Muqaddas Kitob bo‘yicha olimlar, Ibroniycha yozuvlarda Allohning ismi to‘rtta ibroniycha undosh harf (‏(יהוה tariqasida taxminan 7 000 marta uchrashini e’tirof etishadi. Lekin ko‘plarning fikricha, Yunoncha yozuvlarning asl nusxasida bu ism uchramaydi. Shu bois, hozirgi paytdagi Yunoncha yozuvlarning («Yangi ahd») ko‘p tarjimalarida Yahova ismi yo‘q. Hatto tetragrammaton yozilgan Ibroniycha yozuvlardan parcha keltirilsa ham, ko‘p tarjimonlar Xudoning ismi o‘rniga «Rab» unvonini qo‘llashgan.

«Muqaddas Kitob — Yangi dunyo tarjimasi» esa ulardan keskin farq qiladi. Bu kitobning Yunoncha yozuvlar qismida Yahova ismi jami 237 marta yozilgan. Bunday qarorga kelishda ikkita muhim omil inobatga olingan: 1) Bugungi kunda yunoncha qo‘lyozmalarning asl nusxasi mavjud emas. Hozir bor bo‘lgan qo‘lyozmalarning minglab nusxalari, asl nusxa qalamga olingan vaqtdan ikki asr o‘tib yozilgan. 2) Bu paytga kelib, asl nusxadan ko‘chirilgan qo‘lyozmalarda tetragrammaton yunoncha Kirios, ya’ni «Rab» so‘ziga almashtirilgan bo‘lgan. Mavjud nusxalar esa bunday qo‘lyozmalardan ko‘chirilgan.

«Yangi dunyo tarjimasi» qo‘mitasi Yunoncha yozuvlarning asl nusxasida tetragrammaton mavjud bo‘lganiga asosli dalillar bor deb hisoblaydi. Bunday qaror quyidagi isbotlarga asoslangan:

• Iso va havoriylari davrida mavjud bo‘lgan Ibroniycha yozuvlar nusxalarida butun matn bo‘ylab tetragrammaton uchragan. Ilgari bunday xulosa odamlarda shubha uyg‘otardi. Birinchi asrda yozilgan Ibroniycha yozuvlarning nusxalari Qumron yaqinida topilganidan so‘ng har qanday shubhalarga chek qo‘yildi.

• Iso va havoriylari davrida Ibroniycha yozuvlarning yunoncha tarjimalarida ham tetragrammaton uchragan. Asrlar mobaynida olimlar tetragrammaton Ibroniycha yozuvlarning yunoncha qo‘lyozmalarida — Septuagintada bo‘lmagan deb o‘ylashgan. Lekin XX asrning o‘rtalarida Isoning davriga oid Septuagintaning dastlabki matn parchalari topildi. Ushbu matn parchalarida ibroniycha harflar bilan yozilgan Xudoning ismi bor edi. Bundan xulosa: Isoning davridagi Yunoncha yozuvlarda Allohning ismi bo‘lgan. Ammo milodiy to‘rtinchi  asrga kelib, avvalgi nusxalardan farqli ravishda Septuagintaning aksar nusxalarida, jumladan Vatikan Kodeksi va Sinay Kodeksida (Ibtidodan tortib Malaki kitobiga qadar) Xudoning ismi bo‘lmagan. Shu sababli, o‘sha paytdan boshlab saqlanib qolgan nusxalarda — Muqaddas Kitobning Yunoncha yozuvlar qismida Xudoning ismi uchramaydi.

  Hazrati Iso ochiqchasiga: «Men Otamning nomidan keldim»,— degan. U barcha ishlarini Otasining nomidan qilib yurganiga urg‘u bergan

• Yunoncha yozuvlarning o‘zida Iso ko‘p marotaba Xudoning ismini tilga olib, uni boshqalarga ham bildirgani haqida yozilgan. (Yuhanno 17:6, 11, 12, 26) Hazrati Iso ochiqchasiga: «Men Otamning nomidan keldim»,— deb aytgan. U barcha ishlarini Otasining nomidan qilib yurganiga urg‘u bergan. (Yuhanno 5:43; 10:25)

• Yunoncha yozuvlar Ibroniycha yozuvlar singari Xudo tomonidan ilhomlantirilgani uchun Yahova ismining hech qanday sababsiz u yerdan g‘oyib bo‘lishi mantiqqa zid. Birinchi asrning o‘rtalarida Isoning shogirdi bo‘lgan Yoqub Quddusdagi oqsoqollarga qarata shunday degan: «Simo‘n bizga Alloh boshqa xalqlarni ham qabul qilayotgani haqda aytib berdi. Demak, Tangri O‘z ismi bilan ataladigan xalqni o‘zga xalq vakillaridan ham tanlayotgan ekan». (Havoriylar 15:14) Agar birinchi asrda hech kim Xudoning ismini bilmagan yoki qo‘llamagan bo‘lsa, Yoqubning yuqorida aytgan so‘zlari haqiqatga to‘g‘ri kelmagan bo‘lardi.

• Yunoncha yozuvlarda Alloh ismining qisqa shakli uchraydi. Vahiy 19:1, 3, 4, 6 ning izohlaridagi halleluya so‘zi tarkibida Xudoning ismi bor. Ushbu so‘z «Yahga hamdlar bo‘lsin» degan ibroniycha so‘zdan kelib chiqqan. «Yah» — Yahova ismining qisqa shakli. Yunoncha yozuvlardagi ko‘p ismlarning tarkibida Xudoning ismi mavjud. Darhaqiqat, ilmiy kitoblarga ko‘ra, Isoning ismi «Yahova — najot» degan ma’noga ega.

