Shohlar to‘rtinchi kitob 17:1-41

  • Isroil shohi Xo‘sheya (1-4)

  • Isroil qulaydi (5, 6)

  • Isroil surgun qilinadi (7-23)

  • Samariyaga musofirlar joylashtiriladi (24-26)

  • Samariyaliklar turli dinlarga sig‘inadi (27-41)

17  Yahudo shohi Oxoz hukmronligining 12- yili, Elox o‘g‘li Ho‘sheya+ Isroil ustidan Samariyada shoh bo‘ldi va to‘qqiz yil hukmronlik qildi.  U Yahovaning nazarida yomon ishlar qilib yashadi, biroq uning ishlari o‘zidan oldingi Isroil shohlarinikiday yovuz emas edi.  Ossuriya shohi Salmanasar unga qarshi jangga chiqdi+ va Ho‘sheya uning xizmatkoriga aylanib, o‘lpon to‘lay boshladi+.  Ammo Ossuriya shohi, Ho‘sheya unga qarshi uyushtirilgan fitnaga aloqador ekanini bilib qoldi. Chunki Ho‘sheya Misr+ shohi So‘vaxga xabarchilar yuborgandi va Ossuriya shohiga ilgarigiday o‘lpon to‘lamay qo‘ygandi. Shu bois, Ossuriya shohi uni kishanlab, zindonga tashladi.  Ossuriya shohi butun yurtga bostirib kirib, Samariyani uch yil davomida qamal qildi.  Ho‘sheya hukmronligining to‘qqizinchi yili Ossuriya shohi Samariyani+ zabt etdi. Keyin Isroil xalqini Ossuriyaga ko‘chirib+, ularni Xalaxga, Gozan daryosi+ bo‘yidagi Xavorga va midiyaliklar shaharlariga joylashtirdi+.  Bularning bari, Isroil xalqi ularni Misr fir’avni qo‘lidan qutqarib, Misrdan olib chiqqan Tangrisi Yahovaga+ qarshi gunoh qilganlari uchun sodir bo‘ldi. Ular boshqa xudolarga sajda qilib+,  Yahova isroilliklar oldidan haydab chiqargan xalqlarga va Isroil shohlari o‘rnatgan urf-odatlarga ergashishdi.  Isroilliklar Xudosi Yahovaga ma’qul kelmaydigan ishlar payida bo‘lishdi. Ular barcha shaharlarda, qo‘riqchi minorasi bor yerlardan tortib, to mustahkam shaharlargacha* tepaliklar barpo etishdi+. 10  Ular har bir tepalikda va sershox daraxt tagida+ muqaddas ustunlar* hamda muqaddas toshlar*+ o‘rnatishdi. 11  Yahova ularning oldidan quvib chiqargan xalqlar singari barcha tepaliklarda qurbonlik kuydirib tutatishdi+. Ular yovuz ishlar qilishda davom etib, Yahovani ranjitishdi. 12  Yahova O‘z xalqiga: «Ularga sajda qilmanglar!»+ — deb aytganiga qaramay, ular jirkanch butlarga* sajda qilishni davom ettirishdi+. 13  Yahova Isroil va Yahudoni ogohlantirib, barcha payg‘ambarlari hamda vahiy ko‘ruvchilar orqali+ ularga: «Yovuz yo‘lingizdan qaytinglar!+ Men ota-bobolaringizga payg‘ambarlarim orqali bergan qonunimda yozilgan amrlarim va qoidalarimga rioya qilinglar»,— deb aytgan edi. 14  Ammo ular quloq solmay, Tangrisi Yahovaga ishonmagan ota-bobolari kabi o‘jarligicha qolishdi+. 15  Uning qoidalariga, ota-bobolari bilan qilgan ahdiga+ va ogohlantirish uchun bergan eslatmalariga rioya qilishdan bosh tortishdi+. Yahova ularga taqlid qilmaslikni buyurgan atrofdagi xalqlarga ergashib+, befoyda butlarga sig‘inishdi+ va o‘zlari ham yaroqsiz bo‘lib qolishdi+. 16  Ular Tangri Yahovaning amrlaridan yuz o‘girib, ikkita quyma buzoq+ va muqaddas ustun+ yasashdi. Shuningdek, samoviy jismlarga sajda qilib+, Baalga sig‘inishdi+. 17  Ular o‘g‘il-qizlarini olovda kuydirishar*+, folbinlik bilan shug‘ullanishar+, belgilarga qarab fol ochishar va Yahovaning nazarida yomon ishlarga berilib, Uni ranjitishardi. 18  Shu bois, Yahova Isroil xalqidan qattiq g‘azablanib, ko‘z oldidan ularni badarg‘a qildi+. U Yahudo qabilasidan tashqari hech kimni qoldirmadi. 19  Hatto Yahudo xalqi ham Xudosi Yahovaning amrlariga rioya etmay+, Isroil xalqining urf-odatlariga ergashdi+. 20  Yahova butun Isroil avlodlarini rad etib, ularni kamsitdi va O‘z huzuridan yo‘q qilmaguncha, bosqinchilar qo‘liga topshirdi. 