Doniyor 2:1-49
-
Shoh Navuxodonosorning tushi (1-4)
-
Hech bir donishmand tushni ayta olmaydi (5-13)
-
Doniyor Allohdan yordam so‘raydi (14-18)
-
Sirni ochgani uchun Xudoni olqishlaydi (19-23)
-
Doniyor tushni shohga aytib beradi (24-35)
-
Tushning ta’biri (36-45)
-
Haykalni bitta tosh parcha-parcha qiladi (44, 45)
-
-
Shoh Doniyorga hurmat ko‘rsatadi (46-49)
2 Boshqaruvining ikkinchi yili Navuxodonosor bir nechta tush ko‘rdi. U bezovta bo‘lganidan+ uxlay olmadi.
2 Shunda u tushlarini ta’birlab berishlari uchun kohin, afsungar, sehrgar va xaldeylarni* chaqirtirishni buyurdi. Ular kelib, shohning huzurida turishdi+.
3 Shoh ularga: «Men tush ko‘rdim. Uning ta’birini bilolmay, bezovta bo‘lyapman»,— dedi.
4 Xaldeylar oromiy tilida*+ unga javoban: «Ey, shoh hazratlari, umringiz boqiy bo‘lsin! Tushingizni xizmatkorlaringizga ayting, biz uni ta’birlab beramiz»,— deyishdi.
5 Shoh xaldeylarga quyidagicha dedi: «Oxirgi gapim shu: men qanday tush ko‘rganimni aytib, uni ta’birlab bermasangiz, tanalaringiz bo‘lak-bo‘lak qilinib, uylaringiz hojatxonaga* aylantiriladi.
6 Biroq qanday tush ko‘rganimni va uning ta’birini aytib bersangiz, mendan hadyalaru mukofot olib, hurmatga loyiq bo‘lasizlar+. Endi qanday tush ko‘rganimni aytib, uni ta’birlab beringlar».
7 Ular shohga yana: «Shohimiz tushlarini xizmatkorlariga aytsinlar, biz uni ta’birlab beramiz»,— deyishdi.
8 Shoh javoban dedi: «Oxirgi gapim o‘zgarmasligini tushunib, vaqtni cho‘zmoqchi ekaningizni bilib turibman.
9 Agar qanday tush ko‘rganimni aytib bermasangiz, hammangizni birday jazolayman! Sizlar fikrimni o‘zgartirishimga umid bog‘lab, yolg‘on to‘qishga va meni aldashga til biriktirgansiz. Qanday tush ko‘rganimni menga aytinglar! Shunda uni ta’birlab bera olishingizni bilib olaman».
10 Xaldeylar shohga: «Shohning bu talabini yer yuzidagi hech bir odam bajara olmaydi. Boisi, hali hech bir shoh yoki hukmdor bunday narsani birorta kohin, afsungar yoki xaldeydan so‘ramagan.
11 Shohimiz mushkul narsani so‘rayaptilar. O‘tkinchi insonlar orasida yashamaydigan xudolardan bo‘lak hech kim shohimizning tushini aytib bera olmaydi»,— deyishdi.
12 Shohning qahr-g‘azabi qaynab, Bobildagi barcha donishmandlarni qatl etishga buyruq berdi+.
13 Farmon chiqqach, donishmandlarni o‘ldirishga shaylanishdi. Doniyor va uning sheriklarini ham qatl etish uchun izlay boshlashdi.
14 O‘sha paytda Doniyor, Bobildagi donishmandlarni qatl etishga chiqqan shohning bosh tansoqchisi Oriyoxga mulohazakorlik va ehtiyotkorlik bilan murojaat qildi.
15 U shohning soqchisi Oriyoxdan: «Nima uchun shoh shu qadar shafqatsiz farmon chiqardi?» — deb so‘radi. U Doniyorga bo‘lib o‘tganlarni aytib berdi+.
