ighene vwobọ vwẹ uruemu nana:

•   Rere ayen sa vwọ frẹfrẹ nene ohwo ro je ayen.

•   Ayen se no nẹ ofori ayen ‘je vwọ vwẹ’ ifoto rẹ ẹban rayen vwo rhe ohwo rọ vwẹ ọrọyen vwo rhe ayen.

  Wọ da vwẹ ifoto vwo rhe ohwo vwẹ ifonu nu, jo kpo ọ rẹ azagba re, wo rhe che se sun obo ra cha vwẹ ifoto na vwo ru, yẹrẹ riẹn sẹ o che miovwo odẹ wẹ-ẹn. Vwẹ iyẹnrẹn ọvo rẹ Amanda Lenhart rọ dia ohwo rode vwẹ akon iruo rẹ ehiahiẹ vwẹ Pew Research Center si kpahen Sexting, ọ da ta: “Ọnana idjerhe rọ ma phẹre kparobọ ra sa vwọ vwẹ echobọ rẹ ohwo vwo rhe ihwo efa, je sẹro rọyen.”

 Vwẹ ẹdia evo

•    Ihwo ra vwẹ ifoto rẹ ẹban vwo rhe, ke vwẹ ayen vwo rhe igbeyan rayen buebun vwọrẹ ehwẹjẹ.

•    Emeshare evo muophu hra ifoto rẹ ẹban rẹ emetẹ ri ku ayen phiyotọ.

 WỌ RIẸNRE JOVWO? Vwẹ asan buebun, ẹro re vwo nẹ ohwo ro gbe omotete ẹghwa yẹrẹ ro nughe rẹ ihoho vẹ ifimu rẹ imitete re banphiyọ yen e ji vwo nẹ ohwo rọ hra ihoho rẹ ẹban rẹ ihwo yẹrẹ vwobọ vwẹ uruemu nana re se sexting. Vwẹ ẹdia evo dede, a tobọ mu emọ ri vwobọ vwẹ uruemu nana vwo kpo aguare, nẹ ayen churhi ro churobọ si ọfanrhiẹn.

  Baibol na jiri ovwerhẹn rẹ ihwo re rọvwọnre. (Isẹ 5:18) Ọ da rha vwọso ovwerhẹn rẹ ihwo re je rọvwọ-ọn. Roro kpahen ẹkpo rẹ Baibol nana:

•   “Ọfanrhie kugbe oka koka rẹ ijẹfuọn ejobi eyẹ urhuru evwo e jẹn e se odẹ rọye vwẹ ohri rẹ ovwa-an, . . . E jẹn a mrẹ inuhu, eyẹ ogbegbeta, eyẹ ọpata, ri jefo-o.”—Ẹfesọs 5:3, 4.

•   “Hwe urhuru sivwe ofefe rẹ akpọ na re o ghwu; igberadja, inuhu, avwerhe rẹ ugboma, ẹguọnọ ọbrabra, urhuru evwo.”—Kọlose 3:5.

 Ẹkpo rẹ Baibol yena si avwanre orhọ kpahen “ọfanrhie” (ovwerhẹn rẹ ihwo re je rọvwọ-ọn) kugbe erọnvwọn kerẹ “ijẹfuọn” (ro churobọ si koka koka rẹ uruemu ro je fo) kugbe “avwerhe rẹ ugboma” (ọ sa nẹrhẹ e vwobọ vwẹ uruemu ro je fo, kidie ọ fẹnẹ urhurusivwe re se ru evunvọnvwẹ rọyen vwevunrẹ orọnvwe).

 Nọ oma wẹn:

•   Idjerhe vọ yen uruemu ra vwọ hra ihoho rẹ ihwo re banphiyọ vwọ dia “ijẹfuọn”?

•   Mavọ yen uruemu nana vwọ rhanriẹn “avwerhe rẹ ugboma” ro je fo?

•   Diesorọ ojevwe rẹ vwo ni yẹrẹ hra ihoho rẹ ihwo ri banphiyọ vwọ dia emu “ọbrabra”?

 Ẹkpo rẹ Baibol nana dje oboresorọ ọ vwọ ghanre ra vwọ kẹnoma kẹ uruemu nana.

•   “Ru obo rẹ udu wẹn gbare re wọ vwẹ oma wẹn kẹ Ọghẹnẹ kerẹ ohwo ọvo ra jẹreyọ, ọwena rẹ oma jẹvuọ.”—2 Timoti 2:15.

•    “Ki didi oghẹre rẹ ihwo ovwan cha dia vwẹ eyenre rẹ ẹfuọn kugbe uyoyovwi!”—2 Pita 3:11.

 Ẹkpo rẹ Baibaol nana djerephia nẹ erere herọ siẹrẹ e de vwo omamọ rẹ uruemu. Wo de vwo uruemu esiri, oshọ rẹ oborẹ wo ruru vwẹ ọke rẹ obuko re che mu we-e.—Galesha 6:7.

 No oma wẹn:

•    Oka rẹ ohwo vọ yen me hepha?

•    Mi vwo ọdavwẹ rẹ ihwo efa?

