Vwẹ ehiahiẹ ọvo re ruru, ighene ri te ẹkẹn 97 rẹ ujorin tare nẹ ayen reyọ sosha midia vwo ruiruo. Ọmọ wẹn vwo owenvwe ro vwo ru ọtiọyen? Ọ da dia ọtiọyen, o vwo erọnvwọn evo ro fori nẹ wọ fuẹrẹn.

Vwẹ uyovwinrota nana

•  Oborẹ ọmọ wẹn cha reyọ ọke rọyen vwo ruiruo wan

•  Ẹro ọmọ wẹn vwo nẹ ugbeyan emuo

•  Ebẹnbẹn ri sosha midia sa so kẹ ọmọ wẹn

•  Uruemu rẹ ọmọ wẹn djephia vwẹ intanẹti

•  Sosha midia ọyen obo ra ghene guọnọ?

•  Oborẹ emiọvwọn tare

 “A rhuẹrẹ sosha midia phiyọ vwẹ idjerhe ro de cho ọke mie we, dia evun rọyen, ji nẹ ifonu wẹn ọkieje fikirẹ evuẹ re cha vwomaphia,” ọtiọyen website HelpGuide tare.

 “Ibrẹro mi hirhephiyọ inọke ọke mi de nẹ ifoto vẹ evuẹ rẹ ihwo efa ri re-e vwẹ sosha midia. Ọ bẹn kẹ vwẹ mi vwo phi ifonu na phiyotọ je guọnọ orọnvwọn ọfa ri mi che ru ro se fierere kẹ vwẹ.”​—Lynne, 20.

 Nọ oma wẹn: Ọmọ mẹ se sun oma rọyen siẹrẹ mi de bru ọke kẹ, vwọ kpahen obo ro fori nẹ ọ vwẹ sosha midia vwo ruiruo? Ọmọ mẹ rho tedje ọyen ọvo de se bru ọke kẹ oma je yanmuo?

 Odjekẹ ri Baibol: “Ovwan nabọ nomaso kpahen oborẹ ovwan yan . . . kerẹ evwaghwanre, ovwan rha vwẹ ọke rẹ ovwan vwo ruiruo vwẹ idjerhe ro me yovwin.”​—Ẹfesọs 5:​15, 16.

 A rhuẹrẹ sosha midia phiyọ ọ vwọ nẹrhẹ ihwo roro nẹ ayen vwo igbeyan buebun. Ọke buebun na, ugbeyan emuo tiọyena dia omamọ-ọ.

 “Mi rhi noso nẹ ighene buebun niro chọ rẹ ayen vwo roro nẹ siẹrẹ ayen de vwo ihwo ri nene ayen vwẹ intanẹti vẹ i ri vwo ẹguọnọ oborẹ ayen phiẹ phiyọ intanẹti, ọyena odjephia nẹ ihwo buebun vwo ẹguọnọ rayen, ọ da tobọ dianẹ ayen nabọ vughe ihwo na-a.”​—Patricia, 17.

 Nọ oma wẹn: Ọmọ mẹ rho tedje ọ da riẹn nẹ re vwo igbeyan buebun vwẹ intanẹti dia obo re ghanre-e? Ọ sa vwẹ ugbeyan mu ihwo re rhiẹromrẹ?

 Odjekẹ ri Baibol: “Igbeyan vwo ẹguọnọ kpahe ohwo kọke kọke, e vwiẹ oniọvo kpahe ohwo fiki rẹ ẹdoja.”​—Isẹ 17:17.

 Ihwo ri ruẹ ehiahiẹ niroso nẹ ihwo re reyọ sosha midia vwo ruiruo vrẹka mrẹ oma rayen vwẹ ẹdia rẹ ọruvwohwo, rọ ẹnwan ji hirharokuẹ ofudjevwe.

 “Wọ da mrẹ ifoto rẹ oborẹ igbeyan wẹn ruẹ jẹ wọ hẹ etiyi-in, ọnana sa nẹrhẹ wo muomaphiyọ.”​—Serena, 19.

 Nọ oma wẹn: Ọmọ mẹ tedje ọ da kẹnoma kẹ uruemu ro vwo nẹ oma rọyen nẹ ọyen yen me yovwin, vẹ e vwo nene ihwo efa vwanvwa oma? Obo rọ mrẹ nẹ ihwo ruẹ vwẹ sosha midia se djobọte vwẹ idjerhe ro je fo?

 Odjekẹ ri Baibol: “E jẹ avwanre kparoma-a, e nene ohwohwo vwanvwa oma-a, a rioma kpahen ohwohwo-o.”​—Galesha 5:26.

 Sosha midia sa nẹrhẹ ihwo shenyẹ omoma rayen je vwẹ evuẹ vẹ ifoto rẹ ọfanrhiẹn rhe ihwo, ọ je sa nẹrhẹ e nẹ ihoho rẹ ihwo re banphiyọ. Ọ da tobọ dianẹ ọmọ wẹn che vwobọ vwọ-ọ, o ji se rhiẹromrẹ erọnvwọn tiọyena.

 “Mi niroso nẹ orọnvwọn re phi phiyọ sosha midia rọ họhọ obo ri yovwinri se wene siẹvuọvo kpo obo re brare. Erharhe eta vẹ ine ri je fo vọn evun rẹ intanẹti.”​—Linda, 23.

 Nọ oma wẹn: Ọmọ mẹ tedje rọ da reyọ intanẹti ruiruo vwẹ idjerhe rẹ aghwanre? Ọmọ mẹ se sun oma rọyen vwọ kẹnoma kẹ erọnvwọn ri je fo vwẹ intanẹti?

 Odjekẹ ri Baibol: “E jẹ a tobọ djunute ọfanrhiẹn kugbe koka koka ri jẹfuọn yẹrẹ urhuru vwẹ ohri rẹ ovwa-an, . . . yẹrẹ iruemu re sua omaẹvuọ yẹrẹ eta rẹ ẹkpa yẹrẹ erharhe rẹ ehwẹjẹ.”​—Ẹfesọs 5:​3, 4.

 A guọnọ sosha midia tavwen e ki vwo omavwerhovwẹn yẹrẹ yeren omamọ rẹ akpọ-ọ. Ighene buebun vwo owẹnvwe rẹ ayen vwo yeren akpọ rayen ababọ rẹ sosha midia​—tobọ te evo ri vwobọ vwọ jovwo, ayen de siobọno.

 “Me vwọ mrẹ oborẹ sosha midia djobọte oniọvo mẹ te vwẹ idjerhe ro je fo, mi de brorhiẹn me vwọ kẹnoma kẹ. Rhanvwe ọke me vwọ dobọ rọyen ji, oma da rhe vwerhen ovwẹ vrẹ obo ri jovwo, je nẹrhẹ akpeyeren mẹ yovwinphiyọ.”​—Nathan, 17.

 Obo ra ta na kọna: Tavwen wọ ke vwẹ uphẹn kẹ ọmọ wẹn nẹ ọ reyọ sosha midia vwo ruiruo, vwo imuẹro nẹ o te ohwo rọ sa sane omamọ rẹ igbeyan, kẹnoma kẹ erọnvwọn ri je fo, je yanmu ọke re bruru.

 Odjekẹ ri Baibol: “Ohwo ro vwo iroro obọ rọ ra ọye o nẹ.”​—Isẹ 14:15.