16 So‘ng Doniyor shohning huzuriga borib, tushning ta’birini aytish uchun vaqt berishini so‘radi.
17 Bundan keyin Doniyor uyiga borib, bo‘lib o‘tganlarni sheriklari Xanoniyo, Mishail va Ozariyoga so‘zlab berdi.
18 Bobildagi boshqa donishmandlar bilan birga qatl etilmaslik uchun, Doniyor o‘z sheriklaridan osmondagi Xudovand ularga bu sirni ochib berishi va rahm-shafqat ko‘rsatishi haqida ibodat qilishlarini so‘radi.
19 O‘sha kecha bu sir Doniyorga vahiyda oshkor bo‘ldi+ va u samodagi Tangriga hamdu sano aytdi.
20 Doniyor shunday dedi:
«Allohning ismi abadulabad madh etilsin!Zero donolik, kuch-qudrat tanho Unikidir+.
21 U vaqt hamda davrlarni o‘zgartiradi+,Shohlarni taxtdan tushirib, taxtga chiqaradi+.Donolarga donolik, farosatlilarga bilim ato etadi+.
22 U teran va yashirin narsalarni oshkor etadi+,Zulmatda nima borligini yaxshi biladi+,Yorug‘lik Uning atrofida maskan qurgan+.
23 Ey, ota-bobolarimning Tangrisi, Senga shukronayu madhlar aytaman!Chunki Sen menga donoligu kuch-qudrat ato etding.
Sendan so‘raganimizni menga oshkor qilding,Shohning masalasini bizga bildirding»+.
24 So‘ngra Doniyor Bobildagi donishmandlarni qatl etishga shohdan topshiriq olgan Oriyoxning yoniga borib+: «Bobildagi donishmandlarni qatl etmang. Meni shohning huzuriga olib kiring, uning tushini ta’birlab beraman»,— deb aytdi.
25 Oriyox Doniyorni shu zahotiyoq shohning huzuriga olib borib: «Yahudodan asir qilib olib kelinganlar+ orasidan shohimizga tushini ta’birlab bera oladigan odamni topib keldim»,— dedi.
26 Shoh, Beltashazar+ deb atalgan Doniyordan: «Chindan ham qanday tush ko‘rganimni aytib, uni ta’birlab bera olasanmi?»+ — deya so‘radi.
27 Doniyor quyidagicha javob berdi: «Shohimiz so‘rayotgan sirni na bir donishmand, na afsungar, na kohin, na munajjim ochib bera oladi+.
28 Biroq samolarda sirlarni oshkor etuvchi Xudo bor+. U oxirgi kunlarda nima yuz berishini shoh Navuxodonosorga ayon qilishga qodir. Yotog‘ingizda siz ko‘rgan tush hamda vahiylar quyidagicha:
29 Shoh hazratlari, siz yotog‘ingizda kelajakda nimalar bo‘lishi haqida o‘ylay boshladingiz. Shunda sirlarni oshkor etuvchi Tangri nima yuz berishini sizga bildirdi.
30 Menga esa bu sir boshqalardan donoroq bo‘lganim uchun emas, shohimiz tushlarining ta’birini bilib, ko‘ngillaridagi o‘y-fikrlarini tushunishlari uchun oshkor bo‘ldi+.
31 Ey, shoh hazratlari, siz tushingizda bahaybat haykal ko‘rdingiz. Qarshingizda turgan bu haykal ulkan va yarqiroq bo‘lib, ko‘rinishi dahshatli edi.
32 Uning boshi toza oltindan+, ko‘kragi bilan qo‘llari kumushdan+, qorni bilan sonlari misdan+,
33 boldirlari temirdan+, oyoq panjalari esa qisman temirdan, qisman loydan*+ edi.
34 Siz qarab turganingizda, tog‘dan odamning ko‘magisiz bitta tosh bo‘linib, haykalning temir va loydan bo‘lgan oyoq panjalariga urildi-da, ularni parchalab yubordi+.
35 O‘shanda temir, loy, mis, kumush, oltin, hammasi parcha-parcha bo‘lib, xirmondagi* somonday bo‘lib qoldi. Ularni shamol uchirib ketdi, asar ham qolmadi. Haykalga urilgan tosh esa ulkan tog‘ga aylanib, butun yer yuzini qopladi.
36 Sizning tushingiz shundan iborat edi. Endi uni ta’birlab beramiz.
37 Ey, shoh hazratlari, shohanshoh! Osmondagi Xudo sizga shohlik, kuch-qudrat va ulug‘vorlik ato etdi+.
38 U yer yuzidagi odamlar, daladagi hayvonlaru osmondagi qushlarni qo‘lingizga topshirib, sizni ular ustidan hukmdor qilib qo‘ydi+. Haykalning oltin boshi sizsiz+.
39 Sizdan keyin o‘zingizdan zaifroq bo‘lgan boshqa shohlik o‘rnatiladi+, so‘ng butun yer yuzi ustidan boshqaradigan uchinchi — mis shohlik paydo bo‘ladi+.
40 To‘rtinchi shohlik esa temir+ kabi qattiq bo‘ladi. Temir barcha narsani yakson qilganiday, bu shohlik ham temirday bo‘lib, o‘zidan oldingi shohliklarning barini tag-tomiri bilan yo‘q qiladi+.
41 Siz ko‘rgan haykalning oyoq panjalari va barmoqlari qisman temirdan, qisman loydan edi. Bu, shohlikda birlik bo‘lmasligini anglatadi. Ammo bu shohlikda muayyan darajada temirning mustahkamligi bo‘ladi, chunki o‘zingiz ko‘rganingizday, temir loy bilan qorishgan edi.
42 Oyoq panjalaridagi barmoqlar qisman temirdan, qisman loydan bo‘lganiday, bu shohlik ham qisman kuchli, qisman zaif bo‘ladi.
43 Temir loy bilan qorishgani kabi, bu shohlik xalq* bilan aralashadi. Biroq temir loy bilan birikmaganday, ular ham bir-biri bilan birlasha olmaydi.
44 O‘sha shohlarning davrida samodagi Xudo aslo yakson qilinmaydigan shohlik o‘rnatadi+. Bu shohlik boshqa xalqlarning qo‘liga berilmaydi+. U barcha bu shohliklarni yo‘q qilib+, o‘zi abadiy turadi+.
45 Sababi, o‘zingiz ko‘rganingizday, tog‘dan odamning ko‘magisiz bitta tosh bo‘linib, temir, mis, loy, kumush va oltinni parcha-parcha qilib yubordi+. Buyuk Tangri kelajakda nima sodir bo‘lishini shohimizga ochib berdi+. Bu tush to‘g‘ri, ta’biri ishonchlidir».
46 Shunda shoh Navuxodonosor Doniyorning oldida yerga yuztuban tiz cho‘kib, chuqur hurmat ko‘rsatdi. So‘ng esa unga hadyalar keltirishni va tutatqi tutatishni buyurdi.
47 Shoh Doniyorga: «Chindan ham sizlarning Tangringiz xudolar Xudosi, shohlar Egasi va sirlarni oshkor etuvchi ekan. Chunki faqat sizlar bu sirni fosh eta oldingiz!»+ — dedi.
48 So‘ngra shoh Doniyorni yuksaltirib, ko‘pgina sara in’omlar taqdim etdi. Uni Bobilning barcha viloyatlari* ustidan hokim qilib+, Bobildagi hamma donishmandlarning boshlig‘i etib tayinladi.
49 Shoh, Doniyorning iltimosiga ko‘ra Shadrax, Meshax va Abednaxuni+ Bobil viloyati ustidan boshqarishga tayinladi. Doniyor esa shoh saroyida xizmat qilib yurdi.
Izohlar
^ Ya’ni folbinlik va munajjimlik bilan shug‘ullanuvchilar.
^ Asl nusxada Dn 2:4b–7:28 oyatlar oromiy tilida yozilgan.
^ Boshqa variant «axlatxonaga; go‘ng uyumiga».
^ Yoki «pishirilgan loydan».
^ Yoki «yozgi xirmondagi».
^ Yoki «odamzod», ya’ni oddiy xalq.
^ Yoki «qaramog‘ ostidagi viloyatlari».