•    Me guọnọ vwobọ vwẹ obo re cha so omaẹkuọn kẹ ihwo efa?

•    Mavọ yen evuẹ vẹ ifoto rẹ ẹban mi vwo rhe ihwo se vwo dje oka rẹ ohwo ri mi hepha?

•    Idjerhe vọ yen uruemu nana sa vwọ nẹrhẹ ẹroẹvwọsuọ rẹ ọsẹ vẹ oni mẹ vwo kpahen ovwẹ va vwẹ abọ?

 OBO RE RHIẸROMRẸ “Ugbeyan mẹ ọvo djahen ọyankugbe rọyen vẹ ọmọshare ọvo. Ọtiọyena, ọ da vwẹ ifoto rẹ ẹban rọyen vwo rhe ọmọshare na, ọmọshare na da je vwẹ ọrọyen vwo rhe. O te ẹdẹ ivẹ-ẹ, ọsẹ rọyen kọ hiẹ ifonu rọyen. Rọ vwọ mrẹ evuẹ rẹ ọmọshare na si vwo rhe, ọ da da mamọ. Ọsẹ rọyen vwọ nọ kpahọn, ọ da rhọnvwe kẹ. Me riẹnre nẹ obo ro ruru na darọ mamọ, jẹ o gbe ọsẹ vẹ oni rọyen unu, ivun de ji miovwo ayen! Ayen rha riẹn sẹ ayen sa tobọ vwẹrosuọ ọfa-a.”

 Obo rọ hepha: Ihwo ri vwobọ vwẹ uruemu ra vwọ vwẹ ifoto rẹ ẹban vwọ rhe ihwo efa, miovwo odẹ rayen. Eghene ọvo rẹ bọifrẹni rọyen riẹriẹ phiyọ uruemu nana da ta: “Mi vwo no nu, oma ko rinrin uvwe, ẹwẹn mẹ da hra totọ.”

 Fikirẹ oja ro nẹ obuko rẹ orharhe uruemu nana cha, o che yovwin siẹrẹ wo de nene uchebro rẹ Baibol nana:

•   “Gbe siobọ nẹ unuavwerhe rẹ ọke-emọ.”—2 Timoti 2:22.

•   “Rhẹriẹ ẹro mẹ rere o vwo jẹ ogbegbemrẹ e no.”—Une Rẹ Ejiro 119:37.

  Vwẹ uchebro rẹ Baibol wọ fuẹrẹn obo re rhiẹromrẹ. Se oborẹ Janet tare, rere wọ sane ọ ro me yovwin.

 “Ẹdẹ ọvo me da mrẹ ọmọshare ọvo, avwanre da reyọ ukeri rẹ ifonu ohwohwo. Vwẹ uvwre rẹ udughwrẹn ọvo, ọ da vuẹ vwẹ nẹ me vwẹ ifoto ri mi vwo ku idrọsu vẹ ọkpaivie phiyọ vwo rhe.”—Janet.

 Die yen wo rorori nẹ Janet che ru? Ọ da dia owẹ die yen wo che ru?

•  OJẸ 1 Wo se roro: ‘O vwo emu vuọvo rọ chọre vwọ-ọ. Kidie ọ da dianẹ avwanre kpo urhie ra họ jovwo, ọ je cha mrẹ vwẹ vẹ idrọsu vẹ ọkpaivie mi kuphiyọ.’

•  OJẸ 2 Wo se roro: ‘Me riẹn obo rọ guọnọ na-a. Ji mi vwẹ ifoto ro ghwe rhie oma mẹ phiyọ-ọ vwo rhe tavwen, rere mi riẹn obo rọ cha ta.’

•  OJẸ 3 Wo se roro: ‘Me riẹn obo rọ guọnọ na. Mi che diliti ovuẹ rọyen na.’

 Ọ họhọre nẹ ojẹ 3 na yen me yovwin, ọ dia ọtiọyen? Baibol na da ta: “Ọvwiroro da mrẹ ukpokpogho rọ cha ko sioma rọye reyọ; ẹkẹvuọvo ẹkpa da họrhọ ruọ, kọ re oja.”—Isẹ 22:3, Good News Translation.

 Ojẹ nana eje nabọ dje obo re nẹrhẹ ihwo vwobọ vwẹ uruemu nana vẹ iruemu ebrabra efa: Wọ nabọ jomaotọ sane igbeyan wẹn? (Isẹ 13:20) Ọmọtẹ ọvo re se Sarah da ta: “Kuomakugbe ihwo ri vwo utuoma kpahen orharhe uruemu.” Ọmọtẹ ọvo re se Delia rhọnvwe phiyọ ota yena, rọ vwọ ta: “Ihwo evo ri se oma rayen igbeyan wẹn sa davwẹngba vwo miovwo uvi rẹ uruemu ro rhe we, ukperẹ ayen vwọ chọn wẹn uko vwọ sẹro rọyen. Iruemu rayen da vwọso urhi rẹ Ọghẹnẹ, gba ghwa riẹn nẹ ayen sa riẹriẹ owẹ vwo ru obo re brare. Wọ guọnọre nẹ ọyena phia kẹ wẹ?”