• Yahudiylarning yozma manbalariga ko‘ra, yahudiy masihiylar o‘z kitoblarida Allohning ismini qo‘llashgan. Taxminan milodiy III asrning oxirida yozilgan og‘zaki qonunlar to‘plami Toseftada Shabbat kuni yondirilgan masihiylarning qo‘lyozmalari borasida shunday deyilgan: «Ular Injil va minimlarning (ehtimol, yahudiy masihiylar) kitoblarini olovdan himoyalashmagan. Aksincha, bu kitoblar ularda yozilgan Xudoning ismi bilan birga yonib ketishiga yo‘l qo‘yishgan». Shuningdek,  mazkur manbada milodiy II asrning boshida yashagan jalilalik ravvin Yosening so‘zlari keltirilgan. Uning aytishicha, yahudiylar haftaning boshqa kunlari «kitoblardan (ehtimol, masihiylarning qo‘lyozmalari) Allohning ismi yozilgan joylarini qirqib olib, saqlab qo‘yishlari, qolganlarini esa yondirishlari lozim» edi.

• Ayrim olimlar Yunoncha yozuvlarda Ibroniycha yozuvlardan parcha keltirilganda, Xudoning ismi yozilgan bo‘lishi mumkin, deya tan olishadi. Muqaddas Kitobning bir lug‘atida «Yangi ahdda Tetragrammaton» sarlavhasi ostida shunday deyilgan: «Yangi ahdning ilk qo‘lyozmalari qalamga olinganda,  Eski ahddan parcha keltirilgan ayrim yoki barcha joylarda tetragrammaton, ya’ni Xudoning ismi Yahve bor bo‘lgan, deb taxmin qilishga asoslar bor». («The Anchor Bible Dictionary») Jorj Xovard ismli olim: «Birinchi asrdagi cherkov tan olgan yunoncha Muqaddas Kitob — Septuagintada tetragrammaton bor bo‘lgani sababli, Yangi ahdni yozganlar Eski ahddan parcha keltirishganda tetragrammatonni saqlab qolishgan degan xulosaga kelsa bo‘ladi»,— deb aytgan.

• Muqaddas Kitobning taniqli tarjimonlari Yunoncha yozuvlarda Xudoning ismini qo‘llashgan. Ularning ba’zi tarjimalari «Yangi dunyo tarjimasidan» ancha oldin dunyo yuzini ko‘rgan.  Bunday tarjimonlar va ularning tarjimalari quyidagilar: German Xeynfetter «A Literal Translation of the New Testament. . . From the Text of the Vatican Manuscript» (1863-y); Benjamin Uilson «The Emphatic Diaglott» (1864-y); Jorj Barker Stivens «The Epistles of Paul in Modern English» (1898-y); U. G. Ruterford «St. Paul’s Epistle to the Romans» (1 900-y); London yepiskopi J. U. CH. Uand «The New Testament Letters» (1946-y). Bundan tashqari, XX asrning boshida taqdim etilgan ispan tilidagi Muqaddas Kitob tarjimasida Pablo Besson Luqo 2:15 va Yahudo 14-oyatida Jehová ismini qo‘llagan. Shuningdek, bu ismni o’z tarjimasidagi 100 dan oshiq izohlarda keltirib, bu ism shu joylarda turish ehtimoli bor ekanini ko‘rsatgan. Keltirilgan tarjimalardan ancha avval, XVI asrdan boshlab Yunoncha yozuvlarning ibroniy tilidagi tarjimalarida ko‘p joylarda tetragrammaton qo‘llanilgan. Nemis tilidagi Yunoncha yozuvlarning kamida 11 ta tarjimasida «Yahova» ismi yoki ibroniycha «Yahve» degan transliterasiyasi yozilgan. Ulardan to‘rttasida esa bu ism «Rab» unvonidan keyin qavs ichida qo‘yilgan. Nemis tilining 70 dan ziyod tarjimalarida Allohning ismi izohlarda yoki sharhlarda keltirilgan.

• Yunoncha yozuvlarning yuzdan ortiq turli tillardagi tarjimalarida Xudoning ismi uchraydi. Afrika, Amerikaning tub aholisi, Osiyo, Yevropa va Tinch okeani orollari aholisi so‘zlashadigan  ko‘pgina tillarda Allohning ismi keng qo‘llaniladi. (2190, 2191-betlarga q.) Bu nashrlar ustidan ishlagan tarjimonlar yuqorida keltirilgan dalillarga asoslanib, Xudoning ismini qo‘llashga qaror qilishgan. Yunoncha yozuvlarning bu kabi ba’zi tarjimalari yaqinda nashr etilgan. Masalan, rotuma tilidagi Muqaddas Kitobda (1999-y) Jihova ismi 48 ta oyatda 51 marta uchraydi. Indoneziyadagi batak (toba) tilida nashr etilgan tarjimada (1989-y) Jahowa ismi 110 marta qo‘llanilgan.

Ko‘rinib turganidek, Yunoncha yozuvlarda Allohning «Yahova» ismini tiklashga asosli sabablar bor. Shu bois, «Yangi dunyo tarjimasi» nashrining tarjimonlari aynan shunday yo‘l tutishdi. Ular Xudoning ismiga chuqur hurmat ko‘rsatishgani va asl matnda uchraydigan biror narsani olib qo‘yishni o‘zlariga ravo ko‘rishmagani sababli, ilohiy ismni matnda ishlatishdi. (Vahiy 22:18, 19)