21  U Isroilni Dovud xonadonidan ajratib oldi. Isroilliklar Nabat o‘g‘li Yorubomni taxtga o‘tqazishdi+. Ammo u Isroilni Yahovaning yo‘lidan og‘dirib, og‘ir gunohga botirdi. 22  Isroil xalqi Yorubomning gunohli yo‘lidan yurib, uning gunohlaridan qaytmadi+. 23  Shunda Yahova O‘z payg‘ambarlari orqali aytganiday, Isroilni ko‘z oldidan badarg‘a qildi+. Shu bois, Isroil o‘z yurtidan Ossuriyaga surgun qilindi+ va bugungacha o‘sha yerda yashab kelmoqda. 24  Keyin Ossuriya shohi Bobil, Xut, Avva, Xomat va Sefarvayim+ shaharlaridan odamlar olib kelib, isroilliklar o‘rniga ularni Samariya shaharlariga joylashtirdi. Ular Samariyaga egalik qilib, shaharlarida yashaydigan bo‘lishdi. 25  Ular u yerga endi joylashgan paytda, Yahovadan qo‘rqishmas edi*. Shu bois, Yahova ularning oldiga sherlarni yubordi+ va ular aholining bir qanchasini tilka-pora qilib tashladi. 26  Ossuriya shohiga: «Siz surgun qilib, Samariya shaharlariga joylashtirgan xalqlar bu yurt Xudosiga qanday topinish kerakligini bilishmaydi. Shu sababli, U sherlar yuboryapti va ular aholini tilka-pora qilyapti. Chunki ularning hech biri bu yurt Xudosiga qanday topinish kerakligini bilmaydi»,— deb xabar berishdi. 27  Ossuriya shohi: «O‘sha yerdan surgun qilingan ruhoniylardan birini yurtiga qaytaringlar. U kelib, bu yurt Xudosiga qanday topinish kerakligini xalqga o‘rgatsin»,— deb buyruq berdi. 28  Shu tariqa, Samariyadan surgun qilingan ruhoniylardan biri Baytilga+ qaytib keldi va ularni Yahovadan qo‘rqishga o‘rgata boshladi+. 29  Biroq har bir xalq o‘z xudolarini yasab, ularni samariyaliklar tepaliklarda bunyod etgan ibodatxonalarga qo‘yishdi. Har bir xalq yashayotgan shahrida shunday qildi. 30  Bobilliklar Suxo‘tvano‘tning, xutliklar Nargalning, xomatliklar+ Oshimaning, 31  avvaliklar Nivxaz bilan Tartoqning tasvirlarini yasashdi. Sefarvayimliklar+ o‘z o‘g‘illarini Sefarvayim xudolari Odrammalek bilan Anammalekka atab olovda kuydirishdi. 32  Garchi ular Yahovadan qo‘rqishsa-da, o‘z xalqi ichidan tepaliklarda xizmat qiladigan ruhoniylar tayinlashdi. Bu ruhoniylar tepaliklardagi ibodatxonalarda ularga xizmat qiladigan bo‘lishdi+. 33  Ular Yahovadan qo‘rqishardi, lekin surgun qilinishdan oldin yashagan yurtdagi xalqlarning urf-odatlari bo‘yicha o‘z xudolariga sig‘inishardi+. 34  Bugunga qadar ular o‘z xudolariga sig‘inib kelishyapti. Ulardan hech biri Yahovaga topinmadi va Yahovaning Isroil deb atagan+ Yoqub o‘g‘illariga bergan qoidalari, hukmlari, Qonuni va amrlariga rioya etmadi. 35  Yahova Isroil bilan ahd qilib+, ularga quyidagilarni buyurgan edi: «O‘zga xudolarga sig‘inmanglar, ularga sajda ham, xizmat ham qilmanglar, ularga atab qurbonlik ham keltirmanglar+. 36  Sizlarni buyuk qudrati va kuchli qo‘li bilan+ Misr yurtidan olib chiqqan yolg‘iz Yahovaga topininglar, Unga sajda qilib+, qurbonlik keltiringlar. 37  U sizlarga yozib bergan qoidalarga, hukmlarga+, Qonuni bilan amrlariga sidqidildan rioya qilinglar va boshqa xudolarga sig‘inmanglar. 38  Sizlar bilan qilgan ahdimni unutmanglar+, boshqa xudolarga sajda qilmanglar. 39  Yolg‘iz Xudoyingiz Yahovaga topininglar. Zero, barcha dushmanlaringiz qo‘lidan qutqaradigan Udir». 40  Ammo ular quloq solmay, o‘z xudolariga sig‘inishdi+. 41  O‘sha xalqlar Yahovadan qo‘rqishardi+, shu bilan birga, o‘zlarining o‘yma butlariga xizmat qilishardi. Ularning o‘g‘illari ham, nevaralari ham bugungi kunga qadar ota-bobolariday yo‘l tutib kelishyapti.

Izohlar

Ya’ni har yerda, aholisi zich va siyrak bo‘lgan yerlarda.
Ibroniycha bu atama, ehtimol, «go‘ng» so‘ziga yaqin bo‘lib, hazar qilishni ifodalash maqsadida qo‘llaniladi.
So‘zma-so‘z «olovdan o‘tkazishar».
Yoki «topinishmas